NOTATKA PEDAGOGIKA KRYTYCZNA
Pedagogika krytyczna - nurt w pedagogice podważający założenia, działania i wyniki edukacji uważane za oczywiste w edukacji instytucjonalnej. Postuluje wewnątrzinstytucjonalny wysiłek pedagogów polegający na podnoszeniu kwestii nierówności. Pedagogika krytyczna uważana jest za odpowiedź na dominację instytucjonalną i ideologiczną, zwłaszcza w systemie kapitalistycznym.
Założenia:
- Społeczeństwo powinno być otwarte na dialog;
- Człowieka trzeba przygotować do odpowiedzialnego uczestnictwa w tym dialogu;
- Trzeba określić sposoby działania zbliżające świat (od tego jaki jest) do tego jaki powinien być;
3. Zadania:
1) Odsłanianie mechanizmów dominacji:
badania nad ukrytym programem,
badania nad oporem edukacyjnym,
badania nad przebiegiem reprodukcji kulturowej.
2) Wychowywanie ludzi tak, by byli zdolni do zmiany świata:
kształtowanie krytycznej postawy wobec rzeczywistości,
kwestionowanie oczywistości.
Cele wychowania krytycznego:
Sprzeciw i opór zamiast konformizmu,
Wspieranie konfliktów zamiast praktyki wychowania unikającej konfliktów,
Krytyczna racjonalność zamiast irracjonalności służącej interesom społecznym,
Ideologiczno-krytyczne oświecenie zamiast fałszywej świadomości,
Samostanowienie i współstanowienie zamiast stanowienia przez innych,
Zmiany społeczne zamiast reprodukcji tego co istnieje
Równość szans zamiast klasyfikowania i ograniczania,
Współpraca i solidarność zamiast rywalizacji.
Główni myśliciele:
Paulo Freire - brazylijski pedagog,
Henry Giroux - amerykański pedagog,
Peter McLaren - amerykański pedagog,
Przedstawiciele pedagogiki krytycznej, w tym Paolo Freire, Henry Giroux i Peter McLaren postulują, że nauczyciel powinien być "transformatywnym intelektualistą" (samo pojęcie stworzone zostało przez Giroux), a więc sprzymierzeńcem słabszych grup społecznych, a także tłumaczem między człowiekiem a złożonym światem społecznym. Powinien on pomagać w krytycznym rozumieniu świata, przede wszystkim wskazując nierówności w społeczeństwie.