OPARZENIA I ODMROŻENIA
GŁĘBOKOŚC OPARZEŃ
I stopień:
zaczerwienienie, niewielki obrzęk
ból ustępuje po 2-3 dniach, gojenie 5-10 dni
II stopień:
a. Obejmuje całą grubość naskórka i część skóry właściwej
Zaczerwienienie i pęcherze, goją się 10-14 dni, niewielkie blizny
b. Obejmuje naskórek i skórę właściwą, bez przydatków skóry
zabarwienie czerwone, gojenie 25-30 dni, rozległe, twarde blizny
III stopień:
twarda, skórzasta powierzchnia, zabarwienie brunatne, czarne, białe,
niebolesne, martwica wszystkich warstw skóry do tkanki podskórnej
IV stopień - zwęglenie
1. Oparzenia ciężkie:
- IIº obejmujące > 25% skóry u dorosłych
- IIº obejmujące > 20% skóry u dzieci
- IIIº obejmujące > 10% skóry
- oparzenia obejmujące znacząco ręce, twarz, oczy, uszy, stopy, krocze
- oparzenia dróg oddechowych, elektryczne, powikłane innym urazem
2. Oparzenia średnie:
- IIº obejmujące 15-25% skóry u dorosłych
- IIº obejmujące 10-20% skóry u dzieci
- IIIº obejmujące 2-10% powierzchni ciała
3. Oparzenia lekkie:
- IIº obejmujące < 15% skóry u dorosłych
- IIº obejmujące < 10% skóry u dzieci
- IIIº obejmujące < 2% powierzchni skóry
Wskazania do hospitalizacji: oparzenie IIº >10%, wszystkie oparzenia IIIº,
oparzenia rąk, twarzy, oczu, uszu, stóp, krocza
ROZLEGŁOŚĆ OPARZENIA
Reguła „9” Wallace’a Powierzchnia dłoni = 1% powierzchni
oparzenia
LECZENIE OPARZEŃ
Pierwsza pomoc:
1. Przerwanie procesu urazowego (zdjęcie tlącego się ubrania)
2. Umieszczenie oparzonego w odosobnionym miejscu
3. Zapobieganie utracie ciepła
4. Zdjęcie bransolet, pierścionków
5. Chłodzenie wodą - do 10-15 minut od urazu w oparzeniach powierzchownych i pośredniej grubości
6. Oparzenia chemiczne - spłukiwanie dużą ilością wody
7. Odłączenie przepływu prądu
8. Zabiegi ratujące życie - resuscytacja krążeniowo-oddechowa
9. Dożylne podanie płynów
10. Środki p-bólowe
11. Transport do szpitala
Postępowanie szpitalne - ogólne
1. Leczenie wstrząsu oligowolemicznego: i.v. Płyn Ringera
+ formuła Parkland: 4 ml x masa (kg) x % oparzenia / dobę
+ przetaczanie białka 0,35-0,5 ml wg wzoru dla płynu Ringera
2. Kontrola diurezy 50 ml/h i nawodnienia - OCŻ
3. Utrzymywanie temperatury ciała
4. Leczenie p-bólowe
5. Leczenie niewydolności oddechowej
6. Odbarczające nacięcia tkanek martwiczych (oparzenia okrężne)
7. Profilaktyka zakrzepowo-zatorowa
8. Żywienie: 25 kcal x mc.(kg) + 40 kcal x % oparzenia
9. Monitorowanie: morfologia, gazometria, st. białka, cukru, mocznika
Postępowanie szpitalne - leczenie rany oparzeniowej
1. Leczenie bez opatrunku (sposób otwarty)
(argosulfan, 0,5% azotan srebra, betadyna)
2. Leczenie przy użyciu opatrunków
- ochrona przed zakażeniem
- zmniejszenie utraty wody przez parowanie
- zmniejsza dolegliwości bólowe
3. Wczesne chirurgiczne wycięcie tkanek martwych (IIb i IIIº )
i zamknięcie ran autoprzeszczepami (autogenny przeszczep lub aloprzeszczep - skóra dawcy).
Celem wszystkich metod leczenia jest zapobieganie zakażeniu rany oparzeniowej
LECZENIE OPARZEŃ
Postępowanie szpitalne - leczenie rany oparzeniowej c.d.
Codzienne kąpanie chorego
Usuwanie luźno leżących tkanek martwiczych i pękniętych pęcherzy
Wykonywanie ruchów biernych i czynnych
Oparzenia twarzy i krocza - na otwarto bez opatrunku
LECZENIE CHIRURGICZNE RANY OPARZENIOWEJ
* stosowane w oparzeniach głębokich
* pierwsze wycięcie martwicy: po wyprowadzeniu chorego ze wstrząsu
(najwcześniej 48 godzin od oparzenia)
* wczesny przeszczep niewielkie zakażenie rany oparzeniowej
* leczenie operacyjne: jedno lub wieloetapowe
* aloprzeszczepy - zamykają tymczasowo ubytki skóry
* „sztuczna skóra” - wysokie koszty
* metody hodowli naskórka - wysokie koszty
BLIZNOWATE ZNIEKSZTAŁCENIA POOPARZENIOWE
* zabiegi korekcyjne najwcześniej po 9 miesiącach
* brak deficytu tkanek: wycięcie blizny, plastyka „Z”
* ubytek obejmuje tkankę podskórną: wolne płaty
o unaczynieniu przypadkowym lub z zespoleniem
mikronaczyniowym
* leczenie usprawniające, psychoterapia
OPARZENIA ELEKTRYCZNE
Podział:
1. Oparzenia elektryczne kontaktowe
2. Oparzenia elektrotermiczne łukiem elektrycznym
3. Oparzenia płomienne przez zapalenie odzieży
Uszkodzenia tkankowe wywołane prądem elektrycznym są znacznie rozleglejsze niż w przypadku oparzeń termicznych i obejmują nie tylko miejsca wejścia i wyjścia strumienia prądu
NASTĘPSTWA OPARZEŃ ELEKTRYCZNYCH
* utrata prztomności
* zatrzymanie akcji oddechowej
* migotanie komór - zatrzymanie krążenia
* niewydolność nerek
* kwasica
* obrażenia wewnętrzne
OPARZENIA CHEMICZNE
* zadziałanie na skórę stężonego kwasu, ługu lub metali ciężkich (kw. siarkowy, solny, azotowy, octowy, ług sodowy, potasowy, wapno palone)
* kwasy - martwica koagulacyjna, zasady - martwica rozpływna
* pomoc doraźna: spłukanie strumieniem wody (wyjątek - palone wapno)
* po spłukaniu wodą: wodorowęglan sodowy, słabe kwasy (borny, cytrynowy)
ODMROŻENIA;
Czynniki sprzyjające odmrożeniu:
* obwodowe części ciała
* ciasne obuwie
* bezruch
* stan po spożyciu alkoholu
* wilgoć
* wiatr
* zmęczenie i wyniszczenie
Podział odmrożeń:
Iº - zniszczenie naskórka, obrzęk głębszych warstw skóry
IIº - martwica sięga do warstw skóry, zmiany zakrzepowe drobnych naczyń
III-IVº - martwica sucha lub rozpływna skóry i tk. miękkich, uszkodzenie
drobnych naczyń mięśniowych.
Objawy:
Iº - skóra blada, zimna, obrzęk, ruchy palców upośledzone, po ogrzaniu
swędzenie, mrowienie, zaczerwienienie
IIº - po kilku godzinach pęcherze, znaczny obrzęk, czucie zachowane
III-IVº - czucie nie wraca po ogrzaniu, szybko powstają pęcherze,
skóra żółtawo-brunatno-czarna.
ODMROŻENIA - doraźna pomoc
1. Miejscowo wilgotne środki rozgrzewające 25-40ºC
2. Ogólne ogrzewanie (ciepłe napoje)
3. Heparyna
4. Suchy jałowy opatrunek
5. Nie rozcierać miejsc odmrożonych śniegiem