16 maja nie ma wykładu
13.06 – egzamin
Współczesne nurty badań nad niepełnosprawnością umysłową
I kategoria- Demencja- po 18 r.ż., osoby nie są w stanie samodzielnie żyć, dezorganizacja życia społecznego
E.Kraepellin- wyróżnił kategorię zaburzeń którą nazwał oligofrenia, stan po przejściu chorób, urazów, które doprowadziły do uszkodzenia struktury mózgu.
Do 19 w uważano że głębokość zab psychicznego zależy od tego, w jakim stopniu struktura mózgu jest upośledzona- bardziej czy mniej rozległe zab.
J. Esquirol- dokonał podziału na idiotyzm, imbecylizm, debilizm
I test psychologiczny do diagnozy poziomu rozwoju psychicznego dziecka powstał w 1906 – tzw Skala Binetowska, mierzono Iloraz Inteligencji
II= (Wiek Inteligencji/ Wiek Życia) *100%
Inteligencje traktowano jako pośrednią miarę uszkodzenia struktur mózgowych
Na początku XX wieku pojawiły się obserwacje które poszerzyły wiedzę nt opóźnień rozwoju umysłowego. Jest grupa os wych w warunkach deprywacji społ-kulturowej i te warunki mogą prowadzić do niepełnosprawności umysłowej.
Wówczas pojęcie oligofrenii zastąpiono pojęciem niedorozwoju umysłowego.
II kategoria- Oligofrenia
III kategoria- Niedorozwój umysłowy- defekt funkcjonowania mózgu i brak stymulowania środowiska.
Istnieją możliwości rozwoju psychicznego dzieci nawet z poważnymi deficytami. Badano całą osobowość człowieka, cała osobowość była przedmiotem zainteresowań, a nie tylko funkcje poznawcze, poszerzono możliwości diagnostyki ale też i funkcje terapeutyczne. Nie tylko ważny jest rozwój intereltualny, ale też i społeczny.
Lata 40. XX wieku- wprowadzono pojęcia:
-Niedorozwój umysłowy
-Środowiskowy niedorozwój umysłowy
-Autyzmu
-Różne formy zaburzeń sprzężonych (np. osoba niesłysząca ma zaburzenia intelektualne, a wiec innym zaburzeniom towarzyszy zaburzenie IQ)
IV kategoria - Upośledzenie umysłowe-zahamowany lub niepełny rozwój umysłowy, uwarunkowany genetycznie, lub spowodowany trwałymi zmianami patologicznymi w OUN, powoduje obniżenie ogólnej sprawności intelektualnej znacząco poniżej przeciętnej
Krzywa normalna- najwięcej osób uzyskuje 100 punktów, średnią wyznacza odchylenie standardowe- 15 punktów,
Wynik mniejszy o 2 odchylenia standardowe- wynik znacząco niski, znacząco niskie opóźnienie, 70 punktów , tutaj mieści się ok 3% społeczeństwa
Upośledzenie rozpoznajemy gdy objawy te wystąpiły poniżej 18 r.ż. i nie istnieje możliwość poprawy. Jest to kalectwo na całe życie.
Anomalie po wypadku lub upośledzenie w wieku starczym to nie upośledzenie umysłowe.
4 stopnie upośledzenie
Upośledzenie w stopniu lekkim – 69-50, 3-4% populacji jest upośledzonych umysłowo z różnymi stopniami, w tym 89% to upośledzenie w stopniu lekkim ; najczęściej przyczyny są bardzo zróżnicowane tzn zarówno występują tutaj dysfunkcje, anomalie w OUN, ale również poważne zaniedbania środowiskowe; często są poważne trudności diagnostyczne, bo w wielu dziedzinach życia, w praktycznym działaniu te dzieci funkcjonują tak samo jak normalni, uczęszczają do normalnego przedszkola, pierwszych klas szkoły podstawowej, nigdy nie osiągną możliwości myślenia abstrakcyjnego, są na poz. operacji konkretnych, mają problem z operowaniem symbolami, uczą się wolno, w sposób ograniczony, słabo rozwija się mowa, sztywność intelektualna- trudności w uczeniu się nowych treści, umieją nawiązywać relacje społeczne, mogą osiągnąć życiowa samodzielność ale wymagają opieki, mogą zdobyć zawód, nauczyć się prostych czynności, koncentrujemy się na tym jak przebiega ich rozwój i dynamika i co mogą osiągnąć, a nie co nie mogą zrobić.
Upośledzenie w st. umiarkowanym – 35-49- wyuczane do pewnego stopnia, znacznie uboższe umiejętności intelektualne, werbalne, słabiej uczą się, nie wszystkie są w stanie uczyć się w szkole specjalnej, te głębsze przypadki upośledzenia umiarkowanego chodzą do szkół życia
Znacznym -20-34, wyuczane do pewnego stopnia, znacznie uboższe umiejętności intelektualne, werbalne, trudności ruchowe, motoryczne, sensoryczne, w pełni zależne od innych, im głębsze upośledzenie tym większa niechęć do samoobsługi, higieny osobistej, tym większe trudności motoryczne, co widać już w umiarkowanym, a w znacznym bardziej, im głębsze upośledzenia tym prostsze umiejętności słowne wykonują.
Głębokim -poniżej 20, brak wyuczalności prostych zachowań, nie są samodzielne, zab.mowy poważne, nie rozpoznają otoczenia, anomalnie fizyczne, deformacje fiz i patologie OUN, szczątkowo rozumieją i wydają mowę
Im większe upośledzenie, tym głębsze uszkodzenie OUN.
Szanse wyrównania braków w funkcjonowaniu umysłowym:
Pod koniec lat 90 XX wieku upośledzenie zaczęto traktować nie jako źródło zahamowania rozwoju ale jako utrudnienie w rozwoju i zaczęto traktować to jako NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ UMYSŁOWA.
W medycynie istnieje jeszcze kategoria upośledzenia umysłowego, ale w naukach społ- niepełnosprawność umysłowa.
Nie izolować osób niepełnosprawnych um, poprawiać warunki społ, umożliwić dostęp do wszystkich placówek edukacyjnych, kulturalnych, aby włączać ich w życie, pojęcie integracji osób upośledzonych z osobami zdrowymi i dawanie im takich samych szans rozwojowych.
III podejścia, nurty badań na niepełnosprawność:
Psychobiologiczne- bada się anomalie genetyczne mogące powodować obniżenie IQ, np. Zespół Downa, osoby z Łamliwym/kruchym chromosomie X, genetycznie nieprawidłowy wzorzec powoduje konsekwencje biologiczne, zwraca uwagę że obniżenie IQ jest spowodowane uszkodzeniami mózgu, bada się mózg, uszkodzenia metaboliczne, np. fenyloketonuria, mniejsza masa mózgu, niektóre struktury nie są tak rozwinięte jak u zdrowych ludzi, różne funkcje intelektualne są mierzone za pomocą testów, stosuje się pomiar IQ psychometryczny by móc zastosować tę klasyfikację niepełnosprawności
Psychorozwojowe (Wygotshi/Piaget) – niepełnosprawność um. jest związana z biologicznym wzorcem rozwojowym, który został uszkodzony, urzeczywistnia się tylko i wyłącznie gdy oddziałuje na niego środowisko, uszkodzenie tego biologiczne wzorca powoduje anomalie rozwojowe, brana jest pod uwagę cała osobowość dziecka, nie tylko poznawcze czynniki, podejście nie tylko ilościowe, ale i jakościowe, oddziaływania terapeutyczne polegają na rozpoznaniu trudności rozwojowych i korygowanie zaburzeń, współcześnie Sternberg to psycholog twierdzący że badania ilościowe nic nie dają
Psychospołeczne- najbliższe pedagogom, rozpoznanie niepełnosprawności traktuje się jako niepotrzebne nadużycie, etykietę, którą się nadaje dziecku, rozpoznanie głębokości tego jest niepotrzebną etykietą, autorzy nie biorą pod uwagę wzorca genetycznego tylko kulturowy, społeczny. Załóżenia oddziaływań społ/kulturowych: włączanie w życie społ, badanie poziomu funkcjonowania tych os w rodzinie, w gr społ, na ile one są w stanie, bada się stopień ograniczenia funkcjonowania, umiejętności społ, jak nawiązują kontakty, dbanie o siebie i innych, o zdrowie, bezpieczeństwo, na ile umieją zadbać o siebie, na ile są zdolne do nauki i pracy, jak organizują swój wolny czas, funkcjonowanie w gr społ, najważniejszy jest indywidualny poziom kompetencji adaptacyjnych, w zalezności od możliwości osoby takie podejmujemy oddziaływania terapeutyczne, największy nacisk na rozwój umiejętności społ, i na stosunek społ do tych osób.
Dla terapii jest potrzebne indywidualne patrzenie na cały rozwój dziecka, jego osobowości, na te funkcje które są zaburzone, a które nie każdy z tych nurtów jest równie ważny