1. Masaż - zabieg fizjoterapeutyczny polegający na sprężystym (nie plastycznym) odkształcaniu tkanek. 2. Masaż - jest to zespół ruchów wywierających ucisk na tkanki i polega on na wykorzystaniu przez masażystę określonych ruchów w określonym tempie i z odpowiednią siłą zgodnie z przebiegiem mięśni, tkanek, naczyń krwionośnych i limfatycznych, od ich obwodu do serca. Masaż powinien być wykonywany rytmicznie, bez rozciągania skóry nieuzbrojoną ręką.
Masaż może mieć cele lecznicze, relaksacyjne lub przygotowywać mięśnie do wysiłku.
Reakcje organizmu na masaz
Reakcje miejscowe - to zmiany powstajace bezposrednio w masowanych tkankach (poprzez mechaniczne przesuniecie krwi w naczyniach krwionosnych oraz chlonki w naczyniach chlonnych. Tarcie powstale w czasie masazu wytwarza cieplo, które wplywa na rozszerzenie naczyn krwionosnych - co skutkuje zwiekszeniem przeplywu krwi przyspieszajac dostarczanie substancji odzywczych i równoczesnie wydalajac produkty przemiany materii)
Reakcje ogólne - to zmiany ogólne wywolywane droga odruchowa w ukladach: krazenia, nerwowym, wewnatrzwydzielniczym i innych (pobudzenie ukladu nerwowego i kory mózgowej, która na drodze odruchowej wplywa na wszystkie narzady i uklady naszego organizmu, powoduje szybsze i sprawniejsze ich dzialanie oraz uwalnianie hormonów rozszerzajacych naczynia krwionosne)
W SKRÓCIE
Masaz klasyczny wykonywany na calym ciele:
- wplywa odprezajaco na cialo i psychike
- poprawia funkcje ukladu krwionosnego i limfatycznego
- wplywa kojaco na bóle zwiazane ze zmianami w obrebie ukladu kostno - miesniowego
- nadaje skórze elastycznosc i jedrnosc oraz pobudza jej kurczliwosc
- wplywa na przyspieszenie procesów przemiany materii
- przyspiesza spalanie tkanki tluszczowej, a przez uelastycznienie skóry powoduje jej stopniowe obkurczanie sie w miare spadku wagi
- po obciazeniach fizycznych i umyslowych masaz wyzwala uczucie rzeskosci i lekkosci oraz powoduje zwiekszenie zdolnosci do pracy.
BARDZIEJ SZCZEGÓLOWO:
Skóra:
- podwyzszenie temperatury skóry o 1,6 - 1,80C przez czynne przekrwienie skóry, tkanki podskórnej i miesni
- usuniecie zluszczonego naskórka, loju, potu - co ma wplyw na odsloniecie i rozszerzenie porów skórnych, poprawe oddychania skóry (co umozliwia wprowadzenie substancji odzywczych lub leczniczych)
- uaktywnienie rezerwowej sieci naczyn wlosowatych (co korzystnie wplywa na krazenie obwodowe)
- lepsze utlenowanie, ukrwienie i odzywienie (uzyskanie wlasciwego kolorytu, jedrnosci i elastycznosci skóry przez przyspieszone miejscowe procesy przemiany materii )
Uklad krwionosny i limfatyczny: - zmiana cisnienia tetniczego krwi - obnizenie cisnienia krwi tetniczej przez otwarcie sie wiekszej naczyn bedacych w stanie spoczynku
- zwiekszenie pojemnosci minutowej serca, zwiekszenie sily skurczu, obnizenie czestosci skurczu - praca serca staje sie bardziej wydajna
- ulatwianie przeplywu tlenu i substancji odzywczych przez rozszerzone prace krwionosne
- przyspieszenie pradu krwi i limfy (przyspiesza tetno) - zwiekszenie zaopatrzenia organów w tlen i substancje odzywcze
- zwiekszenie usuwania z organizmu produktów rozpadu
- przyspieszenie likwidacji objawów zastoinowych i wchlaniania obrzeków (uaktywnienie pracy ukladu limfatycznego wplywa na przyspieszenie przeplywu chlonki w przestrzeniach miedzykomórkowych)
Uklad miesniowy: - zmniejszenie obwodów miesniowych
- obnizenie napiecia miesniowego
- poprawa trofiki, jedrnosci i wytrzymalosci miesni
- usuniecie produktów przemiany materii (kwas mlekowy)
- przyspieszenie wypoczynku po wysilku fizycznym
Uklad oddechowy: - posredni: poprzez uklad krazenia - zwiekszenie przeplywu krwi przez pluca, rozszerzenie sie naczyn krwionosnych - tlen szybciej dostaje sie do organizmu
- bezposrednio: na miesnie oddechowe: uelastycznienie miesni oddechowych, zwiekszenie pojemnosci oddechowej pluc - obserwuje sie o wiele pelniejszy wdech i wydech
Uklad pokarmowy:
- poprawa ukrwienia pokarmowego
- wyrównanie czynnosci wydzielniczych wszystkich gruczolów -co wplywa na poprawe trawienia pokarmu, przyswajaniu substancji odzywczych
- zwiekszenie lub zmniejszenie napiecia miesni, zwiekszenie wydzielania soku zoladkowego, przepychanie masy kalowej w jelicie grubym
Uklad wydalniczy:
- zwiekszenie ilosci krwi przeplywajacej przez nerki - wzrost czynnosci filtracyjnej
Tkanka chrzestna:
- odzywia i zapobiega procesom zwyrodnieniowym
Tkanka kostna:
- przyspieszenie procesu kostnienia
- usuwanie zmian kostnych
Uklad nerwowy:
- bardzo lekki masaz dziala uspokajajaco, sredniej mocy pobudza, bardzo mocny hamuje czynnosc ukl. nerwowego
- usprawnienie przewodzenia bodzców w synapsach - wplyw na poprawe czasu reakcji prostej oraz koordynacji nerwowo – miesniowej
OGÓLNE PRZECIWWSKAZANIA DO MASAŻU KLASYCZNEGO:
Ciąża i menstruacja
Brak zlecenia lekarskiego
Zmiany skórne (rozsiane i ropne)
Nowotwory (onkologiczny masaż limfatyczny)
Krwawienia, krwotoki lub możliwość ich wystąpienia
Hemofilia
Żylaki
Skaza naczyniowa
Nadciśnienie
Miażdżyca
Wszelkie stany zapalne (RZS w okresie zaostrzenia choroby)
Choroby o podłożu bakteryjnym, wirusowym i pasożytniczym
Wysoka temperatura ciała (39°C)
SZCZEGÓŁOWE PRZECIWWSKAZANIA MASAŻU KLASYCZNEGO:
UKŁAD ODDECHOWY:
Gruźlica
Stany zapalne ostre (zapalenie płuc, oskrzeli)
Choroby zakaźne
Zmiany nowotworowe
Dychawica oskrzelowa w czasie napadów
UKŁAD POKARMOWY:
Pęknięcie wrzodu żołądka i wrzodu dwunastnicy
Zapalenie trzustki
Wirusowe zapalenie wątroby
Zapalenie pęcherzyka żółciowego
Stany zapalne dróg żółciowych
Zapalenie wyrostka robaczkowego
Zapalenie otrzewnej
Schorzenia o podłożu pasożytniczym
Zmiany nowotworowe
Zmiany grożące przerwanie ciągłości jelit
UKŁAD KRĄŻENIA :
Stan po przebytym zawale serca ( 2tyg)
Zaawansowana miażdżyca naczyń wieńcowych
Świeże stany zapalne zastawek i serca
Niewyrównane wady serca
Dusznica bolesna w czasie napadu
Nadciśnienie (!!!110 rozkurczowe !!!)
Choroby naczyń obwodowych
Skaza naczyniowa
Zaawansowana miażdżyca naczyń obwodowych
Żylaki ze zmianami skórnymi
Żylaki w miejscu występowania
Zakrzepowe zapalenie żył (6miesięcy po stanie zapalnym)
Choroba Birgera III°IV°
Choroba Reunalda III°IV°
UKŁAD WYDALNICZY:
Gruźlica nerek
Nerczyca
Zmiany nowotworowe
Ostre zapalenie pęcherza moczowego
Ostre zapalenie moczowodu
Odmiedniczkowe zapalenie nerek
Kamica nerkowa (duży kamień)
UKŁAD MIĘŚNIOWY, KOSTNY I STAWOWY:
Gruźlica kości
Świeży zrost
Zaawansowana osteoporoza
Ostre stany zapalne (RZS, ZZSK w okresie. zaostrzenia)
UKŁAD NERWOWY:
Zapalenie opon mózgowych
Krwiaki , tętniaki i naczyniaki
Jamistość rdzenia
Zapalenie szpiku z przetokami
Drżączka porażenna
Epilepsja (zależy od stanu chorobowego)
Zmiany nowotworowe
Ostre stany zapalenie nerwów obwodowych
Wyposażenie gabinetu masażu:
Należy pamiętać, że gabinet masażu to nie tylko miejsce odnowy fizycznej.
Profesjonalny gabinet masażu powinien uczestniczyć w zaspokajaniu głębokich potrzeb psychologicznych, a często nawet psychoterapeutycznych. Relaks, odprężenie ciała i umysłu w zaciszu pachnącego, pieknego i intymnego miejsca. To wartości, które bezwarunkowo należy dostarczać klientom na niezmiennie wysokim poziomie.
WARUNKI HIGENICZNO - SANITARNE
Gabinet winien spełniać wymogi określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 21.09.1992r. (Dz.U. 74, póz. 266). Wyróżniamy: - gabinet masażu suchego (nie wymaga stosowania specjalnych urządzeń),
- gabinet masażu w środowisku wodnym (wirowy, podwodny, natryskowy itp.),
- gabinet masażu z zastosowaniem urządzeń (wibracyjny, pneumatyczny, itp.
Normatywna powierzchnia pojedynczego stanowiska zabiegowego winna wnosi 6 m oraz jednostanowiskowego pomieszczenia do masażu ok. 12-16 m2
Winien być wykonywany na stole do masażu, sztywnym równym o wymiarach: 80 cm x 200 cm
Umywalka z zimną i ciepłą wodą.
Dostateczne oświetlenie naturalne i sztuczne; wg Tomazowa i Oszasta, powierzchnia okien winna wynosić 10% powierzchni podłogi, a najmniejsza wielkość oświetlenia sztucznego na wysokości 80 cm od podłogi winna wynosić nie mniej niż 75 luksów /przy oświetleniu luminescencyjnym - 150 luksów/.
Właściwy mikroklimat winien być zapewniony przez odpowiednią wentylację naturalną i sztuczną, wilgotność i temperaturę powietrza.
HIGIENA I BEZPIECZEŃSTWO PRACY MASAŻYSTY
l. PACJENT:
- umyta, czysta i sucha skóra,
- ,żadnych zmian ropnych, rozstępów, ubytków → przerwania ciągłości skóry, nie zagojonych ran, świeżych blizn, dermatoz, podrażnień,
- stany gorączkowe,
- krwawienia i krwotoki oraz skłonność do nich,
- czynne przetoki,
- żylaki —> rozsiew zakrzepów,
- zmiany nowotworowe (! Czemiak),
- stany podrażnienia i zapalenia narządów wewnętrznych,
- zabieg winien być wykonywany min. 2-3 h po posiłku z ok. 15-30 min.okresem wypoczynku.
2. MASAŻYSTA:
- wysoka kultura osobista,
- skupiony na czynności,
- dłonie osuszone, czyste bez zadrażnień, krótko obcięte paznokcie,
- bez biżuterii i zegarka,
- ubranie wygodne niekrępujące ruchów, buty stabilne (oddzielne przechowywanie stroju osobistego i pracowniczego),
- czyste prześcieradła do okrycia i położenia pacjenta,
- niezwykle ważna koordynacja wykonywanych mchów z oddechem,
- postawa ciała masażysty: stabilne obciążenie stóp (równomierne),
- miednica nieco obniżona (obniżony środek ciężkości ciała), kręgosłup wyciągnięty rozluźniony, biodra wychylone
NIE ZAWIESZAĆ CIAŁA NAD PACJENTEM
środki ułatwiające/wspomagające masaż
STOSOWANE SĄ TZW. ŚRODKI POŚLIZGOWE = WSPOMAGAJCE
- zmniejszające tarcie i zapobiegające otarciom,
- rodzaj zależy od skóry , zabiegów towarzyszących, a także upodobań masażysty,
Środki te są nakładane na dłoń masażysty.
Najczęściej stosowane są:
- oliwka, wazelina, lanolina, talk kosmetyczny, mydło.
Stosuje się również tzw. środki wspierające zabiegi:
- rozgrzewające: Capsiderm, Capsiplex, Ben -Gay, itp.
- słabo rozgrzewające: Arcalen, Algesal, Butapirazol, Metindol, Voltaren, p/bólowe, p/zapalne, itp.
- odżywcze: Bepanten, Dermosavit, Dermosan,
- olejki eteryczne: żywica benzoesowa, rozmaryn, palisander, itp.