1. Ćwiczenia oparte na materiale eksponowanym wzrokowo - słuchowym i na czynnościach ruchowych

• Odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów przestrzennych: odtworzenie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym; rozpoznanie układu przestrzennego odpowiadającego wystukanemu rytmowi; rozpoznanie rytmu zgodnego z układem przestrzennym; słuchowa analiza podanego rytmu i ruchowe jego odtworzenie poprzez: wyklaskiwanie, wystukiwanie ołówkiem (pałeczką na bębenku, na cymbałkach, grzechoczących klockach); układ kropek (np. alfabet Morsa) z uwzględnieniem następstwa czasowego; odgadywanie słyszanego rytmu i wyszukiwanie go w zestawie rytmów; wystukiwanie rytmu według podanego układu przestrzennego;

• Graficzne odtworzenie wysłuchanego rytmu za pomocą kresek i kółek

• Różnicowanie dźwięków oparte na muzyce i rytmice

• Porównywanie melodii znanych piosenek pod względem tempa, wysokości głosu, tonacji

• Różnicowanie dźwięków opartych na mowie ludzkiej z innymi dźwiękami dochodzącymi ze świata zewnętrznego

• Różnicowanie dźwięków różnych instrumentów muzycznych

Cele ćwiczeń: rozwijanie percepcji słuchowej poprzez rozpoznawanie i odtwarzanie struktur dźwiękowych; ćwiczenie koordynacji słuchowo - ruchowej i słuchowo - wzrokowej; wytwarzanie związków słuchowo - wzrokowych; ćwiczenia w identyfikowaniu dźwięków; graficzne odtwarzanie wysłuchanego rytmu.
Pomoce: klocki z układanek - rozsypanek

2. Analiza i synteza wyrazowa zdań

• Wyodrębnianie zdania mowy, pojęcia zdania, wyrazu: układanie zdań i rozdzielanie ich na wyrazy; wyodrębnienie wyrazy ze zdania, konstruowanie zdania z podanym wyrazem; rozwijanie zdań i porównywanie liczby wyrazów w zdaniach; wyodrębnianie wyrazów ze zdań prostych i liczenie ich (w formie działań na przedmiotach - dzielenie paska papieru, tworzenie schematów wyrazów, wykorzystanie liczmanów);

• Porównywanie zdań krótkich i długich:

• liczenie wyrazów; oznaczanie wyrazów kreskami, kartonikami i porównywanie ich liczebności w różnych zdaniach; układanie zdań o podobnej liczbie wyrazów;

Cele ćwiczeń: ćwiczenia słuchowe tzw. różnicujące, mające doprowadzić do zróżnicowania budowy zdań i wyrazów; analiza i synteza zdań; ćwiczenia koordynacji słuchowo - wzrokowej i ruchowej oraz graficzne ich odtworzenie.
Pomoce: paski papieru, paski z tworzywa, przykrywki do tworzenia schematów wyrazów.

3. Analiza sylabowa wyrazów

• Pojęcie sylaby, dzielenie wyrazów na sylaby, liczenie sylab, synteza sylab: podział wyrazów na sylaby; określenie długości wyrazów na podstawie liczby sylab (wyrazy krótkie i długie); ustalenie pozycji danej sylaby w wyrazie (na początku, na końcu, w środku); wydzielanie sylab i ich wzmacnianie przedmiotowo: liczmanami, klaskaniem, ruchami, śpiewem, marszem; słuchowe wydzielanie i liczenie sylab w wyrazach krótszych i dłuższych; tworzenie wyrazów z sylab;

• Określanie pozycji sylab w wyrazie: wydzielenie sylab początkowych (otwartych) w nagłosie wyrazów; wydzielanie sylab zamkniętych w nagłosie; wydzielanie sylab zamkniętych w wygłosie wyrazów; wydzielanie sylab otwartych w wygłosie wyrazów; wydzielanie sylab środkowych w wyrazach trzysylabowych; wyszukiwanie podanych sylab w różnych wyrazach;

• Układanie wyrazów z sylab: odpoznawanie wyrazów i zdań wypowiedzianych sylabami; tworzenie wyrazów zaczynających się podaną sylabą; tworzenie wyrazów przez dodawanie sylab początkowych do znanych sylab końcowych; tworzenie wyrazów rozpoczynających się końcową sylabą wyrazu poprzedniego;

• Zmiana wyrazu przed dodanie lub odjęcie sylaby:

• rozwiązywanie rebusów obrazkowych; tworzenie wyrazów zawierających dane sylaby z określonej pozycji (w oparciu o rysunki przedmiotów, schemat budowy sylabowej); rysowanie bądź wskazywanie przedmiotów, których nazwy zawierają dane sylaby;

Cele ćwiczeń: ćwiczenia orientacji w kolejności występowania sylab.
Pomoce: sztafeta obrazkowa i sylabowa.

4. Analiza i synteza głoskowa wyrazów - skojarzenie głoski ze znakiem graficznym (literą)

• Wyodrębnienie początkowej głoski w wyrazie: wskazywanie przedmiotów, których nazwy zaczynają się daną głoską; grupowanie przedmiotów (obrazków), których nazwy zaczynają się taką samą głoską; wyodrębnianie pierwszej głoski z nazwy obrazka; wyróżnianie samogłosek; odróżnianie danych głosek od innych (przez klaskanie, podskoki itd., gdy słyszą daną głoskę); słuchowe wyodrębnianie głoski początkowej w dowolnym wyrazie; tworzenie wyrazów na podstawie podanej głoski początkowej;

• Wyodrębnianie końcowej głoski w wyrazach: wybór obrazków lub przedmiotów, których nazwy kończą się daną głoską, np. bat, kot, kret, kogut; rozpoznawanie obrazków i przedmiotów na podstawie podanej głoski końcowej ich nazw; podawanie wyrazów kończących się daną głoską; grupowanie rysunków, których podpisy kończą się tą samą głoską, np. waga, żaba, ryba; dobieranie par obrazków, w których nazwa jednego rozpoczyna się taką samą głoską, jaką kończy się nazwa drugiego (np. rak - kot itd.);

• Wyodrębnianie środkowej głoski w wyrazach: dobieranie obrazków, których nazwy (trzygłoskowe) posiadają daną głoskę w środku (np. a - mak, rak, pas; e - ser, lew, kret); określenie miejsca położenia w wyrazie rozpoznanej głoski, określenie miejsca danej głoski w wyrazach dłuższych, np. d - budowa, pomidor, wiadro, mydło; w - rower, owoce, drzewo, sowa; tworzenie wyrazów (do schematów) posiadających daną głoskę w określonej pozycji; rozpoznawanie głoski powtarzającej się w wyrazie, np. fajka, bajka, maska, wanna, talerze, koło;

• Kolejne wydzielanie głosek w wyrazach: wyodrębnianie podanej głoski w różnych pozycjach wyrazów; układanie wyrazów z podanymi głoskami; liczenie głosek w wyrazach; wyszukiwanie wyrazów posiadających daną głoskę.

• Tworzenie nowych wyrazów przez dodanie lub odjęcie głoski: dodanie początkowej głoski (as - las); odjęcie początkowej głoski (Alina - lina), dodanie końcowej głoski (dom - domy); odjęcie końcowej głoski (koty - kot), dodanie początkowej i końcowej głoski (las - klasa); układanie nowych wyrazów z pierwszych głosek nazw kolejnych obrazków (ryba - autobus - krowa = rak; ogórek - kogut - orzechy = oko); układanie łańcuszka obrazków według głoski w nagłosie i w wygłosie: nożyczki, indyk, kosz, szynka, autobus, sok;

Cele ćwiczeń: ćwiczenia orientujące w kolejności występowania głosek (pierwsza, druga, trzecia, czwarta).

5. Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu sylab i wyrazów (różnicowanie samogłosek, spółgłosek, utrwalanie znajomości liter)

• Sylaby dwuliterowe: tworzenie sylab dwuliterowych otwartych (podstawianie spółgłosek do stałej samogłoski); tworzenie sylab dwuliterowych otwartych (podstawianie samogłosek do stałej spółgłoski); rozpoznawanie i czytanie sylab dwuliterowych; tworzenie i pisanie sylab otwartych z wszystkimi samogłoskami; zestawianie różnych spółgłosek i samogłosek w sylaby otwarte dwuliterowe; czytanie w krótkich ekspozycjach i zapisywanie sylab; czytanie sylab dwuliterowych i łącznie ich z podanymi sylabami w nowe wyrazy (np. za pomocą rebusów), tworzenie wyrazów dwusylabowych; łączenie sylab otwartych ze stałą początkową sylabą: ma - ma, ma - ta, ma - pa; ra - ma, ra - ki, ra - no; łączenie sylab ze stałą sylabą końcową: ma - ma, ra - ma; wa - ta, hu - ta; samodzielne układanie przez dziecko dowolnych wyrazów z sylab dwuliterowych otwartych przy zastosowaniu loteryjek obrazkowo - wyrazowych; układanie napisów pod obrazkami według wzoru; układanie obrazków przy napisach, uzupełnianie napisów pod obrazkami; układanie całych napisów z pojedynczych sylab; układanie całych wyrazów pod napisanymi sylabami; układanie całych wyrazów pod obrazkami bez napisów;

• Sylaby trzyliterowe: tworzenie trzyliterowych sylab zamkniętych przez podstawienie różnych spółgłosek do stałej sylaby; dobieranie sylab otwartych do stałej spółgłoski: ko - t, ba - t, bu - t; ba - l, da - l; dy - m, ry - m; czytanie i pisanie całych sylab trzyliterowych zamkniętych; analiza dźwiękowa sylab trzyliterowych zamkniętych i całościowe ich czytanie; przekształcanie wyrazów jednosylabowych w wyrazy dwusylabowe: las - lasy, lis - lisy, dom - domy; przekształcanie wyrazów stanowiących trzyliterowe sylaby zamknięte, np. zmiana samogłoski a na o w wyrazie rak tworzy słowo rok; przy zmianie r na s powstanie sok, itd.; tworzenie trzyliterowych sylab - wyrazów ze zbiegiem spółgłosek: gra dla bzy, kra dwa łzy i czytanie całościowo tych sylab; rozpoznawanie położenia samogłosek w sylabach trzyliterowych zamkniętych i otwartych, np. kot - kto, dal - dla, gar - gra;

• Tworzenie dwusylabowych wyrazów: z sylab trzyliterowych zamkniętych i dwuliterowych otwartych przez podstawianie różnych sylab do jednej stałej: lal - ka, las - ka, ram - ka; ko - gut, ko - tek, ko - min; z różnych sylab dwuliterowych otwartych i trzyliterowych zamkniętych: bu - rak, wa - zon, mo - tyl, fo - tel; lam - pa, nar - ty, kar - ta, ser - Ce; tworzenie wyrazów dwusylabowych z sylabą trzyliterową otwartą: sto - ły, sto - py, sto - sy; sło - ma, sło - wa, sło - wo; kra - je, kra - ty, kra - my;

• Analiza i synteza wyrazów jednosylabowych ze zbiegiem spółgłosek: k - kraj, kram, krok; s - sto, stop, smak; r - brak, gram, kraj; l - plac, plan, blok, przekształcanie wyrazów przez zmianę lub dostawienie sylab; rozpoznawanie i czytanie całych wyrazów dwusylabowych;

• Czytanie i pisanie wyrazów trzy- i więcej sylabowych (z wyodrębnianiem samogłosek): usprawnianie czytania i pisania wyrazów o różnej liczbie sylab; czytanie wyrazów i segregowanie ich według liczby sylab;

• Czytanie pojedynczych zdań: układanie zdań z podanych wyrazów; pisanie wydzielonych zdań poprzedzone dzieleniem zdania na wyrazy; układanie zdań rozwiniętych z podanych wyrazów; dobieranie zdań do obrazków; porządkowanie zdań opisujących akcję całego obrazka; porządkowanie zdań bez pomocy ilustracji;

Trudności w uczeniu się uwarunkowane  zaburzeniami funkcji słuchowych:  opóźniony rozwój  mowy dziecka,

• ubogi  zasób  słów,

• trudności w przyswajaniu  długich i trudnych  wyrazów, agramatyzmy,

• trudności  w formułowaniu  wypowiedzi  ustnych  i  pisemnych,

• trudności  w rozumieniu  bardziej  skomplikowanych  instrukcji  i poleceń  słownych,

• nie dość  precyzyjne  różnicowanie  słyszących  dźwięków,

• specyficzne  trudności  w nauce  czytania  oraz  w pisaniu  ze słuchu,

• przekręcanie  wyrazów, zgadywanie  części  wyrazów, opuszczanie  głosek  sylab, mylenie  wyrazów  zbliżonych  artykulacyjnie,

• nierytmiczne  czytanie, zaburzona  intonacja  i  akcent  zdaniowy, powolne  tempo  czytania,

• trudności  ze zrozumieniem  czytanego  tekstu,

• słabsza  pamięć  słuchowa- trudności  w zapamiętaniem  tabliczki  mnożenia, wierszy, ciągów  słownych, trudności  w językach  obcych,

• opóźnienie  rozwoju  myślenia  słowno – pojęciowego – trudności w rozumowaniu, wnioskowaniu i uogólnianiu  na  materiale  werbalnym,