Siddhartha Gautama (Budda)

Żył on w ok. 560-480 roku p.n.e. Po swym oświeceniu nazwał się Buddą. Siddharta był synem króla panującego w Kapilavastu, mieście w północno-wschodniej części Indii. Porzucił jednak życie księcia. Zetknął się on z biedą, starością, głodem, śmiercią. To nie pozwalało mu żyć w otoczeniu luksusów i przyjemności. Zostawił swą żonę i syna, i wyruszył w wędrówkę swego życia. Słowo Budda oznacza "Przebudzony", "Poznający". Z nim to właśnie związana jest słynna przepowiednia:"Jeśli książę pozostanie w pałacu, będzie wielkim królem, który podbije świat. Jeśli jednak porzuci dworskie życie i wybierze życie duchowe, zostanie Buddą."

W filozofii buddyzmu, który jest zarazem prądem filozoficznym jak i religią, nie ma w nim boga, jest dążenie do uwolnienia od cierpienia wszystkich żyjących istot. zdecydował się na skrajną ascezę i praktykował ją przez kilka lat. Ale wciąż nie osiągnął celu. Siddharta mając trzydzieści pięć lat zrozumiał, że ani skrajne przyjemności, ani wyczerpująca siły asceza nie są właściwymi ścieżkami. Wkroczył wtedy na "drogę środka", odżywiał się zdrowo, nie zamęczał swego organizmu, ale też nie wyznawał skrajnego hedonizmu.

Pewnego dnia, siedząc pod olbrzymim figowcem- ashvattha (zwanym później Drzewem Bodhi), doznał olśnienia i nagle zrozumiał sens całej zagadki. Siddharta spędził noc na głębokich rozmyślaniach i z nadejściem ranka był już przekonany, że znalazł rozwiązanie. W ten sposób stał się Budda, pierwszymi słowami jakie wypowiedział: były słowa "O jakże wspaniale! Każda istota bez wyjątku jest Buddą"

Zasady moralne buddystów określa tzw. "Ośmiostopniowa ścieżka".

Ośmiostopniowa ścieżka zawiera etyczną modlitwę Buddy: właściwa wiara, właściwe postanowienie, właściwa mowa, właściwy czyn, właściwe życie, właściwe dążenie, właściwe pamiętanie, właściwe zagłębianie się. Kto pozna szlachetne prawdy i kroczy ośmiostopniowa ścieżką, dostępuje zbawienia. Celem jest osiągnięcie nirwany (rozproszenia). Oznacza to stan pełnego wygaśnięcia pragnień życiowych i wyrwanie się z kręgu wcieleń. Oświeceni potrafią uwolnić się od wszelkich pragnień już za życia, a po swej śmierci osiągają pełną nirwanę.
Po śmierci Buddy jego naukę rozwijano w różnych kierunkach: Szkoła hinajana („mały wóz") reprezentuje buddyzm klasztorny, który troszczy się o drogę świętości dla niewielu wybranych.
Mahajana („wielki wóz") zwraca się z kolei do szerokich warstw. Uwielbienie Buddy nabiera cech teistycznych, jednostce na drodze do świętości pomoc zapewnić mogą bodhisattwowie. Są to oświeceni, którzy z miłości do ludzi wyrzekają się przejścia w nirwanę.

(F. Kuznmann, F. P. Burkard, F. Wiedemann, Atlas Filozofii, Warszawa 1999, s. 21)