Podstawy zarządzania
Wykład 15.11.2009r.
Istota powstania dziedziny zarządzania:
Działanie zorganizowane jest przesłanką podstawową do powstania formy zorganizowania ludzi.
Jeśli ludzi działają wspólnie niżeli działali by w pojedynkę współdziałający ludzie lepiej osiągają cele – człowiek w pojedynkę nie byłby w stanie osiągnąć celu.
Zjawisko synergii polega na tym że współdziałające elementy (jednostki) dają wynik lepszy niż prosta suma skutków wywołanych przez każdy z tych elementów. Grupa ta osiąga większe korzyści aniżeli osiągnęliby je pracując w pojedynkę.
Efekt synergiczny – systemowe kształtowanie i regulowanie procesów fizycznego obiegu towarów oraz ich informacyjnych uwarunkowań w aspekcie optymalizacji realizowanych działań i celów. Stwarza możliwości osiągnięcia efektów synergicznych jako rezultatu współdziałania poszczególnych funkcji, procesów, elementów pracy itp.
Efekty synergiczne są rezultatem systemowego, strukturalnego i wieloaspektowego podejścia do kształtowania struktury czynności i nakładów w sferze fizycznej dystrybucji dóbr i działalności gospodarczej podmiotów rynkowych.
Efekt synergiczny jest ważną przyczyną tworzenia organizacji. Pewnych celów nie można osiągnąć pojedynkę; w zespole można je osiągnąć sprawniej. Efekt synergiczny stanowi sens tworzenia i istnienia organizacji. Organizacja daje możliwość lepszego osiągnięcia efektu synergicznego.
Na efekt synergiczny składają się dwa rodzaje efektów:
- efekt organizacyjny ( podział pracy)
- efekt facylitacyjny związany jest z relacjami (ludzi) współdziałających osób (słuch, wzrok) czy wzajemnie się wspierają;
Podział pracy pomiędzy członków zespołu prowadzi do jej sprawniejszego wykonania. Źródła wydajności pracy – lepsze wyniki.
Efekt synergiczny nie występuje samoistnie lecz może być zaprzepaszczony. Aby go osiągnąć potrzebna jest synchronizacja ludzi (chęć, wola, współpraca), zgoda, skoordynowana współpraca.
Synergia zachodzi gdy wszyscy w zespole mają współpoczucie odpowiedzialności za pracę; łączy ich wspólna potrzeba sukcesu.
Efekt organizacyjny z tytułu synergii pojawia się głównie w wyniku:
Możliwości dokonania podziału pracy
Zwiększenia ciągłości pracy
Umożliwienia koncentracji i scharmonizowania sił i środków w czasie i przestrzeni (pełne wykorzystanie zasobów) ; jeśli jest dobra organizacja lepsze jest wykorzystanie zasobów.
Wzajemnego oddziaływania motywacyjnego ludzi (kiedy ludzie starają się wykorzystać lepiej i więcej)
Większej możliwości przetrwania w otoczeniu (ludzie wewnętrznie zintegrowani lepiej dadzą sobie radę w otoczeniu)
Organizacja jest rozumiana w znaczeniu rzeczowym jako forma działań zorganizowanych ludzi; np. szpital, szkoła
W znaczeniu atrybutowym słowo organizacja oznacza cechę rzeczy lub ciągu zdarzeń informującą że coś działa sprawnie; pewna całość jest dobrze zorganizowana.
Znaczenie czynnościowe organizacji oznacza tworzenie, ciąg uporządkowanych elementów z danej dziedziny.
Organizowanie jest jedną z 4 funkcji zarządzania. Do pozostałych należą: planowanie, kontrolowanie, koordynowanie.
Organizacja w znaczeniu atrybutowym => sprawnie działająca organizacja w znaczeniu rzeczowym.
Organizowanie jest formą organizacji i współdziałania. Jest to systematyczny układ ludzi dla osiągnięcia określonego celu. Grupa ludzi współpracujących ze sobą, która dąży do osiągnięcia celu lub celów.
Misja organizacji – jest podstawową wartości, którą organizacja zamierza osiągnąć/ tworzyć; np. produkcja samochodów.
Instytucja (zarządzanie instytucją) jest to organizacja w skład której wchodzą ludzie i rzeczy im potrzebne; której cele zostały zapisane w odpowiednim akcie prawnym. Opisanie celów i zasad stanowi proces formalizacji.
Instytucja to instytucja sformalizowana; sformalizowanie polega na ustaleniu wzorców zachowań człowieka w instytucji; np. urząd, społeczeństwo, państwo, zespół piłkarzy (jeśli posiadają akt prawny i są zarejestrowani.
Instytucjonalizacja – polega na tworzeniu i wprowadzaniu wzorców i działań dla utrwalenia celów, zasad i struktur organizacyjnych.
KAŻDA INSTYTUCJA JEST ORGANIZACJĄ ALE NIE KAŻDA ORGANIZACJA JEST INSTYTUCJĄ.
Stopnie sformalizowania:
- mało sformalizowanie
- bardzo sformalizowane
Model organizacji (instytucji);(Nowoczesne ujęcie instytucji) – system złożony z 4 podsystemów:
- ludzie (członkowie organizacji)
Decydują czy instytucja będzie osiągać wyznaczone cele.
- cele (świadome lub podświadome w danej chwili antycypowane stany rzeczy uważane za pożądane)
Zawsze dotyczą przyszłości; (antycypowanie to sprowadzanie przyszłości do teraźniejszości/ zakładanie do czego chcemy dążyć w przyszłości.) chcąc osiągnąć cel należy wyznaczyć czas (horyzont) w jakim zostanie osiągnięty jeden z celów wywodzący się z zadania.
Różnice między zadaniem a celem:
- zadania/cele przydzielone do konkretnych ludzi i ich wykonanie
Ustalenie celów (jest potrzebne do oceny członków organizacji) i działań(jest ważne dla opracowania planów).
- struktura
Jest to zbiór reguł porządkujących zadania uczestników organizacji. Jest konsekwencją działań i przyjętych celów organizacji.
Standaryzacja czynności => podział władzy w organizacji => rozpiętość kierowania
Struktura organizacyjna = konkretne cele i osoby organizacji.
- technologie
Ten system organizacji oznacza połączenie zasobów materialnych i niematerialnych czyli ludzi ze środkami technicznymi, procedurami działania i informacjami dla pozyskania produktów lub usług.
Technologie określają koszty produkcji.
Te wszystkie 4 podsystemy są ze sobą powiązane/ współzależne i konieczne jest ich współdziałanie.
Każda organizacja z otoczenia czerpie zasoby. A w zamian dostarcza produkty, dobra i usługi. Organizacja musi wytwarzać akie wyroby żeby miały nabywców w otoczeniu.
Cechy charakterystyczne organizacji jako systemu:
- organizacje jako systemy otwarte- stale prowadzą z otoczeniem wymianę dóbr materialnych, energii i informacji
- uporządkowanie organizacji – organizacje są systemem złożonym z 4 podsystemów (ludzi, cele, struktury i technologie)
- organizacje są systemami celowo tworzonymi przez ludzi do realizacji określonych funkcji – tzn. że organizacje mogą być projektowanie jak wszystkie inne systemy
- organizacje charakteryzują się budową hierarchiczną tzn. że w strukturze organizacyjnej wyróżnia się elementy wyższego i niższego rzędu
- organizacje mają zdolność doskonalenia się, podnoszenia swojej sprawności działania
- organizacje zdolne są do osiągania dość stałych stanów równowagi z otoczeniem
- funkcje kierownicze w organizacji znajdują się w procesach sterowania i regulacji dla prawidłowego przebiegu tych procesów; szczególne znaczenie mają tu znaczenie sprzężenia zwrotne z otoczeniem. Tylko nieliczne organizacje mogą zmieniać otoczenie.
- organizacje charakteryzują się ekwifinalnością celów tzn. że podobne efekty mogą być osiągane w różnych typach struktur organizacyjnych i w różnych procesach organizacyjnych
Każda organizacja jest systemem stanowi układ elementów na zasadzie współprzyczyniania się elementów do powstania całości
Według kryteriów funkcji organizacje można podzielić na:
Instytucje sprawujące władzę wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą – zadaniem jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania państwa
Instytucje której podstawową funkcją jest zaspokojenie potrzeb materialnych człowieka jako całości lub poszczególnych członków np. organizacje gospodarcze (wytwarzająca dobra i usługi) osiąganie zysków i dochodów
Organizacje gospodarcze typu non profit zysk należy się właścicielowi za udzielenie kapitału. Taka organizacja rozdziela przychody na różne
Instytucje zaspokajające potrzeby sportu, rekreacji, zdrowia, turystyki i wypoczynku – realizowanie rozwoju osobowości ludzi.
Instytucje społeczno-polityczne; ich głównym celem funkcjonowania jest banie o interesy określonych warstw, klas społecznych, kręgów zainteresowań. Dążą do popularyzacji idei poglądów instytucji społeczno-politycznych, np. partie polityczne, związki zawodowe, organizacje studenckie, towarzystwa naukowe, organizacje kobiece, partie polityczne kobiece. Wspólną cechą tych instytucji jest dobrowolne przynależenie. Ich funkcjonowanie opiera się na pracy społecznej członków.
Instytucje religijne – instytucje zrzeszające ludzi o określonych przekonaniach religijnych. Ludzie uznają ten sam system wartości i to łączy ludzi przynależących do tych instytucji.
Rodzina jest też instytucją. Główną funkcją założenia rodziny jest reprodukcja życia społecznego, połączenie więzami krwi, wspólnoty majątkowe, uczucia.
Nauka o zarządzaniu powstała na gruncie instytucji o charakterze gospodarczym. Organizacja w otoczeniu daje mu produkty, otoczenia organizacji daje jej zasoby. Relacje między organizacją a otoczeniem stanowią o sukcesie. Otoczenie zmieniające się jest dla kierowników źródłem ryzyka i niepewności (szanse i zagrożenia).
Byt leżący poza jej granicami miejący związek z jej funkcjonowaniem-otoczenie organizacji. Otoczenie dzieli się na:
- otoczenie dalsze(makrootoczenie)-oddział pośredni
- otoczenie bliższe(mikrootoczenie)-oddział bezpośredni
OTOCZENIE DALSZE
Tworzą ogólne warunki i czynniki o charakterze:
-ekonomicznym=> wyznacza pewne parametry określające stany i ich zmiany w gospodarce
-polityczno-prawne
-społeczno-kulturowe
-technologiczne
-przyrodnicze
EKONOMICZNYM
Odnosząc się do kraju lub danego obszaru. Nie tworzy jednakowych warunków dla wszystkich organizacji działających na danym obszarze.
Ogólne czynniki prowadzenia działalności; stopa wzrostu ekonomicznego jest to stopa wzrostu dochodu narodowego; miernikiem określającym jest stopa bezrobocia.
POLITYCZNO - PRAWNYM
Opisują instrumenty prawno-polityczne dotyczące regulacji działalności gospodarczej.
SPOŁECZNO - KULTUROWYM
To wartości i normy obowiązuje w danym społeczeństwie/jest kształtowane przez wiele czynników dotyczących:
-cech socjologicznych
-cech demograficznych
-cech edukacyjnych
-tradycji i wartości jakie w danym społeczeństwie obowiązują
TECHNOLOGICZNYM
Oznacza poziom rozwoju nauki i sztuki niezbędnej do wytworzenia produktów i usług. Otoczenie to wywiera ogromny wpływ na funkcjonowanie organizacji lub przyczynia się do jej upadku. Nowe produkty, technologie które muszą być akceptowane/przyjmowane przez konsumentów. Organizacja bez nowych technologii jest skazana na niepowodzenie. Nowa technologia stanowi szansę dla organizacji, prowadzi do jej rozwoju.
PRZYRODNICZYM
Otoczenie przyrodnicze(ekologiczne) obejmuje przyrodę i jej zasoby naturalne obejmujące to co jest, ale również stan powstały w wyniku działania ludzi. Jest warunkowany przez różne składniki. Warunki przyrodnicze ograniczają działanie człowieka.
Wyszukiwarka