- Wymiary przedmiotów na rysunkach nosza nazwe wymiarów nominalnych oznaczanych symbolem N. W praktyce wymiary nominalne sa nieosiagalne ze wzgledu na nieunikalne błedy wykonania i dlatego wymiary rzeczywiste sa zawsze nieco wieksze lub mniejsze od wymiarów nominalnych.
- Tolerowanie wymiaru polega na okresleniu dwóch wymiarów granicznych: dolnego A i górnego B, miedzy którymi powinien sie znalezc wymiar przedmiotu.
- Tolerancja T jest to wiec różnica miedzy górnym wymiarem granicznym a dolnym wymiarem granicznym: T = B –A (Tolerancja jest zawsze dodatnia)
- Odchyłka górna (ES – dla wymiaru wewnetrznego, es dla wymiaru zewnetrznego) nazywa sie algebraiczna różnice miedzy górnym wymiarem granicznym B i wymiarem nominalnym.
ES = BO – N
es = BW – N
BO = N +ES
BW = N +es
- Odchyłka dolna (EI – dla wymiaru wewnetrznego, ei – dla wymiaru zewnetrznego) nazywa sie różnice miedzy dolnym wymiarem granicznym A i wymiarem nominalnym.
EI = AO – N
ei = AW – N
AO = N +EI
AW = N +ei
- Tolerowanie może byc:
a) symetryczne, gdy wartosci odchyłek sa jednakowe, a tylko ich znaki różne, np. 25 +0,02
b) asymetryczne, gdy jedna z odchyłek równa sie zeru, np. ɸ250+0,05 ɸ600-0,25
c) asymetryczne dwustronne, gdy wartosci i znaki odchyłek sa różne, np. ɸ25+-00,,0025
d) asymetryczne jednostronne, gdy obe odchyłki maja jednakowe znaki, np. ɸ25++00,,0025 ; ɸ25--00,,0025
- Tolerancje według szerokosci pola dziela sie na 19 klas dokładnosci . Klasy oznacz się numerami 01, 0 i od 1 do 17.
- Wałki i otwory oznaczone literami h i H nazywa sie podstawowymi.
- Pełne oznaczenie wałka lub otworu zawiera wymiar nominalny, symbol literowy poło"enia pola tolerancji i symbol cyfrowy klasy dokładnosci, np. 50k6 lub 50 H7.
- Rodzaje pasowan:
a) luzne, w którym zawsze wystepuje luz, a wiec czesci łaczone moga się obracac lub przesuwac wzgledem siebie,
b) mieszane, w których w zależnosci od rzeczywistych odchyłek może wystepowac niewielki luz lub niewielki wcisk (luz ujemny),
c) ciasne, w których zawsze wystepuje wcisk, czesci złaczne nie moga zmieniac wzajemnego położenia po złaczeniu.
- Luzy graniczne
a) luz minimalny Lmin,
Lmin = AO - BW
Lmin = EI –es
b) luz maksymalny Lmin,
Lmax = BO – AW
Lmax = ES – ei
c) luz sredni Lsr.
Lsr = (Lmin + Lmax)/2
- Pasowanie na zasadzie stałego otworu:
- Pasowanie na zasadzie stałego wałka: