Politechnika Opolska

Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki

Kierunek: Logistyka

III LOG st. (sem. V)

Przedmiot:

„Zarządzanie środowiskiem pracy”

Sprawozdanie 4 – Test krzyżowy

Prowadzący: Wykonali:

mgr Grzegorz Królczyk

Wstęp teoretyczny

Aparat krzyżowy służy do badania koordynacji wzrokowo-ruchowej. Na wykonanie ma wpływ  spostrzegawczość, koncentracja uwagi w   swobodnym i narzuconym tempie pracy. Może służyć do określania czasu reakcji psychomotorycznej i odporności psychicznej na zmęczenie. Aparat mierzy czas reakcji własnej na wybraną liczbę bodźców oraz jej prawidłowość. Istnieje możliwość pomiaru dokładności pracy w tempie narzuconym (30, 50, 70 i 90 impulsów na minutę).

Widzenie jest to proces fizyczno – psychiczny, który składa się z trzech kolejnych etapów:

1. przyjęcia bodźca i podanie go do mózgu;

2. szybkość jego przewodzenia (droga wzrokowa);

3. zebranie bodźca i jego rozpoznanie.

Cel ćwiczenia

Zbadanie czasu reakcji badanego obiektu na bodziec, poprzez wciskanie właściwych przycisków, leżących na skrzyżowaniu tych rzędów i kolumn, w których zapalają się lampki.

Opis urządzenia i stanowiska.

Stanowisko badanego składa się z aparatury badawczej, która znajduje się na ławce.

Aparatura składa się z:

- panelu sterowania,

- klawiatury (49 przycisków, 7x7 oraz 21 lampek)

Na panelu sterowania znajdują się przyciski:

- Tempo –wybór rodzaju tempa, z jakim mają zapalać się lampki. Wyróżnione są cztery możliwe tempa: 30, 50, 70, 90.

- Ręka - ustala, którą ręką wykonujemy zadanie, lewą czy prawą,

- Losowanie – wybór sposobu, w jaki będą prezentowane bodźce: losowy czy stały,

- Program - wybór jednego z dostępnych nam 3 programów.

- Start,

- Nowy.

Każde badanie przebiega w kilku etapach:

1. Ustawienie parametrów badania.

2. Inicjacja.

3. Wykonanie badania.

4. Przegląd wyników.

Przeznaczenie:

Aparat krzyżowy stosowany jest do badań w psychologii pracy, psychologii transportu, psychologii sportu i innych badaniach naukowych.

Aparat krzyżowy to klasyczne narzędzie do oceny:

• szybkości reakcji psychomotorycznej

• zdolności do koncentracji uwagi

• szybkości i dokładności spostrzegania

• szybkości podejmowania decyzji w sytuacjach wykonywanych pod presją czasu (w przypadku tempa narzuconego).

W trakcie badania wyświetlane są bodźce świetlne- zapalają się pojedyncze punkty świetlne w nieregularnej kolejności. Należy wcisnąć właściwe przyciski, leżące na skrzyżowaniu tych rzędów i kolumn, w których zapalają się lampki.

Klawiatura badania to 49 przycisków otoczonych czerwonymi lampkami. Lampki umieszczono po siedem z prawej i z lewej strony zespołu przycisków jak również
u góry. Umieszczenie lampek z prawej i z lewej strony umożliwia naprzemienne wykorzystywanie prawej i lewej grupy lampek w zależności od tego czy badana osoba jest lewo czy praworęczna.

Po uruchomieniu aparatu w celu sprawdzenia czy wszystkie lampki się świecą okazało się, że kilka przycisków w aparacie pomiarowym nie działa, dlatego wybrano stały sposób prezentacji bodźców (następujące układy w każdym badaniu są takie same). Wybór stałego sposobu prezentacji bodźców miał w zamierzeniu spowodować wyrównanie szans między uczestnikami badania, dzięki czemu wyniki w większym stopniu odpowiadają rzeczywistym umiejętnością badanych osób a nie są kwestią przypadku. Gdyby został wybrany losowy sposób prezentacji bodźców mogła by wystąpić sytuacja w której jedna z badanych osób byłaby zmuszona do wybrania niesprawnego przycisku więcej razy niż pozostałe badane osoby. Stały sposób prezentacji bodźców gwarantuje, że każda z badanych osób będzie musiała wciskać te same przyciski i jeżeli którykolwiek z przycisków okaże się niesprawny to każda z badanych osób będzie zmuszona wybrać go taką samą ilość razy. Jednak stały sposób prezentacji bodźców ma też swój minus. Celem ćwiczenia jest badanie czasu reakcji badanego obiektu na bodziec, jeżeli następujące układy bodźców w każdym badaniu będą takie same to istnieje ryzyko, że badane osoby zapamiętają układ występowania bodźców dzięki czemu będą uzyskiwały wyższe wyniki.

Tabele pomiarowe

Obserwacje i obliczenia

Badanie zostało wykonane przez dwóch studentów III roku Logistyki z Politechniki Opolskiej, w budynku P7 Kampusu PO przy Ulicy Prószkowskiej w Opolu, w sali nr 101. Pomieszczenie, w którym przeprowadzono badanie znajduje się na pierwszym piętrze. Pracownia wyposażona jest w oświetlenie jarzeniowe oraz cztery stanowiska robocze, przy których w tym samym czasie inne grupy także wykonywały swoje badania. Badanie wykonywane było w pozycji stojącej. Oboje Badani są praworęczni.

Badany I- mężczyzna, 182 cm wzrostu, 21 lat.

Badany II- kobieta, 160 cm wzrostu, 23 lata, okulary.

Wykres nr 1. Ilość poprawnych reakcji w tempie 50[imp/min].

Wykres nr 1 przedstawia ilości poprawnych reakcji na bodziec dwóch badanych osób przy tempie 50 imp/min. W zadaniu prezentowano 49 bodźców, każdy badany wykonywał zadanie w 3 próbach. Badany I jak i Badany II największą ilość poprawnych reakcji na bodziec uzyskali w próbie trzeciej (odpowiednio 36 i 34 bodźców). W próbie pierwszej Badany I, 35 razy poprawnie zareagował na bodziec, natomiast Badany II, tylko 31 (na 49 możliwych). Różnica w ilości odebranych bodźców przez obu Badanych to 4 bodźce. W próbie drugiej, w porównaniu do próby pierwszej, Badany I minimalnie pogorszył swój wynik i poprawnie zareagował na 34 bodźce, natomiast Badany II poprawił swój wynik, ale tylko o 1 bodziec. Próba trzecia dla obu Badanych była próbą, w której oboje Badani uzyskali swoje najlepsze wyniki dla tempa 50 [imp/min]. Jak widać wraz z kolejną Próbą, Badany II wykazał tendencję wzrostową.

Wykres nr 2. Ilość poprawnych reakcji w tempie 70[imp/min].

Na wykresie nr 2 również przedstawiono ilość poprawnych reakcji na bodziec ale tym razem dla tempa 70 imp/min. Badany I największą ilość poprawnych reakcji uzyskał w próbie drugiej, natomiast Badany II w próbie trzeciej. W próbie pierwszej różnica w ilości poprawnych reakcji na bodziec między Badanymi wyniosła 3 bodźce, a w każdej kolejnej próbie różnica ta malał (odpowiednio 2 i 1 bodziec). Porównując wszystkie trzy próby u Badanego I najgorzej wypadła próba trzecia (30 poprawnie odebranych bodźców na 49 możliwych), natomiast u Badanego II próba pierwsza (28 poprawnie odebranych bodźców na 49 możliwych). Żadna z Badanych osób w trzech próbach nie uzyskała maksymalnej ilości prezentowanych bodźców (49), a nawet znacznie odbiegają od tego wyniku. Próba trzecia to jedyna próba podczas całego badania, w której Badany II uzyskał lepszy wynik niż Badany I. Jak widać także przy tym tempie Badany II wykazał tendencje wzrostową. Tak jak można było się spodziewać uzyskane wyniki dla tempa 70 imp/min są gorsze niż wyniki dla tempa 50 imp/min, ponieważ czas na odebranie bodźców był krótszy, a co za tym idzie Badani mieli mniej czasu na reakcje.

Wykres nr 3. Maksymalny czas reakcji na bodziec w tempie 50[imp/min].

Na wykresie nr 3 przedstawiono zestawienie maksymalnych czasów reakcji na bodziec, uzyskanych przez osoby badane w trzech próbach. Zestawienie to wykonano dla prób przy ustalonym tempie 50 imp/min. U Badanego I maksymalny czas reakcji wyniósł w trzeciej próbie 1,10 [s], natomiast u Badanego II w pierwszej próbie 1,19 [s] . Najniższy maksymalny czas reakcji na bodziec oboje Badani uzyskali w próbie drugiej (Badany I - 1,04; Badany II - 1,07). Największa różnica w maksymalnym czasie reakcji na bodziec pomiędzy Badanymi zaistniała w próbie pierwszej i wyniosła 0,11 [s], co ma odzwierciedlenie w wynikach ilości poprawnie odebranych bodźców (patrz wykres nr 1).

Wykres nr 4. Maksymalny czas reakcji na bodziec w tempie 70[imp/min].

Wykres nr 4 prezentuje maksymalne czasy reakcji na bodziec w tempie 70 imp/min, uzyskane przez osoby badane w trzech próbach. Przy szybszym tempie podawania bodźców w próbie pierwszej jak i w próbie drugiej wyniki uzyskane przez Badanych są identyczne. W próbie trzeciej lepszy wynik osiągnął Badany II (0,79 [s]), niż Badany I (0,82[s]). Różnica ta jest jednak niewielka i wyniosła 0,03 [s].

Wykres nr 5. Minimalny czas reakcji na bodziec w tempie 50[imp/min].

Na wykresie nr 5 przedstawiono minimalne czasy reakcji na bodziec przy tempie 50 imp/min. Najmniejszy minimalny czas reakcji na bodziec Badany I uzyskał w próbie pierwszej, natomiast największy w próbie drugiej. Badany II w próbie pierwszej oraz próbie drugiej uzyskał takie same czasy i porównując je do próby trzeciej są to minimalne czasy reakcji. W próbie pierwszej jak i w próbie trzeciej różnica w minimalnym czasie reakcji między Badanymi wyniosła tylko 0,01 [s], zaś w drugiej różnica ta była minimalnie większa i wyniosła 0,02 [s].

Wykres nr 6. Minimalny czas reakcji na bodziec w tempie 70[imp/min].

Jak widać na powyższym wykresie minimalne czasy reakcji na bodziec przy tempie 70 imp/min w każdej próbie i u obu Badanych malały. Badany I jak i Badany II najkrótsze minimalne czasy uzyskali w próbie trzeciej (odpowiednio - 0,43 [s]; 0,49 [s] ), natomiast najdłuższe w próbie pierwszej (odpowiednio - 0,50 [s]; 0,54 [s]). Różnica pomiędzy najdłuższym a najkrótszym czasem minimalnym u Badanego I wyniosła 0,07 [s], a u Badanego II 0,05 [s]. Porównując wyniki uzyskane przy tempie 50 imp/min z wynikami uzyskanymi przy tempie 70 imp/min Badani uzyskiwali szybsze czasy reakcji co mogło być konsekwencją lepszej koncentracji gdyż czas na reakcje przy każdej próbie był krótszy.

Wykres nr 7. Średni czas reakcji na bodziec w tempie 50[imp/min].

Wykres nr 7 obrazuje nam średnie czasy reakcji na bodziec w tempie 50 impulsów na minutę, uzyskane przez osoby badane. Analizując wszystkie próby, u Badanego I najgorzej wypadła próba trzecia, natomiast u Badanego II, próba pierwsza. Jak widać próba druga zarówno u Badanego I jak i Badanego II wypadła najlepiej w porównaniu z pozostałymi. Można również zauważyć, że wraz z kolejnymi próbami różnica pomiędzy średnimi czasami reakcji Badanych rosła.

Wykres nr 8. Średni czas reakcji na bodziec w tempie 70[imp/min].

Na ostatnim wykresie przedstawiono średnie czasy reakcji na bodziec w tempie 70 imp/min. dla trzech prób. Czasy Badanego I, we wszystkich próbach utrzymują się na zbliżonym poziomie, a czasy Badanego II wraz z kolejną próba, maleją. Takie wyniki mogą świadczyć o lepszej koncentracji Badanego II niż Badanego I.

Wnioski

Celem ćwiczenia było zbadanie koordynacji wzrokowo-ruchowej u dwóch osób badanych. Zmierzono zatem czas reakcji na bodziec oraz ilości poprawnie odebranych bodźców w określonym czasie. Mimo, iż badanie zostało przeprowadzone w należyty sposób, uzyskane wyniki nie odzwierciedlają w pełni naszych możliwości. Wyniki badania zakłócone są pewnymi czynnikami, wśród których wymienić można problemy z działaniem niektórych przycisków urządzenia pomiarowego (Badani musieli użyć dużej siły aby wcisnąć niektóre przyciski a i tak w niektórych momentach urządzenie nie reagowało), kilkukrotne gaszenie i zapalanie światła w pomieszczeniu, w którym równocześnie inne grupy przeprowadzały swoje ćwiczenia oraz nieunikniony hałas w pomieszczeniu. Różnorodność wyników może być spowodowana tym, że Badani pierwszy raz wykonywali ćwiczenie na tego typu aparacie, a więc nie mieli wprawy w jego obsłudze. Kolejną przyczyną takich wyników może być stały sposób prezentacji bodźców dzięki któremu badane osoby w pewnym stopniu zapamiętały sekwencje wyświetlanych bodźców co ułatwiało im przewidywanie jakich sygnałów należy się spodziewać a więc uprzedzało mechanizm spostrzegania, co w konsekwencji ułatwiało wybór właściwego przycisku. Minimalny czas reakcji jest bardzo ważnym wskaźnikiem w ocenie sprawności koordynacji wzrokowo-ruchowej, ponieważ mówi nam jaki jest najszybszy czas w jakim badana osoba może odebrać, przetworzyć w mózgu i zareagować na dany bodziec. Umiejętność połączenia koordynacji wzrokowo – - ruchowej z szybkością reakcji jest szczególnie wymagana m. in. w lotnictwie, gdzie piloci niejednokrotnie zmuszeni są do podjęcia szybkiej decyzji w sytuacji krytycznej. Szybkość podjęcia właściwej decyzji w sytuacji ekstremalnej może uratować życie pasażerom. Po przeprowadzeniu badania okazało się, że najwięcej bodźców w danym czasie jest w stanie odebrać Badany I.

Porównując przeprowadzone do tej pory badania na czterech urządzeniach (Noktometr, Miernik czasu reakcji, aparat Piórkowskiego oraz test krzyżowy), w których badano koordynacje wzrokowo-ruchową oraz szybkość reakcji na bodziec, naszym zdaniem najbardziej wymagającym urządzeniem był miernik czasu reakcji, w którym Badani musieli odpowiednio zareagować na bodźce świetlne i dźwiękowe wysyłane przez urządzenie właściwą ręką lub nogą podczas jednego badania. Naszym zdaniem w tym ćwiczeniu najważniejszą umiejętnością jest koncentracja uwagi, dokładność i szybkość spostrzegania oraz szybkość podejmowania decyzji.