GASTROENTEROLOGIA wykład 12.03.2013r.

RAK TRZUSTKI- diagnostyka i leczenie

Epidemiologia:

• Złe rokowanie, mniej niż 20% pacjentów przeżywa rok od rozpoznania, 3% przeżywa 5 lat od rozpoznania

• Guz ograniczony do trzustki- 10% pacjentów w chwili rozpoznania, choroba zaawansowana miejscowo- 40% pacjentów w chwili rozpoznania, odległe przerzuty- 50% pacjentów w chwili rozpoznania

Objawy:

• Niespecyficzne- utrata łaknienia, dyskomfort w nadbrzuszu, nudności, chudnięcie

• Specyficzne w wyniku ucisku lub nacieczenia struktur sąsiednich (cholestaza- żółtaczka, świąd skóry, ból brzucha)

Diagnostyka:

• W badaniach laboratoryjnych- wykładniki cholestazy

• Badania obrazowe- USG, TK, ECPW

Leczenie:

• Radykalne leczenie operacyjne jedynie we wczesnych stadiach

• Zabiegi paliatywne (omijające)

• Zabiegi endoskopowe (protezowanie)

• Radioterapia, chemioterapia

• Leczenie objawowe

RAK JELITA GRUBEGO- diagnostyka i leczenie

Epidemiologia:

• Zachorowalność wzrasta, jeden z najczęstszych nowotworów u obu płci

• Operacje radykalne z intencją wyleczenia u 70% chorych, u 10% chorych zaawansowanie miejscowe choroby

Czynniki ryzyka:

• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

• Choroba Leśniowskiego- Crohna

• Polipy gruczolakowate jelita grubego

• Polipowatość rodzinna

• Dziedziczny rak jelita grubego nie związany z polipowatością

• Czynniki środowiskowe- dieta wysokotłuszczowa i wysokobiałkowa (tłuszcz pokarmowy zwiększa wydzielanie kwasów żółciowych)

Objawy:

• Lewostronne (75%):

• Zaburzenie rytmu wypróżnień

• Domieszka krwi w stolcu

• Objawy ogólne- np. niedokrwistość, chudnięcie

• Prawostronne:

• Chudnięcie

• Niedokrwistość

• późne objawy guza- niedrożność

Leczenie:

• Endoskopia- gdy komórki raka nie przechodzą przez blaszkę właściwą polipa wtedy leczenie polega na usunięciu polipa

• Leczenie operacyjne+ radioterapia+ chemioterapia

Profilaktyka:

• Badanie kolonoskopowe dla osób zdrowych w wieku 50-65 lat lub wcześniej w przypadku raka wśród krewnych pierwszego stopnia

PACJENT Z PRZEWLEKŁĄ BIEGUNKĄ

Jest to częsty problem u pacjentów zgłaszających się do lekarzy rodzinnych.

Ważne jest dokładne połączenie danych z badania podmiotowego i przedmiotowego.

Definicja:

• Zwiększona częstość wypróżnień, tj. powyżej 3/dobę (norma 3 razy/dobę do 3 razy/ tydzień)

• Zwiększona objętość wypróżnień >200g/dobę (dieta bogato błonnikowa !)

• Z nagłym parciem lub nietrzymaniem stolca

Definicja ze względu na czas trwania:

• Ostre, tj. trwające <14 dni (najczęściej ustępują samoistnie):

• Zakaźne

• Toksyczne

• Alergie

• Psychogenne

• Przewlekłe, tj. trwające >28 dni

• Krwiste

• Tłuszczowe

• Wodniste

Badanie podmiotowe:

1. Początek objawu

2. Wzorzec- stała, przerywana, dzienna, nocna

3. Czas trwania objawu

4. Czynniki epidemiologiczne- podróże, choroba wśród krewnych, narażenie na spożycie zakażonej żywności

5. Cechy charakterystyczne stolca- wygląd , objętość, resztki pokarmowe:

6. Rodzaj biegunki:

• Biegunki krwiste, zapalne:

• Zapalenie swoiste (zakaźne)

• Zapalenie nieswoiste (IBD)

• Eozynofilowe

• Reumatyczne

• Niedokrwienne

• Popromienne

• Wywołane lekami (NLPZ, izotretynoina)

• Nowotwór

• Biegunki wodniste:

• Osmotyczna

• Sekrecyjna

• Biegunki tłuszczowe:

• Choroby trzustki

• Niedobór soli kwasów żółciowych

1. Obecność lub brak bólu brzucha

2. Utrata masy ciała (postrzeganie siebie, reakcja na stres, zaburzenia psychiczne)- pacjenci ograniczają przyjmowanie pokarmu z obawy na ból

3. Czynniki zaostrzające lub modyfikujące nasilenie objawu

4. Czynniki jatrogenne- wywiad dotyczący przyjmowanych leków