Zasadn paradygm edukacji we współ ped:1. P. metodologiczne- dotyczące sposobów naukowego podejścia do pedag wczesnoszk, konstruowania jej teorii, prowadzenia badań i studiów. 2.P. dotyczące pracy pedagog nauczycieli-ujmujące ich jako realizatorów różnie podejmowanych ról. 3.P. dotyczące aktywności edukacji dziecka. 4.P. dotyczące szeroko pojętej organizacji edukacji. Paradygmaty metodologiczne: 1.Behawioralny(reakcja funkcją bodźca, aktywność jednostki jest zewn sterowana). 2.Neobehawioralny (reakcja funkcją bodźca i czynników zewn). 3.Konstruktywistyczny (zewn aktywność funkcją wewn organizacji). Filozofia konstruktywistyczna czyli postmodernistyczne myślenie zakłada konstruowanie wiedzy przez każdą jednostkę z osobna. Fundament tej koncepcji tworzą idee teorii rozwoju opracowane przez J. Piageta, L.Wygotskiego, J. Brunera. Konstruktywizm opisuje proces dochodzenia do wiedzy nie poprzez proste dodawanie kolejnych informacji, ale poprzez dokonywanie reorganizacji dotychczasowego rozumienia zjawisk w zetknięciu z nowym doświadczeniem, poprzez modyfikowanie wyobrażeń, pomysłów, przekonań. Koncepcja ta mocno akcentuje własną aktywnośc jednostki w tworzeniu zasad i modeli umożliwiających sensowne rozumienie świata. Koncepcja konstruktywistyczna zmieniła, zdaniem S.Juszczyka strukturę klasycznego kształcenia wprowadzając: -zmianę roli nauczyciela z „mędrca na scenie” do „przewodnika stojącego z boku”. *nauczanie umiejętności „wyższego rzędu”. *umożliwienie uczącym się uczyc się jak się uczyc. *otwarcie i określenie ewaluacji wyników uczenia się. *umiejętnośc współdziałania i współpracy w trakcie uczenia się. Jeżeli przyjmiemy założenie, że świat poznawalny jest tylko poprzez indywidualną aktywnośc jednostki, jej interakcje z nowym dla niej doświadczeniami, ich interpretację, negocjowanie z nowymi i internalizację- wówczas wskazane jest: *intensyfikowanie aktywności każdej jednostki np. poprzez pytania złożone, wymagające poszukiwania i wiązania informacji, a nie ich odtwarzania. *inicjowanie pracy grupowej, sławiącej uczniów w sytuacji konfliktu socjopoznawczego, wymagającego precyzowania własnych opini, słuchania racji innych, negocjowania itp. *monitorowanie mechanizmów procesu uczenia się, w celu racjonalnego doboru zadań i metod ich rozwiązywania dla poszczególnych uczniów. *tworzenie sytuacji, w których uczeń w rezultacie dokonywanej samodzielnie restrukturyzacji wiedzy uprzedniej dokonuje odkryc, że czegoś się nauczył. *otwarcie na ustawiczną transformację osobistej teorii edukacyjnej i koniecznośc negocjowania jej ze wszystkimi podmiotami procesu edukacji. Paradygm dotyczące pracy pe dag nauczycieli: Kształcenie nauczycieli-rywalizujące teorie:1.Dobry nauczyciel- praktyk, to ten który przyswoił pewien zestaw kompetencji, wygenerowanych przez teoretyków, w rezultacie przeprowadzonych przez nich badań[koncepcja racjonalności technologicznej] 2.Drogą do rozwoju w nauczycielstwie nie jest naśladowanie innych, ale własna krytyczna refleksja nad tym co robię, dlaczego i jakim kontekście. [konc samodzielności poznawczej] Kompetencje nauczycielskie: komunikacyjne, współdziałania, kreatywne, informatyczne, moralne, prakseologiczne. Rola nauczyciela w konstruktywistycznym procesie nauczania: *akceptowanie i inspirowanie autonomi uczących się oraz ich inicjatywy w uczeniu się. *ułatwianie realizacji nauki przez motywowanie do uczenia się, pobudzanie ciekawości, angażowanie doświadczeń powodujących konflikty z przyjętymi założeniami. *właściwe zaplanowanie i zaangażowanie procesu zajęc, zachęcające i wielokierunkowo aktywizujące uczniów. *przewodniczenie nauce poprzez doradzanie i wskazywanie kierunków działania, muślenia, udzielania wsparcia poprzez czynienie sugestii, rekomend rozwiązań, stwarzan warunków do nieskrępowanego dywergencyjnego myślenia, czy rozwijania kreatywności. [S. Dyrlak, 2005]. Komplikacje w przebudowie modelu pracy nauczyciela wynikają m. in: *z braku jednoznacznej podbudowy teoretycznej, *z trudności realizacji wymogu prospektywności kształcenia. *z psychologicznych mechanizmów typu: opór przed zmianą lub powielanie wzorców. *z niskiego prestiżu społ. zawodu, powodującego przypadkowośc jego wyboru, a w konsekwencji obecnośc w szkołach „pasjonatów i minimalistów. Paradygm dotyczące aktywności edukacyjnej dzieci: Są dwa podst źródła wiedzy o świecie: 1.Własne doświadczenie->jest bardziej kształcącym procesem. 2.Przekaz METODA STORYLINE:Zwana inaczej metodą opowieści wychowawczej, metodą tematu lub szkocką- ponieważ została opracowana 20 lat temu w Szkocji przez Steve Bell`a. W Polsce przyjęła się nazwa Storyline, story - opowieść, line - linia, czyli jak łatwo można się domyśleć w tym działaniu opowieść wyznacza główną linię zajęć. I tak rzeczywiście jest w praktyce. Jej ośrodkiem jest fabuła, której akcja toczy się w klasie w ciągu kilku dni, a bohaterów grają sami uczniowie. W przypadku tej metody współautorami opowieści są dzieci, zaangażowane w jej tworzenie. Zajęcia realizow zgodnie z jej zał mają log i uporządkowaną strukt a poszcz ich elementy są jasne i czytelne zarówno dla dzieci jak i naucz. Metoda ta zal to m. aktywizuj bo: pobudza do samodz dział, rozwija pamięć i myślenie, wyzwala aktywn dzieci, przy czym aktywn dziecka musi być zawsze większa od aktywn naucz./ Metoda ta stwarza różnorodne okazje do ujawniania i rozwijan indywid zainteresowań, wyobrażeń i możliwości rozwojowych. Mocną stroną storyline jest także i to, że bazuje ona na współpr i kooperatywnym dział dzieci, co sprzyja rozwojowi ważnych umiejętn społecz. Uczy: współdziałania, negocjowania, dyskutowania, co więcej pozwala dzieciom krytycznie spojrzeć na własne pogl,weryfikować i oceniać pogl innych. Podst elementami scenariusza Storyline są epizody (rozdz danej historii) i pytania klucz, które przygotow naucz. 1.Nauczyciel wybiera temat i wymyśla do niego historię.2. Następnie całą historię dzieli na epizody ( rozdz, części składowe), które w efekcie tworzą scenar całego projektu. Potem następuje rozwin czyli kolejne epizody. W tej części przewidziany jest incydent- jakieś wydarz które zburzy spokojny tok historyjki. Ostatnią fazę zajęć stanowi prezentacja sposobu jego samodz rozw. Epizod końcowy powinien stanowić satysfakcjonujące zakończenie. 3. po podzieleniu historii na poszczególne części nauczyciel przystępuje do opracowania pyt kluczowych. Charakt cechą tej metody jest to, że naucz nie może dokł przewidzieć wszystkich odp na pyt, może jedynie przypuszczać, że pojawi się jedno z przewidywanych. GRY I ZABAWY W NAUCZ POCZĄTK. Zdaniem Elizabeth Hurlock, zabawa „uczy dawać, brać, dzielić się współpracować i podporządkowywać swoją osobowość gr”, jest więc ważnym czynnikiem kształtow osobow i narzędz przystosow społ. W toku zabawy dziecko zdobywa różne wiadomości i umiejętności i zaspokaja potrzebę działania. Zabawa jest tą formą aktywności, która sprawia dziecku radość. ZABAWY AKTYWIZUJĄCE PRACĘ UCZNIA NAUCZANIA ZINTEGROWANEGO:Związek zabawy z twórczością jest coraz wyraźniej dostrzegany i doceniany. Włącza się ją do procesu eduk na wszystkich szczeblach. Zabawowy stosunek do twórczego wysiłku pozwala dziecku przyjąć treści niezwykłe i pozornie niemożliwe. Twórcze aspekty zabawy dziec zawierają się w tym, że: *Nie tracąc poczucia realności świata, tworzy ono własny świat fikcji, *Doświadcz w działaniach na niby tworzą się w nowe układy;*Wykonywanie czynności - mimo reguł i przyjętej konwencji pozostawia spory margines dla wyobraźni *Posługiwanie się przedmiotami zastępczymi opiera się na umowności i na dawaniu im nowych znaczeń. *Przeżywanie własnej aktywn i przedmiotowości ma walor twórczy w dwojakim sensie działaniowym i autokreacyjnym./Zabawa nie wymaga żadnych zewn nagród, ani dodatk - poza samą sobą - uzasadnień, wobec czego twórczość wykonywana jako bawienie się pojęciami i ideałami jest automatycz aktywnością motywowaną wewn. Ten rodzaj motywacji jest w twórczości najbardziej pożądany./Przykł zabawa integr: Rzeźby: Uczniowie dobierają się w pary i ustalają, kto będzie osobą A, a kto osobą B. Osoba A stoi spokojnie, a osoba B kształtuje ją tak, jakby była z gliny, robiąc z niej posąg. Następnie rzeź-biarze przechodzą po sali i oglądają inne rzeźby. Mogą dokonać poprawek przy dowolnej rzeźbie. Wracają potem do swojej rzeźby i zastanawiają się czy chcą jeszcze coś poprawić. Nadają rzeźbie imię lub tytuł. Dzielą się swoimi refleksjami na temat swojej rzeźby. MAPA MYŚLI Mind Mapping ( pol. dosł. mapowanie myśli ) – szczególny rodzaj notowania pobudzający obie półkule ludzkiego mózgu w przeciwieństwie do tradycyjnego notowania linearnego. Metoda została opracowana przez dwóch bryt nauk: Tony'ego i Barry'ego Buzana.Dzięki użyciu między innymi słów, symboli, kolorów, rytmu, efektu trójwymiarowości i rysunków uaktywniają się wszystkie ośrodki mózgu. Pobudzona zostaje prawa półkula odpowiadająca za wyobraźnię, marzenia, rytm, postrzeganie przestrzeni, rozpoznawanie kolorów i Gestalt (czyli obraz	informacji->ma walor ekonomiczny- oszczędza czas. Aktywnośc- wszelkie funkcjonowanie organizmu przy założeniu istnienia jego źródeł wewnętrznych. Aktywnośc-> 1.bezładna, naśladowcza, kierowana instruktażem, kierowana zadaniami, samodzielna, twórcza. 2.Sensoryczna, motoryczna, recepcyjna, werbalna, intelektualna, emocjonalna. Paradygm dotycz szeroko pojętej organizacji edukacji: *nauczanie przedmiotowe w systemie klasowo- lekcyjnym, *kształcenie zintegrowane realizowane w toku tzw dni aktywności dziecka. Wątpliwości i kontrowersje: *edukacja elementarna czy eduk wczesnoszkolna? *pierwszy etap edukacyjny trzy- a może jednak czteroletni? *czy i ewentualnie- jak zmienic podstawę programową? „Koncepcja merytoryczna edukacji (paradygm, teorie) powinna wyznaczac układ i formy organizacyjne, a nie odwrotnie”![R.Więckowski, 1993] AKTYWNOŚC- obejmuje ona na ogół reakcji i zachowań istoty ludzkiej, służących do szeroko pojętej regulacji jej stosunków z otoczeniem[A.Jurkowski 1986] Bycie aktywnym jest immanentnym i normalnym stanem człowieka; bycie biernym jest przejawem zaburzeń—zjawiskiem patologicznym. Przejście od stanu słabszej do bardziej intensywnej aktywności nazywane jest aktywizacją. Aktywizowanie uczenia się to pobudzanie aktywności w sferach intelektualnej, emocjonalnej i praktycznej, poprzez stwarzanie okazji sprzyjających nabywaniu wiedzy i umiejętności, o którym świadczą zmiany w zachowaniu uczącego się. „Aktywizowanie może być pomocne w uczeniu się i w tym sensie można je traktowac jako jedną ze strategi nauczania.”[T.Bauman,2005] Pobudzanie aktywności poznawczej to zaproszenie do myślenia, służyc mu może książka, film, nauczyciel, koledzy, praca w zespole. Sprzyja takiej aktywizacji sytuacja dysonansu poznawczego (niepokój wywołany niezgodnością nowej wiedzy z dotychczas posiadaną). Zadania, które uczeń potrafi rozwiązac zaraz po ich sformułowaniu- aktywizują jedynie pamięc! Zadanie które wymusza poszukiwanie rozw samodzielnie lub z innymi aktywizuje uczenie się. Aktywizowaniu poprzez stawianiu zadań problemowych sprzyja synergia grupy, czyli zwielokrotniona energia grupowa, powodująca efektywniejsze rozwiązywanie problemów. Aktywizowaniu poprzez stawianiu pytań, ma miejsce tylko wówczas, gdy pytający jest rzeczywiście zainteresow odpowiedzią, gdy jej nie zna… np. co sądzisz o…, jak oceniasz… Mogą to być pytania nauczycielskie, ale częściej zaliczymy do tej kategorii pytania koleżeńskie, towarzyszące np. pracy zespołowej lub dyskusji. Aktywizowanie poprzez adekwatny dobór zadań i dobranych do nich metod pracy uczniowskiej: Nauczyciel tworzy warunki uczniom do zdobywania przez nich nowych dośw, poprzez działania intelektualne i społeczne. Sam ustępuje pola ich- uczniów, aktywności. „Nauczanie jest aktywizowaniem uczenia się, jeśli dzięki niemu uczeń ma szansę pokonac własne słabości, ograniczenia i na bazie własnego wysiłku Koncepcyjnego podążac ku nieznanemu, sprawdzac się w nowych sytuacjach[T.Bauman,2005] „Każdy z nas ma swoje ulubione preferencje sensoryczne (WAK), każdy ma określoną dominację półkuli mózg. (PL), każdy ma określony profil inteligencji (WI). Powyższe parametry określają styl jego uczenia się” WAK- neurologiczne uzasadnione preferencje w zakresie zmysłowego odbioru inform oraz narracji. Są wśród nas wzrokowcy, słuchowcy i kinestetycy Wzrokowiec-lubi porządek, skupiony, raczej spokojny, obrazowo odpowiada, słabo przypomina sobie ustne polecenia.Słuchowiec- łatwo traci koncentrację, mówi do siebie, porusza ustami podczas czytania, mówi dobrze, rytmicznie, lubi muzykę. Kinestyk- dużo się rusza, lubi dotyk, żywo gestykuluje, emocjonalny. Badania wskazują, że u większości ludzi występuje dominacja jednej półkuli mózgu (PL), która determinuje sposób uczenia się danej jednostki oraz jej zachowanie w sytuacji stresowej. Referencja lewopółkulowego typu uczenia się charakteryzuje się między innymi: sprawnością językową, logicznym, abstrakcyjnym myśleniem i naukową ciekawością. Uczenie się prawopółkulowe cechuje: wykorzystanie intuicji i emocji, ruchu, dźwięków, barw. Nowoczesne pojmowane nauczanie- uczenia się powinno jednak uwzględniac wykorzystanie całego mózgu, bowiem dopiero sprawne przekazanie impulsu nerwowego pomiędzy półkulami zapewnia całości), jaki i lewa, której domeną są: logika, linearność, analiza, słowa i liczby. Umożliwia to podniesienie efektywności pracy naszego mózgu a proces nauki i zapamiętywania czyni prostszym, szybszym i przyjemniejszym. Sprzyja myśleniu twórczemu, wielokierunkowemu, a nie nudnemu i odtwórczemu.W centralnej części mapy należy umieścić kolorowy rysunek. Od niego powinny odchodzić grube linie z najważniejszymi hasłami. Od tych linii mogą odchodzić kolejne cieńsze z mniej ważnymi inform, a od nich jeszcze kolejne. Mapy myśli nie mają żadnych ograniczeń pod względem wielkości sporządzanych notatek. Mapy myśli powinny, według zaleceń autorów tej metody, przyjmować promienistą strukturę, co odzwierciedla sposób myślenia opierający się na tworzeniu ciągu następujących po sobie skojarzeń. Jak stworzyć mapę umysłową: *Zawsze zaczynaj od obrazka tematu na środku kartki. Użyj do jego namalowania przynajmniej trzech kolorów *Używaj obrazków, symboli, kodów, i skalowania do wyrażania pojęć. *Nadawaj wartości słowom, zapisując je dużymi lub małymi literami.*Na jednej linii tylko jedno słowo lub grafika.*Linie muszą wychodzić ze środkowego obrazka i być ze sobą połączone. Im dalej od centrum, tym cieńsze linie ponieważ im dalej od centrum, tym bardziej szczegółowe zagadnienia.*Rysuj linie tej samej długości co słowo lub grafika.*Używaj kolorów według własnego uznania.*Wykreuj swój własny styl tworzenia Map Myśli.*Wyróżniaj i zaznaczaj asocjacje jednego elementu z drugim. Aby Twoje Mapy Myśli były przejrzyste, używaj promienistej hierarchii, numeruj. TECHNIKI RELAKSACYJNE to sposoby na wyładowanie stresu lub nadmiaru emocji na drodze odpowiednich ćwiczeń fizycznych i psychicznych. Ich celem jest uzyskanie stanu relaksu, a zatem opanowanie wegetatywnych objawów lęku i uzyskanie odprężenia psychicznego. Techniki relaksacyjne nie pozwalają rozwiązywać wewnętrznych konfliktów, jednak pomagają zredukować stres i pomagają uzyskać przekonanie o możliwości zapanowania nad reakcjami własnego organizmu. Pozwalają również na przeżycie ciszy i wewnętrznego ukojenia./ Istnieje wiele metod relaksacji. Są to m.in. masaż, muzykoterapia, wizualizacja, ćwiczenia oddechowe i inne. WIZUALIZACJA:* metoda oparta na słowie *nauczyciel przekazuje dziecku sugestie mające na celu pobudzić dziecko do ukierunkowanej aktywności *istotnym elementem jest odpowiedni sposób przekazu tekstu *opowiadaniu może towarzyszyć spokojna muzyka stanowiąca tło.MUZYKOTERAPIA:*jest jedną z odmian terapii przez sztukę *służy ogólnemu rozwojowi dziecka: fizycznemu, intelektualnemu, emocjonalnemu i estetycznemu *doznania emocjonalne wywołane przez muzykę powodują określone reakcje całego organizmu w sferze psychicznej *w sferze fizycznej doznania te wywołują zmiany w funkcjonowaniu wegetatywnego układu nerwowego *do celów i zadań muzykoterapii należy:*kształtowanie wrażliwości empatii, dowartościowanie emocjonalne; *stymulowanie do aktywności i kreatywności; *wzmacnianie prawidłowych reakcji i postaw; *doskonalenie komunikacji w grupie, praca nad aktualnymi problemami w grupie; *kształtowanie umiejętności aktywnego słuchania i koncentrowania uwagi; *praca z ciałem, doskonalenie sprawności psychomotorycznej; *usuwanie napięcia psychofizycznego.ĆW ODDECHOWE: *służą uspokojeniu, unormowaniu oddechu. *pozwalają wypracować nawyk prawidłowego oddychania. *prawidłowe oddychanie natlenia krew i nadaje głosowi pełnię ekspresji a także usprawnia myślenie. *długie, spokojne wydechy pomagają w uśmierzaniu bólów i napięć. *proste techniki oddechowe mogą też przynosić ulgę w przypadku lęków.TRENING RELAKSACYJNY WG JACOBSONA:*polega na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni. *powoduje uwalnianie przechowywanych w nich napięć mięśniowych i mobilizację organizmu. TRENING AUTOGENNY A. SCHULTZA: *właściwy trening A. Schultza opiera się na autosugestii powodującej całkowite odprężenie systemu nerwowego. * w pracy z dziećmi wykorzystywane są elementy tej metody, czyli opowiadania, bajeczki, które dzięki swojej treści powodują, że dzieci koncentrują się na różnych częściach swojego ciała. *dzięki temu dzieci odczuwają spokój, odprężenie, zwalnia się u nich napięcie mięśniowe. *efektem tego rodzaju ćwiczeń jest poprawa koncentracji uwagi, podniesienie sprawności funkcji poznawczych,obniża się także poziom agresji.	integrację informacji, czyli scalenie myśli i działań. Każdy człowiek ma inny profil wielorakiej inteligencji(czyli specyficzny dla siebie układ rodzajów inteligencji językowej, wizualno- przestrzennej, przyrodniczej, ruchowej, muzycznej, matematyczno- logicznej, interpersonalnej i intrapersonalnej). W wyniku samodoskonalenia, uwagi, cwiczeń można powiększyc potencjał inteligencji jednostki. Zmienic powinno się zatem pracę nauczycieli, którzy muszą trafnie diagnozowac profile inteligencji swoich uczniów i akceptowac w pełni fakt, iż każdy uczeń jest inny i ma prawo do innej drogi rozwojowej, życiowej. Zamiast pisac uczniowi kolejną uwagę, pomóż mu rozpoznac jego talenty, oparcie na nich dalszej pracy pomoże i uczniom i tobie. „Nie da się dłużej ignorowac faktów na temat uczenia się, których dostarczają nam najnowsze badania. Wiedza ta w praktycznej formie musi przeniknąc do szkoły i na nowo sformatowac sytuację uczenia się w szkole.” [M.taraszkiewicz, C.Rose, Atlas efektywnego uczenia się nie tylko dla nauczycieli, Warsz2006] UCZENIE W DZIAŁANIU inaczej UCZENIE SIĘ PRZEZ DOŚW.opiera się na trzech założeniach (wg Johnsonów): 1.Najlepiej uczymy się wtedy – gdy jesteśmy włączeni w przeżycie dostarczające nauki. 2.Wiedzę najlepiej odkrywamy samodzielnie. 3.Uczymy się z zapałem – jeśli mamy możliwość wyboru celu i sposobu nauki. Doświadczalne uczenie się to jedyna pewna droga do zrozumienia świata, to także droga do efektywnego rozwoju własnego. W doświadczalnym uczeniu się ucznia – naucz w przeciwieństwie do nauczycieli stosujących nauczanie tradycyjne: *Jest „ułatwiającym” zdobywanie wiedzy, a nie jej „dostarczycielem”, *Zachęca do poszukiwań – zamiast podawać nudne inform, *Stwarza warunki do dokonywania własnych odkryć, *Dużą wagę przywiązuje do przemyśleń uczniów,*Raczej stawia pytania niż podaje gotową wiedzę. Aby umożliwić uczniowi uczenie się w działaniu, nauczyciel zobowiązany jest tworzyć jak najwięcej sytuacji bogatych w przeżycia, które będą angażowały aktywność ucznia. Takich doświadczeń i sytuacji edukacyjnych niewątpliwie dostarcza stosowanie aktywizujących metod i technik nauczania. Tradycyjne metody stosowane w szkole sprowadzają do – słuchania, podporządkowywania się z ograniczonym przyzwoleniem na poruszanie się. Zadaniem nauczyciela jest kreowanie przestrzeni dla aktywności ucznia, a nie jak to mówi się w popularnej szkolnej anegdotce: „uczniowie przychodzą popatrzeć, jak ciężko pracuje nauczyciel”. DYSKUSJA: W polskiej dydaktyce d. jako sposób przekazywania wiedzy na lini nauczyciel – uczeń, lub uczeń - uczeń, jest metodą o ugruntowanej tradycji.W.Okoń przesunął ją do grupy metod problemowych, nadając jej nazwę dyskusja dydaktyczna. Dysk dyd to zorganizowana wymiana myśli i poglądów na dany temat, która: *Pobudza i rozwija myślenie. *Pomaga kształtować pogl i przekonania. *Uczy oceny pogl innych ludzi. *Kształci umiejętność formułow myśli i ich wypowiadania. *Uczy krytycznego spojrzenia na własne poglądy.W przebiegu dyskusji wyróżniamy trzy etapy: 1.Wprowadzenie – polegające na takim sformułowaniu problemu, by pobudzał do myślenia i wypowiadania się 2. Dyskusja właściwa – której istota sprowadza się do zespołowego rozw problemu 3. Podsumowanie wyników dyskusji przez prowadzącego , poszerzone w rzeczywistości szkolnej o ocenę udziału i zaangażowania uczniów. Dyskusja może mieć charakter wolny – wtedy wszyscy na równych prawach biorą w niej udział, respektując wcześniej ustalone zasady dyskutowania(udzielenie głosu, limit czasu)Dyskusja może przybrać charakter panelu – wtedy kilka wyznaczonych osób wcześniej przygotowuje swoje wystąpienie. Jest to tzw. gremium dyskutujące , pozostali uczniowie są słuchaczami.W drugiej fazie dyskusji głos może zabierać osoba z audytorium .Nad całością dyskusji czuwa nauczyc, którego zadaniem jest : *wprowadz do problemu. *pilnowanie dyscypliny merytorycznej i czasowej. *podsum dyskusji./Dyskusja dyd należy do gr metod aktywiz,które stanowią podgrupę metod problem. METODY AKTYWIZUJĄCE to grupa metod nauczania, które charakt to , że w procesie kształc aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczyc.Stosowanie metod aktywiz w procesie dydakt sprzyja pogłęb zdobytej wiedzy, jej operatywności i trwałości. Dzieci muszą myśleć podczas wykonywania podjętych działań.Angażują się emocjonalnie, są aktywne w sferze percepcyjnej, ruchowej, werbalnej i emocjon- motywacyjnej. Metody aktywiz pozwalająnie tylko rozbudzić w uczniu zainteresow przedmiotem czy sprawdzić jego wiedzę. Główna zaletą tych metod polega na doskonaleniu umiejętności WSPÓŁPRACA onacza: pracę wykonywaną wspólnie z kimś,pomoc,udział we wspólnej pracy,działalnosci.Natomiast współdziałanie to działanie, funkcjonowanie wspólne z kimś albo czymś,pomaganie komus w jakiej dzilalności. Aby zaistniala wspólpraca musi wczesniej powstać grupa. Grupa- wg.Kozłowskiego -to zbiorowość dwóch lub większej liczby osób ,które pozostają ze sobą w bezposrednim kontakcie i mają sprecyzowany cel. Zatem praca grupowa to wspólna praca nad zadaniem powiazana siecią stosunków komunikacyjnych zachodzących między członkami grupy,które mogą stawać się ważniejsze niż pierwotne zadanie postawione przed grupą. Pierwszym etapem wstepnym przygotowującym dzieci do pracy zespolowej jest praca w parach-diadach.Aby pomóc uczniom wdrożyć się do wspólnej z partnerem działalności sugeruje się stosowanie trzech typów pracy w parach:na początku kierowanej,później częściowo kierowanej,a na końcu otwartej. Praca w parach doskonali:*umiejetnosc porozumiewania się. *daje możliwość treningu zachowań społecznych *stymuluje procesy myslenia w sytuacji konfliktu socjopaznawczego. *aktywizacje kazdego ucznia w procesie nauczania-uczenia się. Uczenie się we wspólpracy obejmuje zarówno prace w parach jak i uczenie się w grupach. /Wspólcześnie uczenie się we współpracy jest określane nie jako metoda czy forma nauczania lecz jako STRATEGIA. strategia nie podpowiada tylko jak dzialac,lecz zmusza do namyslu dlaczego należy tak dzialać./Praca grupowa uczniów wymaga:-podzialu uczniów na grupy. -doboru skladu gru.-wyboru wlasciwej liczebnosci zespolu. -przydzilu funkcji grupowych. -doboru zadań. -określenia sposobu prezentacji efektow pracy. -wyboru przedmiotu i sposobow efektow pracy grupowej. -swiadomej aranżacji przestrzeni. -zapewnienia odpowiednich środków materialnych. -ustalenia zasad komunikacji Podział uczniów na grupy może orzebiegać rozmaicie i mieć charakter:losowy,celowy i dobrowalny.Możliwy jest skład grupy jednolity lub zróżnicowany.Kryterium podzialu moga stanowić takie czynniki jak zainteresowanie, płeć, sympatia czy poziom osiągnięc szkolnych.Najwiecej korzyści wynosza dzieci z pracy w grupach zróżnicowanych pod względem zdolności. / Na zakończenie warto podkreslić,iż do najbardziej eksponowanych dziś zalet pracy grupowej uczniów klas poczatkowych zalicza się jej walory społeczne,czyli możliwosci; -zaspokajania potrzeby kontaktu z rówieśnikami; -nabywania samodzielności w zakresie nawiazywania podtrzymywania i kończenia relacji; -doskonalenia umiejetnosci dzielenia sie z innymi swoja wiedza,prezentacji własnego punktu widzenia i wysłuchiwania racji innych osób; -konstruowania nowych rozwązań inspirowanych konfliktem socjopoznawczym; -rozwiazywania konfliktów drogą pertraktacji i uzgodnień; -rozwijania poczucia wlasnej wartości i wiary we własne możliwości. TECHNIKA 6 KAPELUSZY:została stworzona przez Edwarda de Bono, twórcę pojęcia „myślenie lateralne”. Nazwa techniki zainspirowana jest ang powiedzeniem „włożyć myślową czapkę”, stąd skojarzenie między myśleniem, a nakryciem głowy.Idea ta pozwala na twórcze podejście do rozwiąz probl, wskazuje 6 różnych stron, z jakich można na dany probl spojrzeć. Mamy 6 kolorowych kapel. Każdy kol odpowiada jednemu typowi myślenia. W każdym kapeluszu myślimy inaczej!Techn „sześciu kapel” polega na skupianiu się na jednym tylko rodzaju myślenia w danej chwili. Jest ona w gruncie rzeczy narzędziem sterowania uwagą. Zamiast starać się robić wszystko naraz- wkładamy na głowę tylko jeden kapelusz/ 1.Czerwony kapel-emocje jest silnie związany z wyrażaniem emocji. Za najważn aspekt probl uznaje wrażenia, intuicję, przeczucia. Zakładając ten kapel mamy nakaz ich wyrażania i zarazem wolność. 2.Biały kapel-obiektywizm jest całkowitym przeciwieństw czerwonego: wskazuje na neutralność i logikę. Zajmuje się faktami i liczbami. Białą rolę można porównać do roli komputera, nie ma uczuć, emocji, jest tylko to, co da się racjonalnie przedstawić. . W białym kapel szukamy odp na pyt: Jakie dane już mamy? Jakich brakuje? W jaki sposób je uzupełnić? 3.Czarny kapel-pesymizm to podejście logiczno- pesymistyczne,ma oceniać i ostrzegać przed zagrożeniami. Zad zakładającego czarny kapel jest wykazanie wszystkich wad, niedociągnięć, braków i zagrożeń. Czarny kapel szuka dziury w całym, sprawdza czy wszystko do tej pory omawiane na pewno jest słuszne.W czarnym zadajemy pyt: Czy to prawda? Czy to się sprawdzi w działaniu? Jakie to pociąga za sobą zagrożenia i trudności? 4.Żółty kapel-optymizm- ubranie go to przyjęcie pozytywnej postawy i zmiana myśliciela w przedsiębiorcę.Przedsiębiorca widzi te korzyści,których inni nie spostrzeg. Człow w żółtym kapel ma za zad wskazać	przydatnych nie tylko podczas lekcji ale również w codziennym życiu, np. umiejętność wyciągania wniosków, myślenia analitycznego i krytycznego , łączenia zdarzeń i faktów w związki przyczynowo- skutkowe,umiejętności właściwego zachow się w new sytuacji, komunikatywności,dyskutowania i kreatywności./ Zadaniem metod aktywiz jest pobudz do myślenia, skłonienie do zastanow się,i samodziel szukania rozw,do stosowania w prakt posiadanych inform. „BURZA MÓZGÓW”jest pierwszym etap. innych metod aktywizuj. Znana jest pod różnymi nazwami.Najczęściej używane to :*Giełda pomysłów. *Metoda Osborna ( twórcy metody ) *Sesja odroczonej oceny. *Technika twórczego myślenia./Burza mózgów to metoda zabawowa,kształtująca pomysłowość i wyobr.Pomysły mogą być codzienne,banalne, ale z czasem niespodziewane,fantastyczne, innowacyjne do rozwiąz jakiegoś problemu.Prowadzący podaje problem , udziela głosu zgłaszającym pomysły rozw, zapisuje na tablicy.. Celem tej metody jest zgromadz w krótkim czasie dużej liczby pomysłów potrzebnych do rozw jakiegoś probl. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór najlepszego rozw./Metodę tę stosuje się : *Jako rozgrzewkę umysłową– stosuje się ją na początku zajęć jako pobudzenie uczniów do aktywności umysł.*Dla ustalenia zakresu posiadanej wiedzy. *Dla utrwalenia wcześniej zdobytej wiedzy. W tym przypadku „burza mózgów”stanowi I etap pracy, po niej następuje konfrontacja z wiedzą innych uczniów. *Dla znalezienia najlepszego rozwiązania jakiegoś probl. /Zastosowanie na lekcji burzy mózgów pozwala na :*Włączenie wszystkich uczn do pracy.*Szybkie zgromadz dużej ilości pomysłów lub faktów. *Przeprowadz rozgrz umysł.*Sprawdz posiadanej wiedzy.*Naukę zwięzłego , precyzyjnego wyrażania myśli. *Doskonal techniki pisania.Plusem burzy mózgu jest możl modyfik cudzych pomysłów lub nazasadzie skojarzenia,podawanieinnych.Słabą zaś stroną jest to,że nie da się uniknąć działania wewn osądu (czy pomysł jest na tyle dobry, że warto go podać), istnieją też opory spowodowane niskim poczuciem własnej wiedzy, nieśmiałością,wolniejszym tempem pracy, brakiem podzieln uwagi./ Najlepsze efekty uzysk się gdy uczniow pracują w4–5osobowych zesp.W tak małej gr każdy uczeń czuje osobistą odpowiedzial za efekt pracy. W czasie burzy mózgów pracuje się indywidualnie,ale na rzecz całego zespołu,którego zad jest zgromadz jak największej liczby pomysłów czy faktów do podanego problemu. TECHNIKA DIAMENTOWEGO RANKINGU- wykorzystujemy ją gdy chodzi nam o max zaangażow wszystkich uczniów nie tylko w dokonywanie wyboru,ale i dyskusję, podejmow decyzji i argumentowanie. Praca przebiega wtedy w grupach następującymi etapami :I –burza mózgów ; każdy zapisuje własne pomysły na oddzielnych kartkach. II-analiza pomysłów;następuje tu odczytanie wszystkich pomysłów,odrzucanie powtarzając się i wybranie 9 najtrafniejszych.III – utworzenie diamentu. / Jest to najważniejszy etap pracy, tu ścierają się pogl członków gr, jest okazja do motywowaniaswoich wyborów i podejmowania wspólnych decyzji.Jest to ważne zwłaszcza w przypadkach gdy te decyzje wyznaczają dalszy kierunek prac. 635 To technika dzięki której można rozw różne probl. Jest modyfikacją „burzy mózgów”.Różni się tylko sposob organizacji i przeprowadzenia. Liczba pierwsza-6-oznacza l osób lub gr Liczba środkowa-3–oznacza l rozw Liczba końcowa-5-oznacza l tzw. Rundek. /Na widocznym miejscu zapisujemy probl.Dzielimy kl na 6 gr. Gr siedzą po obwodzie koła.Każdej gr rozdajemy formularze ponumerOd1do6 Zadaniem poszczególnych gr jest wpisanie 3 rozw probl na formularzu.Na hasło„START”grupy przekazują formularze następnej gr zgodnie ze wskazówk zegara.Dzieci zapoznają się z pomysł kolegów i wpisują new rozwiąz. Na kolejne hasło„START”gr postępują jak wcześniej. Przekazują formularze 5 razy,co pozwoli na zapełnienie 18 rubryk na 6 formularzach.Pierwszą sesję generowania pomysłów możemy ograniczyć do6 minut,a następnie zwiększać o minutę każdą.Technikę tę można modyfikować. /Zastosowanie na lekcji metody „635” *Uczy respektow przyjętych zasad oraz dyscypliny. *Doskonali umiejętność komunikow się uczniów. *Aktywizuje wszystkich uczniów,także nieśmiałych. *Działa wzajemnie inspirująco. wszystkie, nie tylko te oczywiste korzyści. Pyt: Jakie będą z tego korzyści? Dlaczego to może się udać? 5.KAPEL ZIELONY- możliwości. jest pełen pomysłów, pełen nowych możliwości. Czł w zielonym kapel ma za zadanie pokazać nowe spojrzenie, nowe pkt widzenia rzeczywistości. Ziel nie drąży starych pomysłów, lecz ukazuje new drogi. Szuka alternatywnych rozw. 6.KAPEL NIEBIESKI- organizacja. Czł w nim to chłodny, bezstronny obserwator. Jego naczelnym zad jest kontrola toku myślenia, to niebieski ma plan- on narzuca dyscyplinę. Zakładając go wyłączamy wszystkie problemy związane z zagadnieniem, nie myślimy o nich na chwilę. Pyt: W jakim punkcie myślenia jesteśmy? Co dotychczas zrobiliśmy?Jaki ma być następny krok?Jaki mamy progr rozw probl? METODA PROJEKTÓW: to met uczenia się, w której dziecko lub gr dzieci prowadzi pogłębione bad na określony temat. Dzieci badają jeden temat przez dłuższy czas. Przy wyborze tematu istotną rolę odgrywa ich zainteresowanie. Temat musi być dla dzieci ważny i powinien odnosić się do ich dośw życiowych.Dzieci często prowadzą szczegół badan na poziomie o wiele bardziej zaawansow, niż wyobr to sobie większość dorosłych. Rola naucz polega na włączeniu do projektu części merytorycznych, np. w zakresie matem, czytania i wiedzy o środow. W met tej Dzieci korzystają z rozmaitych materiałów źródł – w tym tradycyjnych, np. książki – by znaleźć odp na swoje pyt, oraz prowadzą pogłębione działania badawcze podczas zajęć terenowych. Przygotowują pyt dla rozmówców i ustalają konkretne zdania do realizacji podczas wyprawy terenowej lub rozmów z ekspertami. W trakcie zajęć w terenie sporządzają notatki i szkice oraz piszą. Tworzą plany konstrukcyjne modeli i scenografii do zabawy, co pozwala im uporządkować zdobywaną wiedzę. Dzieci rozwiązują problemy samodzielnie – naucz zakreśla tylko pewne ramy oraz pomaga w poszukiwaniu rozw i potrzebnych materiałów. W miarę wzrostu wiedzy dzieci tworzą nowe wersje rozw.Uzyskane wiadom przedstawiają w formie kroniki, plakatów, malowideł ściennych, prac plastycznych, schematów graficz, tabel, konstrukcji i dzienniczków. Jak można pomóc w realizacji projektu?->Dzieci zdają pyt oraz uczą się szukać odp u innych osób i w wielu różnych źródłach.Te pyt trzeba potraktować poważnie, a dziecka należy wysłuchać. Warto udostępnić mu możliwość notowania tego o czym uczy się. Dzieci przyswajają wiedzę najszybciej wówczas, gdy mogą wykorzystać zmysł dotyku, wzroku i słuchu. Dlatego cenne są wszelkie pomoce, które można wypożyczyć do badań w warunkach klasowych, zwłaszcza części urządzeń, narzędzi itp. DRAMA - polega na komunikacji między uczestnikami, skupia się więc na dośw jej uczestników i ich indywidualnym rozwoju. Angażuje gest, ruch, myśl, emocje, wyobraźnię. Dzięki zespołowym grom dramowym wszystkie te sfery osobow dziecka są uruchamiane, co przyspiesza jego psych dojrzewanie.Zastosowanie dramy jako metody pracy z dziećmi umożliwia:- rozwijanie w dziecku wiary w siebie;- kształcenie pełnej osobow, pobudzanie harmonijn rozwoju; -rozszerzenie zakresu aktywn dziecka; - wykorzystanie wychowawczego oddziaływania zespołu rówieśników; - wykorzystywanie w codziennej praktyce wychowawczej elementów sztuki w różnych jej przejawach (muzyka, teatr, plastyka); - rozwijanie wrażliwości, wyobraźni i dośw - stwarzanie takiej sytuacji, w których dziecko uczy się dokonywać samodzielnych wyborów i podejmować decyzje; - kształtow postawy otwartej i kreatywnej; - nacisk na indywidual rozwój dziecka;- rozwijanie i wzbogacanie słownictwa.K.Pankowska wyróżnia następujące techniki dramy: - rozgrzewka, - gry u zabawy, - ćw wstępne, - elementy pantomimy, - stop klatka, - „tworzenie pomników”, -rysowanie, pisanie, - etiudy dramowe, -wywiady, rozmowy, - dokumentowanie,-sytuacje stymulowane, - zebrania i spotkania, -improwizacja rozwinięta. Funkcje dramy:diagnostyczna, wychowawcza,kształcąca,terapeutyczna, kreatywna,stymulująca,rozrywkowa.