Wychowanie fizyczne niewidomych i niedowidzących

Do czego jest potrzebny wzrok?

By dobrze widzieć

• Dobrze rozwinięty wzrok

• Dobrze rozwinięty mózg

• Muszą zaistnieć bodźce

• komunikacja

• Orientacja w przestrzeni

• Pamięć wzrokowa

• Emocje

• Poznanie rzeczywistości

• Rozwinięcie czynności samoobsługi

Ostrość widzenia- zdolność rozróżniania dwóch punktów leżących bardzo blisko siebie, jako odrębne wrażenia świetlne

Definicje ślepoty

Według Polskiego związku Niewidomych. „Do niewidomych zalicza się dzieci i dorosłych którzy nic nie widza od urodzenia albo od tak wczesnego dzieciństwa że nie pamiętają aby kiedykolwiek, cokolwiek widzieli.”

Według WHO ślepota to

• zupełny brak wzroku

• ostrość wzroku przy maksymalnej korekcji okularami lub soczewkami kontaktowymi nie przekracza 1/20 (0,05) ? co oznacza mniej więcej, iż pacjent nie jest w stanie zobaczyć palców pokazywanych z odległości 2,5 m

• pole widzenia jest ograniczone do przestrzeni zawartej w 20 stopniach (przy patrzeniu na wprost)

Klasyfikacja niewidomych

Wg PZN

1. Niewidomi całkowicie

2. Ociemniali którzy posługiwali sie wzrokiem ,ale go stracili

• Nagle podczas pracy , zatruć

• Stopniowo w wyniku przewlekłych chorób

1. Szczątkowo wiszący – osoby które maja b. dużą lecz nie całkowita utratę wzroku tzn. odróżniają światło od ciemności i nie mogą poprawić widzenia szkłami

• -z odległości rozpoznają zarysy słupa czy człowieka

• Mają ograniczone pole widzenia np. patrzą jakby przez mały otwór poza tym wszystko jest dla nich zakryte

Definicje Funkcjonalne oparte na kryteriach bardziej praktycznych

• Definicje zawodowe

• Definicje pedagogiczne

Przyczyny niepełnosprawności wzrokowej

1. GENETYCZNE jeżeli brak widzenia lub upośledzenie występowało w rodzinie, w kilku pokoleniach, to nie ma wątpliwości, że przyczyną kalectwa jest uwarunkowana genetycznie.

2. WRODZONE do ślepoty wrodzonej zalicza się jaskrę dziecięca,
   dziedziczny zanik nerwu wzrokowego, choroby matki różyczka,
   kiła toksoplazmoza zatrucia w okresie ciąży itp.

3. NABYTE- Ślepota nabyta występuje na skutek, urazów, oparzeń chemicznych, termicznych, ran ciętych gałki ocznej, obcych ciał wewnątrzgałkowych oraz chorób takich jak:

1. Jaglica

2. zaćma

3. Nowotwory oczu lub mózgu

Konsekwencje niepełnosprawności

KOMPENSACJA

- Zastąpienie poznania wzrokowego poprzez inne zmysły:

- WYOBRAŻENIA SUROGATOWE

- Dotyk - główny zmysł równowagi

- Słuch - staje się bardziej wyczulony

Podział zmysłów

• Zmysł termiczny

• Równowagi

• Węchu

• Zmysł przeszkód

• -człon intelektualny

• Człon emocjonalny

• Człon czuciowy

• Reakcja ruchowa osobnika

Budowa ciała i sprawność fizyczna cd.

• Niedorozwój mięśni pleców klatki piersiowej i szyi

• Brak formy naśladowania i określania odległości

• Niechęć do ruchu

1. zmiana postawy ciała

2. osłabienie krążenia

3. niższa odporność

4. skłonność do chorób

typowa sylwetka oraz sposób poruszania się dziecka niewidomego charakteryzuje się :

• wyciagnięciem kończyn górnych do przodu

• cofnięta głowa i tułów

• chód koguci

• stawianie stóp z góry

• w biegu stopy są ustawione szeroko, a wybicie z pięty

Ad 2.

* Motoryka podobna do dzieci zdrowych

Ad 3.

• 45% dziewcząt nie osiąga normy wzrostu

• Chłopcy są miej rozwinięci od rówieśników

Rehabilitacja niewidomego

1. Rehabilitacja lecznicza

2. Rehabilitacja podstawowa

3. Rehabilitacja zawodowa

4. Rehabilitacja społeczna

Rehabilitacja podstawowa: przystosowuje człowieka do życia bez udziału wzroku

-nauka Braila

-Wyleczenie z kompleksów

Rehabilitacja zawodowa : przystosowanie inwalidy do pracy

-o protezowanie

-oprzyrządowanie

-usprawnianie potrzebnych części ciała

Rehabilitacja społeczna- nauczenie życia inwalidy w środowisku osób widzących

Problemy rewalidacji osób niepełnosprawnych

Rewalidacja pedagogiczna osób słabo widzących

- Pomoce rtyflopedagogiczne

- Gabinety wyrównawcze

- Klasy specjalne i szkoły specjalne

- Kształcenie zintegrowane z osobami widzącymi

- Stosowanie odpowiednich pomocy

Rewalidacja w ośrodkach dla niewidomych

Orientacja przestrzenna

Terapia logopedyczna

Terapia muzyczna

Usprawnianie widzenia

Ruch rozwijający bazujący na metodzie Weroniki Sherborne

Programy : Aktywności oraz dotyku i komunikacji knillów – gimnastyka korekcyjna

Zajęcia na pływalni

Zajęcia w stadninie koni

Przeciwskazania do Wf

Jedną podstawowych kwalifikacji do uprawiania ćwiczeń ruchowych i sportu jest ustalenie
głębokości upośledzenia wzroku, a także zdolności do wykonywania ćwiczeń ruchowych

W obu przy przypadkach wymagana jest konsultacja z lekarzem okulistą w celu ustalenia grupy sportowej, a także dopuszczenia do uprawiania konkretnej dyscypliny

Stany chorobowe oczu stanowiące przeciwwskazania do udziału w zajęciach W-F

• Wysoka krótkowzroczność

• Garbiak rogówki lub twardówki

• Zapalenie brzegu powiek

• Jaskra

• Bielmo i zaćma

Ćwiczenia mogące pogłębić wady :

• skoki, podskoki

• ćwiczenia siłowe (wstrząsy, uderzenia)

• przewroty w przód i w tył

• zwisy głową w dół

• stanie na rękach i na głowie

• skłony w przód i W tył

Wyeliminowane powinny zostać zwłaszcza ćwiczenia wpływające na wzrost ciśnienia śródgałkowego !!

Charakterystyczne cechy lekcji w-f dla dzieci niewidzących

• grupa maksymalnie 12 osób

• prawidłowy dobór ćwiczeń które pomogą:

1. rozładować napięcie psychiczne i dostarczają radosnych przeżyć

2. kształtowanie zmysłu przeszkód

3. usprawnienie orientacji w przestrzeni

4. przezwyciężanie lęków

5. nabywanie odpowiednich cech charakteru

• dużą ostrożność i równowaga we wprowadzaniu nowych ćwiczeń

• Rozpoczynanie zajęć od najprostszych ćwiczeń

• Ważne by ćwiczący znal miejsce ćwiczeń, sprzęt i jego zastosowanie

• uwzględnienie wysiłków dziecka (nie efektów) przy ocenie

• Ogromnie ważny jest instruktaż własny

• Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa

• Sala powinna być dobrze przygotowana: brak filarów i wystających elementów, okna zabezpieczone siatka, sprzęt w stałym miejscu

Metodyka nauczania nowego ruchu

• Podanie nazwy ruchu i objaśnienie czemu ma służyć

• Dokładny opis słowny ruchu

• Demonstracja ćwiczenia przez nauczyciela wf

• umożliwieniem dziecku obserwacji dotykowej

• Próba wykonania ruchu z pomocą dotykową i korekcją słowną nauczyciela

• Samodzielne wykonane ruchu pod kontrolą nauczyciela i z ewentualną korekcją

• słowną

• Samodzielne wykonanie ćwiczenia lub za współpartnerem słabowidzącym. który może kontrolować prawidłowość wykonania ćwiczenia i dokonywać korekcji słownej

• Całkowicie samodzielne wykonanie ruchu