Temat: "Jak komunikacja wpływa na nasze postępowanie. Wady i zalety komunikacji werbalnej i niewerbalnej".

Na początku mojej pracy podam ogólną definicję, czym jest komunikacja. Jest to proces wymiany informacji, przekazywanie treści między uczestnikami: nadawcą i odbiorcą. Odbywa się ona za pomoc a znaków . Miedzy osobami komunikującymi się musi istnieć, tzw. kompetencja komunikacyjna, czyli posiadanie umiejętności kodowania i dekodowania informacji zrozumiałych dla obu stron. Osoby komunikujące się wzajemnie, muszą posługiwać się takim samym kodem , gdyż w przeciwnym przypadku nie dojedzie do przekazu treści przekazywanej informacji. Chodzi tu dokładnie o tworzenie więzi pomiędzy ludźmi, którzy współpracują ze sobą. Są to więzi które opierają się na silnych pozytywnych uczuciach. Rodzajów komunikacji jest bardzo wile. Przykładowymi rodzajami są: komunikacja interpersonalna, komunikacja językowa, komunikacja międzykulturowa, komunikacja społeczna, symboliczna, komunikacja marketingowa, komunikacja literacka, komunikacja werbalna, komunikacja niewerbalna, komunikacja perwersyjna, komunikacja wokalna, komunikacja internetowa, i telekomunikacja. Zajmę się teraz rozszerzeniem i charakterystyką dwóch szczególnych rodzajów komunikacji, które są głównym tematem pracy zaliczeniowej. Zacznę od komunikacji werbalnej. Jest to komunikacja, która odbywa się za pomocą języka naturalnego, czyli naszej mowy. Popularne formy komunikacji ustnej to: przemówienia, rozmowy indywidualne czy grupowe. Jak wiadomo jest to podstawowy sposób komunikowania się społeczeństwa. W werbalnym komunikowaniu się dużą role odgrywają czynniki związane z naszym sposobem wypowiadania się, np.:

• akcent i modulowanie wypowiadanych kwestii,

• stopień płynności mowy,

• zawartość (treść) wypowiedzi – w tym przypadku zasób leksykalny ma związek z kompetencjami kulturowymi jednostki – np. osoby o mniejszych kompetencjach kulturowych rzadziej posługują się językiem literackim, a częściej gwarą środowiskową lub regionalną,

• iloczas (zmniejszanie lub wydłużanie czasu wypowiadanego słowa).

Najczęściej do komunikacji werbalnej zalicza się także komunikację pisemną. Przybiera ona postać notatek, listów, telefaksów, e-maili, zawiadomień i inne formy przekazywania słów czy symboli na piśmie. Te obie formy komunikacji, posiadają swoje wady jak i zalety:

Wady komunikacji ustnej	Zalety komunikacji ustnej
brak trwałego zapisu,	pozwala na natychmiastowe sprzężenie zwrotne,
tendencja do wyrażania skrajnym opinii,
widzenie problemów przez ich nazywanie, a nie analizowanie,	łatwa w użyciu,
bariery komunikacyjne,	umiejętność aktywnego słuchania, aby uniknąć nieporozumień,
mieszanie faktów i wniosków,	łatwa wymiana poglądów,
przesadna pewność siebie,
Podatność na zniekształcenia informacji.

Wady komunikacji pisemnej	Zalety komunikacji pisemnej
formalny i zamknięty charakter,	trwałość,
brak możliwości wytworzenia bezpośredniego sprzężenia zwrotnego,	możliwość starannego przygotowania,
trudniejszy sposób komunikacji,	możliwość przemyślenia wysyłanego komunikatu,
wymaga większego wysiłku,
komunikacja czasochłonna,	możliwość sprawdzenia jego poprawności,
trudniej jest nadawcy przekazać emocje,	przeważnie jest dokładniejsza,
bariery komunikacyjne.

Następnie scharakteryzuję komunikację niewerbalną. Jest to sposób komunikowania się bez używania słów.(Mowa ciała, język ciała) - zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Obejmuje: wygląd fizyczny, ruch ciała, gesty, wyraz twarzy, ruch oczu, dotyk, głos oraz sposób wykorzystywania czasu i miejsca w komunikowaniu się. Nie zawiera gestów, które zawierają słowa, takich jak język migowy, ani słów pisanych lub przekazywanych elektronicznie. Komunikaty niewerbalne informują o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd. Nadawane są i odbierane najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadawane i odbierane świadomie (gesty czy wyrazy mimiczne). Komunikowanie niewerbalne jest uzupełnieniem i wzmocnieniem bezpośredniego i ustnego komunikowania werbalnego, z którym jest nierozerwalnie związane. Komunikacja niewerbalna tworzy kilka grup sygnałów, do których zalicza się:

- parajęzyk- dźwięki, które niosą w sobie znaczenie niezależnie od treści zawartej w słowach. Obejmuje cechy wokalne głosu oraz interferencje wokalne;

- kinezjetyka- czyli mowa ciała (gesty, mimika, spojrzenie itd.);

- samoprezentacja- wygląd, ubiór człowieka, fryzura, makijaż, budowa ciała;

- dotyk- Dotyk świadczy o stosunku emocjonalnym i zależy zarówno od uprzejmości, kultury osobistej, preferencji jednostki jak i od kontekstu kulturowego;

- proksemika- dystans przestrzenny,(publiczny, społeczny, osobisty, intymny);

- chronemika- wykorzystuje czas jako sygnał komunikacyjny, jak np.: punktualność, oczekiwanie, czas trwania zdarzenia.

- elementy otoczenia- elementy otoczenia mogą wpływać na zachowania się ludzi, stymulować ich bądź odstraszać, ( temperatura, oświetlenie, kolor, itp.). Komunikacja niewerbalna także posiada swoje wady i zalety w sposobie komunikowania się.

Wady	Zalety
przebiega spontanicznie;	funkcja informacyjna- cały tekst niewerbalny dostarcza rozmówcom bezcenne informacje, na temat, samopoczucia nadawcy, jego postawy wobec rozmówcy, stopnia pewności siebie, stanu emocjonalnego;
brak stałej kontroli nad tym sposobem komunikacji;	wspieranie przekazów słownych (wspomaganie przekazu w komunikacji werbalnej);
trudniejsza forma komunikacji;	jest poznawoczo- skuteczna;

Jak już wcześniej wspomniałam komunikowanie jest procesem intencjonalnym, tzn. zależy nam na tym, by przekazać odbiorcy nasze spojrzenie na świat, nasze odczucia. W procesie komunikowania wymieniamy przekazy w celu wywarcia wpływu lub spowodowania zmiany zachowania odbiorcy. Czynimy to za pomocą przekazów werbalnych i niewerbalnych (mimika, postawa, gestykulacja, itp.). Dlatego też można stwierdzić, że komunikacja wpływa na zachowanie i postępowanie człowieka. Na przykład, zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy, że nawet najkrótszy kontakt z drugim człowiekiem, może na niego oddziaływać. Oczywiście działa to też w odwrotną stronę, wymiennie. Poprzez komunikowanie się możemy też wywierać na kimś wpływ i spowodować tym oczekiwane przez nas postępowanie zwrotne naszego słuchacza i rozmówcy. Np., jesteśmy wstanie spowodować negatywne lub pozytywne emocje w stosunku do nas. Służą do tego tzw., techniki wywierania wpływu na ludzi. Reguły te ułatwiają sterować ludzkim zachowaniem i postepowaniem, a to wszystko dzięki odpowiedniej komunikacji. Są to reguły takie jak:

- zaangażowanie i konsekwencja- dzięki tej zasadzie można łatwo manipulować ludzkim umysłem. Chodzi w niej o ludzkie poczucie, że wypowiedziane słowa lub wyznawanie , przyznawanie się do pewnych przekonań, wierzeń musi pociągać za sobą a przynajmniej powinno pewne postawy lub czyny; - lubienie i sympatia- tutaj znajduję się sztuka manipulacji. Np. Mamy ulubionego aktora, którego bardzo cenimy. Naturalne będzie to, że będziemy godzić się ze zdaniem osoby przez nas szanowanej niż ze zdaniem zwykłego człowieka. Postać szanowanego przez nas aktora wywołuje w nas uległość i często kupujemy produktu do których nas zachęca; - siła autorytetu- tak jak silny jest nacisk na naszą psychikę osób, które lubimy tak również silnie oddziaływują na nas ludzie będący autorytetami. Łatwo zgadzamy się z ich zdanie nawet jeżeli nie jest ono do końca słuszne. To jest trochę jak dzieci w szkole dla, których rodzice przestają być autorytetami za to uważają, że pani jest najważniejsza i ma zawsze racje; - reguła niedostępności- jest to ogromna siła oddziaływania, wywierania wpływu na ludzi. Oczywiste jest, że jeżeli ktoś chce pewną rzecz kupić i wie, że ilość sztuk jest ograniczona to szybciej wybierze się do sklepu bo przyśpieszy to jego decyzję o zakupie; - społeczny dowód słuszności- ta reguła oparta jest na ludzkiej sztuce podążania za tłumem; - budowania swojego życia i kupowania tak jak inni. Zarówno formalna, jak i nieformalna komunikacja służy kontrolowaniu zachowania człowieka poprzez komunikowanie pożądanego sposób zachowania, bądź przeciwstawiając się postępowaniu niewłaściwemu. Komunikacja może sprzyjać motywacji, gdyż za jej pośrednictwem uświadamiamy odbiorców, czego się od nich oczekuje, jak mogą poprawić swoją efektywność, czy jakie popełniają błędy, np., w relacji pracodawca-pracownik. Informowanie o celach i przekazywanie informacji zwrotnej o postępach w ich osiąganiu pobudza motywację. Komunikacja umożliwia również wyrażanie uczuć i zaspokajanie potrzeb społecznych, stanowiąc mechanizm wyrażania zadowolenia czy frustracji. Funkcjonowanie w zespołach wymaga ujawniania uczuć i emocji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, co jest możliwe właśnie dzięki komunikowaniu się. Przekazywanie danych czy informacji stanowi niezbędny składnik procesu podejmowania decyzji. Dzięki komunikacji możliwe staje się, zatem skuteczniejsze działanie przy mniejszym poziomie ryzyka. Każdy proces komunikowania się pełni przynajmniej jedną ze wspomnianych funkcji i jest przez to niezbędnym elementem funkcjonowania w relacjach z innymi ludźmi, który wpływa na ich postępowanie. Komunikacja może wpływać pozytywnie, a także i negatywnie na nasze postępowanie. Zależy wszystko oczywiście od rodzaju komunikacji. Najbardziej podkreśla się negatywne istnienie komunikacji masowej, szczególnie dla młodych ludzi. Atrakcyjność takiej komunikacji, sprawia, że środki te władną wolnym czasem młodzieży i ich życiem. Dzieci są szczególnie narażone na medialne oddziaływania, nie potrafią samodzielnie, w sposób trafny wybierać i wartościować przekazywane informacje. Tak samo dzieję się z komunikacją internetową, która ma swoje negatywne i pozytywne wpływy na postepowanie u dzieci i dorosłych. Wszystko zależy od tego czy umiemy w prawidłowy sposób korzystać z technik i rodzajów komunikacji. Jak widać po przykładach i technikach wywierania wpływu, komunikacja jest ogromnym czynnikiem, który towarzyszy nam przez całe życie, i wywiera na nas różne wpływy i zmiany w naszym zachowaniu. Trudno wyobrazić sobie życie w społeczeństwie, rodzinie czy organizacji bez komunikowania się z innymi. Komunikacja daje nam szansę na wymianę myśli, współdziałanie, podążanie w tym samym kierunku. Dzięki niej dowiadujemy się, co czują i myślą inni, a także możemy wyrazić siebie. Warto przyjrzeć się bliżej temu procesowi i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy potrafimy skutecznie się komunikować. Po napisaniu pracy zaliczeniowej stwierdzam, że warto. Komunikacja otwiera nam nowe pojęcia i ukazuje ciekawe poglądy społeczeństwa.

Bibliografia:

- A Stefańczyk, Psychologia wywierania wpływu i psychomanipulacji, Jak skutecznie wpłynąć na innych i bronić się przed negatywnym wpływem z ich strony, Złote myśli, 2008;

-Dale G. Leathers, komunikacja niewerbalna: zasady i zastosowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007;

- S. Juszczyk, komunikacja dzieci i młodzieży w przestrzeni wirtualnej, kwartalnik pedagogiczny, 2009;

- Treść kursu.