wykład 1 30.09
Kopalnie Soli „Wieliczka”
Od 1964r. prowadzi się tutaj zajęcia leczenie w warunkach subterraneoterapii
Subterraneoterapia-leczenie pacjentów z wykorzystaniem intensywnych bodźców natury fizycznej, chemicznej i biologicznej występujących tylko w głębi ziemi
Właściwości lecznicze mikroklimatu wyrobisk solnych
Leczniczy aerozol mineralny
Wysokie wysycenie powietrznego aerozolu chlorkiem sodu (24mg/3) oraz w znacznie mniejszym stężeniu chlorkiem wapnia i potasu pochodzącym z nieustannie zachodzącego procesu ługowania oraz wietrzenia skał solnych.
Skuteczność leczenia głównie w odniesieniu do schorzeń dróg oddechowych oraz niektórych alergii układu oddechowego i skóry potwierdzona w badaniach naukowych
Podwyższony poziom jonizacji
Wysoki poziom gęstości kilka razy większych niż na powierzchni ziemi aerojonów świadczący o wysokiej czystości powietrza. Systematyczny monitoring składu chemicznego powietrza
Stabilność warunków termiczno-wilgotnościowych
Średnia temperatura powietrza 12,8*C, średnia wilgotność względna powietrza 70%, wahania temperatury nie przekracza 5*C a wahania wilgotności 7 hPa
Czystość mikrobiologiczna i palinologiczna, warunki bakteriostatyczne
Systematycznie prowadzone badania potwierdzają znikome stężenie zarodników grzybów oraz alergenów roztoczy w powietrzu podziemnych wielickiego uzdrowiska
Cisza akustyczna
Wyniki pomiarów przeprowadzonych w 2011r. świadczą
Kinezyterapia
Grupowa gimnastyka zdrowotna prowadzone przez fizjoterapeutę dostosowana do potrzeb osób dorosłych oraz do możliwości dzieci
Ćwiczenia z przyrządami
Ćwiczenia oddechowe--nauka oddychania torem przeponowym, (np. dla osób z naczynioruchowe i uczuleniowe zapalenie błony śluzowej nosa, przewlekłe zapalenie zatok przynosowych/krtani oraz krtani tchawicy, zapalenie oskrzeli nieokreślone jako ostre albo przewlekłe
-oklepywanie, adapowane dla potrzeb dzieci np. dmuchanie baniek
p/wskazania- nowotwory i wszystkie choroby które nie znoszą wilgoci!!!
Metody specjalne
PNF, terapia N.A.P
Muzykoterapia
Uwzględnia techniki poprawy emisji głosu, reedukację oddechową
Wykład 2 14.10
Terapia energotonowa- podstawy teoretyczne i wybrane zastosowania w praktyce klinicznej
`HiToP Therapy- High Tone Power Therapy
*prądy dwukierunkowe średniej częstotliwości (zmienne pole elektryczne średniej częstotliwości) 4096HZ- 32768Hz
Terapia energotonowa- jest nowoczesną metodą, która opiera się na podstawach naukowych i efektach tradycyjnych form terapii prądami niskiej i średniej częstotliwości lecz przy większej efektywności
Znaczenie prądu w ludzkim ciele:
-potencjał spoczynkowy komórek i mitochondriów
-transport energii protony i elektrony
-połączenia jonowe komórek
-prąd w podziale komórkowym
Potencjał błonowy w kontroli podziału komórkowego:
-międzykomórkowe połączenia jonowe w kontroli wzrostu i podziału komórkowego
-podwyższony potencjał spowalnia podział komórkowy
-terapia energotonowa obniża potencjał błonowy co przyspiesza np. regenerację uszkodzeń tkanek
Terapia Energotonowa a elektroterapia klasyczna- różnice
-zakres częstotliwości (interferencja, Rosyjska stymulacja- prądy średnie)
-równoczesne zmiana częstotliwości i amplitudy- Simul FAM (im wyższe natężenie tym bardziej się odczuwa, im wyższa częstotliwość tym odczuwamy mniej)
*przebieg krzywej progowej- zależy od indywidualnych cech osobniczych, zależy od części ciała)
*modulacja wolna SimulFAMi (wzdłuż indywidualnego progu czucia i dla danej części ciała w 72sek,
*modulacja szybka SimulFAMx (można zastymulować tkanki pobudliwe- mm i nerwy, które reagują na prądy niskiej częstotliwości)
*stymulacja „paradoksalna” SimulFAMx (przy wyższym natężeniu pacjent czuje słabiej)
-terapia lokalna i całego ciała (witalizacja) (tak okładamy Pacjenta aby prąd leciał przez miejsce bólowe ale również przez całe ciało tj. stopy, przedramiona ewentualnie kark) witalizacja- polega na „uwolnieniu meridian oraz powrotu homeostazy”
-możliwość zastosowania 4 kanałów jednocześnie
-brak ryzyka podrażnień
-brak ryzyka uszkodzeń termicznych
-szerokie spektrum terapeutyczne przy minimalnych odczuciach
-duża dawka energii )do 5000mW na jeden obwód)
Fizyczne mechanizm działania I
*efekt „potrząsania”- działanie na swobodne cząsteczki naładowane
*wibracja-rotacja- działanie na dipole (przede wszystkim cząsteczki wody)
-poprawa własności rozpuszczających wody
Fizyczne mechanizm działania II
*efekt wibracji-„washing machine effect”- w otoczeniu naładowanych cząsteczek
*zmiana struktury- w przypadku neuroprzekaźników-wytwarzanie cAM
-działanie podobne do hormonów i katalizatorów
Działanie biologiczne
-działanie niestymulacyjne (przyspieszenie reakcji enzym-substrat, zwiększenie liczby i rozmiaru mitochondriów, przyspieszenie podziału komórkowego, zwiększenie dyfuzji w polu elektrycznym, zwiększenie metabolizmu komórkowego!!!)
Działanie niestymulacyjne: zmniejszenie bólu
-dystrybucja mediatorów bólowych
-polepszenie trofiki tkanek
-przyspieszenie procesu zapalnego/ regeneracji
-efekt przeciwobrzękowy
-blok przewodnictwa
-działanie stymulacyjne (pobudzenie lub hamowanie tkanek pobudliwych)
2 tryby modulacji SimulFAM
*SimulFAMi- bez efektu stymulacji (ok 80% wszystkich aplikacji)
*SimulFAMx
Zastosowanie praktyczne zabiegów
-zabieg ogólny (witalizacja) SimulFAM i +/- 60min
-miejscowy
Wykład 3
Terapia ergotonowa- wprowadzony dużą dawka energii do organizmu, bazuje na prądach dwukierunkowych średniej częstotliwości (zmienne pole elektryczne średniej częstotliwości) -> 4096Hz- 32768 Hz
To zastosowanie terapii niskiej i średniej częstotliwości lecz przy większej efektywności
Znaczenie prądu w ludzkim ciele:
-potencjał spoczynkowy komórek i mitochondriów
-transport energii przez protony i elektrony
-połączenie jonowe komórek
Potencjał błonowy w kontroli podziału komórkowego
-między komórkowe połączenie jonowe w kontroli wzrostu i podziału komórkowego
-podwyższony potencjał spowalnia podział komórkowy
Terapia ergo tonowa a elektroterapia klasyczna- różnice
-zakres częstotliwości
-równoczesna zmiana amplitudy i częstotliwości
Natężenie próg czucia
Rys.
Częstotliwość (im wyższa częstotliwość tym odczynowość mniejsza)
Większe natężenie = większe odczuwanie
Modulacja powolna-> SIMUL FAMi (dobrana indywidualnie do każdego pacjenta)
Częstotliwość rośnie w 72 sek. do określonej
Modulacja szybka SIMUL FAM X (by można było zasymulować tkanki pobudliwe) -> dlatego musi być zmodulowana do częstotliwości niskiej
Jeśli chcemy zasymulować włókna czuciowe wprowadzamy natężenie zerowe. Powyżej progu czucia jest włókna ruchowe, musi to być silniejsze
Terapia lokalna i całego ciała (witalizacja)
-możliwość zastosowania 4 kanałów jednocześnie
-brak ryzyka podrażnień i uszkodzeń termicznych
-duża dawka energii do 5000 mW na jeden obwód
Fizyczny mechanizm działania
Efekt „potrząsania”
Wibracja, rotacje
Efekt wibracji „pralki”
Zmiana struktury w przypadku neuroprzekaźników
Działanie biologiczne
Działanie niestymulacyjne (przyspieszenie reakcji enzym-substrat)
Działanie stymulacyjne
Działanie niestymulacyjne:
-przyspieszenie formowania cAMP
-wzrost liczby i rozmiaru mitochondriów
-przyspieszenie podziału komórkowego
-wzrost dyfuzji
-wzrost metabolizmu komórkowego
Zmniejszenie bólu (dystrybucja mediatorów bólowych, polepszenie trofiki tkankowej, efekt przeciw obrzękowy, przyspieszenie procesu zapalnego
Działanie stymulacyjne
-pobudzenie lub hamowanie tkanek pobudliwych
SIMUL FAMi- bez efektu stymulacji ( ok.80% aplikacji)
Zastosowanie:
-zabieg ogólny
-lokalnie
-masaż energotonowy
Przeciwwskazania:
-ciąża
-rozrusznik serca
-nowotwory
-padaczka
WYKŁAD BALNEO
Definicja uzdrowiska- Uzdrowiskiem w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 651) jest obszar, na terenie którego prowadzone jest lecznictwo uzdrowiskowe, wydzielony w celu wykorzystania i ochrony znajdujących się na jego obszarze naturalnych surowców leczniczych. W przypadku spełnienia wymogów, o których wyżej mowa, obszarowi nadawany jest status uzdrowiska.
Uznanie miejscowości za uzdrowisko dokonuje po wystąpieniu i opracowaniu operatu uzdrowiskowego przez Gminę, pozwalającego stwierdzić posiadanie wymagań zawartych w ustawie uzdrowiskowej - Rada Ministrów na wniosek Ministra Zdrowia, zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. O lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz gminach uzdrowiskowych.
Status uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej stwarza podstawy prawno – organizacyjne do prowadzenia na danym obszarze lecznictwa uzdrowiskowego oraz działalności wypoczynkowej i turystycznej. Polskie uzdrowiska działają na podstawie ustawy uzdrowiskowej i aby uzyskać status uzdrowiska muszą posiadać:
| - | klimat lokalny o walorach leczniczych, |
|---|---|
| - | unikalne, naturalne złoża surowców uzdrowiskowych, |
| - | zakłady opieki zdrowotnej udzielające świadczeń z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego przez wysoko wykwalifikowane kadry medyczne, |
| - | obiekty szpitalne i sanatoryjne z pełnym zapleczem, o wysokim standardzie, |
| - | urządzenia przeznaczone do korzystania z uzdrowiskowych zasobów naturalnych, |
| - | wymagania określone w przepisach prawa o ochronie i kształtowaniu środowiska, |
| - | odpowiedni obszar pozwalający na wyodrębnienie stref ochrony uzdrowiskowej, |
| - | pełną infrastrukturę techniczną, |
| - | znaczenie ponadlokalne. |
Obszary uznane za uzdrowiska.
W Polsce istnieje 45 uzdrowisk statutowych. Ich zestawienie zawiera tabela nr 1. Generalnie możemy podzielić polskie uzdrowiska biorąc pod uwagę:
| 1) | położenie geograficzne:
|
||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2) | występujące naturalne surowce lecznicze:
|
Tab. 2. Podział uzdrowisk ze względu na położenie.
| Uzdrowiska nizinne |
|---|
| Augustów, Krasnobród, Busko Zdrój, Nałęczów, Ciechocinek, Połczyn Zdrój, Goczałkowice Zdrój, Przerzeczyn Zdrój, Gołdap, Solec Zdrój, Uniejów, Horyniec Zdrój, Supraśl, Inowrocław, Swoszowice, Konstancin, Swoszowice, Wieniec Zdrój |
| Uzdrowiska nadmorskie |
| Kamień Pomorski, Świnoujście, Kołobrzeg, Ustka, Sopot, Dąbki |
| Uzdrowiska podgórskie |
| Cieplice Zdrój, Piwniczna Zdrój, Czerniawa Zdrój, Polanica Zdrój, Długopole Zdrój, Polańczyk, Duszniki Zdrój, Rymanów Zdrój, Iwonicz Zdrój, Szczawno Zdrój, Kudowa Zdrój, Ustroń, Muszyna Zdrój, Wapienne |
| Uzdrowiska górskie |
| Jedlina Zdrój, Szczawnica, Krynica Zdrój, Świeradów Zdrój, Lądek Zdrój, Wysowa Zdrój, Rabka Zdrój, Żegiestów Zdrój |
Tab. 3. Sanatoria uzdrowiskowe w urządzonych podziemnych wyrobiskach górniczych
| Lp. | SANATORIUM W URZĄDZONYM PODZIEMNYM WYROBISKU GÓRNICZYM | WOJEWÓDZTWO |
|---|---|---|
| 1. | Wieliczka | małopolskie |
Tab. 4. Wykaz miejscowości posiadających status obszaru ochrony uzdrowiskowej
(stan na wrzesień 2012)
| Lp. | Obszar ochrony uzdrowiskowej | WOJEWÓDZTWO |
|---|---|---|
| 1. | Latoszyn | podkarpackie |
Strefy Ochrony uzdrowiskowej
Na obszarze uzdrowiska lub obszarze ochrony uzdrowiskowej wydziela się trzy rodzaje stref ochrony uzdrowiskowej, oznaczone literami „A”, „B”, „C”:
| 1) strefa „A", | obejmuje obszar, na którym są zlokalizowane lub planowane zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, a także inne obiekty służące lecznictwu uzdrowiskowemu lub obsłudze pacjenta, w zakresie nieutrudniającym funkcjonowania lecznictwa uzdrowiskowego, w szczególności: pensjonaty, restauracje lub kawiarnie, dla której procentowy udział terenów zieleni wynosi nie mniej niż 65%; | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2) strefa „B”, | dla której procentowy udział terenów biologicznie czynnych wynosi nie mniej niż 50%, obejmującą obszar przyległy do strefy „A” i stanowiący jej otoczenie, który jest przeznaczony dla niemających negatywnego wpływu na właściwości lecznicze uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej oraz nieuciążliwych dla pacjentów obiektów usługowych, turystycznych, w tym hoteli, rekreacyjnych, sportowych i komunalnych, budownictwa mieszkaniowego oraz innych związanych z zaspokajaniem potrzeb osób przebywających na tym obszarze lub objęty granicami parku narodowego lub rezerwatu przyrody albo jest lasem, morzem lub jeziorem; | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3) strefa „C”, | dla której procentowy udział terenów biologicznie czynnych wynosi nie mniej niż 45%, obejmującą obszar przyległy do strefy „B” i stanowiący jej otoczenie, obejmującą obszar mający wpływ na zachowanie walorów krajobrazowych, klimatycznych oraz ochronę złóż naturalnych surowców leczniczych.”; Lecznictwo uzdrowiskowe. Lecznictwo uzdrowiskowe jest integralną częścią systemu ochrony zdrowia. Prowadzi się je w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego zlokalizowanych w uzdrowiskach przy wykorzystaniu urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego służących do leczniczego wykorzystania naturalnych surowców leczniczych oraz właściwości leczniczych klimatu.
W szpitalu uzdrowiskowym dla dorosłych, pacjentowi zapewnia się:
W sanatorium uzdrowiskowym dla dorosłych, pacjentowi zapewnia się:
W szpitalu uzdrowiskowym dla dzieci i sanatorium uzdrowiskowym dla dzieci zapewnia się:
W przychodni uzdrowiskowej pacjentowi zapewnia się:
Szpitale uzdrowiskowe i sanatoria uzdrowiskowe zapewniają warunki do prowadzenia nauczania i wychowania, jeśli udzielają świadczeń osobom w wieku szkolnym objętym obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki.
Urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego są udostępniane użytkownikom zgodnie z regulaminem korzystania z tych urządzeń, sporządzonym przez podmiot posiadający te urządzenia. Okres pobytu na leczeniu uzdrowiskowym wynosi dla leczenia:
Okres pobytu na leczeniu uzdrowiskowym dla dzieci wynosi:
Zakładami lecznictwa uzdrowiskowego są:
Kierunki lecznicze uzdrowisk
Iwonicz – Zdrój:
Przeciwwskazanie do leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej stanowią:
|
Podstawowe pojęcia używane w branży uzdrowiskowej.
lecznictwo uzdrowiskowe – zorganizowana działalność polegająca na udzieleniu świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego oraz rehabilitacji uzdrowiskowej, prowadzona w uzdrowisku przez zakłady lecznictwa uzdrowiskowego albo poza uzdrowiskiem w szpitalach i sanatoriach znajdujących się w urządzonych podziemnych wyrobiskach górniczych, przy wykorzystaniu warunków naturalnych, takich jak:
| a) | właściwości naturalnych surowców leczniczych, |
|---|---|
| b) | właściwości lecznicze klimatu, w tym talassoterapia i subterraneoterapia, oraz właściwości lecznicze mikroklimatu, – a także towarzyszące zabiegi z zakresu fizjoterapii, |
rehabilitacja uzdrowiskowa – zorganizowana działalność prowadzona w uzdrowisku przez zakłady lecznictwa uzdrowiskowego, mająca na celu przywrócenie pacjentowi zdrowia lub możliwej do osiągnięcia dla danego stanu samodzielności ruchowej i społecznej, przy wykorzystaniu naturalnych surowców leczniczych,
strefy ochrony uzdrowiskowej (A, B, C) – części obszaru uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej, określone w statucie uzdrowiska, wydzielone w celu ochrony czynników leczniczych i naturalnych surowców leczniczych, walorów środowiska i urządzeń uzdrowiskowych,
naturalne surowce lecznicze – gazy lecznicze oraz kopaliny, w tym wody lecznicze i peloidy, których właściwości lecznicze zostały potwierdzone na zasadach określonych w ustawie,
tereny zieleni – powierzchnie gruntu pokryte roślinnością trwałą lub sezonową,
tereny biologicznie czynne – tereny z nawierzchnią ziemną urządzoną w sposób zapewniający naturalną wegetację, w szczególności jako trawniki lub kwietniki, a także stanowiące 50% sumy powierzchni tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią, nie mniejszej jednak niż 10 m2, oraz wodę powierzchniową na tych terenach,
zakład przemysłowy – zespół budynków i urządzeń wraz z terenem, na którym prowadzi się działalność wytwórczą polegającą na przekształceniu mechanicznym, fizycznym lub chemicznym materiału, substancji lub uch części składowych w nowy produkt,
powierzchnia użytkowania – powierzchnia budynku lub jego części, mierzona po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, oraz powierzchnia pomieszczeń pomocniczych, takich jak: magazyny, biura, ekspozycje wystawowe,
operat uzdrowiskowy - dokument zawierający charakterystykę obszaru pod względem możliwości uznania go za uzdrowisko lub obszar ochrony uzdrowiskowej,
statut uzdrowiska – akt prawa miejscowego.
właściwości lecznicze klimatu - czynniki atmosferyczne sprzyjające zachowaniu zdrowia, leczeniu lub łagodzeniu skutków lub objawów chorób,
urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego – urządzenia służące do leczniczego wykorzystania naturalnych surowców leczniczych oraz właściwości leczniczego klimatu,
zakład lecznictwa uzdrowiskowego – zakład opieki zdrowotnej, umieszczony w ewidencji naczelnego lekarza uzdrowiska, działający na obszarze uzdrowiska, utworzony w celu udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, w ramach kierunków leczniczych i przeciwwskazań ustalonych dla każdego uzdrowiska, w szczególności wykorzystujący warunki naturalne przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych,
gmina uzdrowiskowa – gminę, której obszarowi lub jego części został nadany status uzdrowiska,
Należy też pamiętać, że Pani Prof. dr hab. Irena Ponikowska została mianowana przez Ministra Zdrowia Krajowym Konsultantem w dziedzinie Balneoklimatologii i Fizjoterapii, jest również prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Balneologii, Bioklimatologii i Medycyny Fizykalnej.
WYKŁAD
Fala uderzeniowa – podstawy teoretyczne i zastosowanie kliniczne – kr Katarzyna Chojak-Fijałka
Fala uderzeniowa w życiu codziennym :
-Podczas wyładowań atmosferycznych
-podczas huku pojawiającego się po eksplozji
-podczas strzału
-Kiedy słyszymy jak samolot odrzutowy przekracza barierę dźwięku (drżenie szyb w oknach)
-Fala mechaniczna ( akustyczna) o małej częstotliwości:
-Chwilowe zakłócenie ciśnienia, które nagle rozchodzi się w przestrzeni
-fala mechaniczna są fale dźwiękowe
Impedencja akustyczna ośrodka zależy od jego zdolności do pochłaniania fali
Maksymalne odbijanie a zatem pochłanianie energii zachodzi na granicy ośrodków. im wyższa różnica impedancji akustycznej tym wyższa energia. Jest to kluczowa zasada która pozwala zrozumieć terapeutyczny wpływ fal uderzeniowych (w kościach najwyższa impedancja akustyczna)
Energia może oddziaływać:
-Bezpośrednio poprzez sile mechaniczna
-pośrednio przez kawitacje
Zjawisko kawitacji polega na:
-Gwałtownej zmianie fazy ciekłej materii w fazę gazowa w środowisku, w którym doszło do nagłego i dużego wzrostu ciśnienia (ciśnienie statyczne płynu maleje). Lokalny spadek ciśnienia statycznego może prowadzić do wrzenia cieczy i pojawiania sie jamek wypełnionych gazem . Jamki zapadając się wytwarzają fale uderzeniowa
W medycynie: rozbijanie kamieni nerkowych wykorzystuje metodę ESWT (fala uderzeniowa)
Ciśnienie wygenerowane przez fale uderzeniowa w tkance 10 MPa rośnie, leciutko spada poniżej poziomy i norma
Fali uderzeniowej zawsze towarzyszy niezwykle szybki wzrost ciśnienia
SWT – shock wave therapy
Zastosowanie pierwsze fali uderzeniowej:
-rozbijanie kamieni nerkowych, leczenie stawów rzekomych, likwidacja złogów wapnia w obrębie ścięgien, później w zapaleniach nadkłykcia bocznego i przyśr.k. ramiennej, zapalenie powięzi podeszwy stopy, punktów spustowych
Fali uderzeniowej zawsze towarzyszy niezwykle szybki wzrost ciśnienia.
Ultradźwięki i fala uderzeniowa: różnica:
Fale uderzeniowe są reprezentowane przez pojedynczy, głównie dodatni impuls ciśnienia, po którym następuje względnie niewielkie składowe rozciągające
Źródla wytwarzające fale uderzeniową:
-Elektromagnetyczne
-Elektrohydrauliczne
-Piezoelektryczne
-Pneumatyczne (najczęściej w fizjoterapii)
Parametry fali uderzeniowej
-Ciśnienie szczytowe ( amplituda – nawet powyżej 500 barów)
-Czas narastania czoła fali (około kilku ns)
Czas trwania fali ( ok 10 mikrosekund)
-czestotliwość impulsów ( od kilku do kilkunastu Hz)
( z tego pytania na teście nie będzie)
W czasie zabiegu:
-Najważniejszy parametr do GESTOSC ENERGII W MIEJSCU OGNISKOWANIA ( gęstość przepływu energii)
-EFD – ENERGY FLUX DENSITY – wyrażona w mJ/mm2 (WAZNE)
Od zastosowanej energii zależy działanie fali
Podział za względu na poziom energii fali uderzeniowej :
-Niskoenergetyczna <0,2mJ/mm2 LESWT
-Wysokoenergetyczna >0,2mJ/mm2 HESWT
Podział w zależności od sposobu generowania fali oraz ilości emitowanej energii:
-Zogniskowana fala uderzeniowa (ESWT – Extracirporeal Shock –Wave Therapy)
-Promienista fala uderzeniowa ( RSWT – Radial Shock – Wave therapy)
-Plaska fala uderzeniowa (PSWT – Planar Shock –Wave therapy)
WAZNE
ESWT
-skupia fale uderzeniowa wewnątrz ciała w miejscu terapii, precyzyjna aplikacja w miejscu zmienionym chorobowo
-Energia od 0,28 do 0,6 mJ/mm2
-ciśnienie od 10Mpa do 100Mpa
-średnia zasięg działania 12,5 cm a max na głębokość 6 cm
-Częstotliwość implusów 1.8 Hz
-Techniki :elektrohydrauliczna elektromagnetyczna i piezoelektryczna
-dokładna diagnostyka głębokości działania
-RSWT
-skupienie fali znajduje się na wierzchołku głowicy (metoda pneumatyczna)
-aplikator przykłada się do powierzchni skory a fa;a uderzeniowa rozchodzi się promieniście w tkankach
-glębokość penetracji ok 3,5 cm
-wytwarzanie ciśnienia ok 12,3 MPa
-Częstotliwosc generowania impulsów 1-21 Hz
PSWT
-wykorzystywana w leczeniu ran
-technika pneumatyczna , skupienie fali powstaje w środkowej części głowicy zbudowanej w kształcie parabolicznego reflektora. Fala rozchodzi się na dużej powierzchni
-glębokość penetracji ok. 5,5 cm
Diagnostyka zmian chorobowych :
-metoda obrazowania : USG i TK
-Podanie fali uderzeniowej w miejsce charakteryzujące się najwieksza bolesnoscia
Działanie destrukcyjne polega na :
-Mikrofragmentacji złamanych części kostnych
-uszkodzeniu naczyń krwionośnych
-dezinterracji złogu wapniowego w wyniku kawitacji
Działanie stymulacyjne polega na:
-Działaniu przeciwbólowym
1. poprzez podwyższenie przepływu krwi i zmniejszenie odczynu zapalnego w miejscu terapii)
2. Bramkowanie bólu
3. Niszczenie błony komórkowej co przeszkadza w przekazywaniu sygnałów bólowych dając efekt analgetyczny
-regeneracja tkanek miękkich (angiogeneza)
Wpływ na metabolizm komórkowy
-Mechaniczne oddziaływanie fali uderzeniowych wpływa na chemiczne srodowisko komorek
-Aktywacja układu obronnego (produkcja cytokinin uwalnianie wolnych rodnikow NO,CO,O-)
-przyspieszenie śmierci komórek słabych i starych
-zwiększenie przepuszczalności błon
-wpływ na krążenie krwi
-podwyższenie krążenia krwi w tkankach leczonych
-W gojących się ścięgnach zaobserwowano także zmiany jak: powstawanie zrostow , zwiększenie liczby fibroblastow , organizacja kolagenu , przyrost naczyń ,włosowatych oraz zgrubienie pochewki scięgna
Zmniejszone napięcie mięśniowe
Efekty medyczne
-Poprawa metabolizmu i mikrocykkulacji
-Rozpuszczenie zwapniałych fibroblastow
-zwiększenie produkcji kolagenu
-zmniejszenie napięcia mięśni
-zwiększenie wypłukiwania substancji P
ZAWSZE ZABIEG JEST INTENSYWNIE ODCZOWANY PRZEZ PACJENTA ( BOL)
Staw rzekomy
-fala uderzeniowa wywołuje mikrozłamania fragmentow kostnych w miejscu aplikacji krwiakkostnina
Zmiany ze zwapnieniami
Podwyższenie ciśnienia powoduje kawitacje w obszarze niedokrwionych zwapnień i i ch fragmentacjeDezorganizacja i dezintegracja zlogu
Schorzenia przeciążeniowe:
Mikrodestrukcja , mikrorozerwania tkanek beznaczyniowych lub tkanek ubogich w naczynia krwionośne stymulacja rewaskularyzacji poprze z uwolnienie lokalnych czynników wzrostu i rekrutacje właściwych komórek macierzystych
Wskazania :
-ostroga piętowa zapalenie powięzi podeszwowej
-bóle stawów barkowych ze zwapnieniami lub bez/wapniejące zapalenie ścięgna Achillesa
-ból ścięgna Achillesa
-Zapalenie nadkłykcia promieniowego / łokciowego kości ramiennej
-ból więzadła rzepki/zmiany przeciążeniowe-zwyrodnieniowe wiezadla rzepki (tzw. Kolano skoczka
-zespół brzegu kości piszczelowej, zespół mięśna piszczelowego przedniego
-Akupunktura
-Punkty spustowe
-Niezrosniecie złamania kosci . osteoporoza, obluzowane implanty
Leczenie fala uderzeniowa wprowadza się zazwyczaj dopiero wtedy gdy inne metody nei rpzyniosly efektu
Przeciwskazania
- nowotwor okolicy terapii
-ciaza
-Rozrusznik serca
-Wiek <18
-zaburzenia krzepliwości krwii
-stosowanie lekow przeciwzakrzepowych
-zakrzepica
-Polineuropatie w przypadku cukrzycy
-ostre stany zapalne
-terapia kortyzonowa ( do 6. Tyg przed terapia ESWT)
-Fale uderzeniowe nie mogą być stosowane na obszarze pod którymi znajduje się powietrze ( np. pluca)
-rejony : silnie ukrwione , kregoslupa, glowy
Efekty niepożądane pojawiające się podczas zabiegu:
-Krótkotrwale zaczerwienie skory
-podskórne wynaczynienie krwi ( skutek uszkdozenia drobnych naczyń )
- siniak
-miejscowy obrzek
-Bolesnosc w miejscu aplikacji
Korzysci
-krotki czas terapii 3-5 zabiegow
-Terapia nieinwazyjna – alternatywna do zabiegow chirurgicznych
-Niemal całkowity brak efektow ubocznych
-zabiegi bez potrzebny znieczulenia (?)
-Opublikowane wyniki stosowania tej terapii wykazaly 70-80% owa skuteczność u pacjentow, którzy wcześniej leczeni byli bezskutecznie metodami zachowawczymi
Używamy przy zabiegu żelu lub oliwki ale tylko po to, by był poślizg głowicy.
RADIALNA
Radialna terapia: Takie same jak w zogniskowanej terapii ale bez stawow rzekomych
Korzysci z radialnej
-mniejsza sila uderzenia
Zapalenie powięzi podeszwowej wraz z ostroga piętowa
-fala niskoenergetyczna (LESWT) x 3, z tygodniowa przerwą miedzy nimi
-ilość impulsów od 500 do 4000, najczęściej 1000-1500
-gęstość energii od 0,02 do 0,33 mJ/mm2
-efekt p/bólowy
-resorpcja zwapnień ok.80% pacjentów
-częściej zaleca się skupioną ESWT 0,2 – 0,28mJ/mm2, 2 zabiegi, 2000-2500impulsów
Istota leczenia klimatycznego :
-celowe poddawanie pacjenta działaniu bodźców klimatycznych o określonym natężeniu i przez określony czas – w celu wywołania korzystnych dla przebiegu leczenia zmian czynnościowych , metabolicznych, i morfologicznych
Bodźce klimatyczne :
-Zespól bodźców fotochemicznych ( UV,IR, światło widzialne – najintensywniejszy efekt biologiczny)
-Zespól bodźców termicznych (temp. Wilgotność i ruch powietrza , IR-termoregulacja)
-Zespól bodźców chemicznych
Zabiegi klimatoterapeutyczne
-kąpiele słoneczne (helioterapia)
-kąpiele powietrzne
-zabiegi powietrzno ruchowe
-kąpiele morskie(16 stopni w VII i VIII)
-inhalacje naturalnego aerozolu morskiego lub tezniowego
Uzupełnieniem klimatoterapii są walory krajobrazowe uzdrowiska i okolicy
Helioterapia:
W skórze pod wpływem UV z 7-7-dechudrocholwsterolu wytwarza się wit D później w watro obie i nerkach aż do wytworzenia kalcytrolu
-15-20 min dziennie wystarczy
-Po kilku dniach umiarkowanego opalania : zwiększa się ilość erytrocytowi leukocytów oraz wskaźnik hemoglobiny we krwi w surowicy zwiększenie poziomu wapnia, fosforu , sodu , potasu )
-! Osobnicza wrażliwość na działanie promieniowania słonecznego
Bioklimat Polski – umiarkowana strefa klimatyczna cechująca się duża zmiennością pogody
Regiony klimatyczne Polski
-Nadmorski
-Nizinny
-Gorski
Talasoterapia
-szczególny rodzaj klimatoterapii wykorzystujący naturalne walory lecznicze morza ( do 3-4 km)
Klimat nadmorski – 3 – 4 km w głąb lądu
-Jest zmodyfikowanym przez Bałtyk klimatem nizinnym
-zmniejszone dobowe i roczne amplitudy temperatury na wybrzeżu ( duża pojemność ciepła morza)
-cieplejsze zimy i chłodniejsze lata niż na nizinie w głębi kraju
Klimat nadmorski
-nad morzem wzrasta wielkość ochładzająca powietrza ( łączny wpływ temperatury, wilgotności i ruch powietrza) – główny czynnik bodźcowy
-Korzystny wpływ na termoregulacje i hartowanie organizmu człowieka
Czynniki bodźcowe klimatu nadmorskiego:
- duża zmienność pogody w czasie lata
-Niższe temperatury powietrza i silniejsze wiatr niż na nizinach
-duże natężenie promieniowania UV (albedo)
-Aerozol wody morskiej ( chlorkowo-sodowo-jodowy) w strefie przybrzeżnej
Kąpiele morskie:
-temp w sierpniu ok 18-20 stopni
-temp graniczna wody i powietrza do kąpieli w morzu dla przeciętnego człowieka to 15 stopni dla wody i 18-20 dla powietrza
Odciążające cechy klimatu morskiego:
- czystość powietrza, prawie całkowicie pozbawione pyłów naturalnych i sztucznych
-Zmniejszona ilość alergenów (pyłkowy nieżyt nosa, astma oskrzelowa
Zalety klimatu morskiego
-hartowanie org
-zwie. Wydolności ogólnej org.
-poprawa wydolności ukl. Oddech
-hamuje reakcje alergiczne
-zmniejszenie skłonności do infekcji ukł. oddech
- sprzyja LECZENIU NADCISNIENIA TETNICZNEGO, OSOBOM CIERPIACYM NA NIEDOCZYNNOSC TARCZYCY I CIERPIACYM Z POWODU CHOROW REUMATYCZNYCH
Przeciwwskazania do klimatoterapii nad morzem:
-Choroba wieńcowa i zaburzenia rytmu serca
-nadczynność tarczycy
-z chorobami nerek i ukł. Moczowego
- z ostrymi chorobami infekcyjnymi
-z padaczka
-przyjmujące leki zmniejszające krzepliwość krwi (zmniej. Liczby płytek krwi pod wpływem zimnych kąpieli)
-czy osłabieni po długiej chorobie
Klimat Gorski
-zmniejszenie ciśnienia powietrza w miarę wzrostu wysokości (
-spadek ciśnienia CZASTECZKOWEGO TLENU – główny bodziec bioklimatyczny
-temperatura powietrza zmniejsza się 0,6 stopnia na wzrost o 100 metrów wysokości
-Powietrze jest suche , czyste i nieco rozrzedzone
-duże natężenie promieniowania słonecznego ( UVB) (albedo w zimie )
KLIMATOTERAPIA W GORACH – OROTERAPIA ( może być na teście)
Wskazania do klimatoterapii w górach :
-sprzyja ludziom cierpiącym na:
-chorobę niedokrwienna serca
-niedokrwistość
-nadczynność tarczycy
-osłabionym po długiej chorobie
Przeciwwskazania do klimatoterapii w górach:
-astma, katar sienny
-serce płucne
-ciężkie zaburzenia wentylacji płuc
-niewydolność serca
-nadciśnienie w III i IV okresie wg WHO
-choroby zakrzepowo zatorowe
Klimat nizinny
-wzniesienia terenu w granicach do 300 m n p m
Typowy dla przeważającego obszaru Polski ( ok. 90 % obszaru)
-Oceniany jest jako słabo bodźcowy co oznacza ze zmiana miejsca pobytu w obrębie nizinnego regionu klimatycznego nie pociąga za sobą konieczności aklimatyzacji organizmu do nowych warunków
-Służy osobom z problemami kardiologicznymi z chorobami reumatycznymi, zwyrodnieniowymi
Klimat nizinno- leśny
-łagodniejsza forma klimatu nizinnego ( mniejsze natężenie i bardziej wyrównany przebieg bodźców klimatycznych)
- czyste powietrze ( wyższa zawartość tlenu)
-szczególnie w okresie wiosennym i letnim ( olejki eteryczne w skład których wchodzą fitoncydy – wykazujące działanie bakteriobójcze)
-Bukszpan , czeremcha i Jasmin korzystnie wpływają na system nerwowy
-Zapach wierzby , brzozy działa antydepresyjnie
Klimat miejsc :
-mniejsze o 6-10 % nasłonecznienie
-większe oddziaływania rozproszonego promieniowania nieba
-wieksze opady
-wiekszą liczba dni burzowych
-większe zanieczyszczenie powietrza (smog)
Subterranoterapia
-wykorzystywanie do celów leczniczych mikroklimatu wyrobisk górniczych
- w Polsce istnieją dwa podziemne sanatoria
-W Wieliczce leczy się choroby alergiczne, astmę oskrzelowa, rozedmę i pylice płuc oraz choroby układy trawiennego
-W okolicy Kowar znajdują się dwie sztolnie, które są miejscem leczenia nadciśienia tętniczego , choroby niedokrwienne serca oraz problemy z przemiana materii
Klimatoterapia jako stały element leczenia uzdrowiskowego
- im bardziej klimat uzdrowiska rożni się od tego w którym pacjent żyje na co dzień tym silniejszy wpływ na organizm
(wiedzieć… o trzech klimatach … morski górski i nizinny ( większość polski ) znać wskazania i przeciwwskazania do nich i co jest bodźcem klimatycznym znać 3 typy fali uderzeniowej , scharakteryzować czym sektory rożni , wskazania i przeciwskazania
Medycyna fizykalna i balneoklimatologia wykład 27.10
Leczenie uzdrowiskowe zawdzięczamy Asklepiosowi
Kult Asklepiosa: narodził się w V w. p.n.e.
Był wyrazem holistycznego podejścia do człowieka.
Świątynie Asklepiosa były miejscem narodzin praktyki medycznej i leczenia uzdrowiskowego.
Najsłynniejsze świątynie Asklepiosa są na wyspie Kos.
Terakotowe wrota z etruskiej świątyni w Veii:
-modele wew. organów oraz ucha, piersi i oka wyrażają podziękowanie za uwolnienie od szczegółowo zlokalizowanych dolegliwości.
Wojciech Oczko
Jan Innocenty Petrycy
Masaże: wykonywano szczotkami, rękami naoliwionymi różnymi specyfikami
Vincenty Priesstnitz-
Dieta- dni mokre i dni suche. Podczas dni suchych raczej nic nie można było zjeść, można było wypić całą butelkę wina
Sebastian Kneipp- ksiądz bawarski, cierpiał na bóle reumatyczne, leczył dietą (kawy zbożowe, grysiki, płatki owsiane, ziemniaki)
Józef Dietl-
Auguste Rollier- lekarz szwajcarski, pionier leczenia gruźlicy kąpielami słonecznymi w klinice w Leysin, Szwajcaria; zwany doktorem słonecznym. Pacjenci latem korzystali w promieni słonecznych (opalali się), tylko przed południem. Zimą spędzali całe dnie na świeżym powietrzu (suche, słoneczne, zimne dni). Poza kąpielami słonecznymi, ćwiczenia fizyczne, dieta. Metoda przyjęta entuzjastycznie przez francuskich lekarzy w Ecoles de Plein Air.