Akademia Górniczo-Hutnicza

w Krakowie

Ergonomia

Lab. 3. Obciążenie psychiczne pracą.
Monotonia. Monotypia. Krzywa pracy

gr. K

Pilarski Paweł

Piotrowski Mariusz

Kraków, 23.04.2014 r.

1. Cel ćwiczenia

Analiza procesu pracy i stanów pracy na podstawie pomiarów na wybranym stanowisku laboratoryjnym dotyczących poprawności wykonywania danego ćwiczenia
w zależności od liczby cykli (powtórzeń) - badania koordynacji wzrokowo-ruchowej, spostrzegawczości, koncentracji uwagi. Zapoznanie ze zjawiskami monotonii i monotypii oraz wykreślenie na podstawie uzyskanych wyników badań krzywej pracy.

1. Przebieg ćwiczenia

• Ćwiczenie wykonywane było przez dwie osoby na stanowisku aparat krzyżowy.

• Osoba [I] – testowana – wykonywała zadanie polegające na „wygaszaniu” zapalających się lampek poprzez naciskanie przycisku znajdującego się
  na „skrzyżowaniu” świecących lampek.

• Osoba [II] – testująca – obsługiwała aparat oraz ustalała programy, a także notowała uzyskiwane wyniki, prezentowane na wyświetlaczu urządzenia.

• Test polegał na przeprowadzeniu 20 cykli, każdy w tempie 50 imp/min,
  w trybie swobodnym, czyli w sytuacji, gdy nowy układ lampek zapalał się po prawidłowym „wygaszeniu” aktualnie wyświetlanego.

• Badania przeprowadzono dwukrotnie, odpowiednio zmieniając rolę poszczególnych osób.

Rys. 1. Stanowisko laboratoryjne wyposażone w urządzenie „aparat krzyżowy”

1. Wyniki badań

Wykreślone zostały krzywe pracy na podstawie uzyskanych wyników badań - odpowiednio dla wskazań poprawnych, błędnych, pominiętych oraz średni czas odpowiedzi.

• I badana osoba

Tab. 1. Zestawienie wyników uzyskanych przez I badaną osobę

Lp.	Poprawne	Błędne	Pominięte	tśr [s]
1	48	2	0	0,711
2	48	1	1	0,694
3	49	0	1	0,689
4	49	1	0	0,664
5	49	1	0	0,680
6	49	1	0	0,689
7	48	2	0	0,685
8	49	1	0	0,697
9	48	2	0	0,673
10	48	2	0	0,672
11	47	3	0	0,666
12	50	0	0	0,637
13	50	0	0	0,691
14	49	1	0	0,637
15	49	1	0	0,647
16	49	1	0	0,633
17	50	0	0	0,632
18	49	1	0	0,617
19	49	1	0	0,627
20	49	1	0	0,623

• II badana osoba

Tab. 2. Zestawienie wyników uzyskanych przez II badaną osobę

Lp.	Poprawne	Błędne	Pominięte	tśr [s]
1	28	14	8	0,827
2	38	7	5	0,790
3	42	5	3	0,817
4	40	6	4	0,800
5	47	3	0	0,730
6	50	0	0	0,790
7	40	8	2	0,761
8	46	3	1	0,797
9	47	2	1	0,867
10	48	1	1	0,832
11	50	0	0	0,770
12	50	0	0	0,788
13	49	1	0	0,753
14	48	2	0	0,750
15	50	0	0	0,735
16	49	1	0	0,745
17	50	0	0	0,728
18	49	1	0	0,753
19	47	3	0	0,716
20	48	2	0	0,729

1. Wnioski

Wzrost ilości poprawnych wyników oraz systematyczny spadek średniego czasu reakcji związany jest z konsekwentnie postępującym procesem uczenia się badanej osoby. Po około 10 cyklach danego ćwiczenia następowało przejście z etapu uczenia się do etapu właściwej pracy, o czym świadczy ustabilizowana krzywa poprawnych wyników (względnie popełnianych błędów), co zauważalne jest szczególnie w przypadku drugiej badanej osoby.

Nie zaobserwowano wszystkich etapów na wykreślonych krzywych pracy – brak etapu zmęczenia spowodowanego monotonią wykonywanych czynności. Występuje jedynie etap nauki oraz właściwej pracy. Poprawność wykreślenia krzywej pracy warunkowana jest odpowiednią ilością pomiarów, która w przeprowadzonym laboratorium nie była zachowana. Należałoby wykonać znacznie większą ilość pomiarów.

Możliwe jest, iż rodzaj wykonywanej czynności przy danym urządzeniu badawczym może odpowiadać nawykom (względnie reakcjom na dane bodźce) konkretnej osoby,
w związku z czym w takich badaniach konieczne może być uwzględnienie wpływu indywidualnych preferencji badanej osoby.

W tego typu badaniach należałoby również uwzględnić wiek badanej osoby, który mógłby mieć wpływ na koncentrację oraz spostrzegawczość i koncentrację wzrokowo-ruchową – najczęściej maleje ona wraz z wiekiem.

Oprócz wpływu monotonii na wyniki przeprowadzonych badań istotne znaczenie miało również to, iż badanie nie było przeprowadzane w warunkach pełnego skupienia
i koncentracji ze względu na pozostałe osoby przebywające w pomieszczeniu.

Zauważono, iż ćwiczenie powinno być wykonywane w pozycji stojącej co umożliwiłoby zwiększenia pola widzenia i dokładniejsze dostrzeganie odpowiednich sygnałów z urządzenia badawczego.