KEYNESOWSKA KONCEPCJA MNOŻNIKA INWESTYCYJNEGO
John M. Keynes (1883-1946) - angielski ekonomista, autor pracy „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza”, twórca teorii makroekonomicznej zwanej jego imieniem. Odrzucił ekonomię klasyczną i poparł interwencjonizm państwowy, co było najbardziej krytykowanym elementem jego teorii.
Mnożnik inwestycyjny informuje jak zmienia się dochód narodowy pod wpływem zmiany autonomicznych wydatków inwestycyjnych. Jest zawsze większy od 1, bowiem każda zmiana w wydatkach inwestycyjnych uruchamia łańcuch zmian w wydatkach konsumpcyjnych. Działanie mnożnika związane jest z tym, że gospodarka rynkowa uwarunkowana jest popytowo. Oznacza to, że globalny popyt (prywatny popyt inwestycyjny + prywatny popyt konsumpcyjny + popyt spowodowany wydatkami rządu) określa stopień możliwego wzrostu gospodarczego.
Mówiąc wprost, efekt mnożnika polega na tym, że pieniądz zainwestowany generuje w przyszłości wielokrotnie więcej pieniędzy na spożycie, które z kolei pobudzają następne inwestycje i cała gospodarka nabiera rozpędu.
Dokonajmy analizy całego cyklu:
Faza kryzysu – mamy do czynienia z większą podażą niż popytem (nadprodukcja):
Wywołuje to zaostrzenie konkurencji wśród producentów lub spadek tempa ich wzrostu
Spada też konsumpcja, ale tylko do pewnego poziomu, tempo spadku produkcji jest większe
Niższe ceny powodują konieczność obniżenia kosztów produkcji
Stopniowo dochodzi do likwidacji luki między podażą a popytem, a stopniowa likwidacja zapasów sprzyja zahamowaniu spadku produkcji i rodzi nowy popyt inwestycyjny
Wzrost popytu powoduje uruchomienie mechanizmu mnożnikowego, czyli w efekcie zwielokrotniony wzrostu dochodu narodowego.
Wzrost dochodu narodowego powoduje wzrost popytu konsumpcyjnego, konieczność sprostania rosnącemu popytowi konsumpcyjnemu pociąga za sobą wzrost popytu inwestycyjnego.
Opisując ten proces wzorami:
∆Y – przyrost dochodu narodowego
c – krańcowa skłonność do konsumpcji
∆I – przyrost autonomicznych wydatków inwestycyjnych
Czyli: przyrost dochodu narodowego jest równy pierwotnemu przyrostowi inwestycji, przemnożonemu przez pewną wielokrotność (m), którą jest MNOŻNIK INWESTYCYJNY.
Wysokość mnożnika zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji. Im przyrost konsumpcji jest większy, tym większa jest wartość mnożnika.