Stosowanie Prawa

1.Pojęcie i typy

• stosowanie prawa - władcza działalność organów państwa polegająca na wydawaniu decyzji indywidualno - konkretnych na podstawie norm prawnych

• 4 podstawowe typy stosowania prawa :

  • typ sądowy :

    • organ stosujący prawo jest niezawisły(sąd podlega tylko ustawie ,nie podlega żadnym dyrektywom organów administracyjnych ,organizacji politycznych ect.) i bezstronny (sędzia jest niezależny od stron i neutralny)

    • gdy obywatel doznał szkody w każdym przypadku ma prawo do dochodzenia swych roszczeń przed sądem

  • typ administracyjny :

    • organ rozstrzygający sprawę jest związany dyrektywami i poleceniami swojego zwierzchnika, co do tego ,jaką wydać decyzję

    • obowiązuje zasada legalizmu (związania przepisami prawa) i nie może być mowy o podporządkowaniu organu administracyjnego dyrektywom politycznym

  • quasi - sądowy :

    • na przykład postępowania przed różnego rodzaju sądami i komisjami dyscyplinarnymi w korporacjach zawodowych

  • quasi administracyjny :

    • niektóre zadania z zakresu aministracji publicznej są wykonywane przez agendy publiczne i instytucje pozapaństwowe (banki , przedsiębiorstwa) ,które mają prawo podejmować władcze decyzje w sprawach do których są upoważnine

2.Etapy stosowania prawa

• wybór normy prawnej :

  • jeden stan faktyczny ,chociażby jeden czyn ,podpada pod kilka norm prawnych (zbieg norm czy przepisów prawa)

  • wyborze normy prawnej decyduje prawo (np. w przypadku przestępstwa) lub strona procesu

• ustalenie obowiązywania normy prawnej

• wykładnia normy prawnej

• ustalanie stanu faktycznego

• subsumpcja

  • subsumpcja - podciągnięcie ustalonego stanu faktycznego pod wybraną normę prawną

• wybór konsekwencji prawnych

• sformułowanie i uzasadnienie decyzji :

  • organ stosujący prawo formułuje decyzję stanowiącą akt stosowania prawa i ewntualnie przygotowywuje uzasadnienie swej decyzji

  • uzasadnieniu podlegają decyzje ,od których strona wniosła odwołanie ,decyzje ostatecznie kończońce postępowanie w sprawie oraz decyzje w sprawach szczególnie ważnych

  • elementy uzasadnienia :

    • część historyczna - przedstawia się dotychczasowy przebieg postępowania

    • podstawa faktyczna decyzji - referuje się wyniki postępowania dowodowego

    • podstawa prawna decyzji - sąd przytacza przepisy prawne stanowiące podstawę jego decyzji (dokonuje ich analizy i interpretacji)

3.Ewolucja poglądów na stosowanie prawa

• pozytywizm prawniczy (model sylogistyczny) :

• XIX wieczna ideologia

• twierdzi ,że stosowanie prawa ma strukturę logiczną ,a akt stosowania prawa może być pojmowany jako konsekwencja logiczne wyprowadzona z dwóch przesłanek : normy prawnej i ustalonego stanu faktycznego

• stosowanie prawa ma strukturę sylogizmu prawniczego ,którego przesłanką większą jest norma prawna ,przesłanką mniejszą - ustalony stan faktyczny ,a wniskiem - decyzja sądu

• według ideologii sędzia jedynie dedukuje następstwa prawne z normy

• luz decyzyjny - sytuacje , w których tekst prawny nie wyznacza decyzji organu stosującemu prawo ,lecz pozostawia mu wybór ,co do tego jaką ma podjąć decyzję

• kategorie luzów decyzyjnego :

  • luz wyboru przepisu prawnego - sytuacje ,w których decyzja sądu o wyborze odpowiedniego przepisu prawnego nie jest do końca wyznaczona przez obowiązujące przepisy prawa

  • luzy interpretacyjne - gdy przepisy prawne są niejasne ,nieostre ,wieloznaczne i gdy wskutek tego można im przypisać wiele różnych znaczeń ,a ani tekst prawny ani dyrektywy wykładni nie wskazują jednoznacznie ,które z tych znaczeń jest właściwe

  • luzy dowodowe - sytuacja ,gdy na gruncie dostępnych środków dowodowych i reguł dowodowych nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć ,czy określony fakt sprawy miał miejsce , czy też nie

  • luz wyboru konsekwencji prawnych - sytuacja ,gdy określenie konsekwencji prawnych danego stanu faktycznego nie jest do końca wyznaczone przez przepisy prawa (swobodne uznanie)

Wykładnia prawa

1.Pojęcie i model wykładni

wykładnia prawa - zespół czynności zmierzających do ustalenia prawidłowego znaczenia przepisu prawnego