EDUKACJA ŻYWIENIOWA WYKŁADY

WYKŁAD 1 03.10.2011

28.XI ostatni wykład - ZALICZENIE, wykłady 2-godzinne

http://przedmiot_zywienie_czlowieka.sggw.pl

Edukacja

• Proces dla osiągnięcia zmian w zachowaniu przez stosowanie w praktyce niezbędnego zasobu wiedzy

• Edukacja oznacza informowanie (o czymś) oraz komunikowanie się (z kimś)

• Żywieniowa – nauczanie teoretyczne i praktyczne o żywieniu dla osiągnięcia pożądanych zmian sposobu odżywiania

Rola edukacji żywieniowej

Kształtowanie pożądanej struktury spożycia przez przekazywanie wiedzy nowoczesnej, opartej na naukowych podstawach dla osiągnięcia poprawy stanu odżywienia u zdrowia społeczeństwa.

Cel edukacji to poprawa sposobu żywienia poprzez:

• Wykształcenie świadomej potrzeby praktycznego stosowania zasad racjonalnego żywienia jako elementu profilaktyki chorób na tle wadliwego żywienia

• Zmiany niewłaściwych nawyków i zwyczajów żywieniowych

Nadrzędny cel edukacji żywieniowej:

• Długotrwała (skuteczna) poprawa sposobu żywienia

• Informowanie o żywności i żywieniu, jego zasadach, związkach żywienia ze zdrowiem i konsekwencjach popełnianych błędów żywieniowych

Podstawowe cele edukacji żywieniowej

• Uświadomienie znaczenia składników pokarmowych dla właściwego przebiegu funkcji ustrojowych, szczególnie procesów wzrostu i rozwoju dzieci i młodzieży

• Przekonanie o istnieniu związku między żywieniem a zdrowiem, zapoznanie ze skutkami nieprawidłowego żywienia (motywacja)

• Przekazywanie wiedzy o wartości energetycznej i odżywczej produktów, napojów, potraw

• Przekonanie o konieczności przestrzegania higieny żywienia, sposobach zapobiegania zakażeniom żywności i zatruciom pokarmowym

• Wpajanie zasad właściwego postępowania z żywnością podczas przechowywania i sporządzania potraw i posiłków

• Upowszechnianie zasad prawidłowych posiłków

• Przekazywanie zasad postępowania przy sporządzaniu potraw dla maksymalnego ograniczania strat składników odżywczych i zapobiegania marnotrawstwu

• Przekonanie o potrzebie właściwej organizacji pracy i estetyce podawania potraw

Przykład:

Cele edukacji żyw:

• Zapoznanie w praktyce ze sposobem obliczania wartości energetycznej, udziału tłuszczu w dziennym dostarczaniu energii, stosunku kwasów tłuszczowych nasyconych do nienasyconych, zawartości błonnika, cholesterolu, soli kuchennej w diecie i właściwej interpretacji wyników

• Przekonanie do potrzeby systematycznej kontroli masy ciała, obliczania BMI

• Przekonanie do regularnego badania krwi i moczu w celu sprawdzania poziomu cholesterolu i jego frakcji HDL, LDL, TG, lipidów, cukru oraz do badań lekarskich.

Cele powyższe możliwe są do osiągnięcia przez:

• Systematyczne, prawidłowe przekazywanie wiedzy żywieniowej

• Dostosowane odpowiednio do warunków środowiska i możliwości percepcyjnych odbiorców

• Przy pomocy właściwie dobranego zestawu form, metod i środków dydaktycznych

Spirala edukacyjna

Wpływ nieprawidłowego żywienia na zdrowie

DIETA ZBILANSOWANA

Efekt spożywania „diety luksusowej”

Niedobory: witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego, NNKT

Nadmiary: Energii (z tłuszczów, cukru, alkoholu), KTN

Czynniki determinujące zdrowie człowieka:

• Styl życia (50%)

• Środowisko (25-35%)

• Cechy genetyczne (10-15%)

• Opieka zdrowotna (10-20%)

(raport Lalonda)

Czynniki determinujące zdrowie społeczeństwa:

• Sytuacja demograficzna

• Styl życia jego członków

• Poziom warunków zdrowotnych (sanitarnych)

• Sprawność systemu ochrony zdrowia

Podział populacji na grupy wg stopnia narażenia zdrowia

1. Grupa ryzyka nie większego od przeciętnego dla populacji – grupa zdrowych

2. Grupa ryzyka większego od przeciętnego – grupy ryzyka

3. Grupa chorych

Grupy odbiorców ze względu na:

• Wiek

• Płeć

• Zawód

• Grupy ryzyka zdrowotnego

• Wykształcenie

• Stan zdrowia

• Stan fizjologiczny

• Zamieszkanie

• Dochody

• Zainteresowanie żywieniem

• Stosowanie diet

• Nadwagę, otyłość

Główne przyczyny błędnych zachowań, postaw i poglądów

• Złe nawyki i tradycje żywieniowe

• Poziom wykształcenia ogólnego, w tym żywieniowego (profilaktyka zdrowotna)

• Mody żywieniowe

• Błędne przekazy w masmediach

• Nieodpowiednia informacja medyczna (lekarze, pielęgniarki, dietetycy)

• Niedociągnięcia, błędy przemysłu spożywczego – legislacyjne – błędne, niepełne informacje na opakowaniach, nieodpowiedni skład recepturowy, promocja itp.

Sposoby zapobiegania błędnych zachowaniom i opiniom

• Poprawa organizacji rynku żywnościowego – współpraca różnych sektorów, poprawa jakości wyrobów, poprawa znakowania, akcji promocyjnych

• Przestrzeganie i egzekwowanie prawa żywnościowego – poprawa parametrów produkcji, warunki higieniczne, znakowanie produktów

• Upowszechnianie wiedzy o prawidłowym żywieniu

Upowszechnianie żywienia, kształtowanie zachowań prozdrowotnych

• Szkoła: aktualizowanie/poprawa programów i pomocy dydaktycznych

• Kształcenie, dokształcanie kadry (nauczyciele, lekarze)

• Projektowanie i realizacja środków dydaktycznych

• Oświata pozaszkolna

  • Instytuty, towarzystwa, NGO, fundacje

  • Masmedia: TV, film, wydawnictwa

• Koordynacja działań różnych ośrodków

• Kształtowanie odpowiedzialnej postawy dziennikarzy, naukowców, wydawnictw

Przykłady błędnej wiedzy żywieniowej

Tematyka	Przykład
Wartość energetyczna żywności	Decydują tylko węglowodany W dają więcej E niż Tł Ziemniaki – wysoka wartość E Mleko pełne – b. duża E, wyższa niż pieczywa Oleje roślinne – nie tak dużo E
Produkty jako źródła składników pokarmowych	Ryby, sery twarde, mleko – nie są źr. Białka pełnowartościowego Masło, fasola, soja – źr. Bp Mleko, twaróg – nie są źródłem Ca – bez cholesterolu Cukierki, oleje roślinne, masło roślinne – mają cholesterol
Działania składników pokarmowych	Błonnik funkcja energetyczna, budulcowa, udział we wzroście, zapobiega biegunkom NNKT – pobudzanie pracy jelit Cholesterol – nie zna Sód – udział w trawieniu
Przyczyny otyłości	Bez poglądu Zaburzenia hormonalne Bez większego wpływu – nieprawidłowe żywienie, za mało ruchu
Zalecane spożycie, zapotrzebowanie	Białko – zapotrzebowanie bardzo wysokie (2-3 razy większe od faktycznego) Potrzeby energetyczne od 1200 do 4500 Mleko – nie trzeba pić codziennie, wystarczy 1 szklanka, co najmniej 1l
Skład śniadania	Warzywa i owoce nie pasują do mleka i serów – albo jedno, albo drugie

Postawy i ich funkcje

Postawy powstają w wyniku uczenia

Wpływ postawy na zachowanie uzależniony jest od jej dostępności w sytuacji, w której odbywa się działanie.

Postawy wynikające z bezpośredniego doświadczenia charakteryzują się większą dostępnością niż mające źródło w doświadczeniu pośrednim.

Funkcje:

• Praktyczne

• Obronne

• Poznawcze

• Wartościujące

Cechy postaw konsumenta

Cechy postaw – znak, siła, trwałość, ważność

• Siła – stopień przychylności lub nieprzychylności

• Trwałość – stopień odporności na zmianę – wysoka/niezmienne przekonania, emocje

• Ważność – postawy peryferyjne i centralne

Ważność postawy

• Postawy centralne – istotne, podejmowanie szeregu zachowań w celu kontaktu z przedmiotem postawy (np. osoba o centralnej postawie wobec czekolady)

• Postawy peryferyjne nie mające znaczenia, osoba o peryferyjnej postawie do j.w. nie wykazuje zainteresowania czekoladą (nie mówi, żnie czyta o nich, nie dyskutuje, ma z nimi kontakt przypadkowy np. reklama)

Postawy pomimo trwałości mniejszej lub większej mogą się zmieniać!

Tendencje do zachowania – deklarowana chęć jego wykonania

Zachowanie – postępowanie w stosunku do przedmiotu postawy

Zachowanie żywieniowe – wszelkie sposoby postępowania w obszarze żywności i żywienia człowieka

• Im większe znaczenie osobiste ma sprawa, tym większa koncentracja na argumentach komunikaty, czyli skłonność do wyboru centralnej strategii perswazji

• Jeśli argumenty są słabe, lepiej skupić się na bodźcach peryferycznych, np. atrakcyjności nadawcy

• Osoby z poczuciem małej wartości łatwiej ulegają argumentom

• Komunikat wzbudzający strach – bardziej skłoni do zmiany postawy – ludzie z niską samooceną

• Im lepiej nadawca zna osobowość odbiorcy, tym łatwiej go przekona

• Szczególnie predysponowani do zmiany postaw ludzie 18-25 lat

Cechy postaw

• Spójność postawy z zachowaniem

Mimo zdecydowanego ustosunkowania się do produktu, związek między postawą a zachowaniem może zostać zmodyfikowany pod wpływem czynników sytuacyjnych np. ceny, promocji, znajomych

• Dostępność – zdolność do przypomnienia sobie treści postawy, np. postawy o dużej dostępności wywołują silne skojarzenia między przedmiotem postawy a jej treścią

Postawy o większej dostępności są z większym prawdopodobieństwem aktywizowanie w odpowiednich sytuacjach i mają większy wpływ na spostrzeganie i zachowanie ludzi

Kształtowanie i zmiana postaw

• Kształtowanie postaw – gdy nie ma postawy w stosunku do produktu, czyli w przypadku produktów nowych

• Konsumenci najczęściej mają dość trwałe predyspozycje w stosunku do produktów, marek; cel : zmiana postaw

• Przedmiotem kształtowania zmiany – wszystkie elementy postawy: wiedza o produkcie, oceny emocjonalne, tendencje do zachowania i zachowania wzbudzane przez produkt

WYKŁAD 2 10.10.2011

Sposoby kształtowania i zmian postaw

Tory oddziaływań:

1. Tor poznawczy – dostarcza informacji o produkcie

2. Tor emocjonalny – wywołuje emocje i uczucia

3. Tor behawioralny – wywołuje określone zachowania

Zmiany dokonywane za pomocą więcej niż jednego toru (w przypadku wpływu reklamy najbardziej efektywny – emocjonalny)

Kształtowanie i zmiana postaw determinowane przez motywy

Postawy są kształtowane i zmieniane za pomocą 3 procesów:

• Ulegania

• Identyfikacji

• Internalizacji

• Proces ulegania – polega na akceptacji postawy ze względu na spodziewaną nagrodę lub karę – najmniej trwałe zmiany

• Proces identyfikacji – polega na akceptacji postawy ze względu na satysfakcjonujący związek z inną jednostką lub grupą

• Proces internalizacji – polega na akceptacji postawy ze względu na wewnętrzne przekonania i zgodność z systemem wartości

Można zmienić nasze postawy i zachowania, wykorzystując praktyczne stosowanie teorii zasad zmiany postaw i zachowań.

Najlepszym sposobem na zmianę postaw jest zastosowanie logicznych, opartych na faktach argumentów.

Ale jeśli nie mają one dla ludzi osobistego znacznie nie będą kierować swojej uwagi na treści, wówczas zmieniać można postawy odwołując się do emocji na drodze strategii peryferycznej – opartej na komponencie emocjonalnym.

Ci, których postawy uzależnione są od uważnej analizy argumentów na drodze perswazji centralnej są bardziej skłonni do utrzymywania swej postawy (silniej i łatwo dostępnej) i zachowania się zgodnie z nią i do większej odporności na kontrargumenty.

Na zmiany postaw i zachowań ukierunkowane są:

• Profilaktyka prozdrowotna, w tym edukacja żywieniowa

• Reklama (w tym żywności)

Nieskuteczność perswazji:

• Gdy komunikat ma formę zakazu

• Teoria reaktancji – potrzeba przeciwstawienia się (piciu alkoholu, jedzeniu słodyczy)

• Gdy jest małe zainteresowanie zakazanym działaniem, wprowadzenie surowych zakazów – odwrotny skutek

• Gdy dostarcza się zewnętrznych uzasadnienień (nagroda) w przekazie nakłaniajającym się do zmiany zachowania; im mniej, tym zmiana większa i trwalsza (w edukacji)

Komunikat wzbudzający strach

Jeden z najskuteczniejszych komunikatów perswazyjnych – ludzie dążą do zmniejszenia zagrożenia, czasem dokonuje się ono przez zmianę zachowania, ale tylko wtedy, gdy komunikat podaje instrukcję, jak ten strach zredukować; w innym przypadku skuteczność bardzo mała.

Opinia publiczna

• Jest najbardziej irracjonalna

• Najbardziej podatna na wpływy

• Żadne naukowe dowody nie są w stanie zmienić zdania entuzjastów

Uczeni boją się mediów

• Zapominają o pogoni za nowością

• Opierają się uczynieniu z nauki sensacji

• Wygrać z mediami nie można, trzeba współdziałać

Etapy procesu poznawczego

Edukacja opiera się na wykorzystaniu wszystkich etapów procesu poznania:

• Zmysłowego – przez obserwację, dotyk, smak, węch

• Intelektualnego (myślowego) – tworzenie pojęć, uogólnień, związków i zależności, hipotez

• Działania praktycznego

Podział ma znaczenie dla skuteczności procesu nauczania-uczenia się ze względu na to, że:

Wśród nas w zbliżonych proporcjach są wzrokowcy (33%), słuchowcy (33%) i czuciowcy (33%)

Przestrzeganie w całym procesie poznawczym podstawowych norm i zasad postępowania, odnoszących się do jego poszczególnych etapów, umożliwia osiągnięcie celów edukacji.

Do celów edukacji żywieniowej przyjęto 7 zasad dydaktycznych (za Kupisiewiczem):

2. Poglądowości

3. Stopniowania trudności

4. Świadomego i aktywnego udziału

5. Systematyczności

6. Utrwalania wiadomości i umiejętności

7. Wiązania teorii z praktyką

8. Operatywności wiedzy

Ad.1.

Odpowiada I etapowi poznania rzeczywistości przez kontakt z nią:

• Bezpośredni – oglądanie, dotykanie, wąchanie, zmiany pod wpływem procesów technologicznych, obserwowanie itd.

• Pośredni – za pomocą zdjęć, obrazów, schematów wykresów.

Nakłania do poznania rzeczywistości przez angażowanie wszystkich zmysłów.

Ad.2.

Zobowiązuje do zachowania pewnej kolejności poznawania rzeczywistości:

Sprawy proste podstawowe -> coraz bardziej złożone i skomplikowane

Sprawy znane -> mniej znane i zupełnie nowe

Treści łatwiejsze -> trudne

• Zmusza do rozeznania potrzeb, zainteresowań, poziomu wiedzy; dostosowania tempa pracy i języka do możliwości percepcyjnych odbiorców

Ad.3.

• Motywuje uczestników procesu nauczania-uczenia się do:

  • Aktywności, zaangażowania, samodzielności

  • Rozbudzania ciekawości

  • Samokontroli i samooceny

• Umożliwia samodzielną pracę i zrozumienie jej sensu i celu

Ad.4.

Odnosi się do:

• Treści

• Pracy nauczyciela, odbiorcy-ucznia

Wewnętrznie spójne:

• Układ programu

• Materiał nauczania

• Sposób realizacji

Treści uporządkowane i logicznie z sobą powiązane; zwarta całość.

Podstawowe warunki pracy nauczyciela:

1. Określenie wiedzy wyjściowej uczniów przed rozpoczęciem procesu dydaktycznego

2. Dokonanie wnikliwej analizy i selekcji treści nauczania, uwzględniając potrzeby i możliwości percepcyjne uczniów

3. Określenie czasu edukacji – wykład, prelekcja, cykl pokazów itd.

4. Uporządkowanie wybranych treści, ułożenie wg hierarchii ważności i logicznej kolejności

5. Podzielenie materiału nauczania na części, określenie czasu realizacji

6. Zaplanowanie metod dydaktycznych

7. Zaplanowanie środków dydaktycznych – rodzaju, liczby, określenie celu demonstracji, momentu

Przekazywanie treści edukacyjnych:

1. Logicznie kontynuować wcześniejsze treści

2. Eksponować najważniejsze, całościowo ujmować problemy, pomijać szczegóły

3. Wyodrębniać podstawowe zasady, prawa, zależności, wiadomości i umiejętności

4. Systematycznie powtarzać przekazywane treści

5. Kilkakrotnie powtarzać w rozmaitych kontekstach nowe informacje, wiadomości, prawa, unikać powtórzeń dosłownych

6. Odwoływać się do zdobytej wiedzy

7. Odwoływać się do doświadczeń własnych i uczniów

Zasadę stosować w różnych rodzajach zajęć: ćwiczeniach, pokazach, pogadankach, wykładach, prelekcjach, dyskusjach

Należy rozkładać pracę równomiernie, nie przeciążając zadaniami, ani nie powodować zbytnich przerw w pracy.

Stosowane zasady systematyczności ułatwia:

• Przyswojenie treści ze zrozumieniem

• Logiczne powiązanie z wcześniej poznanymi i zapamiętanymi (lub odtworzonymi z pamięci) wiadomościami

Ad.5.

Pozwala na spełnienie głównego celu i założeń skutecznego kształcenia:

• Trwałego przyswojenia wiadomości

• Nabycia umiejętności

• Przekształcenia w praktyce w nawyki i przyzwyczajenia

Stosowanie zasady przez:

• Regularną ocenę wyników

• Rozmów, dyskusji z uczniami

• Obserwacji, opinii ze spostrzeżeń uczniów

-Wiąże się silnie z innymi zasadami – świadomego i aktywnego uczestnictwa oraz przystępności

-należy zainteresować słuchaczy, wywołać pozytywną motywację do uczenia się, odwoływać się do doświadczeń

-dla dobrego utrwalenia – niezbędna prosta, logiczna struktura

-stosowanie rozmaitych metod łącznie – pokaz z dyskusją, pokaz z pogadanką

-Stosowanie różnych środków dydaktycznych

-powtarzanie najistotniejszych treści w rozmaitych kontekstach

-Dostosowanie do zdolności, umiejętności, tempa pracy

-Dyskusja kończąca się podsumowaniem

Ad.6.

Przygotowanie do posługiwania się wiedzą teoretyczną w różnych sytuacjach życiowych w praktyce

• Zasada mająca decydujące znaczenie dla wyników uczenia

• Osiągnięcie prawidłowego, świadomego działania na podbudowie teoretycznej do tego celu niezbędnej

• Wskazywać konieczność kojarzenia wiedzy teoretycznej w działaniach praktycznych

• Planowanie jadłospisów powinno odzwierciedlać jego zasady

• Łączenie produktów powinno odzwierciedlać zasadę uzupełniania się składu aminokwasowego białek

Najtrwalsze przyswajane treści – przy sprawdzaniu teorii w praktyce

Proces odwrotny – przechodzenie od praktyki do teorii też daje efekty – doświadczenia praktyczne tłumaczone teorią

Ad.7.

• Bardzo ważna dla odpowiedniego przygotowania do działania w praktyce – rozumnego, świadomego, sprawnego, zgodnego ze wszystkimi zasadami teoretycznymi

• Postuluje prowadzenie procesu kształcenia tak, aby uczniowie mogli wykorzystać zdobytą wiedzę teoretyczną, w różnych innych od wyuczonych warunkach i okolicznościach.

Zasada ma przeciwdziałać mechanicznemu wyuczaniu różnych czynności, bez świadomego ich zastosowania w odmiennych okolicznościach życiowych

Przeciwdziałanie zdobywaniu biernej wiedzy, bez umiejętności jej śmiałego wykorzystywania w praktyce codziennego życia

Nauczyciel powinien stwarzać warunki na ćwiczeniach wymagające własnej pomysłowości, inicjatywy, np. w nauczaniu problemowym

Metody dydaktyczne

Metody kształcenia – wypróbowany, intencjonalnie (celowo o świadomie) i systematycznie stosowany układ czynności nauczyciela i uczniów, realizowany świadomie w celu spowodowania założonych zmianj w osobowości (w tym wiedzy, zainteresowań) oraz zachowaniach (umiejętnościach) (kierownicza rola nauczyciela)

Każda metoda jest sposobem działania, ale nie każdy sposób zasługuje na miano metody.

Metoda tym się różni od sposobu, że przez metodę rozumie się sposób z góry określany do zachowania w licznych i podobnych przypadkach.

Nauczanie nie jest ani koniecznym, ani wystarczającym warunkiem niezbędnym do uczenia się, ale jest czynnikiem pobudzającym do wywołania uczenia się.

Metody dydaktyczne

• Bezpośrednie – wykłady, prelekcje, ćwiczenia

• Pośrednie – wydawnictwa, telewizja, radio, komputer, wideo

Sposób przekazu	zalety	Wady
Bezpośredni	Współdziałanie nauczyciela i ucznia Zaufanie Poparcie, pomoc Łatwość przestrzegania wszystkich zasad Łatwość kontynuowania	Słaba penetracja środowiska Uzależnia Możliwość małej akceptacji przez wiele osób Duży koszt
Pośredni	Dotarcie do dużej liczby osób jednocześnie Stos. mały koszt Łatwość akceptacji Samodzielność decyzji	Słabe zaangażowanie Zawodność Nietrafione treści Trudności w kontynuacji

Wykład IV - 24-10-2011

WYKŁAD 4 24-10-2011

Metody dydaktyczne c.d.

 

Ćwiczenie:

• Wielokrotne powtarzanie czynności stanowiących treści ćwiczenia,

• Zorganizowanie w zaplanowany i przemyślany sposób,

• Wymagające wykorzystanie odpowiednich środków ułatwiających rozwijanie umiejętności

• Po opanowaniu umiejętności -> faza doskonalenie i podnoszenia sprawności głownie przez automatyzację niektórych czynności tj. przemianę w nawyk

• Wielokrotne wykonywanie czynności dla nabycia wprawy w działaniach umysłowych i praktycznych nie może być utożsamiane tylko z samym mechanicznym powtarzaniem czynności opanowanej

• Niezbędna jest znajomość jej podłoża teoretycznego

• Zgłębienie istoty czynności pozwala na jej zrozumienie i ułatwia lepsze wykorzystanie, pomaga w racjonalizowaniu czynności

Cele ćwiczenia

• Zdobywanie umiejętności

• Zdobywanie sprawności

• Zdobywanie nawyków

• Utrwalenie posiadanych umiejętności, aby zdobyta wiedza miała walory wiedzy operatywnej

Ćwiczenie - polega na stosowaniu wiedzy teoretycznej do celów praktycznych, mają walory poznawcze i wychowawcze, wyrabiają dokładność w pracy, zmysł organizacyjny, pomysłowość, umiejętność współpracy w zespole

 

 

ĆWICZENIA:

1. Praca powinna być wykonywana samodzielnie

1. Krótkie i częściej stosowanie są bardziej skuteczne

1. Proste i mniej skomplikowane są efektywniejsze niż zbyt trudne i skomplikowane

1. Powinny wzbudzić zainteresowanie, co ułatwi skupienie

Przebieg

 

1. Uświadomienie celu zajęć i znaczenia danej umiejętności dla praktyki

1. Opis wykonywania przy użyciu środków poglądowych (dla wytworzenia w świadomości modelu czynności)

1. Wskazanie sposobu wykonania i zaznajomić z niezbędnymi narzędziami

1. Pokaz wzorcowego wykonania z objaśnieniem

1. Próby wykonania czynności pod nadzorem czynności

1. Samodzielnie wykonywanie czynności

1. Kontrola opanowania czynności

Praca samodzielna - indywidualna lub w grupach
(formy mogą się przeplatać)

 

 

Zwiększa efektywność

Organizacja ćwiczeń

Przygotowanie ćwiczeń

Przygotowanie nauczyciela

Prowadzący musi zwracać uwagę na:

• Organizacja pracy

• Poprawność poszczególnych czynności

• Udzielać instruktażu

• Ewentualnie przeprowadzić pokaz
  (początkowy, w trakcie ćwiczeń lub końcowy)

• Ocenę pracy - najlepiej w formię dyskusji

• Podsumowanie pracy - przed czynnościami porządkowymi

Do obowiązków nauczyciela należy

Zaplanowania jadłospisów potraw

Powielenie przepisów, receptur

Obliczenie zapotrzebowania na produkty

Przygotowania stanowisk pracy, skompletowanie narzędzi, sprzętu, rozdzielanie produktów na zespoły

 

1. Przy doborze potraw bierze się pod uwagę praco- i czasochłonność

2. Przydzielanie zadań dla zespołów zbliżonych

3. Dobrze przygotowanie pracowni - dobra widoczność tablicy

4. Dobra widoczność środków dydaktycznych

5. Dobra widoczność stołu do wykonywania demonstracji (np.. Wykonywania potraw)

6. Stałe obserwowanie pracy uczestników przez prowadzącego

7. Udzielenie wskazówek, wykonywanie w miarę potrzeb pokazów cząstkowych

FOTOEKSPRESJA

"Który obrazek najlepiej Cię opisuje?"

Wykorzystanie obrazów, fotografii, reprodukcji - stworzenie atmosfery, zapoznanie osób w grupy przy cyklicznym badaniu/edukacji żywieniowej)

Ważne! - [PODSUMOWANIE]

Metody aktywizujące - sytuacyjna, przypadków, inscenizacji, ale też ćwiczeń praktycznych, pokazu, pogadanki i dyskusji.

Do utrwalania materiału nadają się dobrze: ćwiczenia, dyskusja, pokaz, pogadanka, inscenizacja

Zdobyciu umiejętności podejmowania decyzji sprzyja: metoda dyskusji, przypadków, sytuacyjna, inscenizacji

Nabywanie umiejętności praktycznych: ćwiczenia praktyczne

Przekaz nowych treści: pogadanki, pokaz, wykład

ŁĄCZENIE METOD - WSKAZANE

(wykład - pokaz - dyskusja
Pogadanka - dyskusja

Pogadanka - ćwiczenia - dyskusja)

 

Powinno mieć miejsce zarówno przy zaznajomieniu się nowym materiałem, utrwalania wiedzy, kontroli wiedzy

 

Zgodnie z zasadą stopniowania trudności - przestrzeganie kolejności - logika

(pokaz -> słowo -> dyskusja)

 

Każda metoda ma zalety i wady. Kwestia nie jaka metoda, ale jaka ich kombinacja wpływa na efektywność.

Dobór metod uzależnia się od:

 

• Cele, założenia i zadania - inne do utrwalenia, inne do sprawdzania wyników

• Treści nauczania - nowe - wykłady, pogadanki, prelekcja; zagadnienia dyskusyjne: dyskusja wykład problemowy

• Zestaw środków dydaktycznych - (lepsze - ćwiczenia, gorsze - pokaz)

• Organizacji pracy (czasu)

• Środowiska - potrzeb wykształcenia, możliwości percepcji (dzieci - pokaz, ćwiczenia; młodzież - dyskusje, wykład problemowy, inscenizacja)

• Warunków lokalnych

 

Formy bezpośrednie - za pomocą różnych metod są skuteczniejsze w przekonywaniu ludzi do zmian ich postaw i zachowań

 

Formy pośrednie - radio, TV, prasa itp.. Są efektywniejsze w podnoszeniu świadomości żywieniowej społeczeństwa - docierają do dużych grup odbiorców, przekazują nowe informacje.

Pomysłowość!

Efekty edukacji wyższy gdy:

1. Stawiamy cele są realne do osiągnięcia

1. Żywieniowcy, nauczyciele, popularyzatorzy są kompetentni ich wysokie kwalifikacje przewyższają wymagania podstawowe

1. Nauczyciele są komunikatywni, stale podwyższają swoje kwalifikacje

1. Przestrzegane są zasady: poglądowości, aktywności, przystępności, stonowania trudności, systematyczności, wiązania teorii z praktyką

1. Metody opierają się na aktywizacji odbiorców: dyskusje, pokazy z dyskusji, inscenizacje, ćwiczenia, rozwiązywanie problemów.

1. Edukacja jest cykliczna

1. Edukacja trwa możliwie długo

1. Umożliwia powtarzanie (podkreślanie) istotnych faktów, praw itd.., umożliwiając utrwalanie wiedzy nabytej

1. Materiały populyzacyjne są

   1. Zgodne z oczekiwaniami odbiorcy

   1. Są komunikatywne (język, obraz graficzne)

   1. Atrakcyjne

   1. Distisiwabue potrzeb (wieku, zdrowia, problemów)

 

FORMY POWSZECHNE UPOWRZECHNIANIA WIEDZY

 

Filmy i filmiki - daje możliwość samodzielnego kręcenia filmów, reklam oraz krytycznego ich analizowania

 

Cechy pozytywne	Cechy negatywne
Zbliża do realnych sytuacji (ruch, dźwięk)	Wysoki koszt i trudności produkcji
Wygodny dla większej grupy	Wymaga odpowiedniego sprzętu
Oszczędza czas i miejsce	Szczegółowo zaplanowany scenariusz "aktorzy"
Motywuje, kształtuje podstawy
Stawia problemy
Pokazuje sposoby wykonania
Atrakcyjny dla odbiorców

 

Przekaz telewizyjny, filmy szczególne dobry dla ludzi starszych, niepełnosprawnych, chorych, matek, małych dzieci

Atrakcyjne są quizy, ale trwające krótko

Telewizja:

 

Cechy pozytywne	Cechy negatywne
Możliwość dotarcia do dużej grupy odbiorców	Wysoki koszt początkowy produkcji i sprzętu
Pozwala na powtarzanie treści	Wymaga podpowiedniego sprzętu
Pobudza emocje, kształtuje poglądy	Wymaga kwalifikacji
Rozwija, stawia problemy
Pozwala na obserwowanie naukowych eksperymentów
Odtwarza sytuacje

Wykorzystywane w szkołach, na kursach, w sklepach, prywatnych domach w poradnictwie żywieniowym.

 

Radio i słuchowiska

 

Cechy pozytywne	Cechy negatywne
Odbiór w małych i dużych grupach	Potrzebne studio nagrań
Pozwala na dostosowania do różnych poziomów i potrzeb	Brak sprzężenia zwrotnego
Atrakcyjność, skupia uwagę	Konieczność adaptacji
Stosunkowo tani Lepszy w kombinacji z innymi środkami

Radio

Szczególnie słuchane przez osoby starsze, kobiety

Dla dzieci i młodzieży atrakcyjne programy muzyczne - należałby wykorzystać tę sytuację do przekazu istotnych treści żywieniowych

 

 

Płyty CD

Nadają się do słuchania przez wszystkich

W grupach małych, większych, indywidualnie

Odbiór indywidualny pozwala na dostosowanie przekazu do indywidualnego tempa pracy

Liczbę powtórzeń dostosowuje się do własnych potrzeb

 

Komputery - daje możliwość samodzielnego wykorzystania materiałów edukacyjnych w formie pisanej i graficznej, robienie programó edukacyjnych, w tym przeznaczone do samokontroli

 

Cechy pozytywne	Cechy negatywne
Przechowywanie dużego materiału	Przygotowanie praco- i czasochłonne
Dobre do rozwiązywania problemów	Potrzebny sprzęt
Dobre do samokontroli	Drogie
Dostosowanie temapa pracy do potrzeb odbiorcy
Dostosowanie na adaptowanie do indywidualnych potrzeb

Komputery z programami żywieniowymi

 

1. Zainstalowane w dużych hipermarketach w USA

2. Wpływały na szybkie upowszechnianie się tej formy przekazu wiedzy żywieniowej

3. Wzbudziły bardzo duże zainteresowanie, istotnie większe u mężczyzn i chłopców niż u kobiet i dziewcząt

 

Ulotki i broszury

1. Rozprowadzane różnymi drogami

 

1. Przeznaczone dla różnych grup ludności - także dzieć i młodzieży, na przykład rysunkowe, komiksy, bajki itp.. - w przychodniach zdrowia, szpitalach, przedszkolach, szkołach, kursach żywieniowych

 

1. W USA rozprowadzane są za darmo min. W molach handlowych w innych sklepach spożywczych, barach, stołówkach studenckich, nawet resauracjach, ale nie cieszą się dużym zainteresowaniem

 

Wady - ograniczenia czasowe konsumenta

Konieczność współpracy z producentami, restauratorami, żywieniowcami itp..

Czasopisma, prasa codzienna - daje możliwość samodzielnego wyboru, czytania, dzielenia się z innymi, dyskutowania oraz krytycznego ich analizowania

 

Cechy pozytywne	Cechy negatywne
Łatwo dostępne , tanie	Trzeba indywidualnie je zdobywać
Zupełnie niekłopotliwe	Nie jest pewnym żródłem informacji
Chętnie czytane(atrakcyjne treści i formy)
Łatwo stosować cykliczność

 

Informacje na opakowaniu - GDA (guide of daily allowance)

Szczególna forma i metoda upowszechniania wiedzy o żywieniu przekazywana do szerokich grup odbiorców - konsumentów

 

Reklama żywności - bardzo duża siła nośna

Niebezpieczeństwa związane z przyswajaniem fałszywych, mylnych, nieprawidłowych, nienaukowych informacji

 

Kampanie społeczne - docierają do dużej grupy odbiorców, systematycznie i przez dłuższy czas informująco ważnych aspektach, "oswajają" konsumentów

 

Materiały FAO - "czy wiesz, co jesz?"

Ulotki i broszurki wraz z konspektami - wzrost istotny poziomu wiedzy żywieniowej

W każdym przypadku korzystania z powyższych form i krytycznych analizy treści w grupie, wzmacniającej zapamiętanie, rozumienie i możliwości właściwego zastosowania ich w praktyce,

Należy wziąć pod uwagę, że efektywnie uczestnicząca w zajęciach grupa warsztatowa nie powinna przekraczać 20 osób

 

Strategia korzystania z urozmaiconych, wielu metod i form ma największy wpływ na zmianę ludzkich zachowań żywieniowych

ale

ich nadużywanie w jednym czasie może wpłynąć na poswatanie: chaosu informacyjnego, dezorientacji, utraty zaufania.

Dobór form i metod

1. Powinien być elastyczny, uwzględnić:

2. Różnice osobowości,

3. Mentalności,

4. Wiedzy i zdolności zachowań żywieniowych

Najgorszy w skutkach błąd - podawanie wielu niespójnych ze sobą wiadomości, płynących z różnych źródeł, naukowych, rządowych, prywatnych. Prowadzi do dezorientacji i utraty zaufania

 

Siłą nośna masmediów w przekazie informacji żywieniowych jest wyjątkowo duża i trudna do przecenienia

 

Stwierdzono wzrost:

We Francji o >50% szczególnie TV o 25% jak i innych krajach

Na temat profilaktyki chorób cywilizacyjnych,

Skutków nadmiernego spożycia tłuszczów i cholesterolu (USA)

Masmedia

1. Przyczyniły się w Szwecji i innych krajach Skandynawii do zmiany niektórych zachowań żywieniowych:

2. Poprawy regularności spożywanych posiłków

3. Poprawy regularności spożywania śniadań I i II

4. Poprawy składu posiłków, szczególnie śniadań

 Służą upoglądowaniu treści, bezpośredniego poznawania rzeczy i zjawiska

Efektywność pracy dydaktycznej mogą podnieść o około 20-40% - aktywna praca słuchacza a przy biernej postawie słuchacza - ok. 10-15%

DLA WZROKOWCÓW

Zmysł dotyku, węchu i smaku - do 3-6%

Słuch - ok. 13%

Wzrok ok. 75%

 

Przy odpowiednim wprowadzaniu środków dydaktycznych można angażować różne receptory jednocześnie co sprzyja szybszemu, łatwiejszemu , trwalszemu przyswajaniu wiadomości.

2. Naturalne produkty

3. Okazje

4. Modele

5. Atrapy

6. mankiety

1. Przeźrocza

2. Filmy

3. Ilustracje

4. Plansze

5. zdjęcia

 

Planowanie edukacji żywieniowej

Spirala edukacyjna

Zasady korzystania ze środków dydaktycznych

2. Właściwy moment wprowadzenia

1. Zapewnienie widoczności

1. Odpowiednie skomentowanie

1. Odpowiedni długi czas ekspozycji

1. Odpowiednio dobrane

1. Różnorodność

1. Nie przeładowanie treścią

1. Jednostronnie przedstawiać zagadnienia, nie wielostronne

1. Odpowiednie proporcje miedzy wielkością rysunku, napisów i tytułu - muszą zapewniać skoncentrowanie uwagi na najistotniejszych treściach

1. Przedstawianie naturalistyczne przedmiotów

1. W miare możliwości posługiwanie się barwą - rola dydaktyczna kolorów.

Efektywność nauczania,

Czyli skuteczność procesu edukacyjnego, stopień zrealizowania zamierzonych celów kształcenia

 

Ocena efektywności działań edukacyjnych

Określenie zmian poziomu wiedzy żywieniowej teoretycznej

WYKŁAD 5, 7.11.2011

28 listopada zaliczenie!!!!

Efektywność nauczania

Czyli skuteczność procesu edukacyjnego, stopień zrealizowania zamierzonych celów kształcenia.

Ocena efektywności działań edukacyjnych:

• Określenie zmian poziomu wiedzy żywieniowej teoretycznej i praktycznej

• Zmiany w strukturze spożycia na podstawie:

  • Danych statystycznych – GUS-u, badań naukowych

  • Badania panelowe

Ocena skuteczności programów w mediach

Poprzez badania:

• Oglądalności programów TV czy innych

• Słuchalności programów radiowych

Ocena przydatności i zrozumiałości materiałów przed interwencją przez:

• Ocenę odbiorcy materiału w bezpośrednim wywiadzie

• Oceny w grupach fokusowych – 4-6 osobowych grupach spełniających ściśle określone kryteria

Wyniki badania efektywności wybranych metod i form dydaktycznych:

• TV – duża lub bardzo duża, szczególnie wśród starszych ludzi, nawet przy jednorazowym przekazie TV

• Quiz – wzrost dobrych odpowiedzi (P-F)

• Z 59% do 84% - w badaniach bezpośrednio po audycji

• Wzrost dobrych odpowiedzi (P-F) z 59% na 72% po 3 miesiącach

• Bardzo duża skuteczność w grupie analfabetów

Wideo – duża efektywność nawet po jednorazowym zastosowaniu tej metody w nauczaniu żywienia

Duża skuteczność w poradnictwie dietetycznym.

Broszury

Różne wyniki efektywności – stosunkowo skuteczne w edukacji osób starszych

Postery, plakaty – bez względu na motywację (była czy nie) – skuteczność spora wśród osób starszych

Ulotka

• Skuteczność różna w zależności od rodzaju produktu, formy przekazu, np. dołączona do produktu Tesco – skuteczna

• Stosunkowo efektywna w edukacji starszych osób

• Wzrost wiedzy w grupie zmotywowanej i niezmotywowanej

• Wpłynęła na poprawę tylko 1 odpowiedzi nt. błonnika

• Nie było różnic w masowej popularyzacji grup, które dostały albo nie dostały (ulotki)

• Podnosiły wiedzę po przeczytaniu ulotek rozdawanych na ulicy

Ulotka z reklamą żywności – symptomy zmian niewłaściwych zwyczajów żywieniowych

Schemat badań poziomu wiedzy i efektywności form edukacji

Nawet jednokrotnie przeprowadzone zajęcie miało istotny wpływ na wzrost wiedzy żywieniowej, który choć w mniejszym stopniu, utrzymywał się po upływie 2 miesięcy

• Umiejętność korzystania z informacji żywieniowej na etykiecie zamieszczanej na opakowaniu, uległa poprawie w stopniu wyższym w III etapie badania

• Wszystkie badane metody edukacyjne (pogadanka, ulotka, video) wpłynęły, choć nie w jednakowym stopniu, na wzrost poziomu wiedzy żywieniowej badanej grupy

• W większości przypadków przekaz tych samych treści był bardziej skuteczny przy zastosowaniu filmu video oraz pogadanki z magnetofonu, niż ulotki

• Im dłuższe oddziaływanie na uczestników edukacji, a dobrane formy i metody bardziej poglądowe, tym skuteczność ich większa

• W ramach istniejących warunków należy starać się wybierać do realizacji te formy i metody, które dają lepszą efektywność

• Najbardziej pożądana byłaby forma kursu, z wykorzystaniem wielu rozmaitych metod, wśród nich filmu wideo i nagrania magnetofonowego

• Jeśli nie kurs, to przynajmniej cykl ćwiczeń, pokazów, czy prelekcji tematycznie i logicznie z sobą powiązanych tworzących łącznie zamkniętą tematycznie i logicznie pewną całość

WYKŁAD 6 14.11.2011r.

EFEKTYWNOŚĆ EDUKACJI

Treści edukacyjne już na poziomie planowania należy dokładnie określić:

• Ilość i rodzaj informacji

• Wzajemne między nimi proporcje

• Kolejność treści zapewniająca ich logiczne, zgodne z zasadą stopniowania trudności

• treści muszą być ściśle skorelowane z założonym celem – nie mogą być w stosunku do celu ani zbyt wąskie, ani za szerokie

• niespójność celu i treści uniemożliwia czasem całkowicie jego osiągnięcie

• treści muszą być ściśle ze sobą związane

• o trafionym lub chybionym doborze treści decyduje niekiedy środowisko odbiorców

ZAKRES uzależnić należy od:

• poziomu ogólnego słuchaczy

• wykształcenia

• stopnia znajomości przedmiotu

• zainteresowań

• potrzeb

• oczekiwań

• umiejętności praktycznych

Osobom o niskim poziomie wiedzy ogólnej, słabo orientujących się w zagadnieniach żywienia należy podawać niewielką porcję wiedzy, ograniczoną do wiadomości elementarnych

Starannie wyjaśnić pojęcia i terminy jak:

• kaloryczność

• energetyczność

• wartość odżywcza

• zmienność produktów

• składniki pokarmowe

• składniki odżywcze – różnica z pokarmowymi

• suplementy

• wzbogacanie

• różnice pojęć – j.w.

• źródło składników odżywczych (pokarmowych) – różnica między produktem bogatym w jakiś składnik a źródłem

• wyjaśnić na przykładach znaczenie terminów ‘chude’, ‘tłuste’, ‘półtłuste’

• objaśnić pojęcia kwasów tłuszczowych nasyconych, nienasyconych, trans, podać ich źródła lub produkty bogate w te składniki

• przybliżyć pojęcie i pomóc i zrozumieć co znaczy nadmiar oraz niedobór jakiegoś skłanika

• wyjaśnić, podać przykłady przeliczania miar domowych na masę w g czy dag, album produktów i potraw

• przekonać do unikania sformułowań takich jak ‘zdrowa żywność’ , ‘zdrowe odżywianie’

Treści dostosować do wieku uczestników:

• wiąże się to z doświadczeniem życiowym

• umiejętnościami praktycznymi

• zdolnościami percepcyjnymi:

  • małym dzieciom podawać niewiele i proste treści

  • nauczanie praktyczne ograniczać do czynności łatwych, bezpiecznych i mało czasochłonnych

• W środowisku zróżnicowanym poziomem lub dobrze nie rozpoznanymi treści dobrać do poziomu przeciętnego

• Wśród osób z silnie zakorzenionymi niewłaściwymi nawykami postępować z wielką delikatnością, nienachlanie i nie w sposób narzucający się

Zbyt natarczywe narzucanie poglądów, choćby najsłuszniejsze, nie odnosi pożądanego skutku

• Unikać w związku z tym sformułowań: trzeba, należy, nie wolno, w żadnym razie, musi się itp.,

• Do zmiany postaw i upodobań przekonywać stopniowo i łagodnie, ‘mimo chodem’

• Formę dobrać do zaplanowanych treści

• Zaplanować na ćwiczenia nie tylko treści, ale komentarze i instruktarze do nich

• Na ćwiczenia opracować dokładnie, szczegółowo receptury potraw, kolejność wykonywanych czynności.

• Obliczyć potrzebny sprzęt, produkty

• Zaplanować, zapisać tezy do dyskusji (bardzo ważna, aktywizująca, ale obie strony muszą być do niej przygotowane)

• Zgodnie z zasadą stopniowania trudności na początek zajęć zaplanować proste i łatwe do zrozumienia i wykonania potrawy

• Stopniowo wprowadzać trudniejsze kwestie

• Dobór potraw musi odzwierciedlać przedstawiane zasady żywienia – nie mogą być zbyt kaloryczne, trudno strawne, zawierać dużo cukru, tłuszczu, soli

• Jeśli planuje się deser – ma odzwierciedlać racjonalne zasady – nie tłuste, z owocami, galaretką, mlekiem, napojami mlecznymi

• Potrawy wybrane powinny odzwierciedlać dbałość o zasady i zdrowie, ale i jednocześnie dużą atrakcyjność – proste, smaczne, ładne dekoracje

• Planować tak potrawy, aby w sumie tworzyły pełno wartościowy posiłek

• Wybór odpowiednich metod

• Wybór odpowiednich środków dydaktycznych do zrealizowania poszczególnych tematów

• Dobór metod dokonuje nauczyciel kierując się celami kształcenia, treściami, warunkami środowiskowymi

• W miarę możliwości korzystać z metod w edukacji żywieniowej szczególnie skutecznych: pokazy, ćwiczenia, ale i pogadanki, dyskusje, metody aktywizujące

• Jeśli są ku temu warunki – łączyć metody z sobą

• Zaplanować, zgromadzić i ewentualnie wykonać środki dydaktyczne – plansze, tabele, wykresy, foliogramy

• Zaplanować kolejność stosowania środków dydaktycznych, zaplanować treści komentarzy

Ocenić, czy środki dydaktyczne są:

• Odpowiednio powiązane z treściami zajęć

• Stanowią właściwe źródło informacji (czy są aktualne, zgodne z wynikami badań naukowych)

WYKŁAD 7 21.11.2011

Z badań wynika że

• Ludzie oczekują wiarygodnej informacji o żywności, czyli jednoznacznej

• Przyswajać będą tylko informacje łatwe do wykorzystania, zrozumiałe oraz postrzegane jako pożyteczne, potrzebne i nowe

• Dostarczanie (przekazywanie) informacji nie jest równoznaczne z ich wykorzystanie – wspólna dla wszystkich form edukacji

• Badania interwencyjne w wybranych miejscach mogą być efektywne wtedy, gdy miejsca te są widoczne i odwiedzane przez stałych klientów (restauracje, mcdonalds, sklepy, , stołówki szkolne, akademickie, bufety, kawiarnie)

• Dostarczanie wiedzy o żywności i żywieniu daje korzyści nawet wówczas, gdy nie są one wykorzystywane (np. dotyczące mniej znanych produktów, potraw), ale zwiększa to ich akceptację oraz poprawia wizerunek źródła informacji

Efekttwnośc edukacji – skuteczność założonych celów – zdobycie trwałe wiedzy teoretyczne i umiejętności praktyczne

Miara efektywności – osiągnięcia nauczania, czyli zdolności do samodzielnego rozwiązania określonego zadania

Pomiat osiągnięć- sposób sprawdzania wynikó procesy dydaktycznego

Warunki niezbędnym tworzenia i realizowania efektywnych programów edukacji zdrowotne w tym żywieniowej, jest prowadzenie badań ewaluacyjnych

Ewaluacja związana z promocją zdrowia i edukacją zdrowotną – ocena osiągnięcia założonych celów podjętej interwencji, czyli realizacji programu nauczania

Testy poziomu wiedzy

1. Pytania otwarte i półotwarte

2. Pytania zamknięte

   • Pytania jednokrotnego wyboru

   • Pytania wielokrotnego wybory

   • Testy typu Prawda/fałsz – alternatywne

   • Kafeteryjne – uszeregowanie wariantów odpowiedzi

   • Pytania - Skale preferencyjne (1-5; 1-7; 1-9)

   • Pytania - Typu quiz (Badania preferencji żywieniowych, badania zachowań żywieniowych)

Kwestionariusze wypełnianie samodzielne – ankieta (mogą być rozdawane, pocztowa wysyłka, audytoryjne itp.)

Ewaluacja programu edukacji (lub proście edukacji żywieniowej)

Pomiar osiągnięć musi charakteryzować się

Odpowiednią ścisłością

Sprawdzanie wiedzy musi odbywać się według bardzo precyzyjnie określonych reguł w celu określenia zależności między osobami badanymi a wynikami badań.

Test lub inne zadanie kontrolne musi charakteryzować się

Dokładnością

Obiektywnością

Liczbową wymiernością

Cechy testu:

Rzetelnością – powtarzalność wyników każdego pomiaru – przez wyliczenie korelacji między wynikami 2 kolejnych prób (pomiarów)

Trafność – co się bada lub mierzy – korelacja jedno tematycznych testów

Czułość pomiaru – pozwala na rejestrowanie różnicowania badanych przez zastosowanie określonego narzędzia testu

Typy pytania	Zalety	Wady
Otwarte	Swobodne Samodzielne odp. Bez sugerowania	Wymagają kompetencji Trudności kodowania Wymuszają subiektywną selekcję
Zamknięte	Łatwiejsze Ułatwiają kompetencję prowadzącego Łatwe porównanie wyników	Ograniczają swobodę Ograniczają samodzielność Ułatwiają zgadywanie

Zniekształcenia wywiadu:

Błędy ankieterów:

1. Zadawanie pytań sugerowanych odpowiedzi

2. Trudności w kontakcie

3. Błędy w rejestrowaniu odpowiedzi

4. Niezachowanie tych samych warunków odpowiedzi

Błędy respondentów

1. Udzielanie nieprawdziwych odpowiedzi

2. Udzielanie odpowiedzi niepełnych

3. Udzielanie odpowiedzi niedokładnych

4. „wyciąganie” podpowiedzi od ankietera

WAŻNE – WYKŁĄD W PIGUŁCE:

• Wybór odpowiednich metod

• Wybór odpowiednich środków dydaktycznych do zrealizowania poszczególnych tematów

• Doboru metod dokonuje nauczyciel kierując się celami kształcenia, treściami, warunkami środowiskowymi

• W miarę możliwości korzystania trzeba z metod edukacji żywieniowej – szczególnie skutecznych”: pokazy, ćwiczenia ale i pogadanki, dyskusje, metody aktywizujące

• Jeśli są ku temu warunki – łączyć metody ze sobą

• Zaplanować, zgromadzić i Ew. wykorzystać środki dydaktyczce – plansze, tabele, wykresy, foliogramy

• Zaplanować kolejność stosowania środków dydaktycznych, zaplanować treść komentarzy.

Preferencyjne systemy sensoryczne

Charakterystyka wzrokowców:

2. Libią wykresy, tabele, teksty zwarte

3. Lubią się uczyć przez obserwację – pokazy demonstracyjne, wystawy

4. Lubią opisy, pamiętają twarze

5. Zapominają imiona i nazwiska

6. Lubią robić notatki, zapisywać plany, rozkłady zajęć

7. Lubią robić listy rozwiązań

8. Lubią wpatrywać się w coś

9. Lubią rysować, malować

• Myśli formułują w postaci obrazów

• Nieporządek i ruch ich dekoncentruje

• Lubią porządek i schludność choć nie muszą go mieć

• Łatwo „zabijają wzrokiem” płaczą, so ekspresyjni

• Preferują sztuki wizualne

• Preferują słowa – horyzont, obraz, jasność, mroczny, przejrzysty, klarowność, to wygląda

Charakterystyka słuchowców

2. Lubią rozmowy, dialogi

3. Prowadzą ze sobą „głośne rozmowy”

4. Unikają długich opisów

5. Nie zwracają uwagi na ilustracje

6. Mówią po cichu, poruszają ustami

7. Powtarzają głośni to co napisali lub przeczytali

8. Głośno myślą

9. Zapamiętują i powtarzają melodię

10. Zapamiętują przez głośnie rozmawianie

• Rozmawiają ze sobą

• Zapominają twarzy

• Hałas ich dekoncentruje, nie zwracają uwagi na szczegóły

• Myślą w słowach, myślą wśród dźwięków

• Lubią słuchać innych, ale i słuchać też siebie

• Do czyjejś rozmowy chcą się wtrącić – niecierpliwią się

• Wypowiedzi słuchowców są bardzo długie

• Wolą muzykę niż inne sztuki

• Słowa: coś brzmi, to daję harmonię

• Wolą słuchać niż mówić

Charakterystyka czuciowców

1. Lubią czuć zapachy i smaki

2. Lubią czuć strukturę, konsystencję

3. Lubią emocję, ruch akcję

4. Lubią uczyć się przez doświadczenia

5. Lubią sami wykonywać zadania

6. Lubią angażować się bezpośrednio

Nie są dobrymi słuchaczami:

Aktywne słuchanie wymaga:

Koncentracji uwagi

Kontaktu wzrokowego

• Najlepiej pamiętają to co sami zrobili

• Lubią szybkie akcje, ale czytania nie lubią

• Ich wyobraźnia „pracuje w ruchu”, ruszaj się, kręcą, chodzą, czymś manipulują.

• Podskakują z zadowolenia

• Tupią ze złości

• Żywo gestykulują

• Mają często kłopoty z ortografią

• Słowa: Czują sprawy, brzmi dobrze, komponuje się ładnie

  • To ma postać

  • Musimy ruszyć tę sprawę

  • To mi źle pachnie

Szkoły są przygotowane głownie dla słuchowców/wzrokowców

Informacje zamknięte, konkretnie określone

Blokady komunikacji werbalnej

• Niedostosowanie językowe

• Argumentacja nie z tej bajki

• Nie uwzględnianie możliwości intelektualnych słuchacza

• Słuchanie – proces aktywny

System sensorycznym kineskopowy, słuchowy, wzrokowy – mniej więcej po równo w społeczeństwie 1/3