Dyplomacja to opierający się na założeniach naukowych zespół metod i środków służących realizacji polityki zagranicznej państwa oraz sztuka osiągania poszczególnych zadań i celów, sztuka utrzymywania stosunków między państwami i organizacjami międzynarodowymi. To także sztuka osiągania kompromisów.
Dyplomatyczne środki obejmują szeroka gamę zachowań:
mediacje,
gotowość pośrednictwa w sporze,
udostępnienie terytorium dla stron w sporze,
misje stałe i specjalne,
dyplomacje konferencyjną (parlamentarną) i wiele innych działań.
Negocjacje międzynarodowe to proces rozwiązywania sporu międzynarodowego, lub innej sytuacji zagrażającej pokojowi, środkami pokojowymi innymi niż procedura sądowa czy arbitraż, z zamiarem osiągnięcia przez zainteresowane strony większego wzajemnego zrozumienia, poprawy stosunków, pogodzenia się lub rozwiązania sporu. Negocjacje międzynarodowe są obecnie uważane za najważniejszy środek pokojowego rozwiązywania sporów i konfliktów, który obok jednostronnych działań państw może przyczynić się do większej stabilizacji systemu międzynarodowego i uczynienia go bardziej przewidywalnym, a tym samym bezpieczniejszym.
Podmioty negocjacyjna: Choć podstawowym podmiotem negocjacji międzynarodowych nadal pozostaje państwo, stopniowo pojawiają się nowe niepaństwowe podmioty, które za zgodą rządów również uzyskały prawo prowadzenia negocjacji międzynarodowych, są to:
organizacje międzynarodowe,
korporacje ponadnarodowe,
partie polityczne,
społeczności wyznaniowe.
Rodzaje dyplomacji:
dyplomacja prewencyjna- są to działania państw lub organizacji międzynarodowych mające zapobiegać powstawaniu sporów lub w razie ich wystąpienia, ograniczać ich zasięg.
dyplomacja społeczna (obywatelska) -oznacza działalność związaną z polityką zagraniczną państwa, prowadzoną przez różne pozarządowe organizacje, społeczne fundacje, grupy.
dyplomacja tajna - oznacza utajnianie układów zawieranych na niekorzyść państw trzecich.
dyplomacja konferencyjna-parlamentarna: są to specyficzne formy i metody prowadzenia dialogu i rokowań między rządami i organizacjami międzynarodowymi lub między samymi rządami na zwoływanych ad-hoc konferencjach międzynarodowych.
dyplomacja ad hoc - prowadzona przy pomocy misji specjalnych na różnych szczeblach- wysyłanych w celu rozwiązania konkretnego zadania.
dyplomacja bezpośrednia - oznacza realizację poszczególnych aspektów polityki zagranicznej bezpośrednio przez członków najwyższych władz państwowych
dyplomacja gospodarcza - działalność dyplomatyczna w dziedzinie rozwoju stosunków handlowo-gospodarczych z zagranicą.
dyplomacja kolektywna - wspólne działanie grupy państw w celu osiągnięcia jakiegoś zamierzenia w sferze polityki międzynarodowej.
dyplomacja kuluarowa - polega na nieformalnych rozmowach.
dyplomacja międzynarodowa - to dyplomacja wielostronna, głównie działalność przedstawicieli państw na forum organizacji międzynarodowych.
dyplomacja nacisków (czyli presja dyplomatyczna)
dyplomacja dwustronna - działalność dyplomatyczna między dwoma państwami.
dyplomacja wielostronna- działalność dyplomatyczna między kilkoma uczestnikami stosunków międzynarodowych.
Operacje reagowania kryzysowego – operacje wojskowe mające na celu ochronę bądź zapewnienie bezpieczeństwa grup ludzi, regionów bądź państw. Operacje tego typu podejmowane są w razie zaistnienia sytuacji kryzysowych zagrażających bezpieczeństwu na określonym obszarze.
Operacja reagowania kryzysowego to działania przy użyciu sił zbrojnych skierowane na usuwanie przyczyn sytuacji kryzysowych lub kryzysów zagrażających regionalnemu lub światowemu bezpieczeństwu oraz powodujących naruszenie praw człowieka. Podobnie jak w operacjach pokojowych, siły interweniujące powinny działać w sposób bezstronny – nie są bowiem stroną w konflikcie. Celem operacji reagowania kryzysowego jest wspieranie bezpieczeństwa zbiorowego, zapobieganie rozprzestrzenianiu się konfliktu oraz niesienie pomocy humanitarnej.
W ramach tego rodzaju operacji, prowadzone są: akcje ratownicze i ewakuacyjne, akcje humanitarne,
świadczenia pomocy w przypadkach katastrof lub klęsk żywiołowych, działania wspierające pokój inne działania militarne o ograniczonym celu.
W odróżnieniu od operacji reagowania kryzysowego w szerokim ujęciu, operacje pokojowe, czy też operacje wsparcia pokoju, są operacjami prowadzonymi w związku z zagrożeniami o charakterze militarnym.
Funkcje organizacji międzynarodowych.
Regulacyjna – tworzenie norm i wzorców o charakterze politycznym i prawnym.
Kontrolna – proces ustalania stanu faktycznego oraz kontrolowania go z treścią przyjętych norm i wzorców.
Operacyjna – świadczenie usług przez organizację na podstawie własnych decyzji, jej personelu i zasobów materiałowych.
Podział funkcji według zasięgu terytorialnego.
Funkcja wewnętrzna to:
zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego
ochrona mienia i zdrowia obywateli,
zabezpieczenie systemu własności.
Funkcjonariusz międzynarodowy (funkcjonariusz organizacji międzynarodowej) - osoba pracująca w organizacji międzynarodowej i ciesząca się z tego tytułu pewnymi przywilejami i immunitetami, porównywalnymi z tymi przysługującymi dyplomatom. Są oni orędownikami współpracy między państwami i umacniania wspólnych instytucji.
Zakres przywilejów i immunitetów funkcjonariuszy poszczególnych organizacji regulują:
akty prawa międzynarodowego ustanawiające te organizacje (statuty)
przepisy wewnętrzne organizacji
umowy zawarte przez organizację z państwami członkowskimi (w szczególności państwem jej siedziby) i państwami trzecimi
Podległość: Funkcjonariusze nie reprezentują bezpośrednio państw,ale organizację międzynarodową.
Nie podlegają w całym okresie pełnienia swej funkcji władzy własnego państwa, ale władzom organizacji międzynarodowej, której są funkcjonariuszami.
Funkcjonariusze międzynarodowi nie mogą prowadzić działalności prywatnej ani tez kontynuować dotychczasowej narodowej służby publicznej. Zadania: gromadzą dane, przygotowują raporty,
starają się kontrolować stan realizacji przyjętych w ramach danej organizacji zobowiązań,
udzielają pomocy, proponują nowe rozwiązania,
Supermocarstwo – państwo, które ze względu na swój potencjał polityczny, militarny oraz ekonomiczny wywiera wpływ na ogólnoświatową skalę, dzięki czemu pełni kluczową rolę na świecie. Innymi istotnymi czynnikami ważnymi dla owego potencjału są warunki geograficzne, demograficzne oraz kulturowe.
Przedsięwzięcia organizacji międzynarodowych w rozwiązywaniu konfliktów
porządkowanie stanu prawnego w poszczególnych dziedzinach życia międzynarodowego,
określanie zasad i reguł postępowania w nowych dziedzinach działalności państw,
aktywność o charakterze prewencyjnym w konkretnych sytuacjach,
Porządkowanie stanu prawnego.
Służą temu prace nad kodyfikacją prawa międzynarodowego. Prace te są prowadzone pod kierunkiem ONZ (Komisji Prawa Międzynarodowego). Jeśli prace kończą się sukcesem, to kodyfikacja zmniejsza potencjalne pole do konfliktów i sporów, sprzyja ich unikaniu lub działaniom zapobiegającym. Porządkowanie obejmuje wszelkie obszary stosunków międzynarodowych, co zmniejsza pole potencjalnych konfliktów. Najstaranniej opracowane i szeroko uzgodnione reguły nie gwarantują pełnej harmonii, lecz bez takich reguł konfliktowe i sporów byłoby znacznie więcej.
Określenie reguł postępowania.
Szybka reakcja na nowe kierunki działalności państw często jest wkładem organizacji międzynarodowych w zapobieganiu konfliktom. Ma to znaczenie w przypadku: postępu techniczno-naukowego, postępu technologicznego.
TRAKTAT KOSMICZNY (1967)
Wyprzedzał on przyszłe zdarzenia i ustalał podstawowe zasady, jakimi mają się kierować państwa podejmujące działalność kosmiczną. Proklamował, iż przestrzeń kosmiczna wraz z księżycem i innymi ciałami niebieskimi jest otwarta dla badań przez wszystkie państwa i nie może być zawłaszczona przez jedno państwo. Wprowadził zakaz umieszczania na orbicie okołoziemskiej w przestrzeni kosmicznej broni jądrowej i innej BMZ
Działalność prewencyjna-Ma na celu niedopuszczenie, aby różnice zdań i napięcia w konkretnych sytuacjach przekształciły się w spór międzynarodowy. Forum organizacji stwarza warunki do oddziaływania, dystansu i harmonijnego rozwoju współpracy.
Spory międzynarodowe-Spory można ograniczyć, ale nie da się ich uniknąć.
Jeśli pojawia się spór, pojawia się także pytanie: W jaki sposób będzie on załatwiony lub rozstrzygnięty? Współczesne prawo międzynarodowe formułuje nakaz pokojowego załatwiania sporów.
Spór – wyraża się w kontekście interesów między państwami, może dotyczyć kwestii prawnych, stanu faktycznego lub obu tych elementów łącznie. Spory rozstrzygają najczęściej sądy międzynarodowe.
Współcześnie można mówić o sporach o: przestrzeganie praw człowieka, udzielenie pomocy lub schronienia terrorystom, wydanie terrorystów, rozgraniczenie szelfu kontynentalnego,
Stroną w sporze może być organizacja międzynarodowa lub jej organ np. w sporze przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości.
Spory mogą być: kwalifikowane (zagrażające międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu), spory inne (spory zwyczajne).
ONZ jedyną organizacją , która ma określone kompetencje do zajmowania się wszystkimi rodzajami sporów międzynarodowych. W ramach sporów zwyczajnych kompetencje te dzielą: Zgromadzenie Ogólne i Rada Bezpieczeństwa. Jeśli Rada Bezpieczeństwa stwierdzi istnienie zagrożenia dla naruszenia pokoju, bądź agresji, to podstawą działań staje się Rozdział VII Karty – Akcja w razie zagrożenia pokoju, naruszenia pokoju i aktów agresji. Rada może zarządzić w sposób władczy, a więc nie w formie zaleceń ale decyzji (sankcje).
Podział sankcji: nie pociągające za sobą użycia sił zbrojnych ,sankcje zbrojne. Pierwszeństwo mają środki bez użycia sił zbrojnych: sankcje gospodarcze (zerwanie stosunków finansowych),
embargo (na dostawy broni, na zakup towarów)
ROZSTRZYGNIĘCIA-spory są załatwiane przez organy przedstawicielskie, nie przewiduje się do sięgania do sądu międzynarodowego lub arbitrażu, spór, którego nie rozstrzygnięto przedstawia się rozjemcy, spory nie rozstrzygnięte w ramach organizacji są kierowane do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, Państwa będące w sporze niezależnie od postanowień statutowych mogą zawsze powierzyć rozstrzygnięcie sprawy MTS.
NATO jako sojusz polityczno-wojskowy państw Europy Zachodniej, Stanów Zjednoczonych i Kanady powołany w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949 na podstawie uchwalonej przez Senat amerykański w czerwcu 1948 tzw. rezolucji Vandenberga, która wzywała do tworzenia bloków militarnych w celu zapobiegania sowieckiemu zagrożeniu.
Szczyt rzymski NATO 1991r.
Zostały sprecyzowane zagadnienia reagowania na sytuacje kryzysowe.
Koncepcja ogłosiła gotowość NATO do podejmowania wszelkich działań zmierzających do ograniczenia ryzyka wystąpienia współczesnych konfliktów zbrojnych.
Określono w niej podejście Sojuszu NATO do problematyki, opartej na dialogu, współpracy i utrzymaniu zdolności do wspólnej obrony państw członkowskich.
Rada Północnoatlantycka (NAC)
Instytucja powołana przez Traktat Waszyngtoński posiadająca uprawnienia do powoływania innych struktur, których zadaniem jest wypełnianie postanowień Traktatu.
Członkami Rady są wszystkie państwa członkowskie NATO; na jej czele stoi Sekretarz Generalny NATO
Skład NAC w zależności od formuły spotkania tworzą:
prezydenci i premierzy (spotkania na szczycie)
ministrowie spraw zagranicznych lub obrony (spotkania ministerialne)
ambasadorowie (stałe spotkania Rady)
KOMITET WOJSKOWY (MC) Najwyższy organ wojskowy NATO; odpowiada za:
przygotowanie planów operacji pokojowych
monitorowanie rozwoju sytuacji w rejonie pełnienia misji
informowanie NAC o bieżącym przebiegu operacji oraz konieczności wprowadzenia ewentualnych modyfikacji
POLITYCZNO-WOJSKOWY KOMITET PROGRAMU PdP (PMSC/PfP) – zajmuje się całością problematyki PdP, w tym współdziałaniem w ramach wspólnych operacji pokojowych NATO z udziałem państw partnerskich.
GRUPA KOORDYNOWANIA POLITYKI (PCG) – jeden z najważniejszych polityczno-wojskowych organów konsultacyjnych Sojuszu; odpowiada za przygotowanie dla NAC dokumentów i ocen polityczno-wojskowych dotyczących EWCP
KOMITET RADY DS. ĆWICZEŃ I OPERACJI (COEC) – najważniejsze forum Sojuszu zajmujące się problematyką reagowania w sytuacjach kryzysowych; do zadań należy m. in.:
doradzanie NAC w zakresie możliwości i środków dostępnych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych
zbieranie i przygotowanie wniosków z prowadzonych przez Sojusz operacji
prowadzenie ćwiczeń reagowania kryzysowego
Instytucje NATO w ostrzeganiu i zapobieganiu konfliktom zbrojnym
Zarząd Polityczny.
rozwój stosunków NATO z europejskimi inicjatywami bezpieczeństwa
rozwój „Dialogu Śródziemnomorskiego”
przygotowanie raportów określających ramy planów politycznych oraz informowanie o politycznych zamiarach NATO
ogólny nadzór nad rozwojem stosunków NATO – Rosja i NATO – Ukraina
Zarząd Reagowania w Sytuacjach Kryzysowych i Operacji:
wspieranie Sekretarza Generalnego, NAC i Komitetu Planowania Obrony w czasie kryzysów i konfliktów zbrojnych, rozwijanie pokojowej polityki Sojuszu, udoskonalanie procedur służących, rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych, utrzymanie kontaktów NATO z innymi strukturami, bezpieczeństwa międzynarodowego w czasie występowania sytuacji kryzysowej, pomoc koncepcyjna i techniczna w czasie operacji pokojowych
Centrum Sytuacyjne NATO (SITCEN):
stanowi ośrodek pomocniczy dla NAC, Komitetu Planowania Obronnego (DPC) i Komitetu Wojskowego (MC) stanowi centrum zbierania, przetwarzania i wymiany informacji dotyczącej sytuacji w regionie kryzysu, konfliktu pełni funkcje łącznikowe z ośrodkami o podobnym charakterze funkcjonującymi w państwach członkowskich i dowództwach Sojuszu
Zarząd Planowania Zamierzeń Cywilnych w Sytuacjach Nadzwyczajnych
koordynowanie i wydawanie wytycznych do konwersji gospodarek państw NATO w sytuacji zagrożenia konfliktem zbrojnym
przygotowanie zarządzeń określających zasady użycia środków cywilnych do wspierania wspólnej obrony
zapewnienie merytorycznego wsparcia ciałom przedstawicielskim NATO odpowiedzialnym za rozwiązanie kryzysu
ONZ – uniwersalna organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 r. w wyniku wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych.Organizację Narodów Zjednoczonych powołano do życia 24 października 1945, kiedy postanowienia konferencji ratyfikowało pięciu przyszłych stałych członków Rady Bezpieczeństwa (Chiny, Francja, ZSRR, Wielka Brytania i USA), oraz większość pozostałych państw członkowskich.
ONZ stawia sobie za cel: zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami, popieranie przestrzegania praw człowieka. Idea powołania nowej organizacji, powstała jeszcze w czasie trwania II wojny światowej, na konferencji w Teheranie w 1943. Jej głównym pomysłodawcą był prezydent USA Franklin Roosevelt, a jej nazwę zaproponował premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill.
Struktura:
Zgromadzenie Ogólne – składa się z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich
Rada Bezpieczeństwa – najważniejszy organ ONZ
Rada Gospodarcza i Społeczna – zajmuje się sprawami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi, prawami człowieka, przygotowuje projekty konwencji, ustala wytyczne dla organów pomocniczych.
Rada Powiernicza – obecnie praktycznie nie działa
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
Sekretariat – organ wykonawczy pod przewodnictwem Sekretarza Generalnego
Istnieje również wiele organów doradczych, np. Wojskowy Komitet Sztabowy
KBWE/OBWE: Początki OBWE sięgają lat 1970-tych i utworzenia Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE). Rezultatem dwuletnich spotkań KBWE prowadzonych w Genewie i Helsinkach było przyjęcie 01.08.1975 r. Aktu końcowego spotkania w Helsinkach. Do roku 1990 KBWE funkcjonowała na zasadzie spotkań i konferencji, w ramach których poszerzano istniejące zobowiązania oraz dokonywano przeglądu ich implementacji. Na mocy decyzji podjętej w czasie szczytu w Budapeszcie w 1994 r., uznającej zmianę charakteru działalności, KBWE została przekształcona w OBWE (od1995 r.). Celem OBWE jest umacnianie bezpieczeństwa i współpracy na obszarze działania w trzech wymiarach bezpieczeństwa: polityczno-wojskowym, gospodarczo-ekologicznym, ludzkim.
WYMIAR POLITYCZNO-WOJSKOWY
Głównym celem Forum Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa jest:
negocjowanie porozumień o kontroli zbrojeń,rozbrojeniu oraz o środkach budowy zaufania i bezpieczeństwa, regularne konsultacje i współpraca w dziedzinach związanych z bezpieczeństwem,
redukcja ryzyka powstawania konfliktów, monitorowanie implementacji porozumień.
WYMIAR EKONOMICZNY
W Akcie Helsińskim z 1975 r. państwa uczestniczące wyraziły przekonanie, że wysiłki w celu rozwoju współpracy w dziedzinie handlu, przemysłu, nauki i technologii, środowiska, naturalnego i innych dziedzin aktywności gospodarczej, przyczyniają się do wzmocnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie i na świecie.
WYMIAR LUDZKI
Pojęcie wymiaru ludzkiego wprowadzono oficjalnie w 1989 r. w Dokumencie Końcowym konferencji przeglądowej KBWE w Wiedniu.
Instytucje OBWE:
Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka
Forum Ekonomiczne
Przedstawiciel OBWE ds. Wolności Mediów
Wysoki Komisarz do spraw Mniejszości Narodowych
Zgromadzenie Parlamentarne OBWE
POZOSTAŁE INSTYTUCJE OBWE:
Stała Rada (spotyka się w Wiedniu raz na tydzień z udziałem przedstawicieli wszystkich państw uczestniczących w OBWE, organizuje bieżący dialog polityczny)
Forum Współpracy do spraw Bezpieczeństwa (sprawy wojskowe)
Rada Ministerialna (coroczne spotkania ministrów spraw zagranicznych dotyczące aktualnych problemów),
Konflikt pojawia się, gdy osiągnięcie celów przez jedną stronę uniemożliwia jednocześnie realizacje celów innej strony. Gdy obydwie strony uświadomią sobie, że ich interesy są sprzeczne, wówczas dochodzi między nimi do wrogości, a to z kolei może być przyczyną podjęcia przez jedną ze stron działań neutralizujących, zniszczenia bądź wyeliminowania rywala. Gdy działania te są walką zbrojną mamy do czynienia z konfliktem zbrojnym.
KONFLIKT – to sytuacje, w których co najmniej dwóm podmiotom, w pewnym miejscu i czasie ujawnione zostały kolidujące ze sobą intencje, niezgodne cele lub sprzeczne interesy; konflikt powstaje, gdy określoną zmianę w systemie jedna strona postrzega jako korzystną dla siebie, inna jako niekorzystną.
KONFLIKT ZBROJNY – stan poważnego pogorszenia stosunków między dwoma lub więcej przeciwstawnymi stronami, w którym w celu rozwiązania istniejącego sporu, strony podejmują zorganizowaną walkę zbrojną.
3 FAZY :
Faza przedkonfliktowa
NORMALNY STAN STOSUNKÓW
To stan, w którym strony utrzymują mniej lub bardziej ożywione kontakty na polu gospodarczym, politycznym i społecznym, a istniejące zagrożenia dla tych stosunków są na tyle błahe, że nie zagrażają stronom, które czują się bezpieczne.
STAN KRYZYSU – to sytuacja wewnętrzna lub międzynarodowa, która niesie w sobie zagrożenie dla podstawowych wartości interesów lub celów strategicznych uwikłanych stron; występują trudności w porozumiewaniu się stron, w wyniku czego mogą one stracić kontrolę nad przebiegiem wydarzeń.
KRYZYS – zmiana pomiędzy dwoma lub więcej przeciwstawnymi stronami charakteryzująca się wzrostem intensywności negatywnych oddziaływań z dużym prawdopodobieństwem przekształcenia się w konflikt zbrojny.
ZAOSTRZONY STAN STOSUNKÓW
Poprzedza stan kryzysu pomiędzy stronami; pojawiające się oznaki mogą zapowiadać zagrożenia dla stosunków wzajemnych stron, których dążenia zaczynają zmierzać w przeciwnych kierunkach.
Kryzysy wew. kryzysy, w których nie istnieje wewnątrz-systemowa strona przeciwna (kryzys związany z katastrofami żywiołowymi); po rozwiązaniu powinny doprowadzić system bezpieczeństwa do takiego stanu, w którym ponowne wystąpienie sytuacji kryzysowej spowoduje mniejsze zagrożenie dla istnienia systemu
kryzysy o charakterze konfliktogennym (np. pomiędzy władzą a społeczeństwem) powodowane rozbieżnością celów, które mogą doprowadzić do zmiany struktury i działania systemu.
Środki utrwalania pokoju
dyplomatyczne (wysiłki na rzecz pojednania narodowego), polityczne ( popieranie wolnych i uczciwych wyborów), ekonomiczne ( pomoc w odbudowie gospodarki), prawne (pomoc w rozwijaniu systemu prawnego), wojskowe ( utrzymanie stref zdemilitaryzowanych, porozumienia dot. rozbrojenia i kontroli zbrojeń).
EWCP - WCZESNE OSTRZEGANIE PRZED KONFLIKTAMI ZBROJNYMI (EW): to proces gromadzenia i analizowania danych pochodzących z regionu kryzysu lub konfliktu zbrojnego w celu określenia i przedstawienia kompetentnym podmiotom decyzyjnym możliwych wariantów rozwoju panującej tam sytuacji.
ZAPOBIEGANIE KONFLIKTOM ZBROJNYM (CP): to zespół działań mających na celu niedopuszczenia do: przekształcenia się kryzysu w konflikt zbrojny rozprzestrzenienia się istniejącego konfliktu zbrojnego nawrotu zakończonego konfliktu zbrojnego.
WCZESNE OSTRZEGANIE I ZAPOBIEGANIE KONFLIKTOM ZBROJNYM (EWCP): to proces polegający na gromadzeniu i analizowaniu danych pochodzących z regionu kryzysu w celu wypracowania i podejmowania skutecznych działań do zapobiegania potencjalnym konfliktom zbrojnym, rozprzestrzeniania się już istniejących konfliktów lub wcześniej zakończonych konfliktów zbrojnych.
Zapobieganie strukturalne to:
środki polityczne – wspieranie rozwoju demokracji, środki ekonomiczne – pomoc w rozwijaniu rynku, środki prawne – wspieranie mechanizmów prawnych pomocnych w pokojowym rozwijaniu konfliktu, środki wojskowe – wspieranie cywilnej kontroli nad siłami zbrojnymi
Zapobieganie bezpośrednie to między innymi:
dyplomacja oficjalna – wysyłanie specjalnych misji i wysłanników z zadaniem oceny stanu faktycznego, wystosowanie międzynarodowych apeli i protestów
dyplomacja nieoficjalna – tworzenie mechanizmów pokojowych, wspieranie rozwoju rdzennej ludności, dyplomacja humanitarna
środki polityczne – nakłanianie do wspólnego dialogu
środki ekonomiczne – zagrożenie wycofania pomocy ekonomicznej
środki wojskowe – ostrzeżenie o przerwaniu współpracy wojskowej, nauczanie żołnierzy prawa wojennego i humanitarnego.