Krzyżacy-Streszczenie

Tom I
W gospodzie w Tyńcu Zbyszko i jego stryj Maćko z Bogdańca opowiadają mieszczanom o wojennych przygodach. Niespodziewanie przybywa księżna Anna Danuta ze swoim dworem. Uroda jednej z dworek księżnej - Danusi, córki Juranda ze Spychowa - oczarowuje Zbyszka. Kiedy młodzieniec dowiaduje się, że matka dziewczyny zmarła przez Krzyżaków, składa ślubowanie, że zerwie dla Danusi kilka pawich czubów, znajdujących się na krzyżackich hełmach.
Po mszy w tynieckim klasztorze księżna z dworem i rycerzami wyrusza do Krakowa. W drodze spotykają krzyżacki orszak. Zbyszko chce zaatakować niemieckiego rycerza, powstrzymuje go jednak Powała z Taczewa.
Zaatakowany rycerz okazuje się posłem podróżującym do króla. Kuno Lichtenstein skarży się władcy, że został znieważony jako poseł. Domaga się śmierci polskiego rycerza. Prowadzonego na ścięcie Zbyszka ratuje Danusia, która okrywa jego głowę białą chustą. To stary, polski zwyczaj, oznaczający, że skazaniec odzyska wolność, jeśli poślubi swą oswobodzicielkę.
Na dwór księżnej Anny Danuty przybywa Jurand ze Spychowa, który nie wyraził zgody na ślub swej córki. W związku z pogarszającym się stanem zdrowia Maćka, Zbyszko odwozi stryja do Bogdańca. W remoncie zniszczonego dworu pomagają sąsiedzi - Zych ze Zgorzelic i jego córka Jagienka. Zakochana w rycerzu dziewczyna cierpi, ponieważ wie, że Zbyszko kocha Danusię.
Na dworze księcia Janusza dochodzi do spotkania Zbyszka z ukochaną Danusią. W czasie polowania Zbyszko broni księżną Annę Danutę przez turem, ratuje życie panu de Lorche, a sam zostaje ranny.
Krzyżacy porywają córkę Juranda ze Spychowa, chcąc zmusić go do uległości. Rycerz de Fourcy zostaje zabity, ponieważ jest przeciwny takiemu postępowaniu. Uważa je za niegodne rycerza chrześcijańskiego.
Zbyszko wraca do zdrowia na dworze księżnej. Uratowany z zamieci Jurand dowiaduje się, że Krzyżacy porwali jego córkę. Postanawia udać się do zamku w Szczytnie i prosić o uwolnienie Danusi. Odziany w pokutny wór, całą noc oczekuje na wpuszczenie do zamku.

Tom II
W zamku Krzyżacy kpią z Juranda, pokazują mu niedorozwiniętą dziewczynę i twierdzą, że to jego córka. Rozgniewany Jurand zabija kilku braci krzyżackich. Zanim opuszcza zamek w Szczytnie, jest okrutnie torturowany. Oślepiono go, obcięto mu język i prawą dłoń. Rycerz Rotgier składa skargę na zachowanie Juranda do księcia Janusza. Zbyszko pojedynkuje się z niemieckim rycerzem i zabija go. Okaleczonego Juranda odnajdują Maćko i Jagienka. Dziewczyna opiekuje się nim w Spychowie.
Polska z Litwą oraz Zakon przygotowują się do wojny. Zbyszko walczy pod Kownem, po pewnym czasie dołącza do niego Maćko. Rycerze odnajdują przestraszoną, chorą Danusię. Dziewczyna nikogo nie poznaje.
Pojmany Zygfryd de Löwe zostaje uwolniony przez Juranda. Dręczony wyrzutami sumienia Krzyżak odbiera sobie życie. Zbyszko wiezie Danusię do Spychowa, jednak przed dotarciem do grodu dziewczyna umiera.
Po śmierci żony Zbyszko wyrusza na spotkanie z Jagiełłą i wielkim mistrzem Zakonu. Kilku rycerzy oraz Konrad von Jungingen udają się do Malborka w celu wymiany jeńców. Zbyszko spotyka tam Maćka, który zostaje uwolniony z krzyżackiej niewoli.


Maćko i Zbyszko wracają do Spychowa. Krótko po ich powrocie umiera Jurand, którym opiekowała się Jagienka. Zbyszko wyjeżdża do wojsk Witolda, Maćko i Jagienka udają się natomiast do Bogdańca. Z wojny powraca Zbyszko. Między nim a Jagienką rodzi się uczucie. Po pewnym czasie wyznają sobie miłość. Maćko buduje dla nich kasztel w Bogdańcu. Zbyszko zostaje ojcem bliźniaków, noszących imiona Maćko i Jaśko. Po kilku latach Zbyszko z żoną przeprowadzają się do kasztelu. Umiera mistrz krzyżacki Konrad, natomiast władzę nad zakonem przejmuje jego brat Ulryk. Wojna z Krzyżakami wydaje się nieunikniona.
Maćko i Zbyszko wyruszają na wojnę. Dochodzi do wielkiej bitwy pod Grunwaldem. Maćko odnajduje Kunona Lichtensteina, którego pokonuje w samotnej walce. Wojska Jagiełły odnoszą zwycięstwo. Zbyszko ze stryjem szczęśliwie wracają do Bogdańca.