Gen to odcinek kwasu DNA zbudowany z kilku, kilkudziesięciu lub kilkuset nukleotydów. Odpowiada za sekwencję wbudowania się aminokwasów w cząsteczkę białka. Wyróżniamy geny dominujące i recesywne

Allel – różna postać tego samego genu ujawniająca się w fenotypie niezależnie od drugiego, np. AA, Aa

allel recesywny – ujawnia się w fenotypie tylko wtedy gdy jego drugi allel jest też recesywny – aa

Homozygota – 2 allele na tę samą cechę są jednakowe, np. Aa, aa

Kariotyp – zespół chromosomów danego osobnika

I prawo Mendla – prawo czystości gamet, które mówi nam, że w gamecie znajduje się 1 gen na daną cechę

Krzyżówka testowa pozwala odróżnić homozygotę dominującą od heterozygoty. Wykonuje się ją poprzez skrzyżowanie ich genotypów z homozygotą recesywną.

II prawo Mendla – allele różnych par genów dziedziczą się niezależnie od siebie na zasadzie losowej segregacji

Allele wielokrotne odpowiadają za powstanie antygenów lub ich brak. Są to liczne allele jednego genu zajmujące to samo miejsce w chromosomach homologicznych; I^a, I^b, i

Kodominacja genów – oba są dominujące i ujawniają się w fenotypie - I^aI^b

Za dziedziczenie antygenu D odpowiada gen dominujący

Rh(+) – (R, R) lub (R, r)

Rh(-) – (r, r)

Plejotropizm – oddziaływanie jednego genu na bardzo różne właściwości organizmu, np. gen A oprócz czerwonej barwy kwiatu grochu wywołuje plamistość na łodydze.

Poligenia – jedna cecha fenotypu spowodowana jest przez wiele współdziałających genów. Np. czerwona barwa groszku jest wywołana barwnikiem antocyjanem, do którego wytworzenia potrzebne jest wystąpienie 2 genów dominujących u jednego osobnika. Gen A odpowiada za powstanie enzymu A, enzym A działa na substrat, z którego powstaje bezbarwny związek; gen B powoduje powstanie enzymu B, który działa na bezbarwny związek powodując powstanie antocyjanu.

Podobnie dziedziczy się sierść u szczurów. Np.:

gen B – barwa czarna

gen b – barwa brązowa, to zarówno homozygota dominująca jak i recesywna będą zależały od genu C odpowiadającego za syntezę melaniny.

Gen C jest genem nadrzędnym (epistatycznym), bo tylko w jego obecności dochodzi do syntezy melaniny. Geny B i b są genami hipostatycznymi w stosunku do genu C, a więc jest to przykład wielogenowego dziedziczenia. Przykładem takiego dziedziczenia u człowieka jest barwa skóry, wzrost i kształt ciała.

Geny supresorowe (modyfikatory) wpływają na sposób wykształcenia cechy, uwarunkowanej przez inny gen, np. wielkość plam sierści w psa. Barwa tych plam uwarunkowana jest przez inne geny, natomiast supresory odpowiadają za ich wielkość i położenie.

Geny letalne (śmiertelne) – najczęściej są to geny recesywne i aby się ujawniły musi być homozygota recesywna. Znane są takie przypadki, że efekt letalny wywołuje gen dominujący w stanie homozygotycznym. U myszy gen A odpowiada za powstanie barwy żółtej, a w stanie homozygotycznym wywołuje efekt letalny. Gen A ma więc charakter plejotropowy - wywołuje barwę a w stanie homozygoty – śmiertelność.