Bezpieczeństwo i higiena pracy

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Bezpieczeństwo i higiena pracy, w skrócie BHP – powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór przepisów jak i zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, a także również osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy. W zakresie bhp znajdują się zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, psychologii pracy, technicznego bezpieczeństwa i in. Odnosi się do zbioru zasad dotyczących bezpiecznego świadczenia pracy w higienicznych warunkach. Termin bezpieczeństwo jest różnie rozumiany w praktyce i może dotyczyć utrzymywania zagrożenia pod kontrolą, stanu, w którym ryzyko jest na poziomie możliwym do zaakceptowania lub stanu zgodnego z normą przewidzianą dla bezpieczeństwa.

Ergonomia jest dziedziną nauki i praktyki, której celem jest kształtowanie działalności człowieka - w tym przede wszystkim pracy - odpowiednio do jego fizjologicznych i psychologicznych właściwości. Podstawowym celem ergonomii jest optymalne kształtowanie całego systemu aktywności człowieka, na który składają się wszystkie jej elementy jak: możliwości człowieka, organizacja i środki używane w pracy oraz produkt, który jest wynikiem tej pracy. Ergonomiczna optymalizacja warunków pracy jest potrzebna i stosowana we wszystkich gałęziach przemysłu, handlu, komunikacji, w pracy biurowej. Oznacza ono zapewnienie wydajności pracy wykonywanej w warunkach nie tylko pełnego bezpieczeństwa, ale pozwalających na wszechstronny rozwój pracownika - intelektualny, psychiczny i społeczny. Te optymalne warunki pracy stwarzają możliwości i motywację u pracownika do zwiększania wydajności.

Każdy pracodawca ma prawo nadzorować i kontrolować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Wymagać, aby pracownicy przestrzegali przepisów i zasad bhp. A także stosować w stosunku do pracowników naruszających zasady bhp, kary porządkowe. Ma on również swoje obowiązki, w szczególności do:

organizowania pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
zapewnienia przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
wydawania poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolowania wykonania tych poleceń,
reagowania na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywania środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,
zapewnienia rozwoju spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,
uwzględniania ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych,
zapewniania wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
zapewniania wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.

Każdy pracownik ma prawo:

powstrzymać się od wykonywania pracy, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom,
oddalić się z miejsca zagrożenia, jeżeli powstrzymywanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia,
do wynagrodzenia za czas powstrzymywania się od wykonywania pracy lub oddalania się z miejsca zagrożenia.

Pracownik jest również zobowiązany:

znać przepisy oraz zasady bhp, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami oraz zasadami bhp oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,
dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,
poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim, a także stosować się do wskazań lekarskich,
niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,
współdziałać z pracodawcą oraz przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przestrzeganie przepisów i zasad bhp podlega nadzorowi i kontroli uprawnionych podmiotów, które sprawdzają i oceniają procesy planowania bezpieczeństwa. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów i zasad bhp to prawo do wydawania decyzji nakazu, sprzeciwu lub wystąpienie, a w konsekwencji egzekwowanie ich realizacji. Jeśli chodzi o kontrole pracodawcy o charakterze zewnętrznym (państwowym), są one przeprowadzane przez uprawnione ustawowo organy państwowe, takie jak Państwowa inspekcja Pracy (PIP) czy Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS). Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania kontroli przestrzegania prawa pracy i przepisów BHP. Państwowa Inspekcja Sanitarna jest organem nadzoru sanitarno-epidemiologicznego.

Czynnikami wpływającymi na warunki pracy, wydajność i samopoczucie pracowników są:

Mikroklimat pomieszczenia, temperatura - wywiera bezpośredni wpływ na samopoczucie oraz wydajność pracy pracowników.

W okresie zimowym temperatura w pomieszczeniach pracy powinna wynosić od 20 do 240 C a latem od 23 do 260 C.
Jest wskazanym, aby pomieszczenia posiadały klimatyzację.
Przy braku klimatyzacji pomieszczenia powinny być często, co 3 - 4 godziny wietrzone, zwłaszcza w okresie grzewczym.
W czasie wietrzenia należy unikać powstawania przeciągów. Ruch powietrza nie powinien przekraczać od 0,1 do 0,15 m/sek.

Wilgotność powietrza - wilgotność powietrza w pomieszczeniu wynosząca powyżej 50% jest wilgotnością bardzo pożądaną, ponieważ zapobiega wytwarzaniu się nadmiernego natężenia pola elektrostatycznego w pobliżu komputera.

W okresie zimowym w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem wilgotność spada do 30% i potencjał elektrostatyczny ekranu monitora może być szczególnie wysoki.
Należy zadbać o zwiększenie wilgotności powietrza w pomieszczeniach zakładając odpowiednie parowniki.

Oświetlenie - poziom i natężenie oświetlenia regulują Polskie Normy: PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym. Najkorzystniejszym jest oświetlenie w przedziale od 300lx do 700lx, o równomierności oświetlenia > 0,65. Bardzo ważnym jest, aby na klawiaturze komputera średnie natężenie oświetlenia wynosiło 500 lx. Z pola widzenia pracującego powinny być usunięte wszelkie źródła światła emitujące oświetlenie silniejsze od monitora. Zalecane jest stosowanie oświetlenia ogólnego, bez doświetlania oświetleniem miejscowym z względu na powstawanie zjawiska olśnienia.
Pomieszczenia - najbardziej przydatne pomieszczenia dla stanowisk komputerowych powinny posiadać okna skierowane w stronę północną. W pomieszczeniach, których okna skierowane są w innych kierunkach jest wskazane instalowanie żaluzji na oknach. Za pomocą żaluzji lub pionowych zasłon zapobiegamy nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczeń i urządzeń pod wpływem światła słonecznego, a jednocześnie eliminujemy olśnienia i odbicia pochodzące od jaskrawych płaszczyzn okien.

Na 1 stanowisko pracy przy monitorze ekranowym powinno przypadać 6 m² powierzchni pokoju o wysokości najmniej 3,3 m.
Jeśli w pomieszczeniu znajduje się więcej niż jeden komputer, poszczególne stanowiska pracy należy rozmieścić tak, aby minimalna odległość pomiędzy sąsiednimi, równoległymi monitorami wynosiła 60 cm a odległość pomiędzy tyłem monitora a głową sąsiedniego operatora wynosiła, co najmniej 80 cm.
Podłoga w pomieszczeniu z komputerami powinna być gładka, bez szczelin, pokryta wykładziną antyelektrostatyczną. Stanowiska pracy muszą być tak usytuowane, aby zapewniały każdemu pracownikowi swobodny dostęp do stanowiska pracy.

Poniżej zawarte zostały instrukcje, które pozwolą Ci bardziej wygodnie oraz wydajniej korzystać z komputera. Obraz wyświetlany na monitorze powinien być ostry i wyraźny na całym ekranie. Usiądź w wygodnej odległości od monitora, tak aby móc przeczytać całość tekstu, wyświetlanego na ekranie, z głową oraz tułowiem w wyprostowanej pozycji. Górna krawędź Twojego monitora powinna być na poziomie oczu. Zarówno zbyt wysoko jak i zbyt nisko umieszczony monitor będzie skutkował wzmożonym napięciem mięśni szyi, ramion oraz pleców. Blat biurka powinien znajdować się mniej więcej na wysokości twojego pępka. Łokcie ustawione pod kątem prostym. Jeśli krzesło posiada podparcia, powinny się one znajdować na linii blatu, tak by stanowiły wsparcie dla twoich łokci. Kolana utrzymuj zgięte pod kątem 90 stopni. Stopy wysunięte zbytnio do przodu skutkują brakiem wsparcia dla kręgosłupa, co utrudnia utrzymanie naturalnych krzywizn (kifozy oraz lordozy). Przednia krawędź krzesła nie powinna wywierać nacisku na tylną powierzchnię kolan, gdyż może to prowadzić do uczucia drętwienia, zastojów żylnych, obrzęków i bólu. Idealnie, jeśli krzesło posiada regulację głębokości siedzenia. Stopy opieraj całą powierzchnią o podłogę. Jeśli nie jest to możliwe, należy zastosować podnóżek. Oparcie krzesła powinno być ukształtowane zgodnie z naturalną pozycją kręgosłupa i ściśle przylegać do pleców. Ważna jest również regulacja kąta nachylenia. Optymalną pozycją jest lekkie odchylenie tułowia, który tworzy kąt 95 stopni z poziomem. Umieść klawiaturę bezpośrednio przed sobą na odległość, która umożliwia trzymanie łokci blisko tułowia. Przedramiona staraj się utrzymywać równolegle do podłoża.

Pracując w biurze spotykamy się z wieloma szkodliwymi warunkami, które jedynie utrudniają nam nasza pracę. Zaliczamy do nich:

hałas,
nieodpowiednie oświetlenie,
niekorzystną temperaturę powietrza,
monotonię w pracy,
złe stanowisko pracy oraz bałagan na miejscu pracy,
psychiczne obciążenie pracą.

Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia lub środowiska przed pożarem. Najczęściej spotykanymi przyczynami pożaru są:

zły stan urządzeń elektrycznych, ogrzewczych i mechanicznych oraz nieprawidłowe ich używanie,
wady procesu technologicznego (np. stosowanie technologii wymagającej wysokiej temperatury, takich jak spawanie),
brak porządku i czystości,
nieostrożność osób,
samozapalenie,
podpalenie umyślne.

Środki gaśnicze są to, substancje powodujące przerwanie procesu spalania. Do podstawowych środków gaśniczych należą:

woda,
piany gaśnicze,
gazowe środki gaśnicze,
proszki gaśnicze.

Pracując w biurze również możemy chronić środowisko naturalne. Przede wszystkim przez:

oszczędzanie papieru, czyli drukowanie tylko najważniejszych materiałów, minimalizacji ilości papierów, teczek i segregatorów, jeśli to możliwe korzystaj z poczty elektronicznej, a także używania drukarek, które maja opcje dwustronnego drukowania,
nie marnowanie energii elektrycznej, czyli wyłączanie światła w pokoju a także monitora komputera, gdy idziesz na lunch lub dłuższe spotkanie albo wychodząc z pracy wyłączanie z prądu wszystkich urządzeń biurowych,
korzystanie z zasad recyklingu,
staranie się w zminimalizowaniu ilości spalin, czyli załatwianie wielu spraw przez telefon lub video konferencje lub używanie publicznych transportów zamiast własnych samochodów.

Każde biuro i przedsiębiorstwo obowiązują przepisy dotyczące prawidłowego postępowania z odpadami. Do podstawowych zasad należy:

zapobieganie powstawaniu odpadów oraz ograniczanie ich ilości,
zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, aby zapewnić, że odpady nie będą wywierać negatywnego wpływu na środowisko oraz wykorzystać je do innych celów,
zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów,
każdy przedsiębiorca jest odpowiedzialny nie tylko za odpady produkcyjne, ale również za odpady powstałe z wytwarzanego przez niego produktu po zakończeniu jego użytkowania,
odpady przeznaczone do unieszkodliwiania powinny być przetwarzane tak blisko miejsca ich wytworzenia jak to możliwe.

W pracy biurowej występuje wiele czynników szkodliwych dla zdrowia i życia człowieka, m.in.:

Czynniki biologiczne to: zwierzęta hodowlane, choroby wywołane przez bakterie i wirusy (np. gruźlica, salmonelloza, czerwonka, borelioza, kiła, rzeżączka, wścieklizna), choroby inwazyjne, choroby pasożytnicze wywołane przez pierwotniaki, nicienie, tasiemce, przywry, grzyby.
Czynniki chemiczne to czynniki niebezpieczne powodujące urazy i czynniki szkodliwe, które prowadzą lub mogą prowadzić do schorzenia.
Czynniki fizyczne to: hałas, drgania mechaniczne o działaniu ogólnym i o działaniu miejscowym, mikroklimat (gorący i zimny), promieniowanie elektromagnetyczne, optyczne, laserowe, pyły.
Czynniki psychofizyczne to obciążenie fizyczne, statyczne i dynamiczne oraz obciążenie nerwowo-psychiczne, takie jak: obciążenie umysłu, niedociążenie lub przeciążenie percepcyjne, obciążenie emocjonalne.

Każde przedsiębiorstwo ma obowiązek do zapoznania się z podstawami prawnymi ochrony środowiska i zasadami ochrony środowiska. Jednym z ich obowiązków jest ponoszenie opłat za emitowanie gazów i pyłów do atmosfery, wprowadzanie ścieków do środowiska (wody lub ziemi), pobór wody oraz składowanie odpadów. Istnieją również zasady podstawowe ochrony środowiska, na których opierają się głębsze i dokładniejsze normy. Należą do nich:

Zasada korzystania ze środowiska
Zasad kompleksowości
Zasad prewencji i przezorności
Zasada „zanieczyszczający płaci”
Zasada planowości
Zasada prawa do informacji o środowisku
Zasada uczestnictwa społeczeństwa w postępowaniach w sprawie wydawania decyzji z zakresu ochrony środowiska
Zasad nieważności decyzji wydanej z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska
Zasada stosowania metodyk referencyjnych.

Wykonanie: Adrianna Kulczycka kl. Iae