Techniki normowania pracy

Rozróżnia się trzy sposoby ustalania norm pracy:

• Techniki sumaryczne

• Techniki analityczno – szacunkowe i szacunku porównawczego

• Techniki analityczne

Techniki sumaryczne

Polegają na ustaleniu czasu na całą operację lub zadanie bez wnikania w ich poszczególne elementy. Ustalenie norm odbywa się na podstawie materiałów statystycznych lub szacunku normisty.

Techniki analityczno – szacunkowe

W ramach procesów związanych z realizacją zadań niepowtarzalnych poszukuje się odcinków, które mogą powtórzyć się podczas realizacji innych zadań. Odcinki te normuje się za pomocą chronometrażu lub syntezy normatywów czasowych.

Technika szacunku porównawczego

To technika normowania czasu przez porównanie analizowanej pracy z podobnymi zadaniami, dla których opracowano tzw. Wartości stałe.

Techniki analityczne

Techniki analityczno – pomiarowe

Podstawą normy SA pomiary czasu pracy dokonane w wyniku obserwacji bezpośredniej:

• Chronometraż

• Fotografii dnia roboczego

• Długotrwałych pomiarów czasu

• Obserwacji migawkowej

Techniki analityczno – obliczeniowe

Sprowadzają one proces normowania pracy do syntezy uprzednio opracowanych i obowiązujących normatywów, np. dla czynności (A) lub mikronormatywów, np. dla ruchów elementarnych (B).

1. Technika ustalania czasu pracy na podstawie syntezy normatywów

Polega na obliczaniu czasu trwania operacji na podstawie syntezy posiadanych wyników mierzenia pracy: można ją stosować, gdy:

• Są opracowane normatywy czasu, czyli ustalone za pomocą chronometrażu czas trwania poszczególnych fragmentów operacji dla określonych warunków organizacyjno-technicznych

• Analizowane operacje składają się z takich samych fragmentów jakie występowały w robotach poprzednich/podobnych

Przy ustalaniu czasu syntetycznego występują trzy rodzaje fragmentów:

• Odcinki procesu, które są identyczne w różnych rodzajach robót

• Odcinki podobne, ale różniące się pewnymi parametrami (np. ciężar przedmiotów) – ustala się zależność między czasem a parametrem

• Odcinki, których czas realizacji zależy wyłącznie od fizycznych bądź technicznych właściwości materiału albo procesu – czas trwania wylicza się na podstawie zadanych parametrów technologicznych

1. Technika ustalania norm czasu pracy na podstawie syntezy normatywów ruchów elementarnych

Ustalenie czasu trwania operacji oparte jest na bardzo precyzyjnym jej podziale na ruchy elementarne. Zastosowanie tej techniki jest celowe do operacji realizowanych ręcznie, gdzie człowiek ma bezpośredni wpływ na wydajność pracy. Należą tutaj:

• Work Factor (WF) – system czynników pracy

• Motion-Time-Standards – normy czasu ruchów

• Basic Motion Time – czasu ruchów podstawowych

• Method Time Measurement (MT) – metoda mierzenia czasu (metoda ruchów elementarnych)

Chronometraż

Służy do ustalania czasów odniesionych do człowieka w zadaniach, w których człowiek ma wpływ na wydajność pracy. Pomiar czasu prowadzi do stworzenia pisemnego protokołu opisującego:

• System pracy

• Warunki pracy

• Parametry mające wpływ na przebieg pracy

• Sposobów podziału przebiegu pracy na odcinki

• Czasy pracy zaewidencjonowane dla poszczególnych odcinków

• Tempo pracy

• Szczególne wydarzenia mające miejsce w trakcie realizacji pomiaru

Zasady obowiązujące podczas chronometrażu

• Należy uprzedzić pracownika i jego zwierzchnika

• Nie utrudniać pracy i przestrzegać BHP

• Nie dyskutować z pracownikiem w trakcie prowadzenia pomiarów

• Opisać szczegółowo wszystkie uwarunkowania

Schemat postępowania

1. Określić cel chronometrażu

2. Przygotować chronometraż

• Zapoznać się z zadaniem i stanowiskiem

• Określić liczbę niezbędnych pomiarów

• Przygotować formularz

• Przygotować przyrząd pomiarowy

• Ustalić sposób pomiaru

• Uprzedzić zainteresowanych

1. Dokonać pomiaru czasu i oceny tempa pracy; w razie potrzeby – uzupełnić dane na formularzu

2. Analiza

• Zdroworozsądkowa – czy np. warunki pracy panujące w trakcie pomiarów nie dyskwalifikują ich użyteczności

• Statystyczna – określająca granice błędu i informująca, czy należy prowadzić dodatkowe pomiary

• Metody statystyczne wykorzystywane do oceny chronometrażu:

  • Metoda współczynnika wariancji

  • Metoda współczynnika rozproszenia

Obserwacja migawkowa

Jest to sposób prowadzenia ilościowej analizy czasu pracy ludzi, ruchu maszyn lub wyznaczonego stanu albo rodzaju działalności; badania są oparte na rachunku Prado i statystyce – konkretnie na badaniu próby reprezentatywnej.

Schemat postępowania

1. Ustalenie celu i przedmiotu badań

2. Identyfikacja odcinków procesu pracy, ich opisanie i podział na frakcje

3. Ustalenie planu obchodu

4. Określenie przewidywanej, niezbędnej liczby obserwacji n

5. Losowy dobór momentów obserwacji

6. Wykonanie n=500 obserwacji

7. Analiza pośrednia kontrolująca granicę błędu po 500 obserwacjach; jeśli jest przekroczona – weryfikacja liczby obserwacji i przeprowadzenie dalszych

8. Analiza końcowa i decyzja w sprawie użyteczności wyników

Ustalanie dodatku % na czas uzupełniający (metodą ciągłej obserwacji)

AZ = G + Er + V_sk + V_p + N + F

AZ – czas obserwacji podczas ustawowego/ustalonego czasu pracy

G – czas podstawowy (MH, MN, MA) – t_g,t_p

Er – czas odpoczynku (ME) - t_fo

V_sk – czasy niezależne od zlecenia (MZ, MS) – t_ot, t_oo

V_p – czasy wynikające z potrzeb osobistych (MP) - t_fn

N – czasy nie wykorzystane ( zawinione przez pracownika)

F- czasy uwzględniane warunkowo ( niezależne od pracownika)

Istotą całego badania jest ustalenia na racjonalnym poziomie niezbędnego dodatku czasu t_u, liczonego na ogół w formie narzutu procentowego do czasu wykonania t_w

t_u = t_w * z_u/100 = t_w * (z_s + z_p + z_fo)/100

z_u - % udział czasu uzupełniającego w czasie wykonania

z_s - % udział czasów MZ i MS w czasie wykonania

z_p - % udział czasu MP – np. wynikający z regulaminów zakładowych, taryfikatorów itp.

Z_fo - % udział czasu ME – wynika z zadanych obciążeń; efekt analizy obciążenia pracą

Schemat postępowania

1. Przygotowanie i przeprowadzenie długotrwałego pomiaru czasu (min 4 tygodnie) metodą pomiaru postępującego

2. Obliczanie czasów jednostkowych

3. Przyporządkowanie czasów do wyróżnionych klas (sortowanie) i sumowanie czasów

4. Obliczanie procentowego wskaźnika czasu uzupełniającego z_u%

Ustalanie dodatku % na czas odpoczynku (na podstawie obserwacji ciągłej)

Schemat postępowania (metoda analityczna)

1. Podział procesu pracy na odcinki ze względu na różne obciążenia

2. Określenie dla nich dodatków czasu na odpoczynek

3. Analiza następstwa czynności w cyklu pracy

4. Ustalenie ostatecznej wielkości dodatku

Wielkość dodatku na czas odpoczynku może być ustalona metodami sumarycznymi na podstawie: wywiadu lub oceny wydatku energetycznego