2 nurty twórczości w ceramice przeworskiej:

-grubościenne, o szorstkich powierzchniach („kuchenna”)

-czarna, cienkościenna, wygładzona, ornam. stempelkowy, odciskany częsta na cmentarz. jako związana z grzebaniem zmarłych. Z cmentarzysk jest dużo częściej zdobiona niż znajdowana z osad (np. swastyka).
Te naczynia są lepsze technicznie wykonane (są lepsze użytkowo) Występuje do fazy D.

-ceramika wykonana na kole garncarskim przejęta najprawdopodob. Ze środowiska dackiego. (późniejsza) – początek C1a rodzima produkcja.
Ta technologia i styl (wszędzie gdzie występuje w barbaricum, są bardzo podobne) nawiązują do dackiego garncarstwa lub nawet do jeszcze starszych – hellenistycznych form. Poza nielicznymi wyjątkami, nie wykonuje się form wzorowanych na ręcznie robionych. Zdobienie: wyświecanie(!), ryta, stempelkowa (rzadko). Dzbany są stosunkowo liczne ( czasem z 2 uchami).
Faltenbecher (puchar fałdzisty) – pierwsze są szklane i mają wklęśnięcia na ściankach (prowincje rzymskie). Były dość drogie. Gliniane: najwięcej w fazie C2 i D.
Terra sigilata – koło + matryce (dekoracja reliefowa [wypukła]). Znane są głównie pojedyncze, drobne fragmenty z pochówków. (pierwotnie ma koralowy/ oranżowy kolor i połysk, a znajdowane z barbaricum są szarobrunatne). Drag. (dragendorf) 37 najczęściej znajdowana na pn od Dunaju, forma miski o zasadniczo niewyodrębnionym brzegu. Najpóźniejsza sigilata w barbaricum: C2.

-naczynia szklane tylko nieliczne fragmenty z cmentarzysk można zidentyfikować ( głownie przez wtórne przetopienie)

FORMY:

B1-C2 forma miseczek – naśladownictwo rzymskich, szklanych miseczek. Liczne, najwierniej odwzorowane wcześniejsze.

B2-C1 (C2) formy garnczkowe

ORNAMENT: Krzyżujące się formy bruzd (?) + dołki palcowe (paznokciowe) najwięcej B2, do C2 (= faza D brak ornam.)

AKCESORIA DO GIER HAZARDOWYCH:

/Tacyt o uzależnieniu od gry w kości/

-kamyki do gry zazwyczaj ze szkła, rodzaj żetonów do gry podobnej do warcabów

-kości do gry 6-ścienne to importy, calculi (l.p. calculas)

-kostki prostopadłościenne w formie sztabek z oczkami z dłuższego boku, wyrób barbarz. (nie tylko do gry, ale najprawdopod. Do wróżb)

WRÓŻBY, KULT, ZOOMORF.

-atrapy gliniane kury i kogury kogut= Merkury (opiekun kupców, żeglarzy, złodziei – Hermes) był psycho-pompos (towarzyszem dusz w zaświaty), kogut licznie znajdowany z grobach, tak samo jak licznie znajdowane kości z drobiu.

-kości zwierzęce: osady- wszystkie gatunki zwierząt są odnajdowane (dzikich i udomowionych), na grobach – zdecydowana przewaga ptactwa.

KULTURA oksywska

k. oksywska – część wspólnych cech z k. przeworską, ale zdecydowanie dużo więcej jest rożnic.

Różnice:

-charakterystyka inwentarza - ! metalowego jest pewna ilość brązu, pewne formy zapinek i klamer do pasa zbliżonych do jastorfskich. Formy zbliżone do basenu morza śródziemnego: zapinki longobardzkie, …

-ceramika – niektóre typy popielnic związane wyłącznie z którąś z płci (cecha jastorfska)

-zdarzają się stele kamienne na grobach (a przeworska – skrajnie rzadko), czasem otoczone mniejszymi kamieniami („kokosz z kurczętami”)

-schyłek kultury – pojedyncze groby szkieletowe, niekiedy w nich nie ma uzbrojenia

KULTURA WIELBARSKA (gocko-gepidzka, wschodnio-pomorsko-mazowiecka)

W miejsce oksywskiej, pod wpływem rzymskim (przez przeworską)

Ukształtowanie się : ujście Wisły, ziemia chełmińska

Wołągiewicz: krystalizacja wielbarskiej w B2.

Na zachód najdalej po ziemie pyrzycką (wczesny okres rzymski), a na wsch. – Pasłęka (?)

Kultura wielbarska bardzo długo wiązana była z migracjami ludności ze Skandynawii (Goci i Gepidzi). Teraz mówi się o polietnicznym tworze.

B1, B2 i początek młodszego OR – faza lubowicki w kult. wielb.

Młodszy/ wczesny OR –faza cecelska ; migracja i opanowanie terenów prawobrzez. Mazowsza, w strone Lubelszczyzny, opanowany Wołyń, część polesia. [ nad morzem czarnym nowa kultura (czerniakowska)]

Obrządek pogrzebowy – skrajnie inny od przeworskiej

-birytualizm
-brak przedmiotów żelaznych w inwentarzach grobowych (czasem łamana zasada)
- brak uzbrojenia w grobach męskich (cecha bardzo charakterystyczna, nigdy nie łamana)

Młodszy/wczesny OR – obrządek szkieletowy pojawia się „gdzieniegdzie”, raczej nie był on przywiezionych przez gotów (2 główne cechy są starsze od gotów na pomorzu). Są to wpływy z Kotliny czeskiej (Państwo Marboda). Stamtąd prąd doprowadzający do powstania grobów typu Lubieszewo (obrządek szkielet, brak uzbrojenia, liczne rzymskie importy).
KUJAWY- to stąd jednak obrządek szkieletowy.

Gotów brak w obrządku szkieletowym i w ozdobach stroju, archeologicznie obecni:

-pomorze kaszubskie – odkrytych kilka cmentarzysk (płaskie i kurhanowe) w obrębie których znajdowały się kręgi kamienne, bruki kamienne. analogie na terenie Skandynawii (kręgi sędziowskie), wywodzące się jeszcze z późnej epoki brązu. Tam odbywały się wiece i sądy nad przestępcami .
W ich obrębie znajdowały się czasem szczątki ludzkie bez wyposażenia ślady ofiar z ludzi lub wykonane wyroki (stan. Odry Gęsiory, Grzybnica, Leśno, Babidół).

Faza lubowidzka (od stan. Lubowidz),

Faza cecelska ( Cecele – na prawym brzegu Wisły), zdecydowanie więcej ciałopalnych grobow. (Same Cecele – zdecydowanie jeszcze birytualne).