Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Wydział Nauki o Żywności
Kierunek: Towaroznawstwo
Rok: II
Grupa: I
Data:
Formularz ćwiczeniowy
Nazwisko i Imię:
1) Chrząstek Joanna
2) Jankowski Mateusz
3) Jeżewicz Monika
1. Podmioty występujące na rynku i po stronie popytu i podaży
Szacowana liczba (%) |
Podmioty po stronie popytu | Podmioty po stronie podaży | Szacowana liczba |
|---|---|---|---|
| 60 % | Konsumenci, indywidualni klienci | Sami producenci, właściciele winnic | 60% |
| 5,2 % | Zakłady gastronomiczne, restauracje | Sklepy spożywcze z alkoholami, dyskonty | 5,2% |
| Ok.1% | Sklepy specjalistyczne ( z winami) |
Sklepy specjalistyczne ( z winami) |
Ok.1% |
Nieco powyżej 90 % Ok.40% |
Sklepy spożywcze, dyskonty | Sklepy spożywcze, dyskonty | Ponad 90% Ok.40% |
| 59% | Eksporterzy | Importerzy, pośrednicy | 78% |
| 20% | Hipermarkety | Hipermarkety | 20 % |
| ok.30% | Supermarkety | Supermarkety | 29,9% |
| 80% | Hurtownie | Hurtownie | 80% |
| 5.2% | Hotele | Hotele | 5,2% |
| 0.4% | Internet | Internet | 0,4% |
*Dokonaj charakterystyki struktury popytu i podaży
Polski rynek wina w zdecydowanej większości jest rynkiem dystrybucyjnym.
Sklepy detaliczne, głównie dyskontowe, stanowią najważniejszy kanał sprzedaży wina w Polsce – ponad 90 % ilościowej sprzedaży wszystkich win.
hotele, restauracje i kawiarnie to prawie 5,2 %, sklepy specjalistyczne z winami – około 1 procentu. Natomiast Internet jest jeszcze niszowym kanałem dystrybucji, to około 0,4 procent ilościowej sprzedaży. Sprzedaż internetowa często traktowana jest jako uzupełnienie sklepu stacjonarnego.
Obserwujemy zmianę strategii dyskontów, które coraz częściej same importują i wprowadzają do obrotu własne marki win. W tej chwili co trzecia butelka wina kupowana jest tylko w dwóch sieciach handlowych [Biedronka i Lidl .]
International Wine & Spirit Research, organizacja badająca globalny rynek alkoholowy, podaje, że obecnie udział dyskontów w sprzedaży wina w Polsce wynosi ok. 40 proc. Wiele produktów sprzedawanych w tych sieciach to marki własne.
2. Wymień determinanty popytu i podaży
| Determinanty popytu | Determinanty podaży |
|---|---|
| Sezonowość | Technologia, koszty wytwarzania |
| Ceny | Warunki klimatyczne, urodzaj |
| Pełnoletniość nabywcy | Jakość surowców |
| Lokalizacja (region, wieś, miasto) | Ograniczenia prawne (koncesja) |
| Tradycje, kultura, zwyczaje | Wiek wina |
| Moda | Sezonowość |
| Upodobania konsumentów, preferencje | Zapotrzebowanie zakładów gastronomicznych |
| Stopień zamożności | Ilość wyprodukowanego wina |
| Wykształcenie | Polityka państwa- regulacje państwa |
| Płeć | Akcyza, podatki |
| Okazje (imprezy, wesela) | Kursy walut |
| Abstynenci | Abstynenci |
| Eksport | Import |
| Religia | Marketing, reklama |
| Koszty transportu |
Na wytwarzanie tego trunku w największym stopniu wpływają regulacje prawne oraz preferencje konsumentów, choć istotnym czynnikiem jest także położenie geograficzne. Wejście Polski do Unii Europejskiej spowodowało zauważalne pomnożenie liczby winnic i areałów uprawnych winorośli. Dodatkowo Unia włączyła Polskę do strefy A europejskiej uprawy winorośli, na czym zyskali głównie mali producenci. Póki co najmocniejszą cechą polskiego wina jest jego jakość. Problem stanowi jednak rozbudowany instytucjonalizm, który stwarza barierę rozwojową tej branży. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż udział we wspólnotowym rynku wina generuje szereg szans.
3. ANALIZA RYNKU: Wina
1) Dynamika rynku w okresie 6 lat
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Produkcja (mln l) | 8,8 | 8,2 | 7,88 | 7,31 | 7,49 | 6,87 |
Konsumpcja/ Zużycie (w przeliczeniu na 1 osobę podana w litrach) |
8,9 | 8,3 | 7,0 | 6,9 | 6,4 | 6,3 |
Cena (zł za 0,75l) |
7,98 | 7,99 | 8,98 | 9,08 | 9,13 | 9,15 |
Import (w tys. ton) |
84,5 | 100,6 | 95,9 | 110,0 | 110,7 | 120,0 |
Eksport (w tys. ton) |
10,1 | 14,5 | 16,0 | 19,0 | 27,9 | 33,0 |
| Główni producenci (najpopularniejsze marki) | USA Carlo Rosii |
Francja Fresco |
Bułgaria Sophia Sakar |
Bułgaria Old Kadare |
Bułgaria Kadarka |
Mołdawia Moldawska Dolina |
2) Dynamika ryku w okresie 5 lat - wskaźniki dynamiki jednopodstawowe, łańcuchowe
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Produkcja wskaźniki jednopodstawowe | 100% | 93,18% | 89,54% | 83,07% | 85,11% | 78,07% |
| Produkcja wskaźniki łańcuchowe | - | 93,18% | 96,10% | 92,77% | 102,46% | 91,72% |
| Konsumpcja wskaźniki jednopodstawowe | 100% | 93,26% | 78,65% | 77,53% | 71,91% | 70,79% |
| Konsumpcja wskaźniki łańcuchowe | - | 93,26% | 84,34% | 98,57% | 92,75% | 101,59% |
Cena wskaźniki jednopodstawowe |
100% | 100,13% | 112,53% | 113,79% | 114,41% | 114,66% |
Cena wskaźniki łańcuchowe |
- | 100,13% | 112,40% | 101,12% | 100,55% | 100,22% |
Import wskaźniki jednopodstawowe |
100% | 119,05% | 113,49% | 130,18% | 131% | 142,01% |
Import wskaźniki łańcuchowe |
- | 119,05% | 95,32% | 114,70% | 100,64% | 108,40% |
Eksport wskaźniki jednopodstawowe |
100% | 143,56% | 158,42% | 188,12% | 276,42% | 326,73% |
Eksport wskaźniki łańcuchowe |
- | 143,56% | 110,34% | 118,75% | 146,84% | 118,28% |
Produkcja wina w ujęci wskaźników jednostkowych i łańcuchowych ulega zmianie dość dynamiczne w latach 2007-20012.
W ujęciu wskaźnika jednostkowego ulega stopniowo spadkowi, natomiast w ujęci wskaźnika łańcuchowego obserwujemy skok w roku 2011 do 2012, który wyniósł w 2012r 2,46% ale był on nie znaczący. Natomiast gwałtowny spadek nastąpił w roku 2012 i wyniósł 8,26% mogło to być spowodowane nie urodzajem ziem, wzrostu kosztów produkcji, transportu, energii. Produkcja wzrosła w 2008 roku, kiedy to Sejm przyjął ustawę nowelizującą ustawę o podatku akcyzowym i ustawę winiarską. W myśl nowo przyjętych przepisów z obowiązku prowadzenia składu podatkowego były zwolnione podmioty wytwarzające wino z własnych upraw, którego ilość nie przekroczyła 1000 hl rocznie. Zdjęto też konieczność prowadzenia własnych laboratoriów przez gospodarstwa wyrabiające wino z własnych upraw.
Konsumpcja wina w ujęci wskaźników jednostkowych i łańcuchowych ulega zmianie dość dynamiczne w latach 2007-20012. W ujęciu wskaźnika jednostkowego konsumpcja malała, natomiast w ujęciu wskaźnika łańcuchowego obserwujemy dynamiczny przebieg, najwyższy 2010 wynosi 15,56%. Spowodowane to było wprowadzeniem reklam telewizyjnych, promocją wina oraz większą liczbą punktów dystrybucyjnych a także niska cena.
Cena wina w ujęciu wskaźników jednostkowych i łańcuchowych ulega zmianie dość łagodnie w latach 2007-20012.
Cena wina nie zmieniała się gwałtownie, utrzymuje się na stałym poziomie w wyjątkiem okresu z 2008 na 2009r. gdzie oba wskaźniki wyniosły ok. 12%. Powodem tego mogły być niższe temperatury w okresie letnim, co skróciło okres wegetacyjny winorośli.
Import wina w ujęciu wskaźników jednostkowych i łańcuchowych ulega zmianie dość dynamicznie w latach 2007-20012.
Najwyższy wzrost importu według wskaźnika jednostkowego przypada na rok 2009 i wynosi ponad 30% natomiast wg wskaźnika łańcuchowego w latach 2009-2010 osiąga 14%. Większą popularnością cieszą się wina zagraniczne ze względu na niską cenę a także walory smakowe.
Eksport wina w ujęciu wskaźników jednostkowych i łańcuchowych ulega zmianie bardzo dynamicznie w latach 2007-20012.
W ujęciu wskaźnika jednostkowego eksport ciągle wzrastał, a największy przydał na rok 2012 i wyniósł 226%. We wskaźniku łańcuchowym największy w roku 2011i osiągnął 47%. Powodem było wzrost zainteresowaniem polskimi markami na rynku zagranicznym, zwiększone nakłady finansowe na promocję artykułów pochodzących z Polski.
3) Podaj przykład produktu i w przypadku dwóch odbiorców określ atrybuty ich użyteczności:
| Charakterystyka użyteczności | Klient indywidualny | Detaliści: hipermarkety, dyskonty |
|---|---|---|
| Użyteczność formy | Butelki o zróżnicowanej, inne korki bez używania korkociągu, kształt butelki, barwa (wina i butelki) | Łatwe przechowywanie, dystrybucja |
| Użyteczność miejsca | Lokalizacja sklepu dla klienta, parking | Lokalizacja punktów sprzedaży, magazynów, parkingi |
| Użyteczność czasu | Leżakowanie wina, sklepy całodobowe | sklepy całodobowe, sposób pakowania, terminowość dostaw |
| Użyteczność posiadania | Możliwość płatności kartą, nabycie przez Internet | Karty kredytowe, promocje dla pośredników |
4) Opis sytuacji na rynku, wnioski:
Przemiany w polskiej branży winiarskiej wiążą się nie tylko z czynnikami o podłożu prawno-administracyjnym, ale także czynnikami społeczno-rynkowymi. Ewidentny wzrost spożycia win gronowych przy jednoczesnym spadku konsumpcji win owocowych wynikają z postępującej edukacji społeczeństwa i przejmowania wzorców żywieniowych oraz stylu życia krajów śródziemnomorskich. Zakładaniu większej ilości winnic sprzyja ciągle rosnąca konsumpcja wina gronowego oraz pojawienie się nowych odmian winorośli, bardziej przystosowanych do klimatu panującego w naszym kraju.
Należy nadmienić iż istotnym czynnikiem mającym wpływ na sytuacje rynku wina w Polsce ma Unia Europejska poprzez następujące działania:
-wprowadzenie krajowych pułapów budżetowych umożliwiających dostosowanie, na poziomie danego państwa, środków do potrzeb wynikających ze szczególnej sytuacji tego kraju. W ramach tych działań można finansować takie środki jak: promocja produktów winiarskich w krajach trzecich, restrukturyzacja i przekształcanie winnic, inwestycje w modernizację procesu wytwórczego, zarządzanie kryzysowe i wsparcie bezpośrednie.
-wprowadzenie systemu dopłat bezpośrednich dla właścicieli winnic. Płatności są rozdzielone według uznania państw członkowskich pomiędzy plantatorów winorośli i plantatorów dokonujących karczowania swoich upraw.
-wprowadzenie środków na rozwój obszarów wiejskich produkujących wino, w ramach których można sfinansować: dopłaty dla rolników rozpoczynających działalność, różnego rodzaju szkolenia, wcześniejsze emerytury czy działalność organizacji branżowych.
-ograniczenie praw do sadzenia winorośli mające na celu zrównoważenie popytu i podaży na rynku wina. Limit produkcji dla krajów nie objętych zakazem sadzenia nowych winnic wynosi 50 tys. hl wina rocznie. Ograniczenia będą obowiązywały do 2015 roku z możliwością ich przedłużenia na poziomie krajowym do 2018 roku.
-wsparcie dla destylacji alkoholu spożywczego, destylacji interwencyjnej oraz stosowania skoncentrowanego moszczu gronowego ze środków przeznaczonych na pułapy krajowe najpóźniej do 31 lipca 2012 roku.
-wprowadzenie premii za karczowanie w wysokości określonej przez państwo członkowskie na podstawie dotychczasowych zbiorów danego gospodarstwa.
-wprowadzenie nowych, bardziej elastycznych procedur zatwierdzania praktyk enologicznych lub zmiany już istniejących.
-zniesienie podziału na wina jakościowe psr, wina regionalne i wina stołowe, na rzecz oznaczeń zawierających chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne. Uproszczone zasady etykietowania pozwalają na podanie nazwy odmiany winorośli i rocznika na wszystkich kategoriach wina.
-obniżenie norm pozwalających na zastosowanie cukru lub moszczu gronowego.
-obowiązek prowadzenia rejestru winnic, który powinien zawierać aktualne informacje na temat potencjału produkcyjnego danego kraju.
Reforma unijnego rynku wina pozwala Polsce, jako jednemu z krajów nie objętych zakazem sadzenia nowych winnic, na produkcję do 50 tys. hl tego trunku rocznie. Ponieważ do 2015 roku wszelkie ograniczenia zostaną zniesione, nic nie stoi na przeszkodzie aby i w naszym kraju rozwijał się przemysł winiarski. Reforma unijnego rynku zakłada też wsparcie finansowe dla polskich winnic oraz zwalnia nasz kraj z obowiązku klasyfikacji odmian winorośli. Model małej, rodzinnej winnicy jest w naszym kraju najbardziej przyszłościowy. Z 1 hektarowej plantacji można zebrać około 10-15 ton wysokiej jakości winogron i wyprodukować 7 tysięcy butelek dobrego wina. Uwzględniając wszystkie poniesione koszty można uzyskać dochód na poziomie 5-10 zł z jednej sprzedanej sztuki. W celu minimalizacji kosztów wiele małych gospodarstw winiarskich decyduje się na bezpośrednią sprzedaż swoich produktów. Sprzyja temu coraz powszechniejszy model turystyki, polegający na odkrywaniu miejsc związanych z produkcją wina (enoturystyka).
Uprawa winorośli w Polsce jest jednak obarczona pewnym ryzykiem. Z powodu trudności klimatycznych, koszty przerobowe odmian winogron są nawet 2- lub 3-krotnie większe niż w krajach typowo winiarskich. W zależności od kategorii jakościowej, koszty produkcji 1 lita wina wytrawnego oscylują w granicach 2,50 zł (wina stołowe) do 10 zł (wina jakościowe). Na ostateczną cenę składają się ponadto: koszt opakowania, dystrybucji, transportu i składowania, akcyza, podatek VAT, a niekiedy także marże pośredników. Jednakże winorośl jest jedyną uprawą rolniczą, która właścicielom 1-5 hektarowej winnicy pozwala utrzymać się wyłącznie z produkcji wina gatunkowego. Polski rynek wina jest niezwykle dynamiczny i jednocześnie trudno przewidywalny. Prognoza konsumpcji wina w Polsce może być obarczona dużym błędem. Wynika to stąd, że niektóre supermarkety (np. Biedronka) prowadzą promocje wyprzedażowe. Przez pewien okres wprowadzają wina z określonego kraju po cenach znacznie niższych niż konkurencja, co pozwala im sprzedać jego ogromne ilości.
Obecnie po wprowadzeniu zmian w krajowych przepisach prawnych przewiduje się rozwój produkcji rodzimego wina z przeznaczeniem do obrotu rynkowego. Produkt taki z pewnością znajdzie swoich nabywców, o czym świadczy chociażby zainteresowanie hoteli i sklepów winiarskich poszerzeniem asortymentu o wina produkowane w Polsce. Obecnie na terenie naszego kraju funkcjonuje około 400 winnic liczących w sumie około 400 ha upraw. Szacuje się, że w najbliższych latach areał upraw winorośli w Polsce może osiągnąć poziom 1000 ha. Zakładaniu większej ilości winnic sprzyja ciągle rosnąca konsumpcja wina gronowego oraz pojawienie się nowych odmian winorośli, bardziej przystosowanych do klimatu panującego w naszym kraju.