Infrastruktura techniczna posiadająca charakter inżynieryjny: 1. Wodociągi i kanalizacja.2. Energia elektryczna3. Ciepło 4. Gaz. 5. Telekomunikacja 6. Drogi 7. Komunikacja 8. Odpady 9. Zieleń miejska 10. Melioracje miejskie

Infrastruktura społeczna mająca charakter ogólny to: 1. Grunty i budynki komunalne 2. Cmentarze komunalne 3. Miejskie komendy policji, straży pożarnej i straży miejskiej 4. Miejskie ośrodki zdrowia i opieki społecznej 5. Ośrodki kultury, sztuki i oświaty 6. Ośrodki informacji, sportu i rekreacji 7. Miejskie schroniska dla bezdomnych i dla zwierząt 8. Miejskie ogrody botaniczne i zoologiczne 9. Lasy miejskie

Infrastruktura krytyczna obejmuje następujące systemy: 1. zaopatrzenia w energię i paliwa, 2. łączności i sieci teleinformatycznych, 3. bankowe i finansowe, 4. zaopatrzenia w żywność i wodę, 5. ochrony zdrowia, 6. transportowe i komunikacyjne, 7. ratownicze, 8. zapewniające funkcjonowanie administracji publicznej, 9. produkcji, stosowania, przechowywania i składowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych.

Infrastruktura podziemna obejmuje następujące ważniejsze elementy: a) sieci wodociągowe, b) sieci kanalizacyjne, c) sieci cieplne, d) sieci gazowe, e) sieci energetyczne (kable niskiego i wysokiego napięcia), f) drogi (tunele i parkingi podziemne), g) komunikację (podziemną kolej miejską, metro), h) sieci melioracyjne (drenaże, kanały), i) sieci telekomunikacyjne, j) podziemne obiekty i urządzenia (studzienki, komory, pompownie, wpusty uliczne, magazyny, stacje metra, stacje PKP, schrony, skarbce, strzelnice, zbiorniki paliw), k) cmentarze (groby ludzi i zwierząt).

W systemie infrastruktury naziemnej w szczególności należy wymienić: a) tymczasowe sieci wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne i gazowe, b) ujęcia wody i stacje uzdatniania wody, stacje paliw, elektrownie, elektrociepłownie, stacje transformatorowe, rozdzielnie gazu. c) magazyny z żywnością, sklepy z żywnością, d) drogi gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe, ekspresowe e) tory kolejowe i tramwajowe f) środki transportu i sprzętu specjalistycznego g) zieleń miejską, lasy miejskie, ogrody botaniczne i zoologiczne, parki miejskie h) melioracje miejskie o) miejskie ośrodki zdrowia i opieki społecznej p) miejskie ośrodki kultury, oświaty i informacji q) miejskie ośrodki sportu i rekreacji r) miejskie schroniska dla bezdomnych i zwierząt, s) grunty komunalne.

Do infrastruktury nadziemnej zalicza się następujące ważniejsze elementy: a) sieci wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne, gazowe b) sieci energetyczne i telefoniczne napowietrzne, c) siłownie wiatrowe, d) drogi kołowe i szynowe e) kładki dla pieszych, f) kolejki linowe, g) trakcje elektryczne h) nadajniki radiowo-telewizyjne oraz nadajniki sieci komórkowych, i) oznakowanie ulic, placów, osiedli, j) sygnalizację świetlną, k) hydranty nadziemne, l) wieże obserwacyjne, m) sprzęt specjalistyczny

Organy regulacyjne służą miedzy innymi do: 1.zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, 2.prowadzenia prawidłowej gospodarki paliwami i energią, 3.do ochrony interesów odbiorców w odniesieniu do sektorów energetyki. 1.Urząd Regulacji Energetyki 2. Urząd Komunikacji Elektronicznej

Najważniejsze organy nadzorcze to: 1.Urząd Dozoru Technicznego 2.Państwowy Zakład Higieny 3.Główny Urząd Miar 4.Główny Urząd Geodezji i Kartografii 5.Krajowa Dyspozycja Mocy 6.Krajowa Dyspozycja Gazu 7.Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej 8.Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego

Najważniejsze organy kontroli państwowej i ochrony prawa w zakresie gospodarki komunalnej to:

1.Najwyższa Izba Kontroli 2.Państwowa Inspekcja Pracy 3.Państwowa Inspekcja Sanitarna 4.Policja 5.Państwowa Straż Pożarna 6. Inspekcja Ochrony Środowiska 7. Inspekcja Transportu Drogowego 8. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego9. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji 10. Urząd Skarbowy i Izba Skarbowa 11. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Sektory inżynieryjne (główne cechy): 1. Spełniają one dużą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu miast i w ich rozwoju. 2. Istnieją mocne powiązania i zależności wewnątrzsektorowe i międzysektorowe oraz z otoczeniem. 3. W większości sektorów obowiązuje zasada konkurencyjności i wolnorynkowej gospodarki 4. Sektory te wyróżniają się ciągłością świadczenia usług. 5. Większość sektorów podlega samorządowi gminnemu. 6.Wszystkie sektory inżynieryjne gospodarki komunalnej niepełnej kontrolowane są w zakresie jakości świadczonych usług przez instytucje administracji rządowej.

Sektory inżynieryjne gospodarki komunalnej posiadają wiele cech specyficznych, wśród których najważniejsze to: · Niepodzielność techniczna, · Dość długie okresy powstawania, · Bardzo długie okresy użytkowania,· Wysoka majątkochłonność i kapitałochłonność,· Duże nakłady inwestycyjne w początkowym okresie ich powstawania,· Monopolistyczny charakter działalności sektorów inżynieryjnych.· Oddziaływanie na środowisko naturalne,· Całodobowy charakter prowadzonej działalności,· Obowiązek uzyskania pozwolenia na prowadzenie działalności, np. wodociągi,ciepłownictwo, telekomunikacja, · Istnienie regulatorów w zakresie prowadzonej działalności· Różnorodność organów nadzorujących i kontrolujących · Występowanie różnych form organizacyjno- prawnych prowadzenia działalności w poszczególnych sektorach, • Wysoki poziom ryzyka w prowadzeniu działalności.

Do usług komunalnych odpłatnych zalicza się: · usługi wodociągowo-kanalizacyjne –· usługi energetyczne , usługi parkingowe, · usługi z zakresu transportu zbiorowego. usługi z zakresu gospodarki odpadami, usługi telekomunikacyjne i pocztowe, usługi mieszkaniowe, usługi cmentarne

Do usług komunalnych nieodpłatnych zalicza się:Usługi z zakresu utrzymania dróg ,Usługi z zakresu utrzymania czystości,Usługi z zakresu utrzymania zieleni miejskiej, Usługi z zakresu melioracji miejskich

Usługi społeczne odpłatne to:•Usługi z zakresu kultury i sztuki •Usługi z zakresu rekreacji •Usługi z zakresu zaopatrzenia w żywność •Usługi bankowe i finansowe.

Usługi społeczne nieodpłatne obejmują:•Usługi z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ochrony mienia ludności •Usługi z zakresu ochrony zdrowia •Usługi z zakresu opieki społecznej, Usługi z zakresu oświaty •Usługi z zakresu informacji •Usługi z zakresu wypoczynku •Usługi ratownicze

Sektory infrastruktury społecznej świadczą usługi: 1.mieszkaniowe. 2.cmentarne. 3.z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ochrony mienia ludności. 4.zdrowotne i opieki społecznej. 5.z zakresu kultury i sztuki. 6.oświatowe. 7.z zakresu informacji. 8.z zakresu opieki w schroniskach dla ludzi bezdomnych oraz dla zwierząt. 9.z zakresu rekreacji i wypoczynku.

Infrastruktura krytyczna świadczy usługi pierwszej potrzeby, takie jak:•zaopatrzenie w energię i paliwa,• zaopatrzenie w żywność i wodę,•usługi bankowe i finansowe,•usługi telefoniczne i teleinformatyczne,•usługi ratownicze•usługi związane z ochroną zdrowia,•usługi transportowe i komunikacyjne,•usługi porządkowe i ochronne.

Sektory o charakterze inżynieryjnym świadczą usługi:1.dostawa wody i odprowadzenie ścieków,2.dostawa ciepła, gazu i energii elektrycznej,3.utrzymanie stanu technicznego istniejących dróg na poziomie zgodnym z obowiązującymi w tym zakresie standardami, jak również modernizacja i budowa nowych dróg,4.zapewnienie przewozu pasażerów środkami zbiorowego transportu, 5.pielęgnacja i konserwacja terenów zielonych oraz konserwacja fontann i oczek wodnych, 6. zbieranie, segregowanie i magazynowanie odpadów, ich transportowanie na wysypiska lub ich utylizacja oraz utrzymanie czystości dróg i placów,7. ochrona miast przed szkodliwym nadmiarem wód oraz obniżanie ich nadmiernie wysokiego poziomu w celu zapobiegania powodzi, zalewania terenów itp.,8. udostępnianie usług telekomunikacyjnych oraz kontrolowanie tej działalności.

Do podstawowych zadań podsystemu infrastruktury ogólnomiejskiej należą:1.zarządzanie gruntami i budynkami komunalnymi i ich użytkowanie,2. przyznawanie lokali mieszkalnych,3. zarządzanie cmentarzami komunalnymi i świadczenie usług cmentarnych,4.ochrona życia i zdrowia ludności oraz ich mienia,5.ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w miejscach publicznych, 5. rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych zagrożeń lokalnych oraz organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych, jak również likwidacja miejscowych zagrożeń, 6. zaspokajanie potrzeb w zakresie odpoczynku i rekreacji, 7. użytkowanie lasów miejskich w sposób umożliwiający zachowanie naturalnego środowiska człowieka i zapewnienie wypoczynku mieszkańcom miast, 8. zaspokajanie potrzeb ludzi w zakresie edukacji, ochrony zdrowia o opieki społecznej oraz rozwijanie kultury fizycznej.9. zapewnienie warunków socjalno-bytowych bezdomnym oraz opieki nad zwierzętami.

Najważniejsze cechy podsystemu infrastruktury ogólnomiejskiej to:•społeczny charakter świadczonych usług,•pełnienie służebnej roli wobec społeczności lokalnej,•zapewnienie całodobowej opieki zdrowotnej,•zapewnienie wypoczynku i rekreacji, •zapewnienie lokali mieszkalnych osobom najbardziej potrzebującym o niskim statusie finansowym,•tworzenie warunków do rozwoju kultury, kultury fizycznej i edukacji,•kształtowanie i zachowanie środowiska naturalnego, •zapewnienie warunków socjalno-bytowych i opieki bezdomnym,•opieka nad zwierzętami.

Do zadań podsystemu infrastruktury krytycznej należą:•dostawa wody w odpowiedniej ilości, o wystarczającym ciśnieniu i wymaganej jakości,•dostawa żywności pierwszej potrzeby, paliw oraz energii elektrycznej dla społeczności,•umożliwienie korzystania z sieci teleinformatycznych oraz zabezpieczenie informacji,•ochrona dróg i zapewnienie transportu,•zapewnienie opieki zdrowotnej, •organizowanie systemu ratowniczego,, zapewniającego podejmowanie i koordynację działań ratowniczych w przypadku zagrożeń dla życia lub zdrowia oraz mienia i środowiska naturalnego, •zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz prawidłowego funkcjonowania najważniejszych struktur administracji państwowej w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń, jak również ochrona przemysłu o charakterze strategicznym, w tym obronnego.

Najważniejsze cechy podsystemu infrastruktury krytycznej to: 1.strategiczny charakter świadczonych usług, 2.konieczność zaspokojenia podstawowych potrzeb ludności–zagwarantowanie społeczności prawa do ochrony życia, zdrowia i mienia.

Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa komunalnego to zbiór elementów takich jak:1. naczelne kierownictwo,2. kierownictwo wyższego dozoru,3. kierownictwo liniowe,4. realizatorzy i obsługa pomocnicza5. powiązania łączące je w zorganizowaną całość.

W przypadku spółek handlowych można wyróżnić następujące elementy:1. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy – miasto, w imieniu którego działa prezydent miasta– dotyczy spółek akcyjnych ze 100% udziałem gminy, 2. Zgromadzenie Wspólników – również miasto, w imieniu którego działa prezydent miasta ze 100% udziałem gminy, 3. Rada Nadzorcza – składa się zwykle z 6 lub 7 członków Rada Nadzorcza powoływana i odwoływana jest przez prezydenta miasta, natomiast RN powołuje i odwołuje prezesa zarządu spółki i członków zarządu spółki za rekomendacją prezesa zarządu spółki, 4. Zarząd Spółki (akcyjnej lub z o.o.) – składa się z prezesa oraz członków zarządu w liczbie od 3 do 5 osób, 5. Piony dyrektorów – stałe piony dyrektorskie, które występują niezależnie od profilu działalności przedsiębiorstwa komunalnego, to:- pion inwestycji,- pion techniczny,- pion ekonomiczny,- pion księgowo-finansowy. 6. Struktury poziomo-pionowe – występują w formie biur, wydziałów, oddziałów itp.

Podstawowe dokumenty organizacyjno-prawne obowiązujące w przedsiębiorstwach komunalnych:1. Statut jednostki organizacyjnej (przedsiębiorstwo państwowe, spółka handlowa, samorządowy zakład budżetowy itp.), 2. Schemat organizacyjny, 3. Zakres praw i obowiązków pracowników, 4. Regulamin organizacyjny, 5. Układ zbiorowy (tabela wynagrodzeń pracowników i sposób rozliczeń finansowych), 6. Regulamin świadczenia usług (np. wodociągowokanalizacyjnych, związanych z dostawą gazu, ciepła, energii elektrycznej, usług telekomunikacyjnych itp.).

Podstawowe akty prawne w zakresie infrastruktury technicznej (prawa, ustawy, rozporządzenia): Prawo ochrony środowiska, Prawo budowlane, Prawo wodne, Prawo energetyczne, Prawo przewozowe, Prawo telekomunikacyjne, Prawo o ruchu drogowym, Prawo zamówień publicznych, Ustawa o gospodarce komunalnej, Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Ustawa o odpadach, Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach,

Główne regulacje prawne w zakresie infrastruktury społecznej: Ustawa o gospodarce komunalnej, Ustawa o finansach publicznych, Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy, Ustawa o samorządzie gminnym, Ustawa o zmianie ustawy o ochronie przyrody, Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej, Ustawa o Policji, Ustawa o strażach gminnych

Najważniejsze regulacje prawne w zakresie infrastruktury krytycznej: Ustawa o zarządzaniu kryzysowym, Ustawa Prawo bankowe, Prawo przewozowe, Prawo telekomunikacyjne, Prawo o ruchu drogowym, Ustawa o drogach publicznych, Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej, Ustawa o Policji, Ustawa o strażach gminnych, Ustawa o finansach publicznych, Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej.

Przygotowane przez MŚ zmiany zapowiadane jako "rewolucja śmieciowa" oznaczają nowe zarządzanie odpadami komunalnymi, w którym to gminy odpowiadają za zbiórkę śmieci we współpracy z wyłonionymi w przetargach firmami wywożącymi odpady. Od 1 stycznia 2012 r. gminy rozpoczęły przygotowania do zmian, które dla wszystkich nas najpóźniej do połowy 2013 roku będą oznaczać:-odbiór wszystkich śmieci za jedną stawkę i- obowiązkowo niższe rachunki za odpady posegregowane. Proces wdrażania ustawy w życie potrwa maksymalnie 18 miesięcy. Każda gmina ma obowiązek przeprowadzić kampanie informującą swoich mieszkańców o nowych zasadach. Nowe rozwiązania mają promować czystość i odpowiedzialność gmin za wszystkie odpady z całego terenu gminy i od każdego mieszkańca. Dla osób segregujących śmieci na plastik, szkło i papier– niższe rachunki.

Zakłócenie –niepożądane obniżenie parametrów pracy elementów podsystemu lub całego systemu.

Obciążenia Rodzaje obciążeń: a) statyczne, dynamiczne oraz termiczne -oddziałujące na element lub podsystem systemu b) socjologiczne i psychologiczne -oddziałujące na operatora tychże elementów i podsystemów.

Uszkodzenie – trwała, niepożądana zmiana strukturalna elementu lub podsystemu albo systemu, w wyniku której funkcjonowanie elementu, podsystemu lub systemu jest: -ograniczone, -uniemożliwione -lub w rezultacie której można takiego ograniczenia oczekiwać.

Katastrofa budowlana – jest to niezamierzone gwałtowne zniszczenie:a) obiektu budowlanego lub jego części,b) konstrukcyjnych elementów:-rusztowań,-elementów urządzeń formujących,-ścianek szczelnych- i obudowy wykopów.

Katastrofa naturalna – to działanie sił natury, w szczególności:-wyładowania atmosferyczne,- wstrząsy sejsmiczne,-silne wiatry,- intensywne opady atmosferyczne,-długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur,- osuwiska ziemi,- pożary,-powodzie,-zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych,-masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi, itp. żywioły.

Awaria techniczna – jest to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości;

Poważna awaria – jest zdarzeniem odbiegającym od stanu normalnego, związanym w szczególności z:-emisją,-pożarem-lub eksplozjąi ma miejsce w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu. W poważnej awarii występuje co najmniej jedna substancja niebezpieczna, która prowadzi do:- natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi bądź środowiska-lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem.

Klęska żywiołowa –jest to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, której skutki zagrażają:-życiu lub zdrowiu dużej liczby osób,- mieniu w wielkich rozmiarach- albo środowisku na znacznych obszarach,

„Gorące węzły” – newralgiczne punkty elementów i podsystemów.Należą do nich poprzeczne przejścia sieci uzbrojenia podziemnego,tzw. „ krzyżówki” przewodów różnych sieci, w których powstanie uszkodzenia może spowodować uszkodzenie drugiego elementu (mosty, wiadukty, trakcje elektryczne itp.).

Zarządzanie w odniesieniu do systemu infrastruktury komunalnej - obserwacje i przewidywanie przebiegu wykonywanych zadań w systemie oraz wpływanie na ich realizację, aby była ona zgodna z wymogami w danym zakresie. W warunkach normalnych zarządzanie systemem infrastruktury komunalnej sprowadza się do pozyskiwania informacji o stanie systemu i podejmowania decyzji w miarę potrzeb mających na celu wywołanie oddziaływań regulacyjnych, jeśli jest to konieczne. podstawowymi jednostkami organizacyjnymi na szczeblu miasta są: 1. służba dyżurna miasta 2. centrum operacyjne wojewody podległe administracji rządowej.

Do nowoczesnych elementów wspomagania procesu zarządzania systemem infrastruktury komunalnej, w szczególności w sytuacjach kryzysowych, można zaliczyć: 1.komputerowe monitorowanie – dotyczy monitorowania podstawowych parametrów, stanów technicznych procesów, urządzeń i obiektów. 2.komputerowe modelowanie – dotyczy optymalizacji poszczególnych elementów systemu, 3.komputerowe symulacje – dotyczą badania zachowania się elementów omawianego systemu w określonych warunkach za pomocą modelowania komputerowego,4.komputerowe bazy danych (GIS), konieczne do zarządzania informacjami o elementach systemu (dotyczy głównie uzbrojenia terenu), 5.audytowanie – dotyczy sprawdzania prawidłowości funkcjonowania elementów systemu w procesie eksploatacji.

Najważniejsze korzyści płynące z wdrożenia i utrzymania zintegrowanych systemów zarządzania to:1.ujednolicenie sposobu prowadzenia dokumentacji obowiązującej w jednostkach organizacyjnych, 2.zmniejszenie liczby pracowników niezbędnych do wdrożenia i nadzorowania, 3.usprawnienie przepływu dokumentacji w jednostce organizacyjnej.

Otoczenie systemu infrastruktury komunalnejjest to zbiór czynników zewnętrznych oddziałujących na system. Każdy z sektorów infrastruktury komunalnej funkcjonuje w określonym otoczeniu. Otoczenie może wpływać na działanie sektorów infrastruktury komunalnej : 1.negatywnie poprzez wejścia w postaci zakłóceń, zdarzeń losowych i innych, 2.bądź pozytywnie, np. przez zwiększenie obszaru świadczenia usług. Do otoczenia systemu organizacji zaliczamy takie elementy, jak np.1.właściciela przedsiębiorstwa komunalnego wraz z organami nadzoru właścicielskiego,2. współpracujące instytucje administracji rządowej i samorządowej,3.instytucje kontrolne,4.organizacje społeczne,5.podmioty współpracujące w zakresie dostaw materiałów i wyposażenia.6. klienci, itp.

Realizacja podstawowych zadań w zakresie Inspekcji Ochrony Środowiska w odniesieniu do systemu infrastruktury komunalnej odbywa się, między innymi, poprzez:a) kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i nadzór nad racjonalnym użytkowaniem zasobów przyrody,b) kontrolę przestrzegania decyzji ustalających warunki użytkowania środowiska, c) udział w postępowaniu dotyczącym lokalizacji inwestycji,d) udział w przekazywaniu do eksploatacji obiektów, które mogą pogorszyć stan środowiska oraz urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem,e) kontrolę eksploatacji urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem,

System wielopoziomowego układu organizacji ochrony środowiska przedstawia się w sposób następujący (trzy szczeble):1. Administracja państwowa – ma za zadanie kształtowanie środowiska naturalnego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.2. Administracja rządowa – ma za zadanie uwzględnianie potrzeb przyszłych pokoleń co najmniej na poziomie potrzeb realizowanych obecnie. 3. Administracja samorządowa – określa zadania własne gmin, opracowuje strategie rozwoju powiatów, tworzy polityki rozwoju województw.

Prawo ochrony środowiska zobowiązuje organy administracji rządowej i samorządowej do udostępniania każdemu informacji o środowisku i jego ochronie. Oprócz tego reguluje ona kwestie dotyczące postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planów zagospodarowania i przedsięwzięć inwestycyjnych.