Upośledzenie stopnia lekkiego

„Niższa* od przeciętnej ogólna sprawność intelektualna, która powstała w okresie rozwojowym i jest związana z jednym lub więcej zaburzeniami w zakresie: dojrzewania, uczenia się i społecznego przystosowania”

*niższa o co najmniej jedno odchylenie standardowe (w nowszych opracowaniach 2)

• Dzieci z upośledzeniem różnią się pod względem rozwoju procesów poznawczych, percepcyjnych i emocjonalnych

• Częste wady wzroku, słuchu, uszkodzenia narządu ruchu, zaburzenia mowy oraz niektóre choroby, np. padaczka

• Ograniczenia w myśleniu abstrakcyjnym

  • Obniżenie dociekliwości, ciekawości

  • Obniżenie zdolności koncertowania uwagi na jednym przedmiocie przez dłuższy czas -> utrudnione osiąganie sukcesów

• Myślenie związane z konkretnymi sytuacjami, związanymi z doświadczeniem dziecka i jego środowiskiem

• Trudności w uczeniu się -> różnorodne fragmentaryczne deficyty rozwojowe i zaburzenia procesów psychicznych

  • Zapamiętywanie -> wzmożona liczba powtórzeń z urozmaiconym materiałem poglądowym, rozłożenie materiału w czasie, wzmocnienia przez zachętę, pochwałę

Kostrzewski charakteryzując osoby o upośledzeniu stopnia lekkiego podkreśla niedorozwój uczuć wyższych, mniejszą wrażliwość i powinność moralną, impulsywność, agresywność, niepokój, niestałość emocjonalną, niedomogi w zakresie samokontroli

Na upośledzenie składają się:

• Funkcjonowanie intelektualne – znacznie niższe od przeciętnego i trwa od wczesnych lat życia

• Znaczne osłabienie zdolności przystosowania się do wymagań kulturowych społeczeństwa

Podstawowe kryteria diagnostyczne:

1. Znaczne obniżenie ogólnego funkcjonowania intelektualnego – IQ w indywidualnym teście≤70

2. Współwystępowanie deficytów lub zmniejszanie zdolności przystosowania społecznego <niespełnianie oczekiwań społecznych, komunikowanie się, samodzielność, samoobsługa>

3. Ujawnienie się przed 18-tym rokiem życia

Upośledzenie odnosi się do relacji danej osoby z otoczeniem

Wczesna diagnoza i interwencja

• Kluczowe pierwsze 4 lata życia

• Od niedawna w Polsce podejmowane są próby tworzenia programów edukacyjnych i terapeutycznych np. dla dzieci autystycznych

• Program terapeutyczny powinien obejmować aktywne uczestnictwo dziecka i pomoc rodzicom

• Pomoc psychopedagogiczna od momentu rozpoznania

• Rodzice powinni mieć możliwość wyboru wśród proponowanych form pomocy i rehabilitacji

  • Rodzice nie są przygotowani do nowych zadań i liczą, że ktoś ich w tym wyręczy lub ukierunkuje

• Wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie rehabilitacji kluczem do sukcesu – systematyczność bardzo ważna

• Podstawą pracy terapeutycznej jest diagnostyka wzrostu, rozwoju i sposobu zachowania małego dziecka

• Współpraca pediatrów, pedagogów, psychologów i terapeutów – holistyczne podejście do rehabilitacji -> biologiczno-fizjologiczno-psychospołeczno-duchowe

• Projekt UE „Wyrównywanie Szans” – włączenie niepełnosprawnych w normalne życie a nie izolacja

• Rewalidacja ma na celu przystosować dziecko do określonych ról społecznych, m.in. komunikowania się z otoczeniem i pracy

• W rozwoju dziecka upośledzonego najważniejsze jest zaspokojenie jego potrzeb emocjonalnych, psychicznych. Rehabilitacja i stymulacja obejmuje sferę ruchową, intelektualną i społeczną

Rewalidacja powinna obejmować

• Uruchamianie trwałych form dokształcania rodziców

• Wspomaganie psychoemocjonalne

• Wspomaganie socjalno-usługowe przez terapię i pomoc materialną

Zrozumienie przez rodziców czego dziecku potrzeba uskutecznia rewalidację

Kształcenie:

• Szkoły specjalne – MEN ustala zasady i organizację kształcenia

• Upośledzeni w stopniu lekkim mają obowiązek nauki w szkołach podstawowych lub specjalnych

Organizacja

• Oddziały klas specjalnych w szkołach podstawowych

• Oddziały klas integracyjnych w szkołach podstawowych i zawodowych

• Indywidualne włączanie uczniów do klas w szkołach podstawowych

• Szkoły integracyjne i specjalne

Organizacja szkół przysposabiających do pracy w przypadku niemożności ukończenia zawodówki.

Przygotowanie do pracy zawodowej:

• Preorientacja zawodowa w klasach początkowych szkół podstawowych

• Orientacja zawodowa w klasach starszych szkół podstawowych

• Nauka zawodu w szkołach zawodowych i specjalnych i w klasach specjalnych przy szkołach zawodowych