Skała – to skonsolidowany zespół różnych minerałów bądź wielu osobników jednego minerału powstały w naturalny sposób. Wyróżniamy skały:

• Magmowe

• Osadowe

• Metamorficzne

Skały magmowe:

• Krystalizują ze stygnącej magmy wewnątrz skorupy ziemskiej

• Krzepną w wyniku stygnięcia lawy na powierzchni Ziemi

Magma:

• Gorący, ruchliwy stop zbudowany z fazy ciekłej i gazowej oraz stałych faz krystalicznych

• Magma może mieć różny skład chemiczny

• Tworzy się z przetopienia skał, czemu sprzyja:

  • Wzrost temperatury

  • Obniżenie ciśnienia

  • Wzrost udziału składników lotnych (para wodna)

Stopień geotermiczny – wzrost temperatury wraz z głębokością 30^oC/km

Magma znajduje się:

• W skorupie ziemskiej

• W płaszczu Ziemi (N, CO, Cr)

Skład chemiczny magmy:

• Główny składnik to SiO₂

• Inne składniki Al₂O₂, MgO, CaO, FaO, Fa₂O₃

• Składniki lotne: H₂O, S, CO₂

Najczęstsze powody zmiany składu magmy:

• Asymilacja (wchłanianie skał otaczających)

• Krystalizacja (oddzielanie się kryształów od magmy)

Krystalizacja:

• Wynik obniżenia temperatury w komorze magmowej

• Prowadzi głównie do krystalizacji krzemianów i glinokrzemianów

Kolejność krystalizacji – poszczególne minerały krystalizują ze stopu magmowego.

Krzemiany i glinokrzemiany: kwarc, skalenie, miki, amfibole, oliwin.

Ze względu na miejsce zastygania magmy (lawy) skały magmowe mają różny skład mineralny oraz różne struktury i tekstury.

Struktura – sposób wykształcenia składników w skale, tzw. stopień krystaliczności oraz wielkość i kształt kryształów:

• Fanerokrystaliczna (z magmy)

• Porfirowa (z lawy)

• Afanitowa (z lawy)

• Szklista (z lawy)

Struktura fanerokrystaliczna (jawno krystaliczna):

• Powolne stygnięcie magmy

• Wszystkie kryształy są widoczne

Struktura porfirowa:

• Duże kryształy otoczone drobnokrystaliczną masą

• Dwa etapy powstawania: najpierw powoli, potem szybko

Struktura afanitowa (niewidoczno krystaliczna):

• Kryształy niewidoczne gołym okiem

• Szybki proces krzepnięcia

Struktura szklista:

• Brak kryształów, tylko szkliwo wulkaniczne

• Stygnięcie zbyt szybkie aby powstały kryształy

Tekstura:

• To sposób uporządkowania i wzajemnego rozmieszczenia składników w skale

• Pozwala odczytać warunki w jakich stygły skały

Tekstura porowata – oznacza, że lawa zawierała dużą ilość gazów

Zawartość krzemionki (SiO₂):

• Skały kwaśne (>65% SiO₂)

• Skały obojętne (53% - 65% SiO₂)

• Skały zasadowe (45% - 52% SiO₂)

• Skały ultrazasadowe (<44% SiO₂)

Ultrazasadowe:

• Głębinowe – oliwin

Zasadowe:

• Głębinowe – gabro

• Wylewne – bazalt

Obojętne:

• Głębinowe – dioryt

• Wylewne – andezyt

Kwaśne:

• Głębinowe – granit

• Wylewne – riolit