1. Podwzgórze i jego czynności.

Podwzgórze (łac. hypothalamus)

Jest złożoną strukturą położoną głęboko w mózgu. Zarządza ona podstawowymi funkcjami organizmu i odgrywa znaczną rolę w utrzymaniu homeostazy – równowagi środowiska wewnętrznego organizmu.

2. Położone jest poniżej wzgórza i oddzielone jest od niego płytkimi bruzdami. Podwzgórze znajduje się tuż za skrzyżowaniem nerwów wzrokowych.

3. Jądro przykomorowe

Jądro grzbietowo-przyśrodkowe i brzuszno-przyśrodkowe

Jądro skrzyżowania

Przysadka – hormony wydzielane przez ten gruczoł pozostaja pod bezpośrednią kontrolą podwzgórza

Jądro nadwzrokowe – produkuje wazopresynę, która zwiększa wchłanianie wody w nerkach

4. Podwzgórze jest miejscem wytwarzania i wydzielania wielu czynników, które pobudzają lub hamują uwalnianie hormonów tropowych przysadki. Wzajemne powiązania czynnościowe w obrębie: osi podwzgórze - przysadka - obwodowe gruczoły dokrewne; oraz oddziaływanie sprzężeń zwrotnych decydują o syntezie i wydzielaniu hormonów na różnych poziomach.

5. Hormony podwzgórza:

Wazopresyna

Oksytocyna

Hamujące i pobudzające przysadkę

6. Czynniki powodujące uwalnianie wazopresyny:

- zwiększa resorpcję zwrotną wody w nerkach

- wzrost ciśnienia osmotycznego osocza krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego

- zmniejszenie objętości krwi i ciśnienia tętniczego

- pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego w stanie stresu

7. pragnienie

Wzrost ciśnienia osmotycznego krwi powoduje wydzielenie wazopresyny, która hamuje utratę wody w organizmie. Następuje pobudzenie ośrodka pragnienia znajdującego się w podwzgórzu. Po wypiciu wody obniża się ciśnienie osmotyczne krwi.

8.Wydalanie wody

Ograniczenie wchłaniania wody przez organizm powoduje wydzielenie wazopresyny, która pozwala na otwarcie kanałów wodnych w kanalikach zbiorczych nerek oraz zwiększenie wchłaniania wody z płynu kanalikowego.

9. Oksytocyna:

a) powoduje skurcz gruczołów mlecznych, przewodów wyprowadzających mleko (u kobiet) i kanalików nasiennych jąder (u mężczyzn), 

b) wywołuje skurcz macicy: 
  -ułatwiając poród,
  -ułatwiając transport nasienia w kierunku jajowodów ,

c) hamuje procesy pamięciowe.

10. Ssanie brodawki sutkowej, głos dzieka, a taże widok dziecka powodują u matki wydzielanie oksytocyny, która stymuluje gruczoły mlekowe, co prowadzi do wydzielania mleka.

11. Przesuwanie się w dół macicy płodu powoduje wydzielenie oksytocyny przez co następuje nasilenie skurczów mięśnia macicy, co powoduje rozszerzenie kanału rodnego, a następnie poród.

12.Hormony podwzgórzowe działają pobudzająco, powodując wydzielanie hormonów przez przysadkę oraz hamująco – zmniejszając lub całkowicie hamując biosyntezę i uwalnianie do krwi hormonów przysadki.

13. Hormony podwzgórzowe działające pobudzająco:

kortykoliberyna

tyreoliberyna

gonadoliberyna

somatokrynina

Hormony podwzgórzowe działające hamująco:

somatostatyna

prolaktostatyna

14. Podwzgórze reguluje wiele podstawowych procesów organizmu:

- Temperaturę ciała

- Pobieranie pokarmu i wody

- Czynności płciowe

- Kontroluje zachowania emocjonalne

- Kontroluje cykl snu i czuwania

- Kieruje czynnościami wegetatywnymi

15.Podwzgórze jest głównym ośrodkiem układu autonomicznego. Część przednią podwzgórza uważa się za ośrodek przywspółczulny. Zadrżenie tej okolicy powoduje:

- zwolnienie akcji serca,

- skurcz pęcherza moczowego,

- wzmożenie perystaltyki jelit.

Drażniąc część środkową oraz tylną można wywołać reakcję charakterystyczną dla czynności układu współczulnego:

- przyspieszenie akcji serca,

- wzrost ciśnienia krwi,

- rozszerzenie źrenic.

16.Przednia część podwzgórza, łącznie z okolicą przedwzrokową zawiera ośrodki chroniące przed przegrzaniem. Po ich obustronnym zniszczeniu temperatura ciała ulega znacznemu podwyższeniu, mający skutek śmiertelny. Część tylna podwzgórza kieruje mechanizmami zapobiegającymi nadmiernemu oziębianiu organizmu. Obustronne jej przecięcie prowadzi do obniżenia temperatury ciała.

17.W części bocznej podwzgórza jest umiejscowiony ośrodek głodu (łaknienia). Jego drażnienie powoduje nadmierne pobieranie pokarmu, które może doprowadzić do śmierci głodowej, spowodowanej brakiem łaknienia tzw. jadłowstręt psychiczny.

W okolicy przyśrodkowej podwzgórza mieści się ośrodek nasycenia. Uszkodzenie tej okolicy może prowadzić do nadmiernego łaknienia czego efektem jest otyłość.

W części bocznej znajduje się ośrodek pragnienia, który reguluje pobieranie wody.

18. Podwzgórze jest miejscem wydzielania tzw. gonadotropiny kosmówkowej. Jest to hormon, który umożliwia podtrzymanie ciąży. Podwzgórze pobudza także wydzielanie hormonów lutenizującego (LH) oraz folikulotropowego (FSH) u kobiet i mężczyzn.

Komórki SERTOLEGO wydzielają inhibinę czyli substancję hamującą podwzgórze i przysadkę.

lutenizujący męski- stymuluje produkcję testosteronu, który odpowiada za powstawanie plemników oraz reguluje czynności seksualne.

 folikulotropowy męski – pobudza transkrypcje DNA w kanalikach nasiennych. Przyczynia się przez to do produkcji plemników czyli do procesu spermatogenezy.

19. Przysadka mózgowa stymulowana przez podwzgórze wydziela hormon FSH, który w jajniku pobudza:

- rozwój pęcherzyka jajnikowego,

- wydzielanie estrogenów, które pobudzają namnażanie się komórek w błonie śluzowej macicy oraz tworzenie nowych naczyń krwionośnych.

Przysadka mózgowa wydziela również hormon LH, który wraz z hormonem FSH doprowadzają do pęknięcia dojrzałego pęcherzyka Graafa i uwolnienia komórki jajowej, czyli dochodzi do tzw. owulacji.

W jajniku z pęcherzyka Graafa powstaje ciałko żółte, które produkuje progesteron, odpowiedzialny za przygotowanie błony śluzowej macicy do implantacji (zagnieżdżenia) zarodka.

Po zapłodnieniu zagnieżdżający się zarodek wydziela hormon- gonadotropinę kosmówkową, który podtrzymuje aktywność ciałka żółtego.

20. Podwzgórze wraz z innymi obszarami mózgu uczestniczy w wyrażaniu strachu i agresji oraz wpływa na zachowania seksualne. W wyniku uszkodzenia podwzgórza stwierdza się zmienność nastroju i nadmierną wrażliwość, jak również napady przymusowego płaczu, śmiechu lub nieuzasadnionej wściekłości.

21. Mechanizm regulujący sen i czuwanie jest związany z różnymi ośrodkami pnia mózgu i międzymózgowia. Z jednej strony istnieje układ pobudzający mózg, z drugiej zaś stwierdzono szereg okolic hipnogennych, do których należy m. in. Podwzgórze. Zniszczenie części przedniej podwzgórza prowadzi do zaburzenia rytmu dobowego snu. U chorych obserwuje się zabrzenia snu. Należy do nich narkolepsja, polegająca na napadach częstego przymusowego snu, która zaskakuje chorego w rozmaitych sytuacjach.

1. Co to jest homeostaza?

Równowaga środowiska wewnętrznego organizmu.

Równowaga środowiska zewnętrznego organizmu

Równowaga środowiska wodnego

2. Oksytocyna wywołuje

Skurcze macicy

Skurcze naczyń krwionośnych

Przyspieszenie częstotliwości skurczów serca

3. Narkolepsja to:

Przymusowy sen

Śpiączka okresowa

Bezsenność