Roboty Izolacyjne i Pokryciowe Dachu

Izolacja dachu:

Dach to „trudna” część budynku. Tędy ucieka z domu najwięcej ciepła. Ograniczamy tę ucieczkę, izolując dach termicznie. Wtedy jednak konieczna jest też izolacja przeciwwilgociowa. Jeśli zostanie ułożona niestarannie, ryzykujemy zawilgocenie termoizolacji, a zatem nawet uszkodzenie drewnianej więźby. Dlatego na prawidłowe ocieplenie, izolowanie i wentylowanie dachu musimy zwrócić szczególną uwagę.

Prawidłowo izolowany i wentylowany dach starczy na wiele lat. Trzeba tylko sięgnąć po odpowiednie materiały i dopilnować starannego ich ułożenia.

Izolacja cieplna i akustyczna na poddaszu:

Poddasza wymagają izolacji cieplnej i akustycznej. Wprawdzie do spełnienia wymagań normowych wystarczy warstwa wełny mineralnej grubości zaledwie 12 cm, ale jeśli na poddaszu ma być wystarczająco ciepło, a latem nie zbyt gorąco, trzeba zastosować grubszą warstwę ocieplenia.

Najczęściej układa się 2–3 warstwy wełny o łącznej grubości 20, a nawet 30 cm, co gwarantuje oszczędność energii cieplnej, a zatem i wydatków na ogrzewanie.

W ten sposób spełnione zostaną kryteria domów energooszczędnych, a nawet pasywnych. Warto to zrobić dla własnego komfortu, a także dla oszczędności energii cieplnej – w rezultacie pieniędzy wydawanych na ogrzewanie.

Skuteczne ocieplenie poddasza polega nie tylko na ułożeniu odpowiedniej warstwy wełny mineralnej, ale też innych izolacji, których zadaniem jest ochrona dachu przed wilgocią, a także zapewnieniu jego konstrukcji należytej wentylacji. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

-właściwe dobranie i poprawne ułożenie folii paroprzepuszczalnej,

-staranne, ścisłe ułożenie wełny mineralnej,

-wyeliminowanie wszystkich mostków termicznych.

Prawidłowo ocieplona połać dachu powinna zawierać następujące warstwy:

-pokrycie dachu, np. dachówka lub blachodachówka,

-szczelina wentylacyjna szerokości 2,5–5 cm,

-folia paroprzepuszczalna,

-wełna mineralna układana we wzajemnie prostopadłych warstwach,

-folia paroizolacyjna,

-podsufitka z np. płyt gipsowo-kartonowych na odrębnym ruszcie

Właściwy układ warstw ocieplonego poddasza wykończonego płytami gipsowo-kartonowymi:

Grubość ocieplenia może się równać wysokości krokwi tylko wtedy, jeśli pod pokryciem ułożono folię wysokoparoprzepuszczalną. Jeżeli zastosowano folię niskoparoprzepuszczalną lub na dachu jest szczelne pokrycie (np. dachówka bitumiczna), między poszyciem dachu a górną płaszczyzną izolacji termicznej należy zostawić szczelinę wentylacyjną.

Jej szerokość powinna wynosić 2,5–5 cm – tym więcej, im dłuższa jest połać dachowa, im mniejsze jest jej nachylenie i im więcej jest załamań na długości połaci. Aby szczelina wentylacyjna umożliwiała usuwanie z izolacji pary wodnej, trzeba zostawić otwory wlotowe w podsufitce okapu oraz otwory wylotowe w górnej części połaci w pobliżu kalenicy.

Wełna układana między krokwiami powinna być przycięta na szerokość około dwóch centymetrów większą niż wynosi ich rozstaw, aby upchnięta między nimi rozprężyła się i dokładnie wypełniła przestrzeń. Układanie wełny rozpoczyna się od okapu, a każdy następny fragment dokładnie dociska do wcześniej zamontowanego, dzięki czemu na połączeniach nie powstają mostki termiczne. Pozostawienie między płytami izolacyjnymi przerw może doprowadzić do zawilgocenia płyt gipsowo-kartonowych podczas mrozów.

Izolacja cieplna musi być zabezpieczona nie tylko folią paroprzepuszczalną przed przeciekami od góry, lecz także paroizolacją – przed napływem pary wodnej od dołu, z wnętrza domu.

Wentylacja dachu:

Konieczne jest wentylowanie połaci dachowej. Ma ono na celu wspomożenie usuwania wilgoci z izolacji termicznej oraz ochronę spodu pokrycia dachu przed zawilgoceniem.

Należy pozostawiać pustkę wentylacyjną pod warstwami źle przepuszczającymi wilgoć, takimi jak np. pełne poszycie z desek czy papa. Jedynie obecność folii lub włókniny o bardzo wysokiej paroprzepuszczalności zwalnia nas z tego obowiązku.

Swobodny przepływ powietrza w pozostawionej pod pokryciem dachowym przestrzeni zapewniają szczeliny wentylacyjne pod okapem oraz w kalenicy, albo otwory w ścianach szczytowych. Szczeliny wentylacyjne powinny mieć wysokość ok. 2-3 cm.

Trzeba pamiętać o zabezpieczeniu szczelin i otworów siatkami przeciw owadom. Chyba, że skorzystamy ze specjalnych elementów uszczelniających.

Są jednak sytuacje, w których wspomniane szczeliny nie gwarantują dostatecznej wentylacji. Dzieje się tak chociażby w przypadku dachów o małym kącie nachylenia (poniżej 30°) lub długich krokwiach (ponad 10 m).

Przeszkodą mogą być też kominy a także liczne okna połaciowe. Konieczne jest wtedy zamontowanie dodatkowej wentylacji w postaci dachówek lub kominków wentylacyjnych. Ich liczbę oraz rozmieszczenie powinien określić projektant. Producenci dachówek oferują dachówki wentylacyjne o kształtach takich samych, jak dachówek podstawowych. Również do blach dachowych oraz gontów bitumicznych oferowane są wywietrzniki połaciowe.

Dzięki uszczelkom wentylacyjnym nie trzeba pamiętać o montowaniu siatek przeciwko owadom.

Wentylacja pomieszczeń – rekuperator:

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie pomieszczenia na poddaszu muszą być wentylowane – nie tylko łazienki i kuchnie, ale także pokoje. Trudno ten wymóg zrealizować przy pomocy wentylacji grawitacyjnej.

Przede wszystkim w istniejących kominach najczęściej brakuje rezerwowych przewodów wentylacyjnych, a budowa nowych stanowi poważny kłopot. Poza tym, żeby wentylacja grawitacyjna mogła działać długość przewodów nie może być mniejsza niż 2 m (od wlotu do wylotu).

W wielu domach zwłaszcza z dachami o niewielkim kącie nachylenia warunek ten może być bardzo trudny do spełnienia. Adaptując poddasze na mieszkanie warto zatem zainwestować w instalację wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czyli z rekuperatorem. Jest to szczególnie zalecane, gdy w modernizowanym domu wymieniono okna.

Po prostu nowoczesna stolarka jest bardzo szczelna i najczęściej ilość świeżego powietrza napływającego do budynku jest niewystarczająca. A wtedy wentylacja mechaniczna jest najlepszym rozwiązaniem. Zastosowanie rekuperatora – najlepiej o sprawności powyżej 75% – umożliwia zmniejszenie wydatków na ogrzewanie nawet o 30%. To na tyle dużo, że zwrot nakładów inwestycyjnych następuje po kilku latach, czyli – to się opłaca.

Przestrzeń ponad jętkami to bardzo dobre miejsce dla rekuperatora. Gruba warstwa wełny mineralnej w stropie zapewnia bowiem nie tylko dobra izolacje termiczna, ale i akustyczna. Trzeba jedynie pamiętać, żeby przewody wentylacyjne również były ocieplone.

Wybór pokrycia dachu:

Zostało wybrane do projektu pokrycie bitumiczne dachu.

Zalety stosowania gontów bitumicznych:

Gonty bitumiczne należą do najlżejszych materiałów stosowanych jako pokrycie dachowe. Łatwo się je montuje i można je również stosować na starych pokryciach (np. na papie). Dach pokryty dachówką bitumiczną może mieć najróżniejsze kolory, kształty i stopnie nachylenia.

Przy montażu dachówki bitumicznej nie trzeba używać specjalistycznych narzędzi i elementów montażowych (gąsiory, krawędziówki itd.) Poszczególne segmenty w razie uszkodzenia łatwo się wymienia.

Gonty bitumiczne są odporne na działanie warunków atmosferycznych (opady, zmiany temperatur). Powłoki bitumiczne są trwałe i nie wymagają specjalnych zabiegów konserwacyjnych.

Zakup dachówek bitumicznych:

Przy wyborze danej oferty warto zwrócić szczególną uwagę na:

-Jakość wykonania pokrycia, czy pokrycie jest wielowarstwowe, czy osnowa wykonana jest z tkaniny szklanej (większa odporność na uszkodzenia mechaniczne w tym na rozrywanie)

-Sposób montażu wraz z instrukcją od producenta (ułatwieniem przy montażu może być stosowanie gontów bitumicznych zawierających warstwę folii samoprzylepnej).

-Stopień odporności na ogień i temperaturę

-Warunki i okres gwarancji

-Renoma producenta potwierdzona certyfikatami i aprobatami

Pokrycia bitumiczne:

Główne zalety dachowych pokryć bitumicznych to niewielki ciężar, dobra hydroizolacyjność oraz elastyczność sprawiająca, że materiały te łatwo dopasowują się do wszelkich nierówności podłoża. Ich atrakcyjność podnosi również stosunkowo niewysoka cena, a także minimalna ilość odpadów, zapewniająca wysoką efektywność krycia.

Ofertę pokryć o rodowodzie papowym wzbogacają nowoczesne dachówki i gonty bitumiczne, dostępne w rozmaitych kształtach i bogatej gamie kolorystycznej.

Do bitumicznych pokryć dachowych zaliczamy różne odmiany pap, dachówki i gonty papowe oraz faliste płyty bitumiczne. Papy wykorzystywane są głównie do krycia dachów płaskich i o niewielkim spadku, natomiast pozostałe materiały znajdują zastosowanie jako wierzchnia warstwa dachów o nachyleniu powyżej 12-15°.

Dachówki i gonty bitumiczne stanowią zmodyfikowaną odmianę pap termozgrzewalnych. Produkowane są w postaci pasów z nacięciami o różnych kształtach, nadającymi pokryciu wygląd zbliżony do dachówki karpiówki, gontu lub płytki z naturalnego łupka. Powierzchnia pasów pokrywana jest posypkami mineralnymi w bogatej gamie kolorów, pozwalającej nawet na uzyskanie efektu cieniowania

Pasy dachówek bitumicznych nacinane są w różne kształty; dzięki temu można dobrać rodzaj pokrycia do architektury budynku.

Ciężar pokrycia wynosi 8-11 kg/m² (łącznie z warstwami podkładowymi może sięgać 30 kg/m²), a jego trwałość oceniana jest – w zależności od producenta i pod warunkiem poprawnego ułożenia – na okres od 10 do 40 lat. Jest ono całkowicie szczelne, gdyż poszczególne jego pasy mocuje się na zakład gwoździami do podłoża.

Podłoża pod pokrycia bitumiczne:

Pokrycia z papy wymagają sztywnego i równego podkładu. Może to być podłoże z twardego materiału izolacyjnego (jak w przypadku dachu płaskiego wentylowanego), betonowe (stropodach niewentylowany) lub w postaci pełnego deskowania połaci dachowej. Papy można układać również na starych pokryciach papowych, pod warunkiem, że nie są to powłoki smołowe, a w przypadku pap termozgrzewalnych – nieodporne na wysoką temperaturę papy asfaltowe.

Licowe warstwy dachówek bitumicznych są barwione na różne kolory, mogą też mieć naturalną barwę kruszywa posypki.

Jako warstwę podkładową pod papy, dachówki i gonty bitumiczne na dachach stromych coraz częściej wykorzystuje się obecnie płyty OSB lub ze sklejki wodoodpornej, grubości 18-25 mm (należy stosować płyty odmiany 3 lub 4, o podwyższonej wodoodporności). Płyty nie mogą być narażone na działanie deszczu – natychmiast po ułożeniu należy pokryć je papą, pasami dachówki lub gontu. Podobne własności charakteryzują sklejkę wodoodporną.

Ma ona przy tym większą wytrzymałość na zginanie, co pozwala na zastosowanie jej cieńszej odmiany, jest jednak przy tym znacznie droższa. Tradycyjnym podkładem pod papy i gonty, wykorzystywanym również przy tymczasowym kryciu dachów, jest pełne deskowanie.

Deski powinny mieć grubość 22-25 mm i szerokość nie większą niż 15 cm – takie wymiary zapobiegają ich wichrowaniu. Przed ułożeniem muszą zostać dobrze wysuszone (ich wilgotność nie może przekraczać 16%) oraz zaimpregnowane preparatami grzybo- i owadobójczymi. Pod pokrycia docelowe, np. z gontów bitumicznych, należy wybierać deski jednostronnie ostrugane, łączone na pióro i wpust – ograniczy to ich klawiszowanie, pozwalając na uzyskanie idealnie równej powierzchni pokrycia.

Zasady układania:

Pełne pokrycie papowe powinno składać się z dwóch warstw papy: podkładowej i nawierzchniowej.

Papę podkładową przyklejamy do niego na całej powierzchni lepikiem (w przypadku pap asfaltowych) lub przy użyciu palnika gazowego (papy termozgrzewalne). Zakłady poszczególnych pasów powinny mieć szerokość co najmniej 10 cm. W trakcie układania nie można dopuścić do powstawania załamań czy pęcherzy powietrza.

Drugą warstwę pokrycia bitumicznego kładziemy w ten sam sposób, przesuwając złącza o ok. połowę szerokości rolki. Na podłożach drewnianych stosujemy mocowanie mechaniczne za pomocą ocynkowanych gwoździ (papiaków) z podkładkami, a sklejamy jedynie złącza poszczególnych pasów. Na dachach stromych prace rozpoczynamy od okapu, układając kolejne pasy papy w kierunku kalenicy.

Pokrycia bitumiczne stosowane na dachach płaskich, układane bezpośrednio na warstwie ocieplenia (polistyren ekstrudowany, sprasowana wełna mineralna) wymagają użycia specjalnych łączników mocujących papę do podłoża. Miejsca mocowania dodatkowo uszczelniamy przyklejając specjalne nakładki.

Różne sposoby wyklejania kosza dachowego: a – z widocznym podkładem bitumicznym, b – z równo przyciętymi pasami dachówek, pokrywającymi warstwę podkładów.

Dachówki i gonty bitumiczne na dachach o nachyleniu powyżej 20° można mocować bezpośrednio do podkładu. Przy mniejszym spadku trzeba ułożyć najpierw warstwę papy podkładowej. Niezależnie od stopnia nachylenia połaci wstępny podkład z papy należy zastosować wszędzie tam, gdzie może gromadzić się woda opadowa lub śnieg – np. w koszach i nad lukarnami.

Prace rozpoczynamy od dolnego pasa dachówek, pierwszy element mocując po środku długości dachu. Pas okapowy jako jedyny układamy nacięciami do góry – dzięki temu dolna krawędź pokrycia bitumicznego będzie równa.

Kolejne poziome pasy układamy przesuwając je w stosunku do już ułożonych w ten sposób, by rysunek wzoru ułożył się „w cegiełkę”, a także – by wierzchnia warstwa przykryła miejsca mocowania gwoździami warstwy spodniej. Równe układanie poszczególnych pasów dachówek ułatwiają naniesione zwykle przez producenta oznaczenia, umożliwiające zachowanie powtarzalnych zakładów. Pokrycie z dachówek i gontów bitumicznych układa się niemal bezodpadowo – odcięte nożem fragmenty można zwykle wykorzystać w innym miejscu.

Bitumiczne płyty faliste zalecane są do krycia dachów o nachyleniu powyżej 10°. Montuje się je na drewnianych łatach, mocowanych bezpośrednio do krokwi w rozstawie ok. 50 cm, lub do istniejącego podłoża (np. papowego) za pomocą gwoździ z plastikowymi nakładkami. Poszczególne arkusze układa się zachowując wzdłuż i w poprzek nich odpowiednie zakłady. Do wykonania obróbek wokół kominów, wywietrzników i w kalenicy stosuje się blachę powlekaną, kształtowaną na budowie.

Rynny - odwodnienie dachu:

Aby skutecznie odprowadzać wodę z dachu stosuje się systemy rynnowe. Bez tego systemu elewacja budynku narażona jest na zalanie co w konsekwencji może doprowadzić do zawilgocenia wnętrza domu.

Ilość i kształt rynien wyznacza architekt na etapie projektowania domu. Projektant określa odpowiednie parametry na podstawie informacji o wielkości i konstrukcji dachu.

Kompletny system odwodnienia dachu składa się z rynien, rur spustowych, kształtek, siatek ochronnych, rewizji oraz uchwytów to mocowania całego systemu.

Rynny mają średnicę od 100 do 125 mm, zaś rury spustowe od 70 do 100 mm. Półokrągły kształt rynny jest najpopularniejszym rozwiązaniem stosowanym w budownictwie. Rynny mogą mieć również kształt trapezowy, półeliptyczny i skrzynkowy. Półeliptyczne rynny ze względu na swoją dużą przepustowość idealnie nadają się na dachy o dużej powierzchni.

Systemy rynnowe mogą być wykonane z tworzyw sztucznych (PCV), z blachy aluminiowej, ze stali (systemy najtańsze) i miedzi. Rzadziej występują rynny cynkowo-tytanowe.

Aby prawidłowo zamontować system rynnowy należy ściśle postępować z instrukcją producenta. Haki rynnowe powinny być zamontowane w odstępie 40 - 70 cm (w zależności od materiału rynien) zaś same rynny powinny być umocowane z 0,5 - 2% spadkiem w kierunku rury spustowej.

Dobór orynnowania:

W skład systemu odwodnienia dachu wchodzą rynny montowane na krawędzi okapu oraz połączone z nimi rury spustowe. Dobór sposobu odwodnienia uzależniony jest przede wszystkim od kształtu dachu, kąta nachylenia jego połaci oraz możliwości odprowadzenia wody.

Najczęściej montowane są zewnętrzne systemy odwodnienia w postaci rynien umieszczonych wzdłuż krawędzi okapowej połaci oraz rur spustowych mocowanych do elewacji.

Takie rozwiązanie znajduje zastosowanie zarówno na dachach stromych, jak i na płaskich. Jego zaletą jest łatwość montażu i konserwacji, wadą zaś to, że elementy rynnowe są narażone na zanieczyszczenia, a także uszkodzenia w wyniku obciążenia zalegającym śniegiem czy lodem; zdarza się również, że spływająca nimi woda zamarza.

Mankamentów tych pozbawiony jest wewnętrzny system odwodnienia, który można jednak stosować jedynie na dachach płaskich, ze spadkiem ukształtowanym do wewnątrz powierzchni dachowej.

Ważnym parametrem systemu rynnowego jest przepustowość jego elementów - musi być wystarczająca nawet przy intensywnych opadach deszczu. Trudno oczywiście przewidzieć wystąpienie katastrofalnych nawałnic, podczas których wielkość opadu znacznie przekracza przeciętny dla danego obszaru wskaźnik - wtedy żaden system rynnowy nie poradzi sobie z nadmiarem wody, która będzie się przelewać przez brzegi rynien.

Przy projektowaniu systemu odwodnienia dachu bierze się pod uwagę przewidywalną wielkość opadów występujących w danym rejonie oraz tzw. efektywną powierzchnię dachu (EPD). W przypadku dachu płaskiego odpowiada ona powierzchni połaci dachowej, dla dachu stromego natomiast wylicza się ją za pomocą wzoru: EPD = d x (s +1/2 h), gdzie:

d - oznacza długość połaci

s - szerokość jej rzutu poziomego

h - zaś to wysokość połaci w kalenicy

Przy dachach o rozrzeźbionej formie, z kilkoma lukarnami, przy wyznaczaniu EPD należy wziąć również pod uwagę powierzchnie zadaszenia tych lukarn.

Czynnikiem istotnym dla wydajności odprowadzania wody jest rozmieszczenie rur spustowych. Najwyższą wydajność zapewnia usytuowanie ich pośrodku szerokości dachu. Umieszczenie ich na skraju orynnowania poziomego obniża efektywność odwodnienia o połowę.

W praktyce dobór wielkości rynien i rur spustowych określa się w oparciu o tabele, udostępniane przez producentów, na podstawie wyliczonej EPD oraz rozmieszczenia rur spustowych.

Systemy rynnowe:

Elementy systemu orynnowania.

Producenci oferują z reguły kompletne systemy rynnowe, w skład których wchodzą wszystkie niezbędne do ich montażu elementy i materiały.

Surowce najczęściej wykorzystywane do produkcji systemów orynnowania, to stal powlekana oraz nieplastyfikowane PVC. Dostępne są również rynny i rury spustowe z aluminium, miedzi, a także cynkowo-tytanowe; wykorzystywane są jednak stosunkowo rzadko - głównie ze względu na wysoką cenę.

Oba najpopularniejsze rodzaje orynnowania - stalowy i z PVC - wykazują porównywalną trwałość; łączy je także podobny wygląd i sposób montażu. Z tego powodu o wyborze systemu często decyduje kształt i kolorystyka elementów, rzadziej zaś materiał, z jakiego został wykonany.

Ważne jest przy tym, by system ten był jednorodny dla całego budynku - ułatwi to znacznie ewentualne naprawy, wymagające wymiany elementów, bowiem części o jednakowych wymiarach nominalnych zwykle nie pasują do wyrobów innego producenta.

Oto kilka sposobów mocowania rynien:

-uchwytami przykręconymi do krokwi

-uchwytami mocowanymi do deski okapowej

-jako tzw. rynny leżące, umieszczone na gzymsie ściany

Orynnowanie z blachy cynkowo-tytanowej.

Sposób mocowania uzależniony jest od rodzaju konstrukcji dachowej, a także od tego, na jakim etapie zaawansowania budowy chcemy zainstalować orynnowanie.

Uchwyty mocowane do krokwi należy zamontować przed ułożeniem pokrycia dachowego; w pozostałych przypadkach można to zrobić później. Należy montować uchwyty w taki sposób, aby po ułożeniu w nich rynien uzyskać niewielki spadek w kierunku odpływu.

Przy prostej formie dachu rozmieszczenie uchwytów, rynien i rur spustowych nie przysparza większych problemów, jednak na dachach o skomplikowanym kształcie mogą pojawić się trudności. Częstym zjawiskiem bywa tu kaskadowy spływ wody - gdy opady z wyższej partii orynnowania kierowane są do rynien na niżej położonej połaci dachu.

Skumulowanie w tych miejscach spływu wody może powodować przelewanie się jej przez krawędź rynny. Konieczne jest wtedy zamontowanie bezpośrednio połączonego z rurą spustową kosza spustowego.

Zdarza się również, że rurę spustową trudno podłączyć do orynnowania. Ma to miejsce, gdy np. pod odwadnianą połacią znajduje się duże okno. Wówczas montuje się tzw. rzygacze, kierujące strumień wody z dala od ściany.

W przypadku większości systemów odwodnienia dachu ich montaż jest stosunkowo prosty i nie wymaga użycia specjalistycznych narzędzi. W ten sposób mocuje się złączki zatrzaskowe, łączące poszczególne odcinki rynien, rury spustowe zaś łączy się na wcisk.