GIEŁDA Z EMBRYO
Optymalne miejsce implantacji
Tylna (ew. przednia) ściana trzonu macicy
Zawiązki gonady pierwotnej, przewodu Mullera i Wolffa.
Gonady pierwotnej – grzebienie płciowe, mezotelium pokrywające grzebienie płciowe, gonocyty
Przewodu Wollfa – mezoderma pośrednia od części piersiowej do krzyżowej
Przewodu Mullera – mezotelium pokrywające grzebienie płciowe
Łożysko - pochodzenie, budowa, funkcja.
Narzad plodowy zbudowany z dwoch czesci – plodowej i matczynej,
plodowa – kosmowka kosmata,
matczyna – doczesna podstawna.
Od kosmowki w przestrzen miedzy nia a doczesna podstawna wnikaja kosmki miedzy czwartym a piatym miesiącem do doczesnej podstawnej wnikaja przegrody łącznotkankowe które dziela łożysko na liscienie. Pomiedzy kosmkami i przegrodami znajduje się krew matki w tak zwanych lakunach. Lakuny to przestrzenie cytotrofoblastu. Bariera lozyskowa sklada się z trofoblastu, tkanki lacznej zrebu kosmka, sciany naczynia włosowatego. Od lozyska odchodza zyla pepowinowa i dwie tętnice pępowinowe.
Funkcje
1. wymiana składników gazowych,
2. przenoszenie produktów odżywczych,
3. wydalanie produktów przemiany materii,
4. wydzielanie hormonów,
5. ochrona przed wnikaniem bakterii.
Opisać proces różnicowania się ektodermy.
Ektoderma różnicuje się na:
Ektodermę okrywającą
Neuroektodermę (neurulacja)
Wymienić etapy rozwojowe rozwoju embriologicznego płuc.
1.rzekomogruczołowe
2.kanalikowe
3.woreczków koncowych
4. pęcherzykowe
Jaki warunek musi spełniać blastocysta, aby się zaimplantować?
Musi zniknąć osłonka przejrzysta
Musi mieć prawidłowe molekuły adhezyjne
Trofoblast musi wydzielić odpowiednie enzymy hydrolityczne trawiące doczesną
Z czego powstają embriologicznie przytarczyce?
Powstają z endodermy kieszonek skrzelowych.
Przytarczyce dolne – 5 tydzień - z grzbietowej części 3 kieszonki skrzelowej.
Przytarczyce górne – 6 tydzień - z grzbietowej części 4 kieszonki skrzelowej.
Rozwój i inwolucja grasicy
W 4 tygodniu – powstają zawiązki z endodermy 3 kieszonki skrzelowej; endoderma
różnicuje się w tkankę siateczkopodobną, stanowiącą zrąb gruczołu
W 6 tygodniu – torebkę grasicy tworzą komórki grzebieni nerwowych, które indukują mezodermę do różnicowania się w tkankę łączną dzielącą narząd na
zraziki
W 8 – 10 tygodniu – grasicę zasiedlają protymocyty, które będą tam dojrzewały
W 12 tygodniu – kora oddziela się od części rdzennej
W 14 – 15 tygodniu – tworzą się ciałka grasicze (Hassala). W tym czasie grasica osiąga zdolność sekrecyjną i wówczas zaczyna się dojrzewanie tymocytów, powstają limfocyty T
Po okresie dojrzewania grasica ulega stopniwej inwolucji
Proces neurulacji
Proces wykształcania się cewy nerwowej, z neuroektodermy. Powstaje pod wpływem indukcji przez strunę grzbietową.
Powstanie płytki nerwowej
Powstanie fałdów nerwowych
Zbliżanie do siebie grzebieni nerwowych
Wykształcenie rynienki nerwowej
Zamkniecie cewy nerwowej.
Wymienić czynniki teratogenne typu hormonalnego oraz opisać, na co wpływają u płodu
Etisteron (i Noretisteron) – mogą powodować maskulinizacje u płodów żeńkich
Dietylostilbestrol – u płodów męskich wady rozwojowe gonad (u matek rak macicy i pochwy)
Kortyzon – u królików rozszczep podniebienia
Czym jest autoradiografia?
Substancje znakowane izotopami promieniotwórczymi należy wprowadzać do żywych komórek i tkanek, prowadzących normalne procesy metaboliczne.
Z narządów, tkanek czy komórek będących przedmiotem badań i zawierających izotopy promieniotwórcze sporządza się preparaty mikroskopowe - zarówno do celów mikroskopii świetlnej jak i elektronowej - które pokrywa się w ciemni warstwą emulsji fotograficznej. Znajdujące się w materiale biologicznym substancje radioaktywne powodują miejscowe zmiany w kryształach bromku srebra emulsji (tzw. obraz utajony), co po normalnej obróbce fotograficznej (wywołanie i utrwalenie emulsji) prowadzi do powstania w tych miejscach strątu metalicznego srebra, widocznego w mikroskopie w formie czarnych ziarenek. Redukcja bromku srebra do srebra metalicznego zachodzi w emulsji bezpośrednio nad tym miejscem preparatu, w którym umiejscowione są substancje promieniotwórcze. Stąd, oglądając preparat mikroskopowy wraz z nałożoną i wywołaną emulsją (autoradiogram), możemy zlokalizować miejsce zawierające izotop, bowiem ziarenka metalicznego srebra dokładnie się na nie rzutują
Jaką płeć chromosomową i chromatynową będzie miał człowiek o genotypie 47 XXY
Chromatynowa – kobieta, chromosomowa - facet
Barwienie metachromatyczne - w jakim celu tak barwimy i co się tak wybarwia?
Szczególnym rodzajem barwienia jest barwienie metachromatyczne, polegające na tym, iż barwione struktury zostają zabarwione innym kolorem, niż kolor barwnika użytego do barwienia – nazywa się to barwieniem metachromatycznym. Ze zjawiskiem metachromazji ma się do czynienia np. przy barwieniu mukopolisacharydów w chrząstce. Do barwienia metachromatycznego używa się błękitu toluidyny, który daje różowofioletowe zabarwienie struktur – jest to spowodowane tym, że barwnik układa się na zabarwionych metachromatycznie cząsteczkach w sposób uporządkowany, wskutek czego powstają dimery inaczej absorbujące widmo światła białego, niż monomer.
Blaszka jądrowa
Znajduje się pod wewnętrzną błoną jądrową. Utworzona jest przez fi lamenty pośrednie typu V, czyli laminę i białka globularne.
Blaszka jądrowa nadaje odpowiedni kształt jądru komórkowemu oraz uczestniczy w organizacji strukturalnej chromatyny - jest miejscem umocowania pętli chromatynowych. Laminy zaangażowane są również w proces fragmentacji i odbudowy otoczki w czasie podziału mitotycznego
Pojęcia: chromosomy homologiczne, telomer, kinetochor
chromosomy homologiczne – chromosomy tej samej pary, jeden pochodzi od ojca drugi od matki
telomer – obszar położony na końcu każdej chromatydy, zabezpieczający przed działaniem egzonukleaz 5`TTAGGG 3`
kinetochor – białkowa struktura na centromerze chromosomu, do której przyczepiają się włókna wrzeciona kariokinetycznego w trakcie podziału komórki.
Opisz zwięźle rozwój trofoblastu
7 dzień - trofoblast dzieli się na cytotrofoblast i syncytiotrofoblast.
Syncytiotrofoblast wytwarza lakuny, a cytotrofoblast kosmówkę, a następnie część płodową łożyska.
Wchodzi w skład pęcherza płodowego, jest źródłem mezodermy pozazarodkowej.
Zewnętrzna część trofoblastu przekształci się w błonę kosmówkową, zacznie
produkować gonadotropinę kosmówkową, która będzie przedłużać działalność
ciałka żółtego.
Kontakt trofoblastu ludzkiego z macicą wyzwala w nim właściwości inwazyjne
– trofoblast niszczy tkanki macicy, dzięki czemu jajo płodowe (zarodek)
zagłębia się w błonę śluzową. Jednocześnie trofoblast bardzo szybko się namnaża
– tworzy się coś co nazywamy skorupą trofoblastyczną.
Budowa pęcherzyka żółtkowego pierwotnego i wtórnego
Pierwotny - z hipoblastu (pierwotnej entodermy) wywędrowują komórki, powstaje
błona Heusera wyściełająca jamę blastocysty, która zmienia nazwę na:
pierwotny pęcherzyk żółtkowy lub zewnątrzzarodkowa jama ciała.
Wtórny - powstanie w 9 dniu, gdy blaszka trzewna mezodermy
pozazarodkowej pokryje tą strukturę od zewnątrz.
Endoderma zaczyna się proliferować i wyściełać od wewnątrz błonę Hausera.
W ten sposób jednowarstwowy pęcherzyk żółtkowy pierwotny przekształca się w dwuwarstwowy pęcherzyk żółtkowy wtórny.
Co to sa nukleoporyny
Białka występujące, jako kompleks oktamerów, w obrębie porów błony jądrowej, efektywna powierzchnia transportu 9 nm, do 60 kDa białka
Ultrastruktura i funkcja jąderka
Organizacja jąderk (Centrum włókniste, Geste ziarna włókniste, Składniki ziarniste)
Jąderko jest miejscem syntezy prekursorów rybosomów – w jego skład wchodzą włókienka, które są końcowymi odcinkami pętli chromatyny (jąderkowej chromosomów 13, 14, 15, 21, 22, głównie włókienek o szerokości 10 i 30 nm), ziarenka (prekursory
rybosomów) oraz wiele swoistych białek. W jądrze aktywnej metabolicznie komórki jest zazwyczaj kilka jąderek – w profazie jąderko rozprasza się, by w telofazie się odbudować.
Powstawanie trzylistkowej tarczki (gastrulacja)
Z epiblastu powstaje ektoderma,
ze smugi pierwotnej powstaje mezoderma zarodkowa i endoderma zarodkowa
proces ten jest zwany gastrulacją i rozpoczyna się w trzecim tygodniu zycia zarodka.
Opisac tworzenie preparatu mikr. do momentu uzyskania skrawkow parafinowych
1. pobranie materiału – dla mikroskopu świetlnego ok. 1 cm; dla elektronowego – ok. 1 mm
2. utrwalenie materiału histologicznego – szybkie utrwalenie bez zmiany struktury komórki, poprzez zanurzenie w płynie chemicznym – utrwalaczu.
3. odwodnienie utrwalonych tkanek (w alkoholach, w szeregu rosnącym – 50, 70, 80, 90, 100%)
4. zatapianie w parafinie
5. krojenie (w mikrotomach saneczkowych lub korbowych)
Rodzaje utwalaczy zlozonych
Wyróżniamy utrwalacze proste
(HNO3, H2SO4, Cr2O3, OsO4, HCOOH, CH3COOH, CCl3COOH, C2H5OH, CH3OH, C3H7OH, CH3COCH3, CH2O, OHCCHO, sole metali ciężkich –HgCl2, ZnCl2, sole ołowiu)
i utrwalacze złożone
(utrwalacz Carnota – alkohol etylowy + chloroform +lodowaty kwas octowy;
Bakera – formalina + chlorek wapnia + woda destylowana;
Susa – sublimat + chlorek sodu + woda destylowana;
Zenkera-Hellyego – dwuchromian potasu + sublimat + lodowaty kwas octowy;
Buina – kwas pikrynowy + formalina + lodowaty kwas octowy + kwas trichlorooctowy)
Cechy dobrego utrwalacza: szybko przenika do tkanek, powoduje szybką stabilizację struktury, nie niszczy
struktury, jest izotoniczny względem płynu tkankowego, jest mało toksyczny dla otoczenia
Fazy cyklu kom
Cykl komórkowy składa się z fazy:
G1 (gap – przerwa – synteza makrocząsteczek, zwiększanie masy),
S (faza syntezy DNA),
G2
M (fazy mitozy, podziału komórki).
Fazy G1, S i G2 obejmują wspólnie okres cyklu komórkowego zwany interfazą – po podziale, z jednej komórki matki powstają 2 komórki potomne, każda o dwukrotnie mniejszej masie i objętości niż komórka-matka.
Niektóre komórki mogą opuszczać też cykl komórkowy, wchodząc w stan spoczynkowy G0 – komórki funkcjonują wtedy normalnie, ale nie dzielą się – często komórki te różnicują się terminalnie. Pod wpływem różnych czynników chemicznych lub fizycznych mogą spowrotej wejść w cykl komórkowy.
Barwienie polichromatyczne, w jakim celu tak barwimy i co się tak wybarwia?
Do barwień stosowanych często w diagnostyce hematologicznej lub wymazów komórkowych z różnych rodzajów błon śluzowych należy barwienie polichromatyczne, w którym stosuje się mieszaninę barwników zasadowych i kwasowych
Opisać nukleosom, nukleofilament, chromatynę płciową
Nukleosom – nawiniety n a oktamer histonowy fragment DNA;
nukleofilament – wlokno DNA nawinietego na histony o szerokości 30 nm, na 1 skret przypada 6 nukleosomow;
chromatyna plciowa – czesc chromatyny lezaca pod otoczka jadrowa u kobiety – 1 zdegenerowany chromosom X (degenerowane losowo)
Opisać inter- i perychromatynę
Perychromatyna – pozachromatynowy składnik jądra składa się z włókien (hnRNA) i ziaren
ryboprotein (mRNA) i białka. Jest zatem miejscem przejściowego przechowywania mRNA i
hnRNA oraz jednym z miejsc obróbki hnRNA.
Interchromatyna – występuje w postaci wysepek w różnych częściach jądra. Zbudowana z
włókienek i ziaren i z rybonukleoprotein. Jest zgrupowaniem podjednostek rybosomów, które w postaci interchromatyny są przechowywane przed transportem do cytoplazmy.
Opisać profazę I mejozy
Wykształcenie się włókienka podziałowego (kariokinetycznego); kondensacja chromatyny do chromosomów jest długa i składa się z 5 stadiów:
leptoten – chromosomy wyodrębniają się jako pojedyncze cienkie nici
zygoten – zachodzi synteza zygDNA, a chromosomy homologiczne układają się w pary (koniugują ze sobą), tworząc biwalenty
pachyten - powstają węzły rekombinacyjne, zadaniem których jest ułatwienie procesu wymiany między chromosomami; zachodzi proces Crossing-over w miejscach zwanych chiazmami.
diploten – pary chromatyd chromosomów siostrzanych rozchodzą się, ale pozostają złączone w punktach zwanych chiazmami. Każdy biwalent jest połączony przez jedną lub więcej chiazm.
diakineza – zanika otoczka jądrowa i jąderka, zachodzi maksymalna spiralizacja chromosomów w biwalentach, tworzą się włókna wrzeciona kariokinetycznego, chromosomy homologiczne połączone są chiazmami
Mikroskop konfokalny, interferencyjno-polaryzacyjny - opisać, do czego służą?
Konfokalny - W mikroskopach świetlnych ostry obraz można uzyskać jedynie z określonej głębokości (warstwy) preparatu, warunkowanej odległością od obiektywu i jego głębią ostrości. Obraz ten jest jednak zaburzony przez promienie dochodzące do obiektywu z warstw położonych powyżej i poniżej. Ma to szczególne znaczenie przy dużych powiększeniach, gdyż głębia ostrości obiektywów jest znacznie mniejsza niż grubość typowych preparatów. Dodatkowe promienie pogarszają jakość obrazu i zdolność rozdzielczą.
Mikroskop konfokalny (współogniskowy, czyli konfokalny skaningowy mikroskop świetlny, ryc. 1.7) przepuszcza promienie świetlne wyłącznie z płaszczyzny formowania obrazu, eliminując światło pochodzące z leżących poza nią warstw preparatu. Umożliwia zatem obserwację "optycznych przekrojów" preparatu w ściśle określonej płaszczyźnie.
Konstrukcja mikroskopu konfokalnego wyraźnie odbiega od konstrukcji innych mikroskopów świetlnych. Źródłem światła jest laser, a emitowany przezeń wąski promień jest dodatkowo skupiany tak, iż w płaszczyźnie formowania obrazu tworzy plamkę o średnicy 0,1 m., co stanowi teoretyczną zdolność rozdzielczą tego mikroskopu. Aby oświetlić cały preparat, plamka ta przesuwa się ze znaczną szybkością, kreśląc równoległe linie pokrywające preparat. Ten sposób zbierania informacji z powierzchni nosi nazwę skanowania (próbkowania).
Układ optyczny tworzący obraz zbiera również promienie świetlne dochodzące tylko z płaszczyzny, która skanowana jest przez promień laserowy. A zatem zarówno układ oświetlenia preparatu, jak i układ tworzący obraz mają wspólne ognisko - stąd nazwa "konfokalny" czyli "współogniskowy". Zsynchronizowana zamiana położenia obu ognisk pozwala na oglądanie kolejnych (co 1-2 m) warstw preparatu.
Powstającego obrazu nie ogląda się bezpośrednio - jest on rejestrowany elektronicznie i wyświetlany na monitorze, a także zapisywany w pamięci komputera, będącego stałym wyposażeniem mikroskopu. Komputerowy program przetwarzania i analizy obrazu (p. rozdz. 11.4) pozwala na dodatkowe skontrastowanie obrazu, np. przez wybiórcze zabarwienie wybranych elementów, a także - co ważniejsze - na odtworzenie trójwymiarowej struktury preparatu na podstawie zestawienia obrazów z jego poszczególnych warstw.
W większości przypadków mikroskopy konfokalne wykorzystują fluorescencję emitowaną pod wpływem laserowego światła przez odpowiednio zabarwiony preparat.
Interferencyjny - Ten typ mikroskopu działa również na zasadzie przekształcania różnic faz fal świetlnych w różnice ich amplitudy, lecz odznacza się odmienną konstrukcją układu optycznego.
W obrębie kondensora znajduje się układ optyczny rozdzielający wiązkę światła na dwie składowe: promienie przechodzące bezpośrednio przez preparat i promienie przechodzące przez obszar przejrzysty, obok preparatu (tzw. wiązka odniesienia). Natomiast tubus zawiera układ działający odwrotnie: ponownie zespalający powyższe promienie w spójną wiązkę świetlną. Dochodzi zatem do interferencji pomiędzy wiązką odniesienia a promieniami ugiętymi przez struktury zawarte w preparacie. Z uwagi na fakt, że wiązka odniesienia posiada stałą charakterystykę, układ optyczny mikroskopu interferencyjnego nie tylko kontrastuje obraz, lecz także może służyć do analizy ilościowej suchej masy badanych struktur (z dokładnością do 10-13 g) oraz do określania grubości skrawków. Pozwala on również na rozszczepienie światła białego na barwne części widma i na optyczne "wybarwienie" struktur widocznych w obrazie mikroskopowym.
Polaryzacyjny - Mikroskop ten posiada wbudowane w układ optyczny dwa pryzmaty Nicola lub siatki polaryzacyjne, powodujące polaryzację światła (uporządkowanie chaotycznych drgań fal świetlnych w jednej płaszczyźnie). Jeden z pryzmatów (polaryzator) umieszczony jest pomiędzy źródłem światła a kondensorem, natomiast drugi (analizator) ponad obiektywem. Pozycja analizatora może być ustawiana dowolnie, poprzez jego obrót. Jeżeli płaszczyzny polaryzacji światła obu pryzmatów ustawione są równolegle, spolaryzowane promienie świetlne przechodzą swobodnie przez analizator i docierają do oka osoby mikroskopującej - pole widzenia jest wówczas jasne. Jeżeli natomiast płaszczyzna polaryzacji analizatora zostanie ustawiona pod kątem prostym do płaszczyzny polaryzatora, wówczas światło spolaryzowane przez polaryzator nie może przejść przez analizator i pole widzenia jest ciemne. Przy takim właśnie ustawieniu elementów polaryzujących światło (tzw. skrzyżowanie pryzmatów) mikroskop polaryzacyjny spełnia swoją rolę.
Przedmioty przejrzyste można podzielić na dwie grupy pod względem ich wpływu na polaryzację przechodzącego przez nie światła:
• obiekty izotropowe, czyli pojedynczo załamujące światło. Nie zmieniają one płaszczyzny polaryzacji, a zatem nie są widoczne w mikroskopie polaryzacyjnym przy skrzyżowanych pryzmatach;
• obiekty anizotropowe, czyli podwójnie załamujące światło, które zmieniają płaszczyznę polaryzacji części przechodzących promieni świetlnych. W tej sytuacji niektóre promienie uzyskują nową płaszczyznę polaryzacji, zgodną z płaszczyzną analizatora, i przechodzą przezeń. Obiekty takie są zatem widoczne jako jasne na ciemnym tle.
Do anizotropowych struktur obecnych w komórkach i tkankach należą przede wszystkim obiekty o wysoce uporządkowanym układzie wewnętrznym: włókna kolagenowe, zmineralizowana substancja międzykomórkowa tkanki kostnej, miofibrylle włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych oraz krystaliczne i parakrystaliczne wtręty wewnątrzkomórkowe. W diagnostyce histopatologicznej dużą rolę odgrywa wykrywanie za pomocą mikroskopu polaryzacyjnego złogów skrobiawiczych (amyloidu) wybarwionych czerwienią Kongo.
Opisać kolejne etapy przygotowania preparatu stałego, barwionego od momentu uzyskania parafinowych skrawków
5. krojenie (w mikrotomach saneczkowych lub korbowych)
6. nawadnianie (w alkoholach, w szeregu malejącym)
7. barwienie
8. odwodnienie (w alkoholach, szereg wzrastający)
9. zatapianie preparatu na stałe w żelach (glicerożelatyna) lub żywicach (balsam kanadyjski)
Kiedy i w jaki sposób powstaje 2listkowa tarcza zarodkowa?
Ósmego dnia , z embrioblastu różnicuje się epiblast i hipoblast.
Indukcja embriologiczna - opisać czym jest
Wpływ danej grupy Komorek/tkanek na roznicowanie się drugiej tkanki, na przykład roznicowanie się neuroektodermy i mezodermy przyosiowej pod wpływem struny grzbietowej
Budowa i powstawanie sznura pępowinowego
Powstaje z polaczenia szypuly łączącej z przewodem żółtkowym otoczonym mezoderma i owodnia. Pochodzi z mezodermy pozazarodkowej. Powstaje z pierscienia pępowinowego. Pokryty jest jednowarstwowym nabłonkiem owodniowym, w okolicy przyczepu pepka przechodzi w naskorek okrywajacy brzucha, przy porodzie ma około 60 cm długości. W jego sklad wchodzi przewod żółtkowy, omocznia która zarasta, dwie zyly i tetnica pepkowa.
Opisać reakcję Bracheta i Feulgena
Reakcja Bracheta służy do różnicowego wykrywania DNA i RNA w tym samym materiale za pomocą mieszaniny zielenii metylenowej (dla DNA) i pironiny (dla RNA). Zasadą tej metody jest swoiste powinowactwo niektórych barwników zasadowych – jak właśnie pironina – do odpowiednich grup kwasu fosforowego występującego w kwasach nukleinowych. Efektem tej reakcji jest zabarwienie się jąderka na kolor czerwony i chromatyny jądrowej na kolor zielonofioletowy.
Reakcja Feulgena jest dwuetapową reakcją służącą do wykrywania DNA. W pierwszym etapie tkankę poddaje się hydrolizie w jednomolowym kwasie solnym, co powoduje odczepienie puryn, pęknięcie pierścienia pentozowego dezoksyrybozy i wytworzenie się grupy aldehydowej. W drugim etapie wytworzoną grupę aldehydową uwidacznia się odczynnikiem Schiffa.
Do jakich typów należy łożysko ludzkie?
Łożysko ludzkie zaliczamy do łożysk typu:
prawdziwego, tarczowego,
labiryntowego, krwiokosmówkowego,
kosmówkowo-omoczniowego
i doczesnego
Wymienić struktury pochodzące z mezodermy bocznej
1. tkanka łączna i mięśnie gładkie narządów trzewnych,
2. mięsień sercowy,
3. naczynia krwionośne i limfatyczne,
4. błony surowicze,
5. szpik kostny,
6. krwinki,
7. śledziona,
8. kora nadnerczy
Wymienić struktury endodermalne
1. komórki wątroby,
2. komórki trzustki,
3. komórki nabłonkowe przewodu pokarmowego i układu oddechowego,
4. komórki gruczołowe tarczycy,
5. komórki gruczołowe przytarczyc,
6. zrąb grasicy, migdałków,
7. nabłonki trąbki słuchowej i jamy bębenkowej,
8. nabłonek przejściowy pęcherza moczowego
Zasada działania mikroskopu elektronowego
W celu otrzymania powiększonego obrazu w mikroskopie elektronowym używa się strumienia elektronów.
Mikroskopy elektronowe dzielimy na transmisyjne (TEM – elektrony mogą przenikać przez badane struktury) i skanujące (SEM – elektrony odbijają się od powierzchni struktury, po czym są skanowane)
Elektrody emitowane pod napięciem 20 kV-2MV, przez katodę mikroskopu biegną w próżni wzdłuż elektromagnesów, będących odpowiednikami kondesora, obiektywu i okularu mikroskopu świetlnego. Uzyskany obraz można fotografować, otrzymując elektronogramy. Zdolność rozdzielcza dla TEM wynosi 0,2-1 nm, dla SEM zaś 10 nm.
Czynniki decydujące o powstaniu wady wrodzonej
Okres dzialania,
dawka,
genotyp matki i zarodka
Jakie wirusy działają teratogennie, opisać poszczególne działanie
Cytomegalia -
Rozyczka – gluchota, uszkodzenie serca, niedorozwoj umysłowy, slepota
HPV
Odra
Zapalenie watroby
Poliomyelitis – zapalenie rogow przednich rdzenia kregowego
HIV – zespol nabytego niedoboru odpornosci
HSV
Z jakich częsci powstają: siatkówka, gruczoł mlekowy, pęcherz moczowy?
Siatkowka – neuroektoderma,
gruczol mlekowy – ektoderma pokrywajaca,
pecherz – caly wyslany nabłonkiem pochodzenia endodermalnego (w okresie plodowym trojkat pęcherza jest wyslany nabłonkiem pochodzenia mezodermalnego z mezodermy pośredniej), cala reszta z mezodermy trzewnej
Progresywna i regresywna metoda barwienia - różnice, wady i zalety
progresywna (barwniki rozcieńczone, barwienie w ciągu 12-24 h –
barwienie bardzo czyste i selektywne)
regresywna (stężone barwniki i krótki okres barwienia – wiąże się z nierównomiernym barwieniem i możliwością przebarwienia)
Reakcja Gomoriego - opisać, na czym polega?
Służy do wykrywania hydrolaz. Reakcja polega na wstępnym rozszczepieniu substratu przez wykrywany enzym obecny w tkance, a następnie na wytrąceniu jednej ze składowych rozszczepionego substratu jonami metali (Ca2+, Pb2+, Cu2+, Ba2+, Co2+), które utworzą z nią nierozpuszczalną sól (ryc. 6.5). Większość takich soli jest widoczna w mikroskopie elektronowym, natomiast do celów mikroskopii świetlnej należy przeprowadzić jeszcze dodatkową reakcję barwną.
Ultrastruktura pora otoczki jądrowej
Por (o kształcie ośmiokąta) na wierzchołkach obdarzony jest białkami – nukleoporynami, tworzącymi
kompleks pora. Otwór pora zamknięty jest przeponą nukleoporynową, przepuszczającą swobodnie cząsteczki o
średnicy do 9 nm i masie cząsteczkowej do 40000. Większe przenikają przez pory po zmianie układu nukleoporyn.
Cąsteczki o masie ponad 60000 przenikają odkształcając się – tak są transportowane między innymi histony, kompleksy enzymatyczne czy podjednostki rybosomów Liczba porów zależna jest od intensywności transportu
cytoplazma-karioplazma i odwrotnie (np. dla przysadki: 800, dla neurocytu: 10000).
Transport białek do jądra odbywa się na zasadzie łączenia się ich krótkich sekwencji aminokwasowych – NLS
z receptorami porów (importynami). Podobnie transport z jądra do cytoplazmy – łączenie się sekwencji NES z
receptorami, jakimi są eksportyny.
Substancje uwalniane podczas reakcji akrosomowej
Neuraminidaza, hialuronidaza, akrozyna, substancje podobne do hydrolaz z przewodu pokarmowego
Opisać powstawanie kosmówki
Trofoblast dzieli się na cytotrofoblast i syncytiotrofoblast. Mezoderma zewnatrzzarodkowa pokrywa od wewnątrz cytotrofoblast tworząc mezoderme scienna. cytotrofoblast wnika w syncytiotrofoblast tworząc kosmki pierwotne, w nie wnika mezoderma tworząc kosmki wtorne, w nich tworza się naczynia tworząc kosmki ostateczne. Cytotrofoblast tworzy kosmki palowe tworzące pokrywe kosmowki. Podzial trofoblastu rozpoczyna się 7 dnia.
Okres zarodkowy - opisać czas trwania i pierwotne narządy osiowe
4-8 tydzien
Struna grzbietowa, cewa nerwowa, prajelito.
Co powstaje z mezodermy leżącej przed płytką przedstrunową?
Mezoderma sercotworzcza – serce
Kiedy i jak powstaje owodnia?
Około 9 dnia, tworza się przestrzenie pomiedzy cytotrofoblastem i epiblastem, z epiblastu wywędrowują komorki wyscielajace – amnioblasty.
W którym okresie czynniki teratogenne są najbardziej szkodliwe i dlaczego?
W okresie zarodkowym (18-60 dzien rozwoju ; max -30) gdyz wtedy zachodzi pierwotna organogeneza i różnicują się wszystkie narzady.
Hemopoeza w życiu zarodkowo-płodowym
Co to jest łuk skrzelowy?
Kiedy i co powstaje z 4 łuku skrzelowego?
Elementy chrzęstne krtani
M. pierscienno-tarczowy
M. zwieracz gardła
Przytarczyce dolne
Kiedy i co powstaje z 1 łuku skrzelowego?
żwacze:
skroniowy, skrzydłowy -
środkowy i boczny,
m. żuchwowo-gnykowy,
napinacze podniebienia
miękkiego
szczęka,
k. jarzmowa,
k. podniebienna,
łuska k. skroniowej,
młoteczek, kowadełko,
więzadło klinowo-żuchwowe,
więzadło przednie młoteczka,
chrząstka Meckela
KASIA
UKŁAD ODDECHOWY:
Opisz pochodzenie embriologiczne tchawicy
Proces:
Ok. 4 tyg. - z brzusznej ściany jelita przedniego uwypukla się uchyłek oddechowy, który w miarę wydłużania się w kierunku ogonowym oddziela się od jelita przedniego, wytwarzając 2 podłużne wyrostki przełykowo- tchawicze, które zlewają się, tworząc przegrodę tchawiczo- przełykową, dzielącą jelito przednie na część brzuszną- tchawicę i paczki płucne- oraz grzbietową- przełyk.
Pochodzenie poszczególnych elementów tchawicy: nabłonek- endoderma ( jelita przedniego)
składniki chrzęstne i mięśniowe- mezoderma (otaczająca jelito przednie)
Opisz embriologiczne pochodzenie kolejnych części oskrzeli głównych.
Proces ( kontynuacja opisanego w poprzednim pytaniu)
Zawiązek układu oddechowego wytwarza twór leżący w linii pośrodkowej- tchawicę i 2 boczne kieszonki- pączki płucne: prawy- dzieli się na 3 oskrzela główne i lewy- dzieli się na 2 oskrzela główne. Pączki płucne wrastają do jamy ciała- kanału osierdziowo- otrzewnowego; jednocześnie z tym procesem i w ciągu dalszego rozwoju oskrzela główne kilkakrotnie dzielą się dychotomicznie i do k. 6 miesiąca- ok.17 generacji mniejszych oskrzeli. Po urodzeniu wytwarza się jeszcze 6 generacji coraz mniejszych oskrzeli. Dopiero wtedy drzewo oskrzelowe przybiera swoją ostateczną postać.
Pochodzenie poszczególnych elementów oskrzeli głównych: nabłonek- endoderma ( jelita przedniego)
składniki chrzęstne i mięśniowe- mezoderma (otaczająca jelito przednie)
Wymień różnice w budowie poszczególnych chrząstek krtani u dziecka i osoby dorosłej
| chrząstka | dziecko | dorosły |
|---|---|---|
| nagłośni | szklista | Sprężysta ( chrząstka nagłośni- częściowo włóknista) |
| klinowata | ||
| różkowata | ||
| pierścieniowata | Szklista ( z wyjątkiem wyrostka głosowego i szczytu nalewkowatej ;p), z wiekiem mogą wapnieć i kostnieć | |
| tarczowata | ||
| nalewkowata |
UKŁAD MOCZOWO- PŁCIOWY
Układ moczowy:
Wymień kolejne stadia rozwoju nerki
- przednercze
- śródnercze ( lub pranercze, tak jak mówiła na preli)
- nerka ostateczna
Opisz rozwój i pochodzenie śródnercza
Pochodzenie: mezoderma pośrodkowa
Rozwój:
Początek: 4 tyg. ( jednocześnie zanika przednercze):
- pojawienie się kanalików śródnercza: wydłużają się, przybierają kształ S
- przyśrodkowe zakończenie kanalika: kontakt z kłębuszkami -> kanalik śródnerczowt wytwarza torebkę ciałka nerkowego;> torebka + kłębuszek= ciałko nerkowe
- przeciwległy koniec kanalika: ujście do przewody śródnerczowego- przewód Wolffa
Połowa 2 mies.:
- śródnercze wytwarza fałdy moczowo- płciowe po obu stronach linii pośrodkowej
Dalszy rozwój:
- kanaliki części ogonowej- różnicowanie, kanaliki cz. dogłowowej- wyrodnieją (k.2 mies- większość zanika)
- M: przewód śródnerczowy i cz. kanalików pozostają
- K: przewód śródnerczowy i cz. kanalików zanikają
Wymień i opisz wady rozwojowe nerek
Wrodzona torbielowatość:
Na czym polega?
- liczne torbiele
- niewydolna czynnościowo tk. nerkowa
Przyczyna:
‘ teoria niełączenia’:
- nie dochodzi do połączenia kanalików wydalniczych i zbiorczyc
- akumulacja moczu w kanalikach krętych- formowanie torbieli
torbiel w pobliżu miedniczki nerkowej:
- pozostałe 2,3,4 rz. Nefrony
Ogólnie: zaburzenia rozwoju układu kanalików zbiorczych
Agenezja nerek:
- 1/2stronny brak nerek
Przyczyna:
- wczesne wyrodnienie pączka moczowodowego
Co z tym związane?
- mała objętość płynu owodniowego: płod pije płyn owodniowy, ale nie może go wydalać
- płód przeżywa- bo nerki nie są koneiczne do wymiany końcowych produktów przemiany materii
- noworodek kilka dni po urodzeniu umiera
Układ płciowy:
Wymień hormony mające wpływ na działanie gonady męskiej i żeńskiej
Opisz działanie testosteronu i hormonu antymullerowskiego na rozwój narządów płciowych wewnętrznych
testosteron:
- produkowany przez jądro ( komórki Leydiga)
- pobudza: rozwój przewodów śródnercza ( nasieniowód, najądrze)
substancja hamująca rozwój przewodów Mullera MIS:
-tłumi rozwój narządów przyśródnerczowych
dihydrotestosteron:
- pobudza rozwój narządów płciowych zewnętrznych- prącia, moszny, gruczołu krokowego
estrogeny:
- rozwój przewodów przyśródnerczowych (jajowody, macica, górny fragment pochwy)
- obudzając rozwój narz.płc.zewn. ( łechtaczki, warg sromowych, dolnego odcinka pochwy)
Żeński:
Ultrastruktura pęcherzyka Graffa
d> 1cm
środkowa część- jama pęcherzyka, wypełniona płynem pęcherzykowym
ściana pęcherzykowa :otacza jamę:
- warstwa ziarnista- leży na błonie podstawnej:
Wzgórek jajonośny- gruba warstwa ziarnista, wystająca do światła jamy, wewnątrz oocyt II rzędu zahamowany w metafazie mejozy II
Oocyt otoczony komórkami ziarnistymi tworzącymi wieniec promienisty
- warstwa wewnętrzna osłonki pęcherzyka
- warstwa zewnętrzna osłonki pęcherzyka
Opisz embriologiczne pochodzenie jajowodu
2części przewodu przyśródnerczowego: 1. dogłowowa, pionowa i 2. Pozioma krzyżująca się z przewodem śródnerczowym
Męski:
Z czego powstają komórki w kanalikach krętych najądrza?
przewód śródnercza
Opisz z czego i w jaki sposób powstają kanaliki nasienne
Światło w sznurze płciowym jądrowym- kanalik nasienny kręty
sznury płciowe jądrowe składają się z : pierwotnych komórek płciowych (poch.: endoderma ściany pęcherzyka żółtkowego) oraz komórek podporowych Sertolego (poch. nabłonek powierzchniowy gonady)
Opisz embriologiczne powstawanie gonady męskiej
6tydz.- proliferacja komórek nabłonka jamy ciała pokrywającego grzebienie płciowe i ich wnikanie do mezenchymy podścieliska
7 tydz.- wniknięcie pierwotnych komórek płciowych do grzebieni płciowych
powstanie sznurów płciowych pierwotnych
pod wpływem czynnika powstawania jądra TDF komórki sznurów pierwotnych proliferują, wnikają do rdzenia przyszłego jądra
Powstają sznury rdzenne:
-w okolicy wnęki przechodzą w sieć delikatnych pasm- przewodziki sieci jądra
- tracą kontakt z nabłonkiem powierzchniowym
- sznury płciowe rdzenne oddzielone od nabłonka błoną białawą
sznury płciowe jądrowe składają się z : pierwotnych komórek płciowych (poch.: endoderma ściany pęcherzyka żółtkowego) oraz komórek podporowych Sertolego (poch. nabłonek powierzchniowy gonady
komórki śródmiąższowe- Leydiga- leżą między sznurami płciowymi (poch. mezenchyma grzebieni płciowych)
Światło w sznurach j.płc.- powstanie kanalika nasiennego krętego
kanaliki nasienne kręte uzyskują połaczenie z kanalikami sieci jądra
kanaliki sieci jądra uchodzą do przewodzików odprowadzających.
OKO
Wymień kolejno warstwy siatkówki:
W. barwnikowa
W. pręcików i czopków
W.graniczna zewnętrzna
W.ziarnista zewnętrzna
W. splotowa ta zewnętrzna
W. ziarnista wewnętrzna
W. spolotowata wewnętrzna
W. komórek zwojowych
W. włókien nerwowych
W. graniczna wewnętrzna
Opisz embriologiczne pochodzenie nerwu wzrokowego.
Nerw wzrokowy- wykształca się z szypuły ocznej;
Szypuła oczna:
- łączy kubek oczny z mózgiem
- pow. brzuszna- szczelina oczna- tu naczynia ciała szklistego
- włókna nerwowe siatkówki biegnące do mózgu pomiędzy komórkami blaszki wewnętrznej szypuły
- 7 tydzień: zamkniecie szczeliny ocznej- > szypuła oczna- wąski kanał
- zwiekszenie ilości komorek wkłokien kom. zwojowych- grubienie blaszki wewnętrznej
- zrośnięcie się bl. wewnętrznej z zewnętrzna
- komorki bl. wewnętrznej- produkcja komorek glejowych podtrzymujących włókna
9 tydzień- zwróćcie uwagę na tętnicę środkową siatkówki w nerwie wzrokowym
Na zewnątrz nerw wzrokowy otoczony przedłużeniami:
Naczyniówki, twardówki- > oponą miękką, pajęczynówką oraz oponą twardą
JĄDRO KOMÓRKOWE:
Piknoza, karioliza, karioreksis - co to jest, czego dotyczy?
Pewna liczba komórek w tkankach ulega zwyrodnieniu, czyli degeneracji i obumiera. Kształt i wygląd jąder jest wtedy zupełnie inny i może przybierać postaci:
Piknozy- jądra małe, zbite, silnie wybarwione, okrągłe/owalne
Kariolizy- jądro ulega trawieniu, przybiera postać „cienia” jądra :D:D:D
Kariokesis- jądro pofragmentowane
UKŁAD NERWOWY:
Opisać rozwój obwodowej części układu nerwowego
obwodowy układ nerwowy pochodzi z ektodermalnego listka zarodkowego
3 tydzień- początek procesu neurulacji: struna grzbietowa indukuje powstanie płytki nerwowej z ektodermy- powstanie neuroektodermy
utworzenie fałdów nerwowych, rynienki nerwowej, cewy nerwowej
w miarę wznoszenia się fałdów nerwowych komórki neuroektodermalne ich bocznych brzegów oddzielają się- powstają grzebienie nerwowe
Komórki grzebienia nerwowego biorą udział w wytwarzaniu:
- zwojów kręgowych (czuciowych)
- zwojów autonomicznych
- elementów nerwów czaszkowych V, VII, IX, X
GRUCZOŁY:
Rozwój tarczycy
Około 24 dnia po zapłodnieniu, z endodermy dna jamy gardła pierwotnego
tworzy się zawiązek tarczycy (tuż za guzkiem nieparzystym – jednym z zawiązków
języka).
Zawiązek powiększając się tworzy uchyłek tarczycy, który przemieszcza się
w kierunku szyi jednakże w dalszym ciągu łączy się z jamą gardłową przewodem
tarczowo-językowym, ujście tego przewodu znajduje się w otworze ślepym
(u nasady języka).
7 tydzień – tarczyca ma już 2 płaty i znajduje się na przodzie szyi, w swoim
ostatecznym położeniu.
10 tydzień – pojawia się wewnętrzna struktura – pęcherzykowa.
12 tydzień – komórki syntetyzują tyreoglobulinę.
Wywędrowujące z V kieszonki skrzelowej komórki zróżnicują się w komórkiprzypęcherzykowe, wydzielające kalcitoninę.
Reakcja korowa i osłony - opisać
reakcja osłony (w książkach nie ma czegoś takiego jak "reakcja osłony", więc opisałem reakcję receptorową i akrosomalną, która prowadzi do penetracji osłony przejrzystej przez plemnik)
Polega na penetrowaniu osłony przejrzystej oocytu przez plemnik. Przebieg:
-beta-galaktozylo transferaza na błonie komórkowej główki plemnika wiąże się z glikoproteiną ZP3 osłonki przejrzystej (ZP3 wiąże się również z lektyną, spermadhezyną i białkiem ZRK zlokalizowanymi na główce plemnika)
-połączenie to aktywuje kompleks białka G, co skutkuje fuzją pęcherzyka akrosomalnego z błoną główki plemnika i egzocytozą zawartych w nim enzymów
-do uwolnienie zawartości akrosomu niezbędne jest też uwolnienie jonów Ca2+ z SER plemnika
-z akrosomu uwalniają się glikozydazy i proteazy rozkładające składniki osłony przejrzystej
reakcja korowa: Gdy zachodzi fuzja komórki jajowej i plemnika, komórka jajowa uwalnia zawartość ziaren korowych zmagazynowanych w cytoplazmie. Enzymy tych ziaren modyfikują glikoproteiny ZP w taki sposób, że następne plemniki nie mogą się z nimi łączyć. Zapobiega to polispermii. Przebieg:
-Połączenie się plemnika z komórką jajową (najpierw przez mikrokosmki, potem prze białka błonowe)
-Połączenie białek błony plemnika i komórki jajowej powoduje aktywację fosfolipazy C. Powstaje IP3 (trifosforan inozytolu)
-IP3 uwalnia Ca2+ z SER komórki jajowej
-Następuje fuzja ziaren korowych z błoną oocytu.
-Enzymy ziaren korowych modyfikują glikoproteiny ZP.
Wymienić struktury zwiększającego się upakowania chromatyny
1)nukleosom
2)nukleofilament (nukleosomy połączone odcinkami łączącymi, "koraliki na sznurku")
3)solenoid
4)włókienko wyższego rzędu
5)chromatyda (czyli połowa chromosomu)
6)chromosom metafazowy
(według Sawickiego, Cichocki wyróżnia mniej; Sawicki wyróżni jeszcze wolną helisę DNA, ale chromatyna to DNA+białka, więc się nie łapie pod to pytanie)
Wymienić białka jąderka
-nukleolina
-białko B23
-fibrylaryna
Co to jest pączek moczowodowy, z czego się tworzy, jakie struktury układu moczowego z niego powstają?
Pączek moczowodowy jest uwypukleniem doogonowego odcinka przewodu śródnercza. Powstają z niego:
moczowody
miedniczki nerkowe
kielichy nerkowe większe i mniejsze
przewody brodawkowe i cewki zbiorcze
Pęczek moczowodowy wraz z położoną w jego pobliżu mezodermą grzebienia nerkotwórczego tworzy nerkę ostateczną.
Jakie jest pochodzenie najądrza i gruczołu krokowego?
Najądrze:
-głowa (zbudowana z przewodzików odprowadzających) powstaje z: kanalików śródnercza (uchodzą to przewodu śródnercza)
-trzon i ogon (zbudowany z przewodu najądrza) powstaje z: przewodu śródnercza
Gruczoł krokowy:
część obwodowa gruczołu- endoderma, która wywędrowała z części sterczowej przyszłej cewki moczowej
część pośrednia gruczołu- nabłonek pokrywający wzgórek nasienny, który powstaje z przewodu śródnercza lub przyśródnercza
tkanka mięśniowo-włóknista gruczołu- mezenchyma
Jakie narządy zarodkowo-płodowe biorą udział w powstawaniu jajowodów i macicy?
Jajowód i macica powstają z przewodów przyśródnerczowych (Mullera). Jajowód powstaje z jednego przewodu Mullera, macica natomiast powstaje z połączenie 2 przewodów Mullera.
Opisz krótko zjawisko tzw. atrezji pęcherzyków jajnikowych.
99% pęcherzyków jajnikowych nigdy nie dojrzeje, ulegną one natomiast atrezji (zanikowi).
Atrezja może dotyczyć pęcherzyków w każdym stadium dojrzewania. Plaga ona na apoptozie komórek tworzących pęcherzyk.
Mechanizm indukowania atrezji nie jest dobrze poznany. Najprawdopodobniej estrogeny produkowane przez "dominujące" pęcherzyki powodują atrezję pęcherzyków sąsiednich. Możliwe, że atrezja jest wywoływana również przez angiotensynę II.
Po małych pęcherzykach (np. Pierwotnych) po atrezji nie pozostaje żaden ślad. Natomiast zanik dużych pęcherzyków, np. dojrzewających lub Graffa, wymaga napływu makrofagów fagocytujących resztki komórek ziarnistych. Pozostają komórki warstwy wew. osłonki pęcherzyka, które tworzą narząd śródmiąższowy jajnika i produkują androgeny. Po pewnym czasie narząd śródmiąższowy zanika.
Jakie hormony, i przez jakie komórki, wydzielane są przez ciałko żółtawe miesiączkowe?
Komórki ziarniste, po przekształceniu się w komórki luteinowe, wydzielają: progesteron, relaksynę
Komórki warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka, po przekształceniu w komórki paraluteinowe, wydzielają: estrogeny
Jakie jest pochodzenie światłoczułej części siatkówki oka?
Z neuroektodermy przodomózgowia uwypukla się kubek wzrokowy składający się z blaszki zewnętrznej i wewnętrznej. Siatkówka powstaje z połączenia obu tych blaszek. Światłoczuła część siatkówki powstaje tylko z tylnych 4/5 kubka wzrokowego.
Rozwój układu oddechowego
w 4 tygodniu na brzusznej stronie przedniej części prajelita powstaje uwypuklenie- bruzda krtaniowo tchawicza
bruzda krtaniowo-thawicza traci połączenie z prajelitem- odgradza ja przegroda tchawiczo przełykowa
na doogonowym końcu kanału krtaniowo-tchawiczego znajduje się rozszerzenie: pączek płucny; w 5 tygodniu dzieli się on na 2 pączki oskrzelowe
pączki oskrzelowe dzielą się w życiu płodowym 17 razy, dając początek oskrzelom, oskrzelikom i woreczkom końcowym
po urodzeniu woreczki końcowe stają się pęcherzykami płucnymi, następuje kolejnych 7 dychotomicznych podziałów
(rozwój płuc jest dokładnie opisany w innym pytaniu, więc nie będę się powtarzał)
jak powstaje macica
Powstaje z połączeni 2 przewodów przyśródnerczowych (Mullera)
jak powstaje rogówka
Powstaje w 10 tygodniu.
Nabłonek części przedniej: ektoderma okrywająca
Część środkowa: mezoderma
Nabłonek części tylnej: KGN (komórki grzebieni nerwowych)
opisać nerkę ostateczną
Nerka ostateczna składa się z:
-nefronów (torebka Bowmana+kanalik kręty bliższy+pętla Henlego+ kanalik kręty dalszy); pochodzą one z mezodermy grzebieni nerkotwórczych (mezoderma nerki ostatecznej)
-do torebek Bowmana wnikają kłębki naczyniowe pochodzące z mezenchymy
-śródnerkowe drogi wyprowadzające mocz (cewki zbiorcze i przewody brodawkowe) pochodzą z pączka moczowodowego powstającego z przewodu śródnercza
z czego powstają komórki w kanalikach krętych najądrza
Nie ma czegoś takiego jak kanaliki kręte najądrza, więc opiszę kanaliki kręte jądra.
W kanalikach krętych jądra wyróżniamy 2 populacje komórek:
-spermatogonia: pochodzą z (jak głosi święta i niezmienialna prawda zakładu histologii) z endodermy ściany pęcherzyka żółtkowego
-komórki Setolego: Powstają z nabłonka mezotelialnego grzebieni płciowych
tchawica - pochodzenie
nabłonek i gruczoły: powstają z endodermy środkowej części kanału krtaniowo-tchawicznego, będącego uwypukleniem brzusznej powierzchni przedniej części prajelita
chrząstki, mięśnie gładkie, utkanie łącznotkankowe: powstają z mezenchymy trzewnej
rozwój i pochodzenie śródnercza
Śródnercze pochodzi z mezodermy pośredniej (konkretniej ze sznurów nerkotwórczych).
Zaczyna się różnicować w 5 tygodniu.
Powstaje z nefotomów położonych doogonowo w stosunku to przednercza.
Na początku powstają pęcherzyki, które szybko rosną i przekształcają się w kanaliki.
Na jednym końcu do rozszerzonej części kanalika wnika naczynie tętnicze (pochodzące z mezenchymy) i tworzy kłębek naczyniowy.
Na drugim końcu kanaliki śródnercza otwierają się do przewodu śródnercza (Wolffa)
Pod koniec 8 tygodnia śródnercze jest dużym zbitym narządem zbudowanym z ok. 40 kanalików. Wtedy też rozpoczyna się jego zanik.
rozwój gonady żeńskiej
Punktem wyjściowym jest gonada pierwotna (taka sama u obu płci). Powstaje z grzebieni gonadalnych. Mezotelium stanowiące zew. Część grzebienia gonadalnego wpukla się w leżącą pod nim mezenchymę tworząc sznury pierwotne. Sznury pierwotne tworzą część rdzenną, a komórki na zewnątrz od nich, część korową.
Rozwój gonady żeńskiej rozpoczyna się w 10 tygodniu. U kobiet część rdzenna degeneruje. Z mezotelium części korowej powstają sznury wtórne, z których około 16 tygodnia powstaną pęcherzyki jajowe pierwotne. Do sznurów wtórnych wnikają oogonia (pochodzące z endodermy ściany pęcherzyka żółtkowego). Oogonia intensywnie dzielą się mitotycznie. Ostatecznie ich liczba wynosi ok. 2 mln.
pochodzenie najądrza
patrz wyżej
spermiogeneza
Spermiogeneza to proces, w którym ze spermatyd powstają dojrzałe plemniki. W czasie spermiogenezy zachodzą następujące procesy:
przemieszczenie jądra do bieguna komórki
spłaszczenie i wydłużenie jądra
kondensacja chromatyny
aparat Golgiego przemieszcza się na przedni biegun komórki i przekształca w akrosom
jedna z centriol przemieszcza się do bieguna komórki przeciwnego do akrosomu i bierze udział w tworzeniu witki
mitochondria wydłużają się i przemieszczają do wstawki
nadmiar cytoplazmy jest usuwany i fagocytowany przez komórki Sertolego
Spermiogenzezę można podzielić na kolejne stadia:
1)Golgiego
2)czapeczki
3)akrosomalne
4)dojrzewania
pęcherzyk Graffa
Jest to dojrzały pęcherzyk jajowy. Opis budowy (kolejne warstwy od zewnątrz):
-osłonka pęcherzyka: składa się z 2 warstw
*zewnętrznej: włókna kolagenowe+ komórki mięśniowe gładkie
*wewnętrznej: luźniejsze utkanie łącznotkankowe+ dużo naczyń (ta warstwa produkuje testosteron)
-warstwa komórek ziarnistych: mają charakter nabłonkowy, przekształcają androgeny w estrogeny
-jama pęcherzykowa: duża jama wewnątrz pęcherzyka wypełniona płynem
-wzgórek jajonośny: uwypuklenie zbudowane z komórek ziarnistych wpuklające się do jamy pęcherzyka, spoczywa na nim komórka jajowa.
-wieniec promienisty: komórki ziarniste w najbliższym otoczeniu komórki jajowej
-osłonka przejrzysta: glikoproteinowa otoczka komórki jajowej
-oocyt I rzędu
Prawa bruzdkowania wg Hartwiga-Godlewskiego
1.Płaszczyzna podziału (bruzda podziałowa) przechodzi prostopadle do wrzeciona kariokinetycznego.
2. Jądro komórki jajowej układa się w największym skupieniu owoplazmy.
3. Szybkość podziału jest wprost proporcjonalna do ilości nagromadzonej owoplazmy w danym odcinku jaja a odwrotnie proporcjonalna do ilości nagromadzonej tam deutoplazmy.
4. Wielkość blastomerów jest odwrotnie proporcjonalna do ilości nagromadzonej w danym odcinku jaja owoplazmy, a wprost proporcjonalna do ilości nagromadzonej tam deutoplazmy.
Różnice pomiędzy spermatogoniami Ap,Ad i B
Spermatogonie Ad – ciemne jądra, komórki macierzyste spermatogenezy, rzadko dzielące się.
Spermatogonie Ap – jasne jądra, różnicujące się komórki Ad.
Spermatogonie B – mają okrągłe jądra, grudkowata chromatyna, jedno jąderko, powstają ze spermatogonii Ap, przekształcają się w spermatocyty I rzędu.
Czym jest dystoza żuchwowo-szczękowa?
Chyba o dysostozę żuchwowo-twarzową chodziło :P. Jest to zaburzenie rozwoju powstałe w wyniku nieprawidłowego rozwoju narządów wywodzących się z łuku skrzelowego I.
Wywoływana przez dominujący gen autosomalny.
Zaburzenia:
-nieprawidłowe ucho zewn.
-anomalie ucha środkowego i wewn.
-niedorozwój okolicy zębów trzonowych żuchwy
-nieprawidłowości budowy dolnej powieki
Wymień elementy powstające z neuroektodermy
Taki melanż zrobiłem Sadlera i Bartla :P
Z grzebieni nerwowych:
-zwoje czuciowe
-zwoje autonomiczne
-zwoje czaszkowe
-rdzeń nadnerczy
-ciałka trzyzwojowe
-lemmocyty
-opona miękka, pajęczynówka
-melanocyty
-kości i tkanka łączna struktur twarzoczaszki
-komórki grzebieni pnia tętniczego i stożka tętniczego w rozwijającym się sercu
Z cewy nerwowej:
-ośrodkowy układ nerwowy
-autonomiczna i somatyczna część obwodowego UN
-siatkówka
-płat tylny przysadki
-szyszynka
Wymienić 4 etapy procesu zagnieżdżenia
-przyleganie
-przeniknięcie
-rozprzestrzenianie
-zatrzymanie
Opisać funkcję łożyska
-wymiana składników gazowych między płodem a matką
-przenoszenie produktów odżywczych do płodu
-wydalanie produktów przemiany materii przez płód
-ochrona przed wnikaniem ciał obcych
-ochrona przed wnikaniem bakterii
-wydzielanie hormonów – progesteron, estrogeny, hCG, hormon somatomammotropowy (w płycie podstawowej pod koniec ciąży relaksyna)
-prawdopodobnie udział w zapoczątkowaniu porodu
Na czym polega oraz jakie są zalety i wady mrożeniowej techniki badawczej?
Polega na utwardzeniu materiału przez jego zamrożenie. Materiał zamraża się w ciekłych gazach – azocie, freonie, izopropanie, helu, lub za pomocą zestalonego dwutlenku węgla. Materiał wcześniej poddawany jest krioprotekcji poprzez przepojenie roztworem sacharozy 15-30%, gliceryny 10-30% lub DMSO 10% by uniknąć krystalizacji wody podczas zamrażania.
Zalety:
-technika szybka
-zachowanie wszystkich składników w materiale
-zapobieganie denaturacji białek przez niską temperaturę
Wady:
-skrawki nie nadają się do przechowywania
-powstają grube skrawki
Co to jest węzeł Hansena?
Jest to skupienie komórek mezodermalnych położone w kierunku dogłowowym od smugi pierwotnej. W węźle Hensena wpuklają się komórki, przez co powstaje dołek pierwotny. Dołek pierwotny później przedłuża się w kanał struny grzbietowej.
Wymienić fazy mitozy i mejozy
Opisać embriogenezę nadnerczy
-Kora rozwija się z mezodermy bocznej; rdzeń rozwija się z ektodermy (neuroektoderma grzebieni nerwowych)
-5 tydzień – pod wpływem indukcyjnego działania przewodu śródnercza – namnażanie nabłonka mezotelialnego – powstaje kora pierwotna/płodowa nadnercza
-12 tydzień – kolejna warstwa mezotelialnych komórek namnaża się i wnika do mezenchymy otaczając korę pierwotną – tworzy się kora ostateczna
-pod koniec pierwszego roku życia pozapłodowego – kora płodowa zanika oprócz części zewnętrznej z której powstaje warstwa siatkowata kory
-rdzeń – około 45 dnia – ze zwoju współczulnego pochodzą sympatogonie umiejscawiające się przy zawiązku kory płodowej. Po utworzeniu kory płodowej wnikają one do wewnątrz i tworzą skupienia i sznury komórek.
-kora nadnerczy rozwija się aż do okresu pokwitania.
Wymienić i opisać wady wrodzone nerek
-agenezja nerki – brak nerki – jedno lub obustronny, spowodowane przez nie wykształcenie się lub zanik pączka moczowodowego. U zarodków żeńskich powoduje to też nieprawidłowy rozwój przewodów Mullera i brak macicy i części pochwy. Powoduje małowodzie, które powoduje wytworzenie zespołu Pottera.
-nerka podkowiasta – wędrówka nerek w okolicę lędźwiową utrudniona przez tętnicę krezkową dolną, co powoduje zrośnięcie się biegunów nerek (najcz. Dolnych). Nerka zlokalizowana wtedy w okolicy podżołądkowej brzusznie w stosunku do kręgów lędźwiowych.
-przemieszczenie nerki – nerka znajduje się w nieprawidłowym miejscu – często w miednicy (nerka miedniczna) lub dolnej części brzucha. Często z tą wadą wiąże się niedokonanie obrotu nerki.
-wielotorbielowatość nerek – wada genetyczna, postać dziecięca – autosomalna recesywna, dorosłych – autosomalna dominująca. Postać dziecięca – śmierć przed lub krótko po urodzeniu. Postać dorosła – liczne torbiele w nerkach. Wada spowodowana przez 1)zaburzenie łączenia się kanalików nerki ostatecznej z kanalikami zbiorczymi; 2) nieprawidłowy rozwój kanalików zbiorczych lub 3) powstawanie torbieli z nefronów, które powinny były ulec zanikowi.
Co to jest i czego dotyczy anophthalmia?
-Jest to brak oka. Może dotyczyć jednego lub obu oczu. Powieka i mięśnie oka prawidłowo rozwinięte.
Anoftalmia pierwotna – zakłócenie rozwoju pęcherzyka ocznego.
Anoftalmia wtórna – zakłócenie rozwoju całego przodomózgowia.
Obie postaci często występują razem z innymi zaburzeniami rozwojowymi mózgowia i czaszki.
Opisać embriogenezę wysp trzustkowych
-Wyspy trzustkowe powstają w 3cim miesiącu z endodermalnego nabłonka małych przewodów trzustkowych. Od tych przewodów oddzielają się komórki i tworzą lite pasma komórkowe leżące pomiędzy pęcherzykami zewnątrzwydzielniczymi. Rozpoczęcie wydzielania insuliny i glukagonu – 20 tydzien.
Wymienić elementy powstające z mezodermy bocznej
-tkanka łączna i mięśniowa gładka narządów trzewnych
-tkanka mięśniowa sercowa
-opłucna, osierdzie, otrzewna
-układ sercowo-naczyniowy
-układ limfatyczny
-szpik kostny
-krwinki
-śledziona
-kora nadnerczy
Opisać strukturę telomeru
Telomer to jednoniciowy obszar na koncu każdej chromatydy chroniacy ja przed atakami egzonukleaz. Sklada się on z powtorzonej sekwencji DNA 5’-TTAGGG-3’. Z telomerami wiążą się specyficzne białka TRF1 i TRF2.
Wymień struktury pochodzące z I kieszonki skrzelowej
-jama bębenkowa
-jama sutkowa – powiada Bartel
-trąbka słuchowa – powiada Sadler
Cytofotometria przepływowa - w jakim celu, na czym polega?
-nie wiem gdzie znaleźć jakies profesjonalne źródło na ten temat :P
Apertura numeryczna i zdolność rozdzielcza mikroskopu
A = n sinα, gdzie alfa to kat pomiedzy osia optyczna mikroskopu a najbardziej skrajnym promieniem wpadającym do obiektywu, a n to współczynnik zalamania swiatla miedzy otoczeniem a obiektywem.
Zdolność rozdzielcza to najmniejsza odległość pomiędzy dwoma obiektami które pod mikroskopem nadal można rozróżnić od siebie. d=λ/2A
Cechy kliniczne płodowego zespołu alkoholowego
-wcześniactwo
-mały płód
-pourodzeniowy niedobór wzrostu
-możliwa śmierć w okresie noworodkowym
-mikrocefalia pre- i post- natalna
-opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego
-małe szpary powiekowe
-wady ucha
-skrócony wymiar dwuczołowy
-nieprawidłowe owłosienie głowy
-cienka warga górna
-gładka rynienka podnosowa
-mały nos
-obniżone kąciki ust
-duże ciemiączka przednie
-niedorozwój paznokci
-zmieniona bruzda dłoniowa
-skrzywienie palców
-nieprawidłowe napięcie mięśniowe
-naczyniaki
-wady nerek
-nadmierne owłosienie
Reakcja akrosomalna - opisać
-plemniki zbliżają się do osłony przejrzystej i ich receptory łączą się z glikoproteinami osłony ZP2, ZP3.
-wyzwala to reakcję akrosomalną – błona komórkowa główki plemnika łączy się z zewn. błoną akrosomu.
-podczas reakcji akrosomalnej z SER uwalniane są też jony Ca2+ które aktywują enzymy akrosomalne.
-enzymy akrosomalne – hialuronidaza, fosfataza kwasna, neuraminidaza, akrozyna rozkładają substancje międzykomórkowe w wieńcu promienistym.
(Bartel, Cichocki, Zabl, Sawicki)
co to jest owulat.
Nie mam totalnie pojęcia, Bartel nic nie mówi. Jednak to słowo jest użyte na wiki, byłoby coś jak „to co jest w jajowodzie po owulacji” no to po prostu komórka jajowa po owulacji.
budowa pęcherzyka wzrastającego bezjamistego
100-150 mikro metrów, oocyt jest otoczony kilkoma warstwami komórek pęcherzykowych. Na granicy oocytu i komórek pęcherzykowych bezstrukturalna osłonka przejrzysta. Glikopeptydy tworzące: ZP1, ZP2, ZP3, ZP4. ZP3 jest receptorem dla główki plemnika. Uczestniczą w blokowaniu polispermii. Osłonka przejrzysta jest poprzebijana wypustkami oocytu i komórek pęcherzykowych. Połączone są neksusami. Pojawia się też warstwa ziarnista. Też wypustki do osłonki przejrzystej. Całość z zewnątrz otoczona łącznotkankowym tworem – torebką pęcherzyka.
pochodzenie jajowodu
Mezoderma pośrednia, części głowowa i środkowa przewodu przyśródnerczowego
co wydziela gruczoł śródmiąższowy jajnika?
Estrogeny. I komórki wnękowe (zrąb wnęki) androgeny. Podobnie jak u mężczyzn – kryształy Reinkego
skąd pochodzi moczowód i pęcherz moczowy?
Moczowód – pączki moczowodowe wyrastające z przewodów śródnercza (pod wpływem indukcji nerki). Pęcherz - głowowa część zatoki moczowo-płciowej.
opisz spermatocytogenezę
Spermatogonie-> Spermatocyty I, II -> Spermatydy.
Spermatogonie leżą na błonie podstawnej. Dzielą się mitotycznie. Gdy podział jest niecałkowity, dzielą się jeszcze raz i powstają cztery spermatogonie B połączone mostkami cytoplazmatycznymi. Rosną, syntetyzują DNA, zbliżają się do światła kanalika, zostają otoczone przez wypustki komórek podporowych, w ten sposób powstają Spermatocyty I rzędu. Następnie zachodzi mejoza I (podział redukcyjny), zmiana nazwy na spermatocyty II rzędu, mejoza II (podział ekwacyjny), zmiana nazwy na spermatydy
cytofizjologia komórek podpoworych Sertolego i pochodzenie komórek podporowych i komórek szeregu spermatogenezy
Duże, wysokie komórki. Od błony podstawnej do światła kanalika. Swoimi wypustkami tworzy główny składnik bariery krew-jądro. Pomiędzy sobą wypustki kmórek połączone neksusami. Izolują komórki spermatogenezy, fagocytują i trawią pozostałości. Wytwarzają płyn światła kanalików (Androgen Biding Protein, inhibina M, niwielkie ilości estrogenów) wydzielanie czynników wzrostu TGFalfa TGFbeta
Komórki szeregu spermatogenezy - W zarodku ludzkim pierwotne komórki płciowe powstają z endodermy pęcherzyka żółtkowego, ale najprawdopodobniej wywodzą się z epiblastu. Ogólnie powiedziane że komórki prapłciowe (?, Bartel)
Komórki macierzyste wywodzą się z ektodermy, wędrujących przez ścianę pęcherzyka żółtkowego do grzebienia płciowego śródnercza (? Sawicki)
Sertolego – nabłonek mezodermalny
Podaj nazwę pierwotnego zawiązka, z którego różnicuje się układ oddechowy
Bruzda krtaniowo-tchawicza. Potem zachyłek krtaniowo-tchawiczy. Potem kanał krt-tchw
Wymień składniki nasienia ludzkiego
pH ok. 7,4, leukocyty, kwas cytrynowy i askorbinowy, zasady (?), enzymy (fibrynolizyna, hialuronidaza), prostaglandyny (powodują skurcze macicy), fruktoza (paliwo dla plemników)
Opisz proces atrezji pęcherzyka jajowego
Atrezji ulegają pęcherzyki pierwotne i wzrastające. U małych pęcherzyków polega na zmniejszeniu się oocytu i komórek otaczających i na ich zaniku przez resorpcję. Na ich miejsce wrasta tkanka łączna zrębu.
U większych pęcherzyków: wrastanie tkanki łącznej wraz z naczyniami, wzrastanie komórek ziarnistych do jamy pęcherzyka, hipertrofia komórek warstwy wewnętrznej osłonki. Powoduje to zapadnięcie, przerośnięcie tkanką łączną, degeneracja kom. ziarnistych.
Wymień i opisz zaburzenia w rozwoju narządu wzroku
Brak oczu (oka) – powieka i mięśnie są obecne (inne pochodzenie) wiąże się z innymi wadami czaszki i mózgowia
Małe oczy – całe oko jest niedorozwinięte. Może być albo mała i towarzyszyć innym wadom wzroku, albo jest miniaturowe, ale z wyglądu prawidłowe
Jednooczność – oczy są całkowicie lub częściowo zrośnięte
Zaćma wrodzona – zmętnienie soczewki i w rezultacie ślepota
Zez – zaburzenia rozwoju mięśni oka
Przetrwała błona źrenicza – pozostające fragmenty błony źreniczej mogą upośledzać widzenie.
Szczelina oczna – koloboma – wada zamykania się szczeliny ocznej, co powoduje brak siatkówki lub tęczówki
Opisz ultrastrukturę i proces powstawania ciałka żółtego
Powstaje w miejscu pękniętego pęcherzyka jajnikowego (ok. 14 dnia cyklu). Po owulacji zapada się, powstaje skrzep krwi, w który wrasta się tkanka łączna. Zastaje on otoczony komórkami luteinowymi (przekształcone kom. ziarniste) i paraluteinowymi (kom. warstwy wewn. osłonki). Całość pokryta jest łącznotkankową torebką z licznymi naczyniami krwionośnymi. Komórki luteinowe syntezują steroidy – dlatego krople tłuszczu, rozbudowana gładka siateczka śródplazmatyczna, liczne wypustki śródplazmatyczne, ziarna lipochromu.
Wymień komórki produkujące hormony w jajniku oraz podaj nazwy tych hormonów
Komórki warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka – testosteron
Komórki ziarniste pęcherzyków jajnikowych ( w mniejszym stopniu komórki śródmiąższowe jajnika) – estrogeny
Komórki luteinowe (wcześniej kom. ziarniste) – progesteron, oksytocyna, neurofizyna
Komórki paraluteinowe (warstwa wewn.) – relaksyna
Wymień i opisz elementy wewnątrzwydzielnicze jądra
Komórki Sertolego – powyżej
Komórki Leydiga – 12% objętości jądra, wydzielają testosteron, relaksynę, TGFbeta, MSH i endorfinę. Pojawiają się w okresie pokwitania. Ich cytoplazma jest kwasochłonna, białkowe kryształy Reinkego, kropelki tłuszczu
Opisz zawiązki nerki ostatecznej
ZZ dwóch zawiązków mezodermalnych:
pączka moczowodowego (uchyłek nerki ostatecznej) – uwypuklenie grzbietowe przewodu śródnercza, w pobliżu ujścia do steku.ezodermy
i nerki ostatecznej (blastema nerki ostatecznej) – niesegmentowana mezoderma dolna części sznura nerkotwórczego
Wymień i opisz zaburzenia w rozwoju układu oddechowego
wrodzona przepona krtani – błoniasty fałd zwężający światło krtani na wysokości fałdów głosowych
Przetoka tchawiczo-przełykowa – najczęstsza wada górnego odcinka dróg oddechowych.
Niepełny podział górnego odcinka jelita (na część oddechową i pokarmową) Łączy się z atrezją przełyku
Nietypowy podział drzewa oskrzelowego i wykształcenie się dodatkowego płata płucnego – małe znaczenie czynnościowe, ale może powodować trudności przy badaniu bronchoskopowym
Wrodzone torbiele płuc – rozszerzenia końcowych odcinków oskrzeli
Wymień narządy szczątkowe powstające z przewodu śródnercza u płci żeńskiej i męskiej
Żeńska: przyczepek pęcherzykowy, nadjajnik, przyjajnik, resztki kanalików śródnercza w okolicy macicy, przewód Gartnera
U mężczyzn nie kojarzę narządów szczątkowych ze śródnercza, ono u facetów nie zanika.
Wymień kolejne etapy rozwoju płuc z uwzględnieniem tygodni życia płodowego i przeżywalności urodzonego w tych etapach dziecka
Rzekomogruczołowe (od 5 do 17 HBD) – przypominają utkanie gruczołowe. Wszystkie struktury płuca, poza uczestniczącymi w wymianie gazowej są gotowe. Niezdolny do życia
Kanalikowe (od 16 do 25 HBD) – poszerzenie światła oskrzeli i oskrzelików.
Woreczków końcowych (od 24 do porodu)- płuco zatraca swój kanalikowy wygląd, i pojawia się dużo woreczków końcowych wsłanych pneumocytami I rzędu. Pomiędzy nimi II rzędu, wydzielające surfaktant. Wzrasta sieć naczyń włosowatych. Między 26 a 28 HBD jest zdolny do życia urodzony przedwcześnie
Pęcherzykowe – Od późnego okresu płodowego do 8 roku życia. Końcowym odcinkiem dróg oddechowych w życiu prenatalnym jest woreczek końcowy. Rozpręża się z pierwszym wdechem, powstaje pęcherzyk płucny. Ich ilość będzie rosła do ok.300 milionów (jezus maria)
Opisz strukturę i pochodzenie embriologiczne opłucnej