Dr. P. Zamojski

FILOZOFICZNE PODSTAWY EDUKACJI

• Filozofowie dążyli do uchwycenia sensu rzeczy i życia (LOOGOS- porządek).

• Filozofowie pedagogiczni poszukiwali sensu działań edukacyjnych

• Idee pedagogiczne i ważne idee filozoficzne (wpływ na pedagogikę)

• Poznania

• Prawdy

• Myślenia

• Związku człowieka i świata

• Relacji z innym człowiekiem

• Kategoria społeczeństwa i państwa

• Wolność

• Kategoria etyczności

• Kontekst historyczny (pomoc przy rozumieniu idei filozoficznej):

  • Starożytność (V w. p.n.e- V w. n.e.- Grecja)

    • Rozwój cywilizacji

    • Ludzie zadają pytania: „co to jest dobro?”, „czy świat jest jakimś przypadkiem?”

    • ARCHE (źródło)

    • Pitagoras- wszystko składa się z liczb i trwa do teraz

    • Odwaga stawiania ważnych pytań i odpowiadania

  • Średniowiecze (V w.- XV w.)- wieli średnie- okres panowania kościoła, feudalizmu

    • Silny rozwój myśli teologicznej i filozofii teologicznej

    • W centrum myślenia i działania jest bóg

    • Abstrakcję, istnieje obszar myślowy, którego nie jesteśmy w stanie pojąć- ograniczoność

    • Myśl otwarta na tajemnice, niepojętość

    • Myśl zamknięta na sprzeciw bogu

    • Bóg źródłem wszystkiego

    • Teologizacja stosunków społecznych

    • „jeżeli chcesz poznać świat, musisz poznać boga”

  • Nowożytność (XVI w.- XVIIw.)

    • Epoka odkrywania świata natury i człowieka

    • W centrum: człowiek: świat

  • Oświecenie (XVIII w.- XIX w.)

    • Epoka kluczowa dla pedagogiki

    • Powstała koncepcja oświaty- szkoła powszechna

LOGOS- słowo, które oddaje porządek rzeczy (zasady rządzące rzeczywistością). Jako pierwszy użył tego słowa Heraklit, wszystko jest zmienne, ale jest jakaś prawidłowość. Człowiek jest w stanie uchwycić logos, np. w średniowieczu logos to bóg

ARCHE- źródło, porządek, zasada; to co pierwsze ma wpływ na to, co później; arche przenika to, co było później, jest we wszystkim, wszystko zawiera arche. Jest miarą wszystkich rzeczy- dzięki niemu możemy wydawać sądy o tym, co nas otacza

BYT- wszystko co jest. Paramides: „Byt jest, a niebytu nie ma”; jest nieskończony, wieczny, ciągły, niezmienny, stały

ONTOLOGIA- teoria bytu

ARETE- cuda, dzielność. Cecha człowieka, która ujawnia się w działaniu

DEMOKRACJA ateńska- kultura Hellenistyczna, „pierwszy humanizm”, człowiek jest arche

RELATYWIZM- wszystko jest względne, jeśli człowiek jest miarą rzeczy, to od niego zależy jak ona mu się przedstawia

DIALEKTYKA- (w ujęciu Sofistów) umiejętność (praktyka) rozpatrywanie różnych rzeczy z różnych punktów widzenia, rozpatrywanie różnych argumentów, stanowisk w danej sprawie

RETORYKA- sztuka rozmowy, przekonywanie

SOFIZMAT- sztuczki argumentacyjne, których nauczali sofiści

• Sokrates:

  • Główny przeciwnik Sofistów

  • Bezwzględne cnoty (sprawiedliwość, umiar, męstwo) są wyrazem jednej postawy

  • „wiem, że nic nie wiem”

  • „Co to jest dobre życie?”

  • Nigdy nic nie napisał

  • Twierdził, że nigdy nie był nauczycielem, bo nikogo nie pouczał, nie wygłaszał swoich racji

  • Uczenie się/ myślenie polega na WSPÓLNYM poszukiwaniu, polega na rozmowie, a nie na uczeniu się samodzielnie w domu; musi mieć jednak początek w niewiedzy

  • Oskarżony o deprawację młodych- skazany na śmierć

METODA SOKRATESA
ELENKTYCZNA (zadawanie pytań, aby obalić pierwszą tezę)
- po większej ilości pytań okazuje się, że to co mówił na początku wcale nie jest prawdą
- to co myślimy o świecie tworzy ramy dla naszego działania
- żeby mądrze działać, trzeba wiedzieć
- demokracja wymaga mądrości
- odsłanianie założeń tkwiących w danej tezie

• Platon:

  • Najzdolniejszy uczeń Sokratesa

  • To co czyni cnoty cnotami, to idee

  • Teoria idei- każdy byt ma konkretną istotę, czyli to co powoduje, że x jest x-em (wcielenia tego, co jest doskonałe

  • Koncepcja boga (deming- rzemieślnik)- bóg żyje między światem materialnym, a światem idei, ma dostęp do obu; na podstawie świata idei tworzy świat materialny. Niestety wszystko, co tworzymy jest niedoskonałe

  • Filozofia ma pozwolić patrzeć na świat materialny, na idee, a nie na ich cenę

DOKSA	EPISTEME
Mniemanie, czyli to, co wiemy żyjąc w świecie materialnym; nie dotyczy strefy fałszu i prawdy	Wiedza, która pochodzi ze świata idei, jest wieczna, bezwzględna, jedna, niezmienna

• Trzy cnoty, składowe duszy:

  • Mądrość

  • Męstwo

  • Panowanie nad sobą

MIT DUSZY- dusza została stracona do świata cieni, została ucieleśniona, uwięziona w ciele. Ciało jest więzieniem dla duszy, która pochodzi ze świata idei

ESCHATOLOGIA- droga do zbawienia, myślenie pozwala nam zrzucić „kajdany”

• MIT PLATONA:

  • Ukazuje to, jak człowiek powraca do świata idei

  • Filozofia umożliwia nam przypomnienie świata idei

  • Platon modyfikuje sokreteńskie podejście do wiedzy:

    • Sokrates- budził wiedzę

    • Platon- przypominał wiedzę

• Arystoteles:

  • Uczeń Platona, operował jego pojęciami, zajmował się wszystkim

  • Filozofia pierwsza- dział filozofii, który zajmuje się bytem i jego właściwościami

  • Metafizyka- to, co ponad światem materialnym. Arystoteles nie znał tego pojęcia, ale był twórcą pierwszej metafizyki

  • nie ma żadnych idei (to co Platon nazwał ideami, to tylko pojęcia, nie są to byty)

  • byt jest zawsze empiryczny(namacalny, doświadczalny)

BYT
MATERIA
- nieokreślona
- nie ma kształtu
- zmienna (nie można mówić o jej właściwościach)

DYNAMIS- potencja, materia jest potencjalnością wszystkiego

• wszystko jest ruchem od materii do formy

IDDE- niebezpieczeństwa zniekształcają zbiór rzeczywistości

• cztery arche: materia, forma, potencja, akt

• zdaniem Arystotelesa, możliwa jest ENTELENIA człowieka. W pedagogice funkcjonuje jako cel, osiągnięcie

• świat dla Arystotelesa to ciąg przyczynowo- skutkowy

• Arystoteles przyjmuje boga jako absoluta, jako pierwszą przyczynę

• Zwolennik demokracji

PRAWDA- to zgodność myśli i rzeczy. Jeśli to, co masz w umyśle jest zgodne z rzeczą zewnętrzną, to Twoja wiedza jest prawdziwa

ETYKA NIKOMAHEJSKA- wszelka nauka, wszelkie badanie; zdaje się zdążać do jakiegoś dobra

EUDAIMONIA- dobro najważniejsze

SZCZĘŚCIE- doskonałość jednostki. Szczęście daje filozofia

CNOTY
ETYCZNE
Doktryna złotego środka

• Idea państwa (wg. Platona):

  • Politea (rzeczpospolita, państwo)- nie tolerował demokracji

  • Chciał zrekonstruować idealną wizję państwa (pochodzącą ze świata idei)

  • Obywatele są bezpieczni, żyją dostatnie, są rządzeni mądrze i sprawiedliwie

  • Państwem kierować będzie filozof (król)

  • Armie, strażnicy są dla bezpieczeństwa

  • Rzemieślnicy, rolnicy dla dostatecznego życia (wymaga wkomponowania się i podporządkowania się panującemu systemowi, nie ma miejsca dla kogoś, kto nie pasuje)

TOTALITARNE PAŃSTWO- kontroluje każdą sferę życia, nie ma możliwości ucieczki, wszystko jest publiczne, polityczne; wszystko co robimy, robimy dla państwa; nie ma wolności

• Znaczenie Platona dla pedagogiki:

  • Zwraca uwagę na polityczny proces, koncepcja państwa generuje koncepcje edukacji

  • Wspólna edukacja dla wszystkich, następnie zachodzi selekcja i przydzielenie do odpowiedniej grupy, w zależności od predyspozycji

  • PEDAGOGIKA- człowiek jest wadliwy, ulepsza się go edukacją

• Nurty filozofii:

  • Starożytność:

    • Sceptycyzm- utożsamia filozofię z wątpieniem

    • Stoicyzm- zwraca uwagę na prymat dóbr wewnętrznych nad dobrami zewnętrznymi; należy się wyzbyć dóbr materialnych na rzecz bogacenia się duchowego; istotne jest tylko to, co w człowieku

    • Heolonizm (epikureizm)- pogląd utożsamiający szczęście z doznawaniem przyjemności

  • Średniowiecze:

    • Św. Augustyn (Platon przepisany na chrześcijaństwo)

    • Św. Tomasz z Akwinu (dominikanin)- tonizm, rozwinięcie myśli Arystotelesa

  • Nowożytność:

    • Francis Bacon- autor projektu nowożytnej nauki, aby dojść do wiedzy rzetelnej, należy przestać czytać książki Arystotelesa, a zacząć czytać, podglądać przyrodę. Metody:

      • Metoda indukcyjna- polega na obserwacjach prowadzących do uogólnienia i stworzenia teorii

      • Metoda eksperymentu- należy posiąść wiedzę mówiącą o prawach rządzących przyrodą

    • Rene Deskrates (Kartezjusz)

      • próbował dotrzeć do czegoś, co jest niewątpliwe, wątpić we wszystko

      • nie można wątpić w to, że się wątpi

      • sceptyzm metodologiczny- szukanie twierdzenia, które oprze się wszelkim wątpliwością i zwątpienią

      • cogito ergo sum (skoro wątpimy, to znaczy, że myślimy, a skoro myślimy to jesteśmy)

      • bóg- doskonała przyczyna; jest nieskończony; jest wolą (nieograniczona)

      • rozum pewny, zmysł niepewny

      • idee wrodzone (np. przedstawienie boga)

      • rozum (zdolność wyobrażania sobie czegoś) i wola (dokonywanie wyborów, wydawanie ocen)

PODMIOT PRZEDMIOT

(cogito)

reakcja poznawcza

zainteresowanie filozofów

jak to się dzieje, że podmiot

poznaje przedmiot?

• Lenin: reakcja odbicia, podmiot jest lustrem rzeczywistości

• Leibnitz: podmiot jest monadą bez okien, tzn. podmiot nie jest w stanie poznać żadnego przedmiotu, poznaje tylko siebie, jedyne co widzimy w świecie to to, co sami włożymy

FILOZOFIA OŚWIECENIA- brak konkretnego autora, omawianych jako „nurt”

• Filozofia oświecenia:

  • Zakładała, że człowiek to istota nieprzystosowana, rzucona w siły natury, które nimi rządzą:

    • Magia- zjawiska różne łączy się magią (demonem); myślenie magiczne

    • Bóg- zamiast siły magicznej siła nadprzyrodzona

    • Tradycja- siłą, która rządzi człowiekiem jest siła powtórzenia, rytuału

  • Dzięki takim „bajkom” człowiek żyje w swoim świecie, w świecie fikcji, zakłamaniu, zaczarowanym

  • Nie rozpoznaje rzeczy takimi, jakimi są przez co działa nietrafnie, żyje źle, jest nieszczęśliwy

  • Zadaniem filozofii oświecenia jest odczarowanie świata demitologizacji

SENSUS COMMUNS- zmysł wspólnotowy; część, którą mamy wszyscy- ROZUM

ODCZAROWANIE ŚWIATA = RACJONALIZACJA

• Jean Jacques Rousseau (1712- 1778)

  • Filozof, który zmienił myślenie o wychowaniu

  • Jednocześnie oświecony i romantyczny

  • Kultura to źródło zła

  • Władza nad naturą prowadzi do pychy

  • Tworzenie kultur jest źródłem podziałów społecznych (prestiż), bo tworzone są przedmioty nie podnoszące wartości użytkowej, a jedynie znaczenie symboliczne się zmienia

  • Człowiek chciał zapanować nad naturą, a stworzył swoje struktury, których jest więźniem

  • Trzeba wrócić do stanu natury

  • Dorosły jest już przesiąknięty kulturą, więc nie może się już zmienić

  • Dzieciństwo jest stanem natury, więc tylko dzieci mogą być i żyć w zgodzie z naturą; dzieci rodzą się dobre i dopiero kontakt z dorosłymi je psuje

  • Dzieci trzeba izolować/ odseparować od dorosłych

• Koncepcja wychowania dzieci:

  • Niech natura człowieka” wychowa” dzieci

  • Człowiek z natury sam poznaje świat poprzez doświadczenie

  • Dziecku trzeba pozwolić, aby kierowała nim natura; trzeba dać mu wolność

  • Zabronić pisać i czytać do 12 roku życia

MIŁOŚĆ SAMEGO SIEBIE- człowiek odkrywa w sobie empatię- przenosi swoją miłość na innych

MIŁOŚĆ WŁASNA- egoizm, samouwielbienie; chodzi o to, żeby inni mnie kochali

• Umowa społeczna (J.J. Rousseau)- koncepcja idealnego ustroju społecznego (naturalny ład społeczny)

  • Wszyscy są równi i wolni

  • Jednostki niepokorne- trzeba je zmusić

  • CENZURA- poprawienie ludzi, którzy zagrażają woli powszechnej

  • Religia państwa- konstytucja i ustawy; flagę mamy kochać jak boga

• Immanuel Kant- jak możliwa jest wiedza?

  • A priori- przed doświadczeniem

  • A proteriori- po doświadczeniu

  • Transcendentne:

    • To, co wkracza przed nasze doświadczenia nadzmysłowe, wykracza ponad ograniczenia

    • Metaforycznie: widzenie czegoś z różnych aspektów razem

    • Wznoszenie się ponad

    • Najbardziej: BÓG

  • Transcendentalne:

    • Wykraczanie poza doświadczenia; dotyczy tego co pobudza doświadczenie

    • Dotyczy warunków możliwości istnienia

• Podstawą obiektywności jest podmiot, przedmioty nie jawią się same podmiotowi. To on musi je analizować, poznajemy przedmiot, który jedynie oddaje się i to w jaki sposób poznany przedmiot zależy od nas

Rzecz sama w sobie przejaw

(noman) (fenomen)

• Przedmioty istnieją same w sobie, ale my mamy z nimi kontakt dopiero, gdy sami poznajemy dany przedmiot zgodnie z naszymi zdolnościami poznawczymi

• Poznajemy rzeczywistość za pośrednictwem konkretnych kategorii intelektualnych

JA (podmiot transcendentalny)

JA NIE- JA

• Aby zaszła relacja między „ja” i „nie- ja” musimy założyć przed doświadczeniem istnienia przedmiotu transcendentalnego

• Jak możliwa jest moralność?

  • Dzięki rozumowi, który jest wolny

  • Człowiek musi być wolny, żeby można było mówić, że jego decyzje są moralne bądź niemoralne

  • Jedyną w pełni dobrą rzeczą jest dobra wola

  • Rozum kieruje się prawami

  • Nie można działać jedynie zgodnie z prawem, ale także ze względu na to prawo

  • Moralne jest tylko takie działanie, które jest bezinteresowne

• Rodzaje imperatywów:

  • Hipotetyczny- rozpatrywanie danego czynu w relacji do innego dobra

  • Kategoryczny- dobry sam w sobie

IMPERATYW KATEGORIALNY
Postęp tylko wg. Takiej maksymy, której możesz zarazem chcieć, żeby stała się powszechnym prawem

CZŁOWIEK AUTONOMICZNY- człowiek z dobrą wolą; jest podległy własnemu prawu

AUTONOMIA= SAMODYSCYPLINA = HETERONOMIA

CZŁOWIEK HETERONOMICZNY- ubezwłasnowolniony, podległy, np. prawu przyrody

• George Wilhelm Friedrich Hegel:

  • Jego filozofia zajmuje się dziejami ducha. Duch:

    • Nie istnieje obiektywnie

    • Nie istnieje subiektywnie

    • To jest coś, co istnieje między podmiotami

  • Charakter dialektyczny. Etapy dialektyki:

    • Teza (bezpośrednie tożsamości)

    • Antyteza (wyobcowanie i eksterioryzacja)

    • Synteza (rozpoznawanie siebie w innych)

  • Byt jest dialektyczny, dlatego filozofia musi być dialektyczna:

I bezpośrednia tożasamość

• Rozpoznaje przedmioty jako NIE- JA

II wyobcowanie, eksterminacja

• Negacja jest negacją określoną

• Moment negatywny jest zapośredniczaniem

III rozpoznawanie siebie w innym

• Abstrachuje od rzeczy, które uważa za nieistotne (różnice); uważa, że wszystkie są jednością

• Nie mają części wspólnej tylko na pewnym poziomie ogólności są tym samym

• Prawda (nieskończona)

  • JEST CAŁOŚCIĄ (momenty i rozwój)- kiedy byt osiąga swoją pełnię, staje się całością, absolutem. Na końcu rozwoju byt osiąga pełnię i pojawia się byt absolutny

  • JEST PODMIOTEM

• Życie etyczne:

  • Typ rozróżnienia pojęciowego wg. Marii Ossowskiej

    • MORALNOŚĆ- fenomen, zjawisko społeczne, grupy społeczne tworzą sobie system norm, których przestrzegają

    • ETYKA- nauka o moralności

      • Opisowa

      • Normatywna (pokazuje co jest moralne, a co nie)

  • Typ rozróżnienia pojęciowego arystelesowsko- hegloska

    • MORALNOŚĆ- miara dobra związana ze sferą prywatną (ojkos)

    • ETYCZNOŚĆ- dotyczy sfery publicznej; związana jest z funkcjonowaniem wielu osób naraz

    • Człowiek na początku jest bezpośrednio podwładny innym normom (jest heteronomiczny)

    • NEGACJA- refleksja krytyczna, potrzebne samodzielne rozpoznawanie dobra

      • Rewolucja francuska- to przykład negacji dotąd obowiązującego porządku

      • Wolność absolutna- wszystko można zacząć od początku

      • Świadomość etyczna- następuje podczas terroru

    • Rozumna wola powszechna (jest naszym wspólnym życiem)

PAŃSTWO- jest naszym wytworem, ale musimy mu się podporządkować

• KONCEPCJA CHYTREGO ROZUMU- wszelkie działania prowadzące do zniesienia/ negacji systemu działają na jego korzyść. Wszystko będzie tak, jak ma być

• Karol Marks

  • DIALEKTYKA- własność materialnej przyrody, wyraz doświadczenia, nieustanny ruch, ciągle się rozwija

  • Metafizyka- filozofia absolutna

  • Dialektyka- filozofia zmienności bytu

  • Byt określa świadomość- baza determinuje nadbudowę

  • BAZA- stosunki produkcji, materialne siły

  • NADBUDOWA- forma świdomości społeczno- prawnej, ideologia

  • Stosunki społeczne są wynikiem stosunków produkcji

  • Świadomość ukształtowana przez stosunki produkcji musi je usprawiedliwiać i ukrywać niesprawiedliwość, które one tworzą

  • Religia usprawiedliwia nierówność i pokazuje, że tak ma być

  • WARTOŚĆ DODATKOWA- różnica między płacą, a wartością czasu pracy

  • PRAWDA- to, co działa, praktyka jest kryterium prawdziwości

  • WYZYSK- zysk odebrany robotnikom

  • KOMUNIZM (efekt rewolucji)- brak równości, kapitału, nie ma własności prywatnej, uspołecznienie środków produkcji bezklasowe społeczeństwo

• Znaczenie Marksa:

  • Stworzenie specyficznego rozwoju humanizmu, skierowanego przeciw nierówności, zniewoleniu, niesprawiedliwości

  • Zaangażowanie się intelektualistów w naprawę rzeczywistości, mają oświecić resztę

  • Pedagogika socjalistyczna (twórcą H. Muszyński)

  • Pedagogika społeczna- praca nad ludźmi społecznie wykluczonymi

  • Pedagogika krytyczna- nauczyciel powinien przede wszystkim wiedzieć, że ludzie nie mają równych szans w systemie edukacyjnym

• F. Nietzche

  • To co jest, płynie, jest zmienne, drgające, jest strumieniem życia, nieustającą przemianą

  • Idea wiecznego powrotu

  • ARCHE- wola mocy

  • PRAWDA- jest kłamstwem, które miało dość siły, aby narzucić się nam jako prawda

  • „oko Boga”- ponad wszystkim, przenika wszystko

PERSPEKTYWIZM- klasyczna definicja prawdy, jest nieprecyzyjna, bo człowiek poznaje z perspektywy umysłu- widzenia rzeczy, jest zawsze zależne od perspektywy patrzenia

PARTYKULARYZM- nikt nie obejmuje całości

NIHILIZM- bóg umarł- „myśmy go zabili”, obecne prawdy straciły swój sens, powołujemy się na moralność, godność, odwołujemy się do boga, a działamy tak, jakby boga nie było

NIHILIZM
BIERNY
Wartości upadły, trzeba się tego trzymać

• John Dewey:

  • Świat jest czymś różnorodnym, ciągle się zmienia, ale zmiany mają charakter rozwojowy

  • Brak arche w jego filozofii

  • Człowiek działający

  • Świat stawia opór człowiekowi (żeby się czegoś nauczyć trzeba najpierw napotkać trudności praktyczne

  • Uczenie się przez działanie

    • Uświadamianie sobie trudności praktycznej

    • Postawienie hipotezy

    • Pomyśleć: jak sprawdzić hipotezę

    • Kolejna hipoteza

    • Wyciąganie wniosków

    • Działanie

  • Wprowadził pojęcie „zainteresowań ucznia do edukacji”

  • Ideologia rekonstrukcjonizmu: wiedza, za każdym razem jest odnoszona do konkretnej sytuacji, w której spotykamy problem, który chcemy rozwiązać

  • DOŚWIADCZENIE- efekt uczenia się przez działanie, angażuje całego człowieka; zmienia sposób widzenia świata

  • WIEDZA- instrument działania

  • INDYWIDUALIZM- każdy człowiek widzi świat

  • INDYWIDUALNOŚĆ- wymaga istnienia innych ludzi, polega na zróżnicowaniu od nich, jest stanem społecznym.

  • Każde działanie ma społeczne znaczenie, każde działanie jest współdziałaniem

• Wilhelm Dithey:

  • Nauki humanistyczne muszą mieć inne metody badań od nauk przyrodniczych

  • EMPATIA- wczucie się w czyjąś sytuacje, zrozumienie

FENOMENDOGIA- istniała przed XX w.; twórca kierunku E. Husserl. Punkt odbicia dla innych współczesnych nurtów

• E. Husserl:

  • Rozpoczął od hasła „z powrotem do rzeczy samych”- poszukiwanie pewności

  • Trzeba skupić się na tym, co widzimy, a nie podporządkowywać to do znanych nam przedmiotów

  • W każdym fenomenie jest pewna ogólność, która świadczy o istocie rzeczy

  • W każdym społeczeństwie jest pewna ogólność, jest zawarta w kontekście

• REDUKCJA EIOLETYCZNA- wyłączamy to, co jest przypadkowe, a zostawiamy to, co jest zawsze wspólne

• Intencjonalność:

  • W pedagogice- wszystkie procesy edukacyjne mają celowy charakter, podmiot świadomie określa swój cel

  • W filozofii- skierowanie świadomości ku przedmiotowi świadomości jest zawsze ukierunkowana

NOEZJA NOEMAT

(od strony (od strony

Podmiotu) przedmiotu)

- spojrzenie na rzecz - to, co spostrzeżone

- ukierunkowanie aktu - „ja akurat postrzegam to tak”

Poznania - sens przedmiotowy

HERMENEUTYKA- sztuka interpretacji, rozumienia

• Hermeneutyka filozoficzna XXw. (M. Heidgger, H-G Gadauer, P. Ricoeur, U. Eco)

  • Każdy widzi tak samo, ale niekiedy inaczej to rozumie

  • Rozumienie jest procesem indywidualizowanym, różni ludzie nadają rzeczą różne sensy

  • Przed rozumieniem jest „coś” (perspektywa), co powoduje, że widzimy, rozumiemy jakąś rzecz tak, a nie inaczej

  • Badanie hermeneutyczne- wychodząc od jakiegoś rozumienia, pytamy o przed rozumienie

  • Przed rozumienie:

    • Jest nieuświadomione dla człowieka

    • Kształtuje się w toku dziejów człowieka

    • Jest zmienne, rozwija się

  • Rozumienie jest nieskończone- nigdy nie jest dopełnione

  • Rozumienie ma strukturę kołową

• Różne definicje PRAWDY:

  • Arystoteles- klasyczna definicja, zgodność myśli i rzeczy

  • Hegel- nieskończona, jest całością; momenty i rozwój

  • Marks- to, co działa, praktyka jest kryterium prawdziwości

  • Nietzsche- jest kłamstwem, które miało dość siły, aby narzucić się nam jako prawda

• Różne definicje BYTU:

  • Najwcześniej- materia

  • Platon- byt = idea

  • Arystoteles= forma + materia

  • Hegel- całość

• Różne definicje DIALEKTYKI:

  • Sofiści- umiejętność rozpatrywania różnych rzeczy, z różnych punktów widzenia; rozpatrywanie różnych argumentów i stanowisk w danej sprawie

  • Sokrates, Platon- odsłanianie założeń tkwiących w danej tezie

  • Hegel- etapy: teza, antyteza, synteza; byt ma charakter dialektyczny

  • Marks- własność potencjalnej przyrody; wyraz doświadczenia; filozofia zmienności bytu