Zespół bolesnego barku - cz. 8 - schorzenia ortopedyczne

by

MonikaMisior

• Odwiedź profil

• Zobacz posty

• Prywatna wiadomość

• Zobacz artykuły

Published on 20-04-10 21:14

0 Komentarze

Duży zakres ruchów w obrębie stawu ramiennego, jego charakterystyczna budowa oraz narażenie na liczne przeciążenia są przyczyną wielu zapaleń i konfliktów. Najczęstsze ułożenia, w których dochodzi do konfliktu to: odwiedzenie, zgięcie i przeprost.
Konflikt przednio-górny występuje przy unoszeniu ramienia ku przodowi i odwodzeniu w rotacji wewnętrznej. Powoduje to ucisk kaletki podbarkowej, zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia lub zapalenie końcowego odcinka stożka rotatorów.
Do konfliktu tylno-górnego dochodzi w wyniku przeprostu i wyprostu wykonywanego w pozycji odwiedzenia ramienia zrotowanego do wewnątrz. Dotyczy on: wyrostka barkowego łopatki, guzka większego kości ramiennej, kaletki podbarkowej oraz przyczepów mięśni podgrzebieniowego i obłego mniejszego.
Jednoczesne unoszenie i przywodzenie ramienia jest przyczyna konfliktu przednio-dolnego, w którym uczestniczy wyrostek kruczy, mięsień podłopatkowy oraz kaletka podbarkowa. Odrębną grupę konfliktów stawowych stanowią neuropatie i angiopatie z usidlenia nerwów i naczyń krwionośnych.
Przyczyną coraz większej liczby dysfunkcji barku są zespoły destabilizacji. Dochodzi do nich w wyniku urazów oraz na skutek stopniowego zużywania się elementów stabilizujących staw.
U osób po 50. roku życia dochodzi najczęściej do samoistnych, nie związanych z urazem dolegliwości bólowych. Zespół ten przebiega w trzech etapach:

Etap 1. Zapalenie kaletki maziowej, ból pojawia się w ustawieniach kończyny wywołujących konflikt tkankowy.
Etap 2. Zapalenie rozszerza się na torebkę stawową oraz ścięgna stożka rotatorów i głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia. W tym stadium ból towarzyszy czynnościom dnia codziennego.
Etap 3. Uszkodzeniu ulegają ścięgna stożka rotatorów oraz ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia. Dochodzi do osłabienia siły mięśniowej lub nawet wypadnięcia funkcji niektórych mięśni.
Wrodzone anomalie układu kostnego rzadko są przyczyną dolegliwości bólowych barku. Zwykle bóle te są następstwem urazów, takich jak: zwichnięcia stawu ramiennego i stawu barkowo-obojczykowego, nieprawidłowo leczone złamania kości ramiennej, obojczyka czy łopatki. Są one na szczęście łatwe do zdiagnozowania i leczenia. Większych problemów nastręczają zamknięte uszkodzenia i choroby tkanek miękkich.


ZESPÓŁ CIEŚNI STAWU PODBARKOWEGO

Jest to choroba powstała na skutek przeciążenia mięśnia nadgrzebieniowego, zwykle w wyniku sumowania się mikrourazów. Dowiedziono, że istotnym czynnikiem jest tutaj zaburzenie równowagi pomiędzy mięśniem naramiennym a stożkiem rotatorów, prowadzące do destabilizacji głowy kości ramiennej. W dalszej kolejności dochodzi do ucisku stożka rotatorów. Choroba przebiega w trzech stadiach:
1. Zapalenie i obrzęk kaletki podbarkowej – pacjent odczuwa w tym czasie ból po wysiłku fizycznym.
2. Zmiany zwyrodnieniowe stożka rotatorów – ból pojawia się w czasie wysiłku fizycznego.
3. Uszkodzenie stożka rotatorów – w stadium tym dochodzi do częściowego lub całkowitego przerwania stożka rotatorów, pacjent odczuwa ból stale, dolegliwości bólowe pojawiają się także w nocy.

Zmiany te najlepiej diagnozuje zdjęcie RTG w projekcji przednio-tylnej i pachowej oraz USG, badanie scyntygraficzne i artroskopowe.
Większość przypadków leczona jest zachowawczo, warunkiem jest jednak wykrycie przyczyny dolegliwości. Niekiedy wykonuje się jedno wstrzyknięcie preparatu kortykosteroidowego, przy braku poprawy wstrzyknięć się nie ponawia .


USZKODZENIE STOŻKA ROTATORÓW

Jest najczęstszą przyczyną dolegliwości barku u osób starszych. Częściej dotyka mężczyzn oraz osób pracujących fizycznie. Do uszkodzenia dochodzi w rezultacie sumujących się przeciążeń i mikrourazów, których skutkiem jest niedokrwienie obwodowego odcinka stożka i jego zwyrodnienie. Dodatkowo do patologii stożka predysponują choroby ogólnoustrojowe, jak gościec czy dna moczanowa. Również podanie glikokortykosteroidów może skutkować degeneracją tkanek. Niekiedy czynnikiem uszkadzającym są zmiany wrodzone, a także zwichnięcia stawu ramiennego lub odłamanie guzka większego kości ramiennej.
Większość uszkodzeń spowodowania jest osłabieniem obwodowego odcinka stożka. W dalszej kolejności dochodzi do niestabilności głowy kości ramiennej. W rezultacie mięsień naramienny przestaje obracać ramię i pociąga głowę ku górze, tworząc tzw. górny staw ramienny. Skutkiem tego jest dalsze niedokrwienie, prowadzące do zaostrzenia się zmian zwyrodnieniowych. W ten sposób zmiany degeneracyjne pociągają za sobą nasilenie kolejnych zmian. W niektórych przypadkach głowa kości ramiennej zaczyna ocierać się o wyrostek barkowy. Często proces chorobowy rozszerza się na leżące w sąsiedztwie ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.
Niekiedy uszkodzeniu stożka towarzyszy zarastające zapalnie torebki stawu ramiennego.
Typowe objawy uszkodzonego stożka rotatorów to: zaniki i osłabienie siły mięśniowej, brak czynnego odwodzenia ramienia przy zachowanym ruchu biernym, nasilający się przy wysiłku ból, niekiedy bóle samoistne.

Badanie kliniczne stwierdza:
- asymetrię barku.
- ograniczenie ruchów w stawie,
- różnicę pomiędzy zakresem ruchów czynnych i biernych,
- objaw koła zębatego,
- trudność w odwodzeniu do 90°, przy jednoczesnym prawidłowym odwodzeniu powyżej 90°,
- trudność w utrzymaniu ramienia odwiedzionego do 90°,
- obrzęk lub tkliwość okolic stawu.

Dla uszkodzeń nagłych charakterystyczny jest ostry ból oraz wyraźne upośledzenie odwodzenia ramienia. Przy uszkodzeniach postępujących objawem dominującym jest zmniejszenie zakresu ruchów czynnych, zwłaszcza ruchu odwodzenia. Ból występuje głównie w nocy.

Uszkodzenia stożka rotatorów dzieli się na trzy typy:

1.Masywne przerwanie stożka – uszkodzone są mięśnie nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, podłopatkowy i obły mniejszy. Dochodzi do przykurczu mięśni i odsłonięcia głowy kości ramiennej.
2.Przerwanie poprzeczne lub podłużne – dotyka zwykle mięśnia nadgrzebieniowego, sporadycznie podgrzebieniowego lub podłopatkowego. W wyniku przerwania podłużnego dochodzi do odsłonięcia głowy kości ramiennej.
3.Przerwanie podłużne lub poprzeczne z rozejściem się włókien i powstaniem ubytku.
Jakkolwiek coraz więcej zwolenników mają operacyjne metody leczenia nadal większość pacjentów leczona jest zachowawczo .


ZAPALENIE ŚCIĘGNA GŁOWY DŁUGIEJ MIĘŚNIA DWUGŁOWEGO RAMIENIA

Zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego towarzyszy często zmianom zwyrodnieniowym stożka rotatorów i zapaleniu kaletki podbarkowej.
Zazwyczaj jest wynikiem sumowania się mikrourazów spowodowanych przez przeciążenia związane z wykonywaną pracą, rodzajem uprawianej dyscypliny sportowej lub też codziennie powtarzane czynności domowe. Niejednokrotnie przyczyna jest trudna do ustalenia. Zapalenia rozpoczyna się od osłonki, a następnie rozszerza na ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.
Typowym objawem jest stały, utrzymujący się również w czasie spoczynku i w nocy ból barku. Dochodzi również do ograniczenia ruchu odwodzenia ramienia.
Leczenie zachowawcze polega na stosowaniu fizykoterapii, ćwiczeniach w odciążeniu, wstrzykiwaniu leków przeciwzapalnych. Przy braku poprawy należy rozważyć możliwość przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.


BOLESNA DESTABILIZACJA ŚCIĘGNA GŁOWY DŁUGIEJ MIĘŚNIA DWUGŁOWEGO RAMIENIA

Spowodowana jest najczęściej rozluźnieniem lub przerwaniem więzadła poprzecznego kości ramiennej. Jest skutkiem wysiłków powodujących silne i gwałtowne napinanie ścięgna, zwłaszcza przy jednoczesnym ustawieniu ramienia w rotacji zewnętrznej.
Typowym objawem jest bolesne przemieszczenie się ścięgna. Ból odczuwany jest w przedniej okolicy naramiennej i barkowej, obrysy są zatarte, pacjent odczuwa trzeszczenie i przemieszczanie ścięgna. Nie leczona lub leczona nieprawidłowo niestabilność ścięgna może spowodować trwałe upośledzenie funkcji mięśnia dwugłowego ramienia.
Leczenie zachowawcze polegające na unieruchomieniu ramienia przynosi zazwyczaj dobre efekty. U sportowców należy rozważyć możliwość leczenia operacyjnego, dającego szansę powrotu do uprawiania sportu.


PRZERWANIE ŚCIĘGNA GŁOWY DŁUGIEJ MIĘŚNIA DWUGŁOWEGO RAMIENIA

Najczęściej jest rezultatem silnego i gwałtownego napięcia mięśnia dwugłowego ramienia. Dotyka zwykle mężczyzn w średnim wieku, u których już wcześniej występowały objawy wskazujące na zapalenie ścięgna. U młodych ludzi jest następstwem wykonywania wysiłków o wyjątkowo dużym natężeniu.
Typowym objawem jest nagły ból, uwypuklenie się mięśnia pod skórę, obniżenie siły mięśniowej, przy zachowaniu zakresów ruchów.
W przypadku naderwania ścięgna stosuje się leczenie zachowawcze, polegające na unieruchomieniu kończyny w zgięciu w stawie łokciowym. Przy całkowitym przerwaniu ścięgna rozważa się możliwość zabiegu operacyjnego.


NIESTABILNOŚĆ STAWU RAMIENNEGO

Przewlekła niestabilność barku wywołana jest najczęściej przez:
1. Uszkodzenie aparatu torebkowo więzadłowego stawu.
2. Zniszczenie obrąbka stawowego panewki.
3. Niewydolność lub uszkodzenie mięśnia podłopatkowego.
4. Złamania powierzchni stawowej głowy kości udowej.
5. Deformacje panewki.
6. Zwichnięcie stawu, po którym nie doszło do pełnego wyleczenia torebki stawowej.

Typowym objawem jest uczucie przeskakiwania w stawie w czasie wykonywania ruchu. Leczenie ma na celu wzmocnienie mięśni stabilizujących bark, głównie mięśnia naramiennego oraz mięśni stożka rotatorów. Przy niestabilności przedniej należy rozważyć możliwość przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.


PRZERWANIE MIĘŚNIA PIERSIOWEGO WIĘKSZEGO

Rzadko dochodzi do całkowitego zerwanie mięśnia , częściej natomiast do jego naderwania lub przerwania poszczególnych składowych. Typowym objawem jest słyszalny trzask i ostry, silny ból. Upośledzeniu ulega ruch rotacji wewnętrznej i przywiedzenia ramienia. W miejscu urazu dochodzi do wynaczynienia krwi.
Leczenie uzależnione jest od rozległości uszkodzenia. Przy naderwaniu częściowym zazwyczaj wystarczające jest leczenie zachowawcze, u osób młodych, uprawiających sport oraz w przypadku znacznego upośledzenia funkcji przeprowadza się zabieg zszycia mięśnia lub wszczepienia do kości ramiennej .


ZAPALENIE STAWU RAMIENNEGO

Zapalenie stawu ramiennego jest niezmiernie trudne do zdiagnozowania, ponieważ często ulega rozszerzeniu na stożek rotatorów. Z tego względu wymaga wyjątkowo precyzyjnego przeprowadzenia wywiadu oraz szeregu badań dodatkowych. Charakterystycznym objawem jest ból w okolicy wyrostka kruczego łopatki.


ZAPALENIE STAWU RAMIENNEGO WYWOŁANE PRZEZ ODKŁADAJĄCE SIĘ KRYSZTAŁY

Zapalenie stawu ramiennego na skutek odkładania się kryształów w obrębie kończyny górnej i jej obręczy występuje rzadko. Do odkładania się związków chemicznych w jamie stawowej dochodzi na skutek dny moczanowej, choroby Reitera lub też wstrzyknięcia do stawu glikokortykosterydów.
Leczenia polega na podaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, unieruchomieniu kończyny oraz delikatnych ćwiczeniach rozciągających.


REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWU RAMIENNEGO

Do zajęcia stawu ramiennego dochodzi w późnym etapie reumatoidalnego zapalenia stawów. Wcześniej obserwuje się zmiany w obrębie stożka rotatorów oraz panewki stawowej. Najbardziej charakterystycznym objawem jest ból, obrzęk i uczucie sztywności, zwłaszcza porannej.


ZARASTAJĄCE ZAPALENIE TOREBKI STAWOWEJ

Choroba najczęściej dotyka osób pomiędzy 40 a 60 rokiem życia. U większości pacjentów etiologia nie jest znana, choć zauważono pewne predyspozycje u osób z cukrzycą i nadczynnością tarczycy. Przypuszcza się, że czynnikami wyzwalającymi mogą być: unieruchomienie, stras oraz silne przeżycia emocjonalne. W okresie 3 – 4 miesięcy od wystąpienia objawów często dochodzi do samoistnego wyleczenia. Na skutek nieprawidłowego leczenia lub jego braku dochodzi do wydłużenia czasu trwania choroby lub powstania trwałych dysfunkcji. Typowe objawy choroby to ból o charakterze ciągłym oraz postępujące ograniczenie zakresów ruchów w stawie.


BARK „MAŁEJ LIGI”

Występuje u osób młodych, intensywnie trenujących. Objawia się bólem okolicy barku, nasilającym się w czasie wysiłku fizycznego. Dolegliwości są skutkiem rozluźnienia i poszerzenia szpary chrząstki nasadowej. Leczenie zachowawcze polega na unieruchomieniu kończyny na okres 10 – 14 dni.


ZESPÓŁ „STRZELAJĄCEJ” ŁOPATKI

Przyczyną schorzenia jest uszkodzenie mięśni łopatkowo-piersiowych lub kaletki podłopatkowej. Niekiedy dolegliwości występują również w przebiegu choroby Scheuermanna. Objawy to ból, uczucie przemieszczania się tkanek w czasie ruchu łopatki oraz towarzyszący im odgłos trzasku lub tępego puknięcia. Leczenie w większości przypadków prowadzone jest zachowawczo.


ZESPÓŁ „STRZELAJĄCEGO” BARKU

Objawy wywołane są czynnościowym klinowaniem guzka mniejszego kości ramiennej pomiędzy głową długą mięśnia dwugłowego ramienia a mięśniem kruczo-ramiennym. Typowym objawem jest uczucie przesuwania się tkanek położonych pod skórą. Leczenie polega na stosowaniu fizyko- i farmakoterapii oraz unieruchomieniu.


USZKODZENIE OBRĄBKA PANEWKI

Występuje u osób uprawiających dyscypliny sportowe związane z rzucaniem. Mechanizm urazu polega na nagłym wyrzuceniu ramienia do przodu z jednoczesnym gwałtownym skurczem mięśnia dwugłowego. Charakterystycznym objawem jest ból lub dyskomfort oraz słyszalny odgłos klikania. W przypadku tej dysfunkcji częstą metodą leczenia jest zabieg chirurgiczny.


BARK TENISISTY

Do dysfunkcji dochodzi na skutek sumowania się mikrourazów u osób grających w tenisa, lub wykonujących inne wysiłki o podobnej mechanice ruchu. Na skutek wielokrotnie powtarzających się przeciążeń dochodzi do uszkodzenia przedniego segmentu stożka rotatorów objawiającego się bólem występującym po wysiłku, z czasem przechodzącym w ból ciągły. Większość przypadków leczona jest zachowawczo.



Bibliografia:


Dziak A., Tayara S.: Bolesny bark . Wyd. Kasper, Kraków 1998
Dziak. A., Nazar K. Medycyna sportowa – Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej, Warszawa 1991, str.202
Dziak A., Tayara S.: Urazy i uszkodzenia w sporcie. Wyd. Kasper, Kraków 1999
Dziak A. (red.) : Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 1985.
Tylman D., Dziak A. (red.).: Traumatologia narządu ruchu. Wyd. Lekarskie PZWL, warszawa 1995
Żuk T., Dziak A.: Ortopedia z traumatologią narządów ruchu. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 1993
Żuk T, Dziak A. :Propedeutyka ortopedii. Wyd. Lekarskie PZWL , Warszawa 1973

Kategorie:

1. Ortopedia i traumatologia

2. Dla studentów