Psychologia rozwoju człowieka. 19.04.2013
Rozwój poznawczy
Egzamin 12. Czerwiec godzina 10 narutowicza. Tury
Wpisy 17 czerwiec od 11 Instytut psychologii na smugowej pokój 205c
Poprawka 16 wrzesień godzina 10 aula na pomorskiej.
Forma testowa i do uzupełnienia.
Rozwój poznawczy
Dojrzewanie a uczenie się .
Główny problem wynika z faktu, iż nadal nie potrafimy wyjaśnić interakcji pomiędzy:
Dojrzewaniem – ciągiem zmian biologicznych , jakie zachodzą w ciągu życia
a
Uczeniem się - ciągiem zmian, które pojawiają się w wyniku doświadczenia, jakie gromadzi jednostka w otaczającym ją świecie
Większość psychologów uważa, żę interakcje społeczne pomiędzy dzieckiem a otaczającymi go ludźmi, stymulacja ze strony przedmiotów i zdarzeń w otoczeniu wnoszą istotny wkład w rozwój poznawczy dziecka. Jakość otoczenia, w jakim przebywa dziecko może stanowić czynnik wpływający na tempo rozwoju intelektualnego
Termin „poznawczy” wywodzi się od łacińskiego „cognoso” – wiedzieć i odnosi siędo tych wszystkich form aktywności, które są związane z:
Nabywaniem
Przetwarzaniem
Organizowaniem
Używaniem wiedzy
Zdolności poznawcze obejmują procesy:
Spostrzeganie
Pamięć
Inteligencja
Poziom myślenia
Uwaga
Język
Cała wiedza o sobie samym i o świecie, którą posiadamy, dotarła do nas za pośrednictwem naszych zmysłów.
W rozwoju percepcyjnym można wyróżnić 3 procesy:
Odbieranie wrażeń – wykrywanie i różnicowanie informacji sensorycznej (np. zdolność słyszenia danego tonu i odróżnienia wysokiego tonu od niskiego)
Spostrzeganie – interpretowanie wrażeń. Może obejmować:
Rozpoznawanie (to już słyszałem)
Identyfikację ( ten dźwięk wydał klarnet)
Uwaga- odnosi się do selektywności percepcji. Selekcja określonych danych sensorycznych do przetwarzania percepcyjnego i poznawczego.
Teoria Piaget’a
Piaget prowadził szczegółowe obserwacje zachowania dzieci, rozmawiał z nimi, słuchał rozmów, jakie prowadził między sobą, badał myślenie dzieci.
Na podstawie tych badań Piaget sformułował teorię sugeruje, że dzieci rozwijają bardziej wyrafinowane sposoby myślenia, głównie na skutek dojrzewania.
Pojęcie jest ideą, jaką jednostka posiada o danej klasie przedmiotów zdarzeń zgrupowanych na podstawie tego, co jest im wspólne.
Dzięki pojęciom jesteśmy w stanie myśleć o świecie i rozumieć go
Małe dziecko posiada pojęcie np. „mamy” „taty, „kota, „psa, ””twardości”, ”miękkości” itd.
Gdy dzieci napotykają nowe przedmioty lub doświadczenia próbują zrozumienie poprzez dopasowanie ich do już istniejących pojęć
Piaget przedstawił strukturę intelektu w kategoriach schematów i operacji.
Schemat – jest wewnętrzną reprezentacją określonych czynności fizycznych lub umysłowych
Noworodek jest wyposażony w szereg wrodzonych schematów, które odpowiadają reakcjom odruchowym (np. schemat patrzenia, płaczu, chwytania, ssania), itp.
W miarę jak się rozwijamy, te wrodzone schematy integrują się ze sobą i stają się bardziej rozwinięte ,powstają także nowe schematy. Najistotniejsze schematy składają się z wiedzy o rzeczach i zdarzeniach oraz z wiedzy jak robić różne rzeczy.
Operacje- struktura umysłowa wyższego rzędu, która nie jest dana od urodzenia i zwykle nie pojawia się w myśleniu przed osiągnięciem wieku szkolnego. Operacje pozwalają zrozumieć bardziej złożone reguły funkcjonowania otoczenia. Charakteryzują się odwracalnością.
Dziecięce struktury zmieniają się wraz z wiekiem. Stąd piaget określa „schematy” i „operacje” Jako zmienne struktury poznawcze
Piaget wyróżnił także niezmienne funkcje poznawcze. Jest to adaptacja do środowiska
Kluczowym pojęciem jest ADAPTACJA. Aby przeżyć, każdy organizm musi zaadaptować się do wymagań środowiska
Adaptacja zachodzi przez 2 procesy:
Asymilacja – to proces, w którym nowy przedmiot lub idea zostanie zrozumiany w kategoriach pojęć lub czynności (schemató), jakie dziecko już zna. Umożliwia jednostce działanie w nowych sytuacjach i wobec nowych problemów za pomocą istniejących już schematów.
Akomodacja – jest komplementarnym procesem, który umożliwia jednostce modyfikowanie pojęć i czynności tak, by pasowały one do nowych przedmiotów, sytuacji lub informacji. Polega na zmianie istniejących schemató lub wytwarzaniu nowych.
Zanim dziecko nabędzie nową wiedzę, znajduje się w stanie równowagi. Gdy ten stan zostanie zaburzony – jednostka napotyka coś nowego lub wymagającego innego podejścia – to procesy asymilacji i akomodacji działają w celu przywrócenia go. Piaget mówi o procesie równoważenia, którego rolą jest zapewnienie , że akomodacja zostanie skonsolidowana przez asymilację oraz, że zostanie zachowana między nimi równowaga
Piaget opisał stadia rozwoju intelektualnego. Stwierdził, że dzieci przechodzą przez każde z tych stadiów kolejno, w stałym porządku i podobnym wieku
Tempo przechodzenia przez poszczególne stadia jest w pewnym stopniu zależne od indywidualnego doświadczenia dziecka, ale zdeterminowane jest przez biologiczne procesy dojrzewania.
Rozwój nie może zostać przyspieszony – dziecko musi dojrzeć do przejścia do następnego stadium.
Stadia rozwoju poznawczego wg Piageta
Stadium sensoryczno –motoryczne – od urodzenia do końca 2 roku życia – bezpośrednie spostrzeganie i aktywność motoryczna
Brak pojęcia stałości przedmiotu – co znika z polu widzenia, znika również z umysłu dziecka, niejako przestaje dla niego istnieć.
Myślenie dziecka jest zdominowane przez „tu i teraz”
Stadium przedoperacyjne – od 2 do 7 roku życia, jest to długi okres przejściowy, który kończy pojawienie się myślenia operacyjnego. Jednakże pojawienie się myślenia operacyjnego. Jednakże możliwości dziecka są zdominowane przez spostrzeżenia.
Piaget opisał ograniczenia , jakim podlega dziecięce myślenia, są to : egocentryzm, centracja.
- egocentryzm – dziecięca niezdolność do ujmowania świata z pkt widzenia innego, niż własny. Dziecko nie potrafi zrozumieć , że mogą istnieć inne pkt widzenia
- centracja – koncentrowanie sięna jednej tylko właściwości sytuacji i pomijaniu wszystkich innych, nawet najbardziej istotnych ( eksperymenty nad pojęciami stałości)
> > stadium operacji konkretnych – od 7 do 11 roku życia , nabywanie odwracalnego myślenia , zdolność do decentracji
- dziecko potrafi zrozumieć pojęcie stałości, gdyż zauważa ono, iż transformacje mogązostać odwrócone oraz myślenie dziecka nie jest zdominowane przez 1 tylko właściwość przedmiotu.
Dziecko staje się mniej egocentryczne i potrafi widzieć przedmioty i zdarzenia z różnych pkt widzenia
- wzrasta zdolność dziecka do posługiwania się takimi operacjami jak: klasyfikowanie, szeregowanie.
- dziecko , aby rozwiązać problem w sposób logiczny, potrzebuje manipulacji i eksperymentowania na rzeczywistych przedmiotach
> stadium operacji formalnych – od 11 r. ż. – zdolność do rozumowania abstrakcyjnego bez odwoływania siędo konkretnych przedmiotów i wydarzeń
- myślenie dziecka w coraz większym stopniu przypomina myślenie dorosłego.
- dziecko jest zdolne do rozwiązywania problemów w umyśle za pomocą systematycznego testowania zbioru hipotez, wyłączania hipotez i równoczesnego badania.