Obszary zainteresowania etyki
Moralność (moralis - obyczajowość):
Zespół ocen, norm, zasad określających zakres poglądów i zachowań uważanych za właściwe.
Całokształt zachowań i postaw jednostki lub grupy oceniany według jakiegoś społecznie funkcjonującego systemu ocen i norm moralnych.
Etyka (ethke - moralność):
Ogół zadań i norm postępowanie przyjętych w danej epoce i danym środowisku.
Nauka o moralności, filozofia moralności.
Etyka + Wartościowanie = moralność.
Etyka wg Karola Wojtyły relacje życie doczesne (nasze zachowanie „promieniuje” na zachowanie innych).
Prawo harmonizacji jeśli dwa podmioty współdziałają, to efekt ich pracy będzie wyższy jeśli będą skoordynowane w czasie i miejscu.
Efekt synergii zyskiwanie zwielokrotnionych korzyści dzięki umiejętnemu połączeniu części składowych całości.
Elementy moralności:
Normy moralne – zasada wyznaczająca za pośrednictwem ogólnych nakazów lub zakazów obowiązek określonego postępowania w danych warunkach. (dyrektywa, określająca sposób postępowania).
Norma moralna nie jest sankcjonowana przymusem państwowym, ale obyczajem, tradycją, odbiorem w opinii publicznej.
Norma moralna może być w formie nakazów lub zakazów – np. dekalog, lub w formie hipotetycznej (jeśli… to …)
Normy mogą mieć różną formę, hierarchię, różne interpretacje.
Normy:
W obronie życia,
W obronie godności,
W obronie niezależności (Nie stosuj przemocy!),
W obronie prywatności (Nie bądź ciekawski!),
Służące potrzebie zaufania,
Strzegące sprawiedliwości,
W stosunku do konfliktów społecznych.
II rodzaje norm – odnośnie:
Działań (broń sprawiedliwości społecznej, pomagaj, walcz w obronie kraju),
Postaw, intencji (nie kradnij, nie zabijaj).
Oceny moralne (tryb oznajmiający) – wyrażają emocjonalny stosunek człowieka do zjawisk i ludzkich czynów, polegający na ich akceptacji bądź dezaprobacie. Kojarzą się z pojęciem dobra i zła; ocena moralna od strony socjologicznej – aprobata, dezaprobata; przenika każdą dziedzinę naszej aktywności – nie ma etycznie neutralnych czynów człowieka. Ocena człowieka / grup społecznych. Odnoszą się do uczuć – przy rozstrzyganiu co jest dobre, a co złe.
Wzorce osobowe – synteza cech i wartości moralnych, upostaciowanie ich (spersonifikowanie), zbiorcza eksplikacja na przykładzie idealnej postaci.
Ludzie posługują się w swym postępowaniu pewnymi modelami, dążą do upodobnienia się do nich, mają ambicje identyfikowania się z uznanym modelem.
Pierwotne i wtórne,
Wzorami postaci historyczne, współczesne, rzeczywiste, fikcyjne, świeckie – do konkretnej osoby – model,
Ideał nie konkretny model, lecz pojęcie abstrakcyjne.
Sankcje moralne – określony sposób reagowania grupy społecznej na postępowanie jednostki. Każda forma społecznej regulacji i kontroli dysponuje własnymi sankcjami zapewniającymi skuteczność swych norm.
Sankcje moralne nie mają charakteru materialnego – wyrażają się w reakcjach wewnętrznych w postaci wyrzutów sumienia, dezaprobaty, poczucia winy, niesmaku moralnego oraz w zewnętrznych reakcjach środowiska.
Cele sankcji naprawa porządku moralnego.