Ziarenkowce Gram (+)

Gronkowce Staphylococcus

• Kuliste komórki o śrenicy..

• Są nieruchome

• Rosną w warunkach tlenowych lub względnie beztlenowych (preferują warunki tlenowe)

• Są katalazododatnie

• Rosną w obecności 7-10-15% chlorku sodu (żeby inne nie urosły)

• Fermentują węglowodany: w warunkach beztlenowych gł. Produktem fermentacji glukozy jest kwas mlekowy, w warunkach tlenowych kwas octowy

Wyróżnia się 3 gatunki gronkowców:

• Staphylococcus aureus- gronkowiec złocisty to bakteria chorobotwórcza, koagulazododatnia (ścina osocze)

• Staphylococcus epidermidis gronkowiec skórny i

• Staphylococcus saprophyticus (może powodowa zakażenia dróg moczowych ale tylko u kobiet) gronkowiec saprofityczny to bakteria niechorobotwórcza, koagulazoujemne gronkowce CNS(-) saprofityczny, koalozujące powierzchnie skóry i błon śluzowych

	S. aureus	S. epidermidis	S. saprophyticus
Produkcja glukozy	+	-
Rozkład/fermentacja mannitolu	+	-	-
Synteza białka A	+	-	-
Wrażliwość na nowobiocynę	Wrażliwy	Wrażliwy	Oporny
Hemoliza (rozkład krwi- na agarze wzbogaconym krwią)	Beta	Gamma(brak hemolizy)	Gamma
Kolor kolonii	Żółty lub biały	Biały	biały

Gronkowiec złocisty Staphylococcus aureus

• Gatunek chorobotwórczy, koagulazo-dodatni

• Czynniki determinujące chorobotwórczość

• S aureus produkuje:

• Egzotoksyny: enterotoksyny, toksynę zespołu wstrząsu toksycznego (TSST1), toksynę eksfoliatywną (epider-molityczną), leukocydynę

• Hemolizyny: alfa, beta, gamma

• Białko A

• Enzymy: Hialuronidazę (rozkłada kwas hialuronowy), fosfolipazę(rozkłada fosfolipidy), DNAzę(rozkłada kwas deoksyrybonukleinowy), fibronolizę (stafylokinazę)(rozkłada włóknik), betalaktamazę(rozkłada pierścień antybiotyków betalaktamowych penicyliny i celafosporyn powodując inaktywacją leku)

Koagulazę( aktywuje trombinę

Egzotoksyny:

Toksyny pirogenne odpowiedzialne za indukcję gorączki

Enterotoksyny:

• Ciepłotrwałe białka oporne na działanie enzymów trawiennych

• Ok. 1/3 szczepów S aureus wydziela enterotoksyny

• Wytwarzanie enterotoksyn uwarunkowane jest przez fagi lizogenne

• Zidentyfikowano enterotoksyny A-F

• S aureus wytwarzające enterotoksyny odpowiedzialne są za zatrucia pokarmowe u ludzi

• Toksyna zespołu wstrząsu toksycznego (TSS1=TSST1) wywołuje gronkowcowy zespół wstrząsu toksycznego, objawy: gorączka, niewydolność wielonarządowa, wstrząs

• Toksyna eksfoliatywna (epidermolityczna) wywołuje gronkowcowe złuszczające warstwy ziarnistej SSSS; powoduje rozszczepienie warstwy ziarnistej skóry i utratę powierzchownych warstw naskórka

• Leukocydyna- niszczy neutrofile i makrofagi

Gronkowce Staphylococcus

Chorobotwórczość

Staphylococcus epidermidis- zakażenie wywołane przez florę fizjologiczną- wywołuje zakażenia oportunistyczne(obniżona odporność), (dróg oddechowych, skóry, ran operacyjnych itp.), niebezpieczne są szczepy wiekolekooporne

Staphylococcus saprophyticus- wywołuje zakażenia oportunistyczne dróg moczowych

Staphulococcus aureus- wywołuje zakażenia skóry, dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, dróg moczowych (rzadko), ran operacyjnych (często), zakażenia głębokie, choroby wywołane toksynami gronkowcowymi (zespół wstrząsu toksycznego między innymi)

• Zakażenia skóry: czyraki, ropnie, jęczmień, zapalenie mieszków włosowych

• Zakażenie dróg: oddechowych, moczowych, rodnym, przewodu pokarmowego

• Zakażenia ran operacyjnych

• Zakażenia głębokie: szpiku i kości zapalenia stawów, płuc, wsierdzia, ropnie narządów wewnętrznych(nerek, płuc, mózgu)

• Bakteriemia i posocznica

• Choroby wywoływane toksynami gronkowcowymi

Choroby wywołane toksynami gronkowcowymi:

• gronkowcowe złuszczające zapalenia skóry (SSSS)

• Toksyna eksfoliatywna=epidermolityczna

• Zespół wstrząsu toksycznego

• Enterotoksyny…

Gronkowiec złocisty- Staphylococcus aureus

Chorobotwórczość

-wywoływany przez enterotoksyny gronkowcowe A-F

Charakteryzują się nudnościami i wymiotami; wymioty są gwałtowne; rzadziej biegunki

-objawy pojawiają się po 1-5h po spożyciu skażonego pokarmu- ciastek z kremem, bitej śmietany lodów, sałatek z majonezem, mięsa i wędlin

- Staphylococcus aureus szybko namnaża się w żywności najczęściej spożywany jest produkt z wyprodukowaną poza organizmem człowieka enterotoksyną=ZATRUCIE GRONKOWCOWE

-objawy ustępują samoistnie po 24-48h

Gronkowce Staphulococcus

Diagnostyka laboratoryjna

Metody hodowlane- wzrost na podłożach:

-agar krwawy

-podłoże wybiórczo- namnażające: podłoża z dodatkiem NaCl lub 40% żółci- te hamują wzrost innych bakterii umożliwiając wzrost gronkowców

- podłoże wybiórczo- różnicujące: Chapmanna- podłoże z dodatkiem mannitoli

-..

Identyfikacja gronkowców

-podłoże Chapmanna- Staphylococcus aureus rozkłada mannitol odbarwiając różowy kolor podłoża na żółty, inne gronkowce takiej zdolności nie posiadają

-test na koagulazę- Staphylococcus aureus wytwarza enzym- koagulazę, która aktywuje trombinę i ścina osocze krwi ; test na koagulazę w wersji szkiełkowej polega na…

Kontrola i zapobieganie:

Staphylococcus aureus kolonizuje skórę i błony śluzowe zwłaszcza górnych dróg oddechowych (gardła jamy nosowej) u ok.10-30% zdrowych ludzi. Zakażenie przenosi się z człowieka na człowieka. S aureus to czynnik etiologiczny zakażeń szpitalnych. Gronkowcowe zakażenie przewodu pokarmowego wywoływane jest przez żywność skażoną, przygotowaną przez personel będący nosicielem szczepów S. aureus produkujących enterotoksynami

• Eliminacja nosicielstwa S aureus u pracowników służby zdrowia i przemysłu spożywczego

• Wprowadzenie aseptycznych procedur i kontrola zakażeń

Ziarenkowce Gram (+)

Paciorkowce Streptococcus

• Kuliste lub lekko wydłużone komórki o śr. 0,5- 1,5 mikrometry; zasadniczo 3 osie symetrii równe (kształt kulisty)

• Występują pojedynczo, tworzą dwoinki oraz linijne ..

• Są nieruchome

• Rosną w warunkach względnie beztlenowych, bezwzględnie beztlenowych lub mikroaerofilne- jakiś procent tlenu)

• Są katalazoujemne

• Niektóre gatunki są chorobotwórcze dla człowieka inne stanowią florę fizjologiczną jamy ustnej, gardła i przewodu pokarmowego

• Rosną najlepiej na agarze krwawym (agar z krwią)

• Wywołują hemolizę typu: alfa, beta , gamma

Paciorkowce alfa- hemolizujące czyli zieleniejące(w jamie ustnej) czyli S viridana( od viridis- zielony) wywołują hemolizę niecałkowitą (niepełny rozkład hemoglobiny tzn. do bilirubiny) dające zielone zabarwienie. Do paciorkowców alfa- hemolizujący zaliczamy również dwoinkę zapalenie płuc= Streptoococcus pneumoniae

-paciorkowce beta-hemolizujące wywołują hemolizę całkowitą (pełny rozkład hemoglobiny- przeźroczysta strefa na agarze krwawym); są to zwykłe paciorkowce chorobotwórcze np. paciorkowiec ropotwórczy gr. A= Streptococcus pyogenes

-paciorkowce gamma-hemolizujące- nie wywołują hemolizy, są to gł. paciorkowce niechorobotwórcze

Podział na grupy wg Lancefielda

To podział paciorkowców na grupy serologiczne oparty o budowę antygenu grupowego tzw. Wielocukru C, który jest polisacharydem ściany komórkowej paciorkowców

Wyróżnia się grupy serologiczne A-V

Dla człowieka chorobotwórcze paciorkowce należą do grupy A B C D i G

• Gruma A np. Streptococcus pyogenes

• Grupa B np. Streptococcus agalatiae

• Grupa D to Enterococcucs czyli paciorkowce kałowe np. E. faecalis i E. faecium

Typowanie serologiczne cd

Paciorkowce poszczególnych grup można dalej typować serologicznie na podstawie różnic antygenowych białek ściany komórkowej np.

• Białko M

• Białko R

• Białko T

• Białko F- białko wiążące fibronektynę(adhezyna)

• Białko G-blokuje działanie przeciwciał IgG i przeciwciała opsonizacji i fagocytozie

Białko M= Typowo swoisty antygen białkowy M

Białko M to główny czynnik zjadliwości paciorkowców beta- homolizujących grupy A, silnie immunogenne,

Ma właściwości antykomplementarne i antyfagocytarne działa cytotoksycznie na neutrofile

Najważniejsze paciorkowce chorobotwórcze

Paciorkowce ropotwórcze- grupa A, wywołują hemolizę np. S pyogenes

-paciorkowce kałowe- grupa D wywołują hemolizę alfa, beta, lub gamma np.

Enterococcus faecalis, E faecium

-paciorkowce zieleniejące brak kwalifikacji

S. pneumoniae

Paciorkowce ropotwórcze

S. pyogenes

Paciorkowiec ropotwórczy gr. A

Wytwarza:

• Białko M

• Egzotoksyny: pirogenne A,B,C oraz toksynę ertrogenną

• Hemolizyny O i S

• Enzymy zwane czynnikami rozprzestrzeniania tj. hialuronidazę, streptokinazę (fibrynolizyna), proteinazy, DNAzę

Zakażenia wywoływane przez S pyogenes:

-Zakażenia pierwotne czyli ropne:

• Zapalenie gardła i migdałków (angina paciorkowcowa)

• Zapalenie zatok, ucha środkowego

• Ropne zapalenie skóry, róża

• Zapalenie naczyń

• Węzłów chłonnych

• Płonica (szkarlatyna(oprócz zapalenia gardła jest wysypka(blednie pod wpływem ucisku) i malinowy język- zakaźna choroba wysypkowa; toksynę srtrogenna->wysypka

• Zapalenia kości, stawów, szpiku kostnego

• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• Zapalenie wsierdzia

• Zapalenie płuc

Jako następstwa działania egzotoksyn paciorkowcowych

Martwicze zapalenie powięzi i tkanki podskórnej- egzotoksyna B

Paciorkowcowy zespół wstrząsu..

-Zakażenia nieropne czyli następstwa zakażeń powodowanych przez S. pyogenes

To choroby o podłożu autoimmunologicznym- są wynikiem reakcji krzyżowej przeciwciał wytwarzanych przeciwko S. pyogenes z własnymi tkankami

Gorączka reumatyczna (zapalenie serca głównie wsierdzia(rzadko) pląsawica

Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek-mogące prowadzić do niewydolności nerek

Diagnostyka S. pyogenes

• Metody hodowlane: agar krwawy

• Typowe serologiczne celem określenia grupy serologicznej (A-V) wg Lancefielda

• Test ASO zwany inaczej testem antystreptolizynowym czyli oznaczenie stężenia (miana) przeciwciał przeciwko streptolizynie O (np. jeśli nie są w stanie zdiagnozować pacjenta lekarze)

Paciorkowce kałowe czyli entrokoki

Paciorkowce gr D (wytwarzają wielocukier D)

Są florą fizjologiczną jelita grubego

Są czynnikiem etiologicznym (zakażenia oportunistyczne)

Zakażeń układu moczowego

Zakażeń dróg rodnych

Miednicy małej i jamy brzusznej

Zapalenie otrzewnej

Bakteriemii

.

.

Streptococcus pneumoniae

• Bakteria kształtu jajowatego (lancetokształtne)

• Ziarenkowce tworzące pary-dwoinki- stąd nazwa dwoinka zapalenia płuc czyli S. pneumoniae

• Rosną w warunkach tlenowych lub względnie beztlenowych

• Bakterie kapnofilne- rosną najlepiej z zwiększonym stężeniu CO2

• Bakterie katalazoujemne

• Posiadają otoczkę polisacharydową

• Hemoliza typy alfa

• Są wrażliwe na optochinę- test hamowania wzrostu przez optochinę

• Są wrażliwe na żółć- rozpuszczają się w żółci

• Nie posiadają antygenów grupowo swoistych w ścianie komórkowe/antygen grupowo swoisty tzn. wielocukier C charakterystyczny dla wszystkich paciorkowców

Czynniki zjadliwości:

-otoczka- polisacharydowa posiada właściwości antyfagocytarne; szczepy gładkie- mają zdolność do wytwarzania otoczki; szczepy szorstkie- brak

-proteaza IgA- rozkłada immunoglobuliny typu A

Identyfikacja S. pneumoniae

-hemoliza typu alfa na agarze z krwią

-charakterystyczne wklęsłe kolonie tj. z uniesionymi wysztancowanymi brzegami

-test wrażliwości na optochinę- optochina hamuje wzrost S. pneumoniae

-test wrażliwości na żółć- S pneumoniae rozpuszczają się w żółci

-reakcja pęcznienia otoczek- test serologiczny z zastosowaniem surowicy zawierającej przeciwciała wiążące się z antygenami otoczek S. pneumoniae tzw. reakcja Quellunga obserwowana pod mikroskopem

Chorobotwórczość S. pneumoniae

Wywołuje

-zakażenia układu oddechowego: jamy nosowej, gardła, zatok bocznych nosa, ucha środkowego, oskrzeli i płuc

* S. pneumoniae jest najpoważniejszym czynnikiem etiologicznym bakteryjnego zapalenia płuc

-posocznica

-zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

-zapalenie kości i szpiku kostnego

Streptococcacae

-epidemie mleczne szkarlatyny

-paciorkowce mlekowe (lactis, cremoris

S lactis- nizyna, S cremoris- diplokocyna

-Leu…

Ziarenkowce Gram(-)

Podział

1)zużycie węglowodanów

- Neisseria meninigitidis (meningokoki) rozkładają glukozą I maltozę

-Neisseria gonorrhoeae(gonokoki) rozkładają glukozę

2) Serotypowanie

3) Sondy z komplementarnego DNA

N. meninigitidis

Grupy serologiczne A, B C i Y są najbardziej rozpowszechnione i są czynnikami patogennymi człowieka. Białka zewnętrznej warstwy błony cytoplazmatycznej

Czynniki determinujące chorobotwórczość

1. Czynniki przylegania

2. 2. Otoczka

3. 3LPS( bardziej aktywny niż LPS pochodzący od innych bakterii4

4. proteazy IgA?

Objawy kliniczne

Choroba gorączkowa- najłagodniejsza postać

-Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

-Ostra posocznica meningokokowa prowadząca do wstrząsu septycznego:

Początkowe objawy (krwawienie wybroczyny, martwica, może wystąpić zgorzel palców

Hipotensja, uszkodzenia wielonarządowe i wstrząsy septyczny ( uszkodzenia narządów i zespół Waterhouse’a-Friderichsena)

-Mogą wystąpić: zapalenia gardła, płuc i inne objawy zawiązane z innymi ziarniakami G-

Diagnostyka

• Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

• Badanie krwi

• Inne posiewy

N. gonorrhoeae

Czynniki chorobotwócze

• Fimbrie

• Zewnętrzne białka błonowe I (związane z odpornością na surowicę i z inwazynjościa) i II (związane z przyjeganiem)

• .

• .

Objawy kliniczne miejscowe

• Zapalenie cewki moczowej (gł. u mężczyzn)

• Zapalenie szyjki macicy

• Noworodkowe zapalenie gałki ocznej

• Rzeżączka gardła

• Zapalenie torebki wątroby (zespół Fritza-Hugh i Curtisa)

Rozsianie zakażenia (ropne zapalenie stawów, zmiany skórne, zapalenie pochówek ścięgien, zapalenie wsierdzia, opon mózgowo-rdzeniowych i szpiku kostnego)

Zabieg crediego- wszczepienie coś tam do noworodka żeby nie dopuścić u dziecka zapalenia spojówek