Wychowanie przedszkolne
Temat: Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mownych.
Uczestnicy: dzieci 4-6 letnie
Czas trwania: 30 minut;
Cel ogólny: Korygowanie wady wymowy;
Cel zajęcia:
- usprawnienie artykulatorów celem doprowadzenia do pionizacji
języka oraz Podwyższenie wyrazistości mówienia;
- wywołanie głoski „l”
Metody i techniki:
- ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne;
- ćwiczenia sprawności narządów mowy;
- metoda fonetycznych przekształceń;
- pokaz i wyjaśnienie ułożenia narządów mowy;
- metoda uczulania miejsc artykulacji;
- metoda mechanicznego układania narządów mowy;
- elementy metody „dobrego startu”;
- gry i zabawy;
Pomoce: - ilustracje zwierząt: ryby, (aby, hipopotama, psa, owcy, krowy,
kota, indyka, świnki, bociana;
- plansza drzewa z papieru ściernego, listki z bibuły;
- balonik, lody, kołatka;
- plansza do zagadek: lody, parasol;
- ilustracja dziewczynki do rysowania po śladzie, flamaster;
- kartonik z wypukła litera „l”;
- nagranie magnetofonowe piosenki „Mowa zwierząt”;
- labirynt „Lis szuka nory”;
- puzzle „Dzieci z parasolem” - zadanie domowe.
Literatura:
Bolejko A. „Jak usuwać wady wymowy”, Białystok 1992
Błachnio K. „Vademecum logopedyczne”, Poznań 1992
Demel G. „ Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”, Warszawa 1998
Gałkowski T., Jastrzebowska G. „Logopedia”, Opole 2001
Kozłowska K. „Wady wymowy możemy usunąć”, Kielce 1998
Minczakiewicz E. „Mowa – Rozwój – Zaburzenia – Terapia”, Kraków 1997
Sochajska E. „Uczymy poprawnej wymowy”, Warszawa 1987
Styczek I. „Logopedia”, Warszawa 1979
PRZEBIEG ZAJECIA
Cześć pierwsza
1. Przywitanie sie z dzieckiem.
2. Ćwiczenia oddechowe:
• zwrócenie uwagi na prawidłowy wdech powietrza nosem i wydech
ustami, zmierzanie do wydłużenia fazy wydechowej;
• „lecą listki” – wydmuchiwanie skrawków bibuły z chropowatej
powierzchni (ilustracja drzewa z papieru ściernego) – liczenie, ile listków
udało sie zdmuchnąć;
• „nadmuchiwanie balonika” (balonik) – powolne nadmuchiwanie balonika
tak, aby nie pękł ;
3. Ćwiczenia warg i żuchwy:
• „rybi pyszczek” – maksymalne zbliżanie kącików ust;
• „uśmiech żabki” – oddalanie kącików ust;
• „wołamy pieska” – cmokanie, gwizdanie;
• „ziewający hipopotam” – maksymalne oddalenie od siebie wargi górnej i
dolnej (jak przy wymowie „a”);
• „usypianie zwierzątek” – wymowa wydłużonego „aaa, aaa, aaa” przy
otwartych ustach;
Ilustracje zwierząt: żaby, ryby, psa, hipopotama.
4. Ćwiczenia języka ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń czubka języka
i ćwiczeń doprowadzających do pionizacji języka:
Zabawa „O języczku, który chciał skakać jak piłka”:
• unoszenie szerokiego języka na górna wargę (Pewnego razu język
wysunął sie wysoko miedzy ząbki i przyglądał sie z zaciekawieniem
piłce, która skakała po podwórku);
• cofanie szerokiego języka do dziąseł ( Zazdrościł piłce, że może tak
wysoko skakać, ale musiał wrócić do swojego mieszkania);
• przy opuszczonej szczęce ruchy języka na przemian do górnych i
dolnych dziąseł ( ... i choć było tam mało miejsca zaczął odbijać sie od
dziąseł. Był wesoły, że może skakać jak piłka).
5. Ćwiczenia języka i warg:
W nagrodę za prawidłowo wykonane ćwiczenia dziecko otrzymuje loda.
• unoszenie języka w górę przy otwartych ustach (lizanie loda);
• przy opuszczonej szczęce dolnej dotykanie czubkiem języka wałka
dziąsłowego (odklejanie wafelka z wałka dziąsłowego);
• oblizywanie warg ze stopniowym zwiększeniem ich otwarcia ( po
zjedzeniu loda).
Cześć druga
2. Zapoznanie dziecka z tematyka zajęć:
a) Odgadywanie zagadek przez wskazanie odpowiedniej ilustracji;
Treść zagadek: Jesz je latem dla ochłody (lody).
Przydatny na słonce, przydatny na deszcz.
Laskę ma i daszek. Czy wiesz, co to jest? (parasol)
b) Nauczycielka wymawia głośno rozwiązania zagadek i informuje dziecko, że
pozna nowa głoskę „l”. Pyta, gdzie występuje „l” w wyrazach: lody,
parasol. Pokaz litery „l”, wodzenie po śladzie (kartonik z wypukłym „l” –
wyszytym z koralików). Odszukanie litery na ilustracji parasola.
3. Wyjaśnienie położenia narządów mowy:
Nauczycielka pokazuje dziecku właściwy dla głoski „l” układ artykulatorów
i wyjaśnia sposób ich ułożenia (buzia otwarta, czubek języka chowa sie za
żeby i dotyka wałka dziąsłowego – tam, gdzie język uderzał, gdy udawał
piłkę i gdzie zlizywałeś wafelek).
Kontrola wzrokowa – dziecko obserwuje nauczycielkę i siebie w lustrze, próbuje
ułożyć pokazany układ artykulacyjny.
Kontrola dotyku – uświadomienie dziecku miejsca kontaktu narządów
artykulacyjnych: języka i podniebienia.
Logopeda pokazuje – dotyka u dziecka szpatułka miejsce artykulacji, w
którym język powinien dotknąć podniebienia (wałek dziąsłowy).
4. Wywołanie głoski „l”
Pokaz właściwej artykulacji głoski; dziecko obserwuje i naśladuje nauczycielkę
- próba artykulacji „l”.
Metoda fonetyczna: jeśli nie uda sie od razu wywołać głoski ”l”, to logopeda
przypomina zabawę „O języczku, który chciał skakać jak piłka”
Język skacze, uderza o górne i dolne dziąsła, z radości śpiewa:
- wymowa długiego „aaa” – powstaje dźwięk „la la la”, zatrzymanie języka
na wałku dziąsłowym nie przerywając śpiewu (ewentualnie przytrzymanie
języka szpatułka); pozostaje głoska „l”.
5. Utrwalenie wywołanego dźwięku, kojarzenie głoski z litera „l”
- szukanie na obrazku litery „l”, rysowanie jej po śladzie flamastrem z
głośnym wymawianiem „l”; liczenie literek ( ilustracja dziewczynki).
6. Zabawa z piosenka „Mowa zwierząt”
Każde zwierze na tym świecie
cos nam mówi, o tym wiecie.
Chociaż nic nie rozumiemy,
wspólnie je naśladujemy:
Ref.: Miau, miau, hau, hau, mu, mu, me, me;
Kum, kum, gul, gul, kwi, kwi, kle, kle.
Wysłuchanie piosenki (nagranie magnetofonowe)
Dziecko sygnalizuje głoskę „l” kołatka, przy powtórnym wysłuchaniu.
Odczytanie i układanie w odpowiedniej kolejności refrenu kartoników
ilustrujących mowę zwierząt. Wskazanie kartoników z „l”.
Odgadywanie nazw zwierząt na ilustracjach (ilustracje kota psa, krowy,
owcy, (aby, świnki, indyka, bociana).
Dobieranie ilustracji do kartoników (np. miau – ilustracja kota itd.)
Naśladowanie głosów zwierząt przy ponownym odtworzeniu piosenki.
7. Labirynt „Lis szuka nory” – znalezienie wyjścia z labiryntu;
głośne wymawianie głoski „l”; pokolorowanie lisa.
Cześć trzecia
1. Podsumowanie zajęć – pochwalenie dziecka za prace, rozmowa nt.
najciekawszego fragmentu zajęć
.
2. Omówienie pracy domowej
• Ćwiczenia w powtarzaniu głoski „l”, śpiewanie „la, la, la”, dotykanie
językiem wałka dziąsłowego.
• Dokończenie w zeszycie szlaczka z połączonych liter „l”
z jednoczesnym powtarzaniem głoski „l”.
• Puzzle „Dzieci z parasolem”. Zachęcenie dziecka do wycięcia i
ułożenia puzzli, a następnie wklejenia do zeszytu i pokolorowania.