Ekonomia – nauka o procesach gospodarczych, która wykrywa i opisuje prawidłowości rządzące tymi procesami.
EKONOMIA- nauka badająca relacje jakie zachodzą w procesie gospodarowania pomiędzy celami środkami i alternatywnymi możliwościami ich użycia.
GOSPODAROWANIE – proces w wyniku którego następuje rozdysponowanie ograniczonych zasobów pomiędzy konkurencyjne cele tak aby zaspokoić możliwie najwięcej potrzeb.
Dwa warianty zasad racjonalnego gospodarowania:

–minimalizacja nakładów (przy danym poziomie produktu)

–maksymalizacja wyników (przy danym poziomie nakładów)
Celem makroekonomii jest poznanie rzeczywistości gospodarczej, opisanie jej i wyjaśnienie przyczyn i natury zjawisk oraz procesów zachodzących w gospodarce rynkowej, w których podmiotem jest człowiek.
Makroekonomia •Dział ekonomii zajmujący się badaniem sposobu działania gospodarki jako całości.

•Makroekonomia bada zjawiska i procesy zachodzące w skali całej gospodarki.
Wyjaśnianie zjawisk, zachowań i procesów gospodarczych – ekonomia- określana jako pozytywną.

Wydawanie sądów i formułowanie zdania o powinnościach – ekonomia - ma charakter normatywny.
Metody analizy ekonomicznej:

• obserwacja rzeczywistości,

• analiza faktów,

•analiza danych statystycznych,

•eksperyment.
Formułowanie praw ekonomii Prawa ekonomiczne:

1. działające tylko w określonych warunkach (prawo popytu i podaży).

2. uniwersalne (prawo malejących przychodów).

Prawa ekonomiczne:

1. posiadają charakter prawidłowości typu statystycznego (stochastycznego); Prawa ekonomiczne to prawa wielkich liczb.

2. działają obiektywnie.

•Model - teoretyczne uogólnienie odcinka badanej rzeczywistości, które w sposób syntetyczny i uproszczony stara się odwzorować zachodzące w nim zmiany.

•Klauzula „ceteris paribus” - założenie upraszczające.
Modele ekonomiczne sklasyfikowane według przedmiotu analizy:

mikroekonomiczne

makroekonomiczne.

Modele ekonomiczne mogą być prezentowane w różnych postaciach:

formy opisowe,

zwięzła niesformalizowana ekspozycja słowna kluczowych cech i zależności charakteryzujących określoną rzeczywistość,

równania matematyczne,

funkcje w układzie dwumianowym,

schematy.
Zależności pomiędzy zmiennymi:

•zależności o charakterze funkcjonalnym,

•zależności o charakterze definicyjnym (tzw. tożsamości).

•Kategorie ekonomiczne – abstrakcyjne pojęcia wyrażające ogólne własności różnych elementów i aspektów procesu gospodarowania.

•Teorie ekonomiczne – zwarte, połączone i powiązane w sposób logiczny prawa ekonomii. Ważniejsze trudności myślenia ekonomicznego.

1) Zdarzenia gospodarcze są sprzężone zwrotnie.

2) To, co jest prawdziwe w mikroskali, nie musi być prawdziwe w makroskali.

3) Częste uleganie złudzeniu, że w danej sytuacji występują zależności przyczynowo-skutkowe.

4) Subiektywizm i stereotypowość badającego.

5) Mierzenie zdarzeń gospodarczych (wiele z nich ma naturę jakościową) jest trudne, a ma bardzo duży wpływ na wynik badań (wybór sposobu pomiaru i miernika).
Sposób podejścia do zjawisk makroekonomicznych Zmienne realne i nominalne

•wiele zmiennych ekonomicznych wyrażanych jest w pieniądzu

•zmienne nominalne

–mierzone są w cenach bieżących

•zmienne realne

–skorygowane o zmiany cen

–mierzone w cenach stałych
Zagadnienia współczesnej makroekonomii:

czynniki określające poziom i wzrost ogólnej produkcji w gospodarce w okresie krótkim i długim,

cykliczny rozwój gospodarki, a zwłaszcza przyczyny cyklu koniunkturalnego i antycykliczne działania państwa,

bezrobocie i zatrudnienie, a zwłaszcza przyczyny bezrobocia i sposoby jego zmniejszania,

ogólny poziom cen i tendencje inflacyjne, ich przyczyny i polityka antyinflacyjna państwa,

powiązania gospodarki z zagranicą , bilans płatniczy kraju oraz kursy walutowe,

rola polityki gospodarczej państwa w procesach gospodarczych, a zwłaszcza znaczenie polityki fiskalnej i pieniężnej.
Wielkości gospodarcze dzielimy na dwie grupy:

•występujące w postaci zasobów (nagromadzony stan danej wielkości w określonym momencie np. zatrudnienie, bezrobocie i majątek produkcyjny),

•występujące w postaci strumieni (tempo w jakim zmieniają się określone zasoby odnoszone do przedziału czasowego np. produkcja, dochód, wydatki, sprzedaż, inwestycje).

Zasoby i strumienie STRUMIENIE ZASOBY Strumienie:

• dochody

• liczba osób zwolnionych z pracy

• inwestycje

• deficyt budżetowy

Zasoby:

• majątek
• liczba zatrudnionych
• kapitał rzeczowy
• dług publiczny
Agregacja powstaje przez połączenie odpowiednich wielkości mikroekonomicznych AGREGACJA to zabieg łączenia wielkości mikroekonomicznych w celu otrzymania makrowielkości gospodarczych. System Produkcji Materialnej –MPS - produkcyjną (produkcji materialnej i usług materialnych; - nieprodukcyjną, która wpływa na sferę produkcyjną i uczestniczy w podziale dochodu narodowego. System Rachunków Narodowych -SNA Wykorzystywany przy obliczaniu dochodu narodowego we wszystkich krajach gospodarki rynkowej i polega na traktowaniu obu sfer gospodarki, tj. materialnej i niematerialnej, jako tworzących dochód narodowy. Niedoskonałość miar wielkości produktu i dochodu narodowego: - PNB uwzględnia tylko te dobra i usługi, które są kupowane i sprzedawane na rynku. - PNB nie uwzględnia zmian ilości czasu, który pracownicy spędzają przy pracy. - Na skutek prowadzonej działalności gospodarczej oprócz pożądanych dóbr i usług wytwarzane są „antydobra”. Do oceny poziomu rozwoju gospodarczego kraju i przeciętnego standardu życiowego ludności wykorzystujemy: 1)PNB lub dochód narodowy na 1 mieszkańca (per capita) 2) Wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto 3) Deflator produktu narodowego brutto (PNB), 100rPNBnPNBPNBdeflator
Porównanie poszczególnych krajów może nastręczać jednak wiele trudności z uwagi na: • różnorodne metodologie liczenia • różny poziom cen • różna struktura produkcji • kursy przeliczeniowe ZALETY: • wiarygodne, terminowe i łatwo dostępne, źródło informacji nt. rozwoju gospodarki; • są powszechnie stosowane na świecie; • policzalne; • łatwość porównywania i oszacowania WADY: •nieuwzględnianie produkcji w szarej strefie; •nieuwzględnianie produkcji na własne potrzeby; •nieuwzględnianie struktury podziału dochodu pomiędzy poszczególny klasy społeczne; •brak wartościowania poszczególnych kategorii dóbr (broń - chleb); •nieuwzględnianie wartości czasu wolnego; • nieuwzględnianie uciążliwości „antydóbr”;
Rachunek narodowy System rachunków dochodu i produktu narodowego: •pozwala lepiej zrozumieć funkcjonowanie gospodarki •stanowi podstawę modeli makroekonomicznych •dostarcza danych do testowania teorii makroekonomicznych
Produkcja globalna – suma wytworzonych w danym okresie produktów finalnych oraz pośrednich. Dobra i usługi finalne – dobra i usługi nabywane przez ostatecznych użytkowników. Dobra pośrednie – służące do wytwarzania innych dóbr i usług, stanowią one nakład (oprócz środków trwałych) w procesie dalszej produkcji. Ruch okrężny wydatków i dochodów. • Dopływami w ruchu okrężnym wydatków i dochodów są: – inwestycje, – eksport. • Odpływami z ruch okrężnego wydatków i dochodów są: – oszczędności, – import. Kategorie ekonomiczne współtworzące przepływy międzygałęziowe •C – wydatki na konsumpcyjne dobra finalne. •S – oszczędności. •Z – import. •X – eksport. •I – inwestycje. •Td – podatki bezpośrednie. •G – wydatki państwa na zakup dóbr. •B – zasiłki wypłacane przez państwo (płatności transferowe). •(NT = Td – B) – podatki netto. Ruch okrężny dochodu i produktu w gospodarce Ruch okrężny dochodu i produktu w gospodarce Ruch okrężny dochodu i produktu w gospodarce otwartej MIERNIKI AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ: •Produkt krajowy brutto •Produkt narodowy brutto •Dochód narodowy PKB i zagregowane wydatki Wykorzystujemy użyte wcześniej Symbole konsumpcji (C), inwestycji (I), wydatków rządowych (G) i eksportu netto (NX), aby policzyć PKB od strony wydatków. PKB = C + I + G + NX Dochody w ruchu okrężnym PKB jest sumą dochodów właścicieli czynników wytwórczych: PKB = zagregowane dochody Dochód do dyspozycji (DI) to zagregowany dochód minus podatki bezpośrednie netto (T), Y=C+S: PKB = zagregowane dochody = DI + T= C+S+T Produkt krajowy brutto (PKB) Produkt krajowy brutto (PKB) rynkowa wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych w danym okresie przez czynniki produkcji zlokalizowane na terenie danego kraju, bez względu na to, do kogo one należą Alternatywne podejścia do liczenia produktu –jako strumień wytworzonych produktów –od strony wydatków na krajową produkcję –od strony dochodów czynników produkcji PKB jako strumień produktów –wszystkie dobra i usługi finalne, wytworzone w danym roku PKB od strony wydatków –suma wydatków na wszystkie dobra i usługi finalne, wytworzone w danym roku PKB od strony dochodów –suma wynagrodzenia właścicieli wszystkich czynników produkcji Dobra pośrednie i finalne •Pośrednie: są wykorzystywane w procesie produkcji jako nakłady do wytwarzania innych dóbr •Finalne: nabywane przez ostatecznych użytkowników

Wartość dodana – różnica między wartością dóbr wyprodukowanych przez dany podmiot gospodarczy, a wartością nakładów materiałowych zużytych do ich wytworzenia etap produkcji	wartość sprzedaży	wartość dóbr pośrednich	wartość dodana
drwal	20	-
właściciel tartaku	50	20
producent mebli	120	50
sprzedawca mebli	200	120
Przyrost wartości dóbr w procesie produkcji

Równowaga makroekonomiczna

ujęcie popytowe Równowaga rynkowa

Y=APp

Y- dochód narodowy w gospodarce w pewnym okresie,

APp –zamierzony popyt na towary w tym samym okresie (popyt globalny).

APp=K+I+G+X

Y=K+I+G+X
Wnioski:

•W warunkach równowagi łączne zamierzone wydatki na towary równają się wielkości produkcji tych towarów.

•Poziom faktycznego dochodu narodowego wytwarzanego w gospodarce jest wyznaczany przez poziom globalnego popytu.
Wydatki konsumpcyjne (K)

Podstawowym źródłem finansowania K gospodarstw domowych są dochody rozporządzalne.

Dochody rozporządzalne – to dochody gospodarstw domowych pomniejszone o podatki bezpośrednie i powiększone o transfery.

Dochód rozporządzalny przeznaczany jest na konsumpcję lub na oszczędności.

Podział ten zależy od:

1.Wysokości dochodu.

2.Nagromadzonego majątku (bogactwa).
Wpływ dochodu na wielkość K wyjaśniają poniższe teorie:

1.Hipoteza dochodu absolutnego

wysokość K zależy od wysokości bieżącego dochodu.

2.Hipoteza dochodu relatywnego

poziom K zależy od standardu życia otoczenia, sąsiedztwa.

3.Hipoteza dochodu stałego

K zależą od przeciętnego dochodu jakie gospodarstwo domowe spodziewa się uzyskać w ciągu całego swojego życia.

Wpływ nagromadzonego majątku na wielkość K wyjaśnia efekt majątkowy
Najważniejsze czynniki mające wpływ na konsumpcję:

•wielkość dochodów osobistych aktualnych i spodziewanych w przyszłości (niewielki wpływ na rozmiary konsumpcji);

•stopy procentowe na rynku finansowym (dość istotny wpływ na zachowania w zakresie oszczędzania);

•preferencje i upodobania w zakresie oszczędzania;

•podatki oraz wydatki na cele socjalne z budżetu państwa (podatki pomniejszają dochody);

•dostępność kredytów (powiększają możliwości);

•aktualna i przewidywana zamożność obywateli.
Funkcja konsumpcji – pokazuje poziom zamierzonej konsumpcji całkowitej przy każdym poziomie dochodu rozporządzalnego (Yd).

K = a + cYd Gdzie: K- rozmiary konsumpcji a – wyraz wolny, punkt wyjścia linii wzrostu konsumpcji, popyt autonomiczny - Ka. Popyt autonomiczny – popyt nie związany z poziomem dochodu, popyt przy zerowym poziomie dochodu. c – współczynnik kierunkowy, wyznaczający nachylenie funkcji konsumpcji - KSK. KSK – pokazuje jak duża część przyrostu dochodu jest przeznaczana na konsumpcję. KSK = ΔK/ΔYd K = Ka + KSK · Yd

Yd=Y - T

gdzie:

Yd – dochód rozporządzalny,

Y – dochód,

T – podatki,

T = tY,

t – stawka podatku dochodowego.

Yd =Y - tY

Yd=(1-t)Y
K=Ka+KSK(1-t)Y
Funkcja oszczędności – określa poziom zamierzonych oszczędności przy różnych poziomach dochodu rozporządzalnego.

Gdzie: S- rozmiary oszczędności a – wyraz wolny, punkt wyjścia linii wzrostu oszczędności- Sa. -Ka = Sa

c – współczynnik kierunkowy, wyznaczający nachylenie funkcji oszczędności - KSS.

KSS = 1 – KSK

KSS – jak duża część przyrostu dochodu przeznaczona jest na oszczędności.

KSS = ΔS/ΔYd

13

S = a + cYd S = -Ka +(1-KSK)Yd
Przykład 1.

K= 8+0,7Yd

8zł - tyle gospodarstwo domowe przeznacza na konsumpcję przy zerowym poziomie dochodu.

0,7 - gdy dochód gospodarstwa wzrośnie o 1zł to 70 gr. zostanie przeznaczone na konsumpcję.

S= - 8+0,3Yd
Paradoks zapobiegliwości - to zjawisko polegające na spadku dochodu narodowego pod wpływem wzrostu oszczędności.

–Oszczędzanie służy zwiększaniu przyszłych wydatków konsumpcyjnych tylko pojedynczych jednostek.

–Zwiększone oszczędności oznaczają mniejsze wydatki, co prowadzi do zwielokrotnienia spadku produkcji i dochodu narodowego.
Wydatki inwestycyjne (I)

•Inwestycje – suma wydatków przedsiębiorstw na fabryki, maszyny, wyposażenie i zapasy oraz wydatki gospodarstw domowych na zakup mieszkań.
Determinanty inwestycji:

1.Stopy procentowe.

2.Zmiany popytu konsumpcyjnego.

3.Koszty i efektywność wyposażenia kapitałowego.

4.Oczekiwań gospodarczych.

• Rynek pieniądza

Pieniądz powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonywana jest wymiana produktów i usług.

• Funkcje pieniądza:

• jednostki obrachunkowej (miernik wartości produktów i usług),

• środek wymiany (cyrkulacji),

• środek płatniczy (realizacja odroczonych płatności),

• środek przechowywania bogactwa (tezauryzacji).

• Cechy pieniądza:

• powszechnie akceptowany,

• łatwość przechowywania i przenoszenia,

• podzielność na mniejsze jednostki,

• trudny do podrobienia,

• ograniczona podaż.

Popyt na pieniądz – zależność pomiędzy wielkością zasobu pieniądz jaki ludzie chcą posiadać, a wysokością stóp procentowych oferowanych przez banki

  

Popyt na pieniądz M_d = f (Y, r)

Determinanty popytu na pieniądz:

• wielkość produkcji,

• liczba transakcji,

• poziom cen w gospodarce narodowej,

• stopy procentowe od depozytów i in. aktywów pieniężnych,

  • koszt zmiany aktywów,

  • dochody ludności,

  • przewidywana stopa inflacji – wzrost stopy inflacji powoduje spadek popytu pieniądz i wzrost popytu na kapitał,

  • sytuacja polityczna- niestabilność rządu prowadzi m.in. do tzw. zjawiska psucia pieniądza poprzez wzrost jego ilości wywołany czynnikami pozaekonomicznymi.

• Rodzaje popytu na pieniądz:

• transakcyjny,

• oszczędnościowy,

• spekulacyjny.

Podaż pieniądza, całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, traktowanego jako środek wymiany.

Obejmuje ona wartość gotówki (banknotów i bilonu) znajdującej się w obiegu pozabankowym oraz wkładów bankowych płatnych na każde żądanie.

Podaż pieniądza

 

M= M_KP x H

 

M_KP- mnożnik kreacji pieniądza

H – baza monetarna

 

Mnożnik kreacji pieniądza

 

  C_P +1
M_KP =

C_P + C_B

C_P – stopa ubytku gotówki z systemu bankowego

C_B – stopa rezerw gotówkowych w bankach

Baza monetarna

 

H= G_L + R_G

G_L – gotówka w rękach ludności

R_G – rezerwy gotówkowe

 

Mnożnik kreacji pieniądza, (odwrotność rezerw obowiązkowych) określa kreację pieniądza bankowego przy danych zasobach pieniądza gotówkowego.

Kreacja całkowita

K_c = R_n · M_D

Suma depozytów

D_c = D_a · M_D

Rezerwy nadwyżkowe

R_n = D - R_o

• Czynniki wpływające na mnożnik:

1. wypłaty gotówkowe - zmniejszają sumę depozytów, czyli możliwości kredytowe banków, co obniża wartość mnożnika;

2. rezerwy nadwyżkowe - zmniejszają możliwości kredytowe banków, co obniża wartość mnożnika;

3. zróżnicowanie depozytów – korygowanie liczby depozytów zmienia rezerwy obowiązkowe i wpływa na wartość mnożnika.

• Czynniki sugerujące o wielkości podaży pieniądza:

  • wartość wyemitowanych przez bank centralny znaków pieniężnych (baza monetarna),

  • wielkość udzielonych przez banki komercyjne kredytów w formie gotówkowej i bezgotówkowej (kreacja pieniądza).

Instrumenty polityki monetarnej:

• stopy procentowe trzech podstawowych kredytów bankowych,

• stopy rezerw obowiązkowych,

• operacje otwartego rynku.

NA PODAŻ PIENIĄDZA WPŁYWAJĄ:

a) banki, określające stosunek swoich rezerw do posiadanych depozytów uzależniony od:

- poziomu rezerw obowiązkowych,

• rynkowej stopy procentowej,

• stopy dyskontowej ,

• stopnia niepewności banku co do dopływów i odpływów depozytów;

• NA PODAŻ PIENIĄDZA WPŁYWAJĄ cd:

b) ludzie, decydujący o podziale posiadanych pieniędzy na gotówkę i depozyty;

c) bank centralny, który decyduje o wielkości bazy monetarnej.

Polityka monetarna realizowana przez BC ma na celu:

• zapewnienie stabilności gospodarczej,

• maksymalizację poziomu produkcji i zatrudnienia,

• osiąganie możliwie najniższej inflacji.

• RODZAJE PIENIĄDZA:

1. narodowy – obowiązuje na terenie jednego kraju

1. wymienialny – swobodnie używany poza krajem w którym funkcjonuje. 5 walut posiadało i posiada status wymienialności: dolar amerykański, była to marka niemiecka, był frank francuski, jest jen japoński, jest funt brytyjski

2. niewymienialny – używany wewnętrznie na terytorium danego kraju oraz waluty wymienialne plus 120 innych walut funkcjonujących na świecie

• RODZAJE PIENIĄDZA cd:

2) Międzynarodowy

1. regionalny np.: EURO – używany na terytorium państw członkowskich UE, zastąpiła waluty narodowe tych państw poza walutą: funt brytyjski, korona szwedzka i duńska

2. międzynarodowy (SDR) –używany przez państwa należące do międzynarodowego funduszu walutowego IMF; powstał na konferencji w USA – Bretton Woods

W Polsce wg zasad NBP wyodrębnia się dwa agregaty pieniężne M1 i M2:

• Agregat M1 obejmuje pieniądz gotówkowy w obiegu (tj. poza kasami banków), depozyty bankowe (na żądanie i oszczędnościowe) gospodarstw domowych oraz depozyty złotowe przedsiębiorstw na żądanie.

• Agregat M2, poza pozycjami wchodzącymi w skład M1 obejmuje również depozyty terminowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

Oba agregaty nie obejmują rachunków walutowych.

• Rodzaje pieniądza w obiegu (w mld zł)

M1 –zasoby pieniężne o najwyższej płynności.

 

• Rodzaje pieniądza w obiegu (w mld zł) cd.

M3 – zawiera M2 oraz duże salda rachunków terminowych.

 

L – obejmuje M3 oraz inne płynne aktywa nieobjęte wcześniejszymi miarami np. waluta, dokument handlowy, obligacje skarbowe.

• Formy pieniądza

• PIENIĄDZ FIDUCJARNY - oparty na zaufaniu społecznym. Pieniądz taki jest emitowany przez państwo i jest prawnym środkiem płatniczym nie można go jednak wymienić na złoty kruszec.

• PIENIĄDZ ZDAWKOWY - jest najczęściej zwany bilonem. Są to monety, wybite z niepełnowartościowego materiału, czyli metali nieszlachetnych.

• PIENIĄDZ PAPIEROWY - podobnie jak bilon – niewymienialny na złoto, choć w przeszłości był potwierdzeniem zdeponowania w banku złotych monet.

Pieniądz papierowy obok bilonu jest drugim najważniejszym elementem systemu fiducjarnego.

• PIENIĄDZ BANKOWY - nazywany inaczej bezgotówkowym lub żyrowym. Ma on postać zapisu na rachunku depozytowym w banku.

• PIENIĄDZ ELEKTRONICZNY – najnowszą formą jest pieniądz elektroniczny, zakodowany na karcie magnetycznej w postaci elektronicznych impulsów.

• Inflacja

Inflacja – jest to stały wzrost cen, jest to spadek wartości pieniądza, spadek jego siły nabywczej.

Inflacja jest problemem ekonomicznym:

• pieniądz papierowy

- nieograniczone pomnażanie ilości pieniądza papierowego

• Deprecjacja –spadek wartości wymiernej lub siły nabywczej waluty narodowej w stosunku do innych walut.

• Czysta inflacja –ceny wszystkich dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie.

• Deflacja –spadek przeciętnego poziomu cen.

• Stagflacja –wzrost ogólnego poziomu cen, któremu towarzyszy stagnacja PKB

• Slumpflacja – wzrost ogólnego poziomu cen połączony ze spadkiem PKB

• Dewaluacja – zmiana wartości pieniądza.

• 
  
  
  
  Przyczyny inflacji:

• Popytowa teoria inflacji – opracowana przez Keynesa - nadwyżka popytu, przy założeniu stałości produkcji (krótki okres).

• Kosztowa teoria inflacji – spowodowana większym tempem wzrostu płac nominalnych niż wzrostem wydajności pracy.

I = W – p

I – stopa inflacji

W- przeciętny wzrost płac nominalnych

p – przeciętny wzrost wydajności pracy

• Rodzaje inflacji

Ze względu na czas trwania można wyróżnić:

• Inflację chwilową, jeśli wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług ma miejsce w krótkim okresie.

• Inflację trwałą, która występuje wówczas, gdy wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług utrzymuje się przez dłuższy okres.

Pełzająca (jednocyfrowa),

Krocząca (dwucyfrowa)

Galopująca

Hiperinflacja

• Typy inflacji

 

1. Inflacja ciągniona przez popyt (inflacja nabywców) całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji.

2) Inflacja pchana przez koszty (inflacja dostawców) –wywołana ograniczeniami podaży jednego lub kilku zasobów (ceny).

3) Inflacja strukturalna, producenci nie mogą sprawnie zmienić struktury produkcji w odpowiedzi na zmiany struktury gospodarki.

Występuje wiele wskaźników inflacji:

wskaźnik cen produktu narodowego brutto (deflator PNB),

wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych (CPI – Consumer Price Index)

wskaźnik cen dóbr produkcyjnych (PPI Producer Price Index),

Stopa inflacji

T₁- poziom cen w roku bazowym

T_o – poziom cen w roku poprzednim

Wskaźniki mają pewne słabości:

 

1) niezmienialność wag poszczególnych dóbr.

2) wskaźniki cen nie wychwytują zmian jakości dóbr wchodzących w skład „koszyka”.

W Polskiej praktyce statystycznej oblicza się stopę inflacji w dwojaki sposób:

 

a)porównując ogólny poziom cen z roku t1 z analogicznym poziomem cen z roku t0, uwzględnia się wskaźniki przeciętne dla 12 miesięcy w roku, oraz;

b) porównując ogólny poziom cen z grudnia roku t1 z ogólnym poziomem cen z grudnia roku t0.

Wskaźniki stopy inflacji obliczone tymi metodami nie są zazwyczaj identyczne.

Istnieją koszty inflacji, które występują przy każdym rodzaju inflacji, są to:

 

- koszty „zdzieranych zelówek”.

 

- koszty „zmienianych jadłospisów” (kart dań, menu costs).

• Następstwa inflacji:

1. Inflacja komplikuje rachunek ekonomiczny

B. Inflacja osłabia skłonność do oszczędzania.

C. Inflacja wiąże się z redystrybucją dochodów,

• Do przyczyn inflacji zaliczamy:

• niezrównoważony budżet państwa

• przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)

• ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza

• wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen)

• długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)

• recesję gospodarczą (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)

• monopolizację gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)

• Negatywne skutki inflacji, zwłaszcza przy inflacji nieprzewidzianej ponoszą :

• oszczędzający

• banki

• pracujący

• emeryci

• Skutkami dla gospodarki narodowej będzie:

• niechęć przedsiębiorców do podejmowania inwestycji,

• spadek innowacji i produkcyjności

• dewaluacja waluty krajowej,

• zakłócenie w systemie finansowym,

• osłabienie wiarygodności państwa u wierzycieli.

• Optymalny poziom inflacji ???

Zazwyczaj przyjmuje się, że ten postulat spełnia inflacja bliska zeru.