SCENARIUSZE LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV

DO PODRĘCZNIKA „SŁOWO ZA SŁOWEM” M. NAGAJOWEJ

Opracowała: Marta Bodziony

Jesteśmy na lekcji kleksografii.

Komu jakie życzenia (J. Twardowski: "Życzenia")?

Z czym i dlaczego pomylił poeta liście?

Oceniamy postępowanie Pinokia.

Pisownia "nie" z rzeczownikami i czasownikami.

Jakimi uczuciami kierowali się bohaterowie ballady Adama Mickiewicza pt. "Powrót taty"?

Kultura i szacunek tworzą mój dobry wizerunek.

 

SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE IV (NA PODSTAWIE "AKADEMII PANA KLEKSA")

Temat: Jesteśmy na lekcji kleksografii.

Cele lekcji:

• rozbudzenie wyobraźni,

• kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem i układania krótkich rymowanek,

• doskonalenie umiejętności poprawnej wypowiedzi wielozdaniowej,

• wyrabianie nawyku dbałości o porządek w miejscu pracy.

Metody:

• metoda ćwiczeń praktycznych,

• pogadanka.

Formy pracy: indywidualna

Środki dydaktyczne:
tekst lektury, atrament lub tusz (najlepiej z dozownikiem), białe kartki z bloku, stare gazety, ściereczki.

Przebieg lekcji:

1. Wprowadzenie
Uczniowie wcześniej zostali poinformowani, że będą uczestniczyć w lekcji kleksografii i przynieśli potrzebne materiały; zapisanie tematu.

2. Odczytanie fragmentu III rozdziału "Akademii pana Kleksa".

Otóż wczoraj pierwsza lekcja była to lekcja kleksografii. Naukę tę wymyślił pan Kleks, abyśmy wiedzieli, jak trzeba obchodzić się z atramentem.
Kleksografia polega na tym, że na arkuszu papieru robi się kilka dużych kleksów, po czym arkusz składa się na pół i kleksy rozmazują się po papierze, przybierając kształty rozmaitych figur, zwierząt i postaci. Niekiedy z rozgniecionych kleksów powstają całe obrazki, do których dopisujemy odpowiednie historyjki, wymyślane przez pana Kleksa.

3. Uczniowie przygotowują miejsce pracy (rozkładają gazety na ławkach), nauczyciel podkreśla, że muszą być bardzo ostrożni.

4. Uczniowie postępują według instrukcji z książki:
- robią kleksy na kartce,
- składają ją na pół i rozkładają,
- patrzą na to, co powstało z równych stron i odległości,
- zapisują na karteczce krótkie rymowanki na temat otrzymanego "obrazka".

5. Kilku uczniów prezentuje swoje prace (bez wierszy) całej klasie.
Uczniowie wypowiadają się, co widzą, odczytują na swój sposób; spojrzenia są bardzo różnorodne. Na końcu głos zabiera sam autor kleksów i czyta swój wierszyk.

6. Uczniowie przylepiają kartki z wierszami do prac, podpisują je, odkładają do całkowitego wyschnięcia.

7. Dzieci porządkują miejsca pracy, ścierają ławki.
Kiedy kleksy są zupełnie suche, wywieszamy je w sali na wystawie. Daje to wszystkim dzieciom, również tym słabszym, szansę zaistnienia i przeżycia sukcesu.

8. Praca domowa
Wpiszę do zeszytu rymowankę, którą wymyśliłeś do swojego obrazka.

W górę

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV

Temat: Komu jakie życzenia (J. Twardowski: "Życzenia")?

Cele:
- uczeń czyta ze zrozumieniem
- wyodrębnia nadawcę i odbiorcę wiersza oraz treść życzeń
- rozumie informacje w życzeniach
- ćwiczy zapis notatki w tabeli (wg podanego wzoru)
- poznaje cechy wypowiedzi użytkowej - życzenia
- układa własne nietypowe życzenia
Metody i formy pracy:
- praca indywidualna
Pomoce:
- tekst utworu J. Twardowskiego: "Życzenia"
- kartki świąteczne z życzeniami
- czyste kartki świąteczne

Przebieg:

1.      Na początku rozdaję uczniom krzyżówkę związaną tematycznie z poznanymi w klasie czwartej baśniami. Hasłem krzyżówki jest słowo: ŻYCZENIA

2.      Ćwiczenie orograficzne: uczniowie tworzą gwiazdę wyrazów pokrewnych (rodzinę wyrazów) do słowa „życzyć”.

3.      Uczniowie oglądają przyniesione kartki świąteczne z życzeniami. (wniosek - wśród życzeń przeważają teksty podobne typu: "Wesołych świąt, zdrowia i szczęścia w Nowym Roku...")

4.      Podanie tematu lekcji.

5.      Nauczyciel czyta wiersz J. Twardowskiego, po czym dwukrotnie czytają uczniowie.

6.      Uczniowie wypowiadają się na temat wiersza (czy podobają im się te życzenia, kto jest ich nadawcą, do kogo są zwrócone, czy przypominają życzenia z kartek, które przynieśli).

7.      Przeczytajcie uważnie wiersz. Zastanówcie się kto komu, jakie
składa życzenia. Uzupełnijcie tabelkę wg podanego wzoru.

 

kto składa? (nadawca)	jakie życzenia składa?	komu składa? (adresat, odbiorca)

 

8.      Nauczyciel inicjuje rozmowę, co powinno znaleźć się w tekście życzeń. Zwraca uwagę na pisownię nazw świąt i form grzecznościowych.

9.      Proponuję uczniom, byśmy poszli śladami Twardowskiego.                                                   Spróbujcie ułożyć nietypowe życzenia.
Niech będą to życzenia bardzo osobiste skierowane do konkretnej osoby.
Następnie zaprojektujcie kartkę świąteczną, na którą wpiszecie wymyślony tekst. Pamiętajcie o zasadach pisowni.

W górę

PLAN METODYCZNY LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE CZWARTEJ

Temat: Z czym i dlaczego pomylił poeta liście?

Cele:

- uczeń poznaje treść wiersza J. Ratajczaka pt. „Liście jak listy”

- wypowiada się swobodnie na jego temat

- zauważa podobieństwo miedzy liściem i listem oraz podobieństwo między tymi wyrazami

- rozpoznaje kto jest nadawcą, a kto odbiorcą listu, posługuje się tymi terminami

- zna drogę listu (od nadawcy do odbiorcy)

 

Przebieg lekcji:

1.      Nauczyciel podrzuca liście do góry, uczniowie mówią o skojarzeniach jakie im się nasuwają w związku z tym widokiem.

Uczniowie odpowiadają na pytanie, z czym można pomylić liście? (odp. z kwiatami, płatkami, latawcami itd.)

2.      Podanie tematu lekcji.

3.      Odczytanie wiersza (dwukrotnie przez uczniów i raz przez nauczyciela).

4.      Uczniowie odpowiadają na pytanie zawarte w temacie:

• liść – mały, płaski i cienki (jak list)

• liście i listy lecą

• podobieństwo słów (ta sama rodzina wyrazów)

5.      Uczniowie rozpoznają nadawcę (błękit) i odbiorcę (Ziemia) w wierszu.

6.      Uczniowie uzupełniają schemat z podręcznika:

 

nadawca		list		odbiorca

  

7.      Uczniowie rysują liście i wpisują w nie krótkie, wymyślone informacje (tworzą listy na liściach).

8.      Zadanie domowe: zad. 5, str. 49 (podręcznik) – zadanie związane jest z wyrazami pokrewnymi do wyrazu list.

W górę

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE CZWARTEJ

Temat: Oceniamy postępowanie Pinokia.

 

Cele:

- uczeń wyraża opinię na temat postępowania Pinokia, ocenia go

- umiejętność pracy w grupie

- uczeń potrafi podać przykłady złego i dobrego postępowania, rozróżnia te dwa pojęcia

- uczeń formułuje rady: jak Pinokio powinien był zrobić, wzory postępowania

- uczniowie tworzą metaplan

 

Przebieg lekcji:

1.      Wybrani uczniowie odczytują zadanie domowe (dot. wad i zalet).

2.      Podanie tematu.

3.      Uczniowie zostają podzieleni na grupy.

4.      Każda grupa dostaje karteczki, na których uczniowie wypisują przykłady złego postępowania Pinokia, następnie przyklejają te karteczki do dużego arkusza (tworzą metaplan).

5.      Na kolejnych karteczkach wypisują rady: jak Pinokio powinien postąpić, przyklejają kolejno zapisane karteczki do arkusza.

6.      Następnie uczniowie wyciągają wnioski (np. nie wolno uciekać z domu, nie powinno się okłamywać rodziców itd.) i zapisują je na karteczkach, które także przyklejają do arkusza.

7.      Pod koniec lekcji poszczególne grupy prezentują swoje prace.

 

Zadanie domowe: Odpowiedz na pytanie: Czy współczesny młody człowiek może     

                                skorzystać z nauk moralnych (pouczeń) wypowiadanych przez

                                bohaterów utworu?

W górę

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV

Temat: Pisownia "nie" z rzeczownikami i czasownikami

Cele lekcji:
uczeń po lekcji powinien zapamiętać:
- zasady pisowni partykuły "nie" z rzeczownikami i czasownikami

rozumieć:
- konieczność prawidłowej pisowni partykuły "nie"

umieć:
- zastosować poznane wiadomości w praktyce,
- dbać o poprawność ortograficzną pisanego tekstu własnego,
- dokonać samokontroli tekstu.
Metody:
- pogadanka
- praca indywidualna,
- praca w grupie,
- problemowa,

1. Rozdanie kartek z tekstami przysłów:
1. Nie mów hop, dopóki nie przeskoczysz.
2. Zegar nie je, nie pije, a jednak bije.
3. Chcesz li mieć co tajemnego, Nie zawierzaj ludziom tego.
4. Czego Jaś się nie nauczy, Jan nie będzie umiał.
*****************************************
1. Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.
2. Tylko nieprzyjaciel twój kłamstwo ubierze w szczerość.
3. Przemija tylko to, co jest nieprawdą.
4. Nieszczęścia chodzą parami.
5. Gdy język z nierozwagą gada, skóra za niego często odpowiada.

2. Wypisanie czasowników z przeczeniem "nie" z pierwszej części przysłów i rzeczowników z "nie" z drugiej części przysłów.
nie mów
nie je
nie pije
nie zawierzaj
nie nauczy
nie będzie umiał
niezgoda
nieprzyjaciel
nieprawda
nieszczęścia
nierozwaga

3. Uczniowie ustalają zasady pisania "nie" z czasownikami (osobno) i rzeczownikami (razem).
4. Wypisanie na tablicy zdań:
To nie przyjaciel mój, ale wróg.
Nie porządek, lecz bałagan panuje w twoim pokoju.
Nie pewność, ale wahania towarzyszyły mu w podejmowaniu decyzji.
Nie zgoda u nas panuje, lecz ciągłe kłótnie.
Mówisz nie prawdę, ale kłamstwo.
Nie szczęście was czeka, ale smutek.
5. Próba wyjaśnienia przez uczniów, dlaczego w tych zdaniach przeczenie "nie" pisze się osobno z rzeczownikami. Na czym polega różnica między rzeczownikami z przysłów a rzeczownikami w zdaniach.
W zdaniach przeciwstawnych, gdzie następuje negacja (zaprzeczenie) wyjątkowo piszemy "nie" z rzeczownikiem osobno.
6. Układanie zdań z wyrazami, np. nieżyczliwość, nie życzliwość, niecierpliwość, nie cierpliwość.
Pierwszy raz spotkałem się z taką nieżyczliwością.
Nie życzliwość zaskoczyła mnie, lecz także ogólna sympatia.
Niecierpliwość może być wadą.
Nie cierpliwość jest twoją główną zaletą, ale dobroć.
7. Uczniowie uzupełniają zadania w zeszycie ćwiczeń – ćwiczenia część 2, strona 30, ćwicz. 1 -  8

W górę

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY IV

TEMAT LEKCJI: Jakimi uczuciami kierowali się bohaterowie ballady Adama Mickiewicza pt. "Powrót taty"?

 
CEL GŁÓWNY: Zapoznanie uczniów z utworem Adama Mickiewicza pt. "Powrót taty"
CELE OPERACYJNE:
Uczeń będzie potrafił:
- wyrażać i nazywać uczucia bohaterów ballady
- efektywnie współpracować w grupie
- prezentować przygotowaną scenkę dramową
- wysnuwać wnioski dotyczące sensu utworu

METODA:
- drama, "stop - klatka"
- praca w grupach

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- tekst literacki
- instrukcja dla grup
 
PRZEBIEG LEKCJI:
1. Zaangażowanie:
Pytania dotyczące odbioru wiersza (czy utwór się uczniom podobał, jaki ma nastrój, jakie są jego najważniejsze wydarzenia). Wyjaśnianie niezrozumiałego słownictwa (uczniowie mieli wiersz przeczytać w domu i zaznaczyć wyrazy niezrozumiałe).

2. Podanie celu lekcji:
Wyjaśnienie uczniom, że będą zastanawiać się, jakimi uczuciami kierowali się i jak się zachowywali poszczególni bohaterowie ballady oraz, że będą nazywać te uczucia.

3. Podział uczniów na grupy:
Rozdanie instrukcji do przygotowania scenek dramowych - "stop - klatek", przedstawiających różne sytuacje - wydarzenia ballady.

I Grupa: Matka prosi dzieci o modlitwę w intencji szczęśliwego powrotu ich ojca do domu
II Grupa: Ojciec wita się z dziećmi
III Grupa: Zbójcy napadają na ojca i dzieci
IV Grupa: Przywódca zbójców przysłuchuje się modlącym się dzieciom

4. Uzupełnianie tabelek:
Uczniowie uzupełniają tabelki po każdej prezentacji scenki, w trakcie jej omawiania, czyli nazywania uczuć bohaterów.

5. Prezentacja scenek:
Dzieci mimiką oraz gestem ukazują w pantomimicznej scence dramowej uczucia i zachowanie bohaterów. Wcielają się w wyznaczone role. Pozostali uczniowie w czasie "stop - klatki" nazywają uczucia, odgadują intencje aktorów.

6. Refleksje:
Odpowiedzi na pytania nauczycielki kierujące na odgadnięcie sensu, morału ballady.
 
7. Ocena nauczycielki:
Ocena uwzględniająca udział w lekcji, poprawność wypowiedzi pod względem merytorycznym i stylistycznym, pomysłowość scenek.

8. Praca domowa:
Zapis do zeszytu.
Dla wszystkich: Podzielić tekst do czytania z podziałem na role.

INSTRUKCJA DO PRACY DLA GRUPY I

Scenką, którą ma przedstawić Wasza grupa, będzie ta, w której matka prosi dzieci, by poszły pomodlić się w intencji szczęśliwego powrotu ich ojca do domu rodzinnego.
Pamiętajcie, że ma być to scenka pantomimiczna, tzn. bez używania słów. Ma to być również "stop - klatka", a więc nieruchomiejecie, a wasze gesty i mimika mają być łatwe do rozpoznania i nazywania uczuć, które wyrażają. Musicie to zadanie tak wykonać, by Wasi koledzy i koleżanki odgadli, jakie wydarzenie przedstawiacie, kim jesteście i co czujecie.

INSTRUKCJA DO PRACY DLA GRUPY
Scenką, którą ma przedstawić Wasza grupa, będzie ta, w której ojciec wita się ze swoimi dziećmi po długiej nieobecności.
Pamiętajcie, że ma być to scenka pantomimiczna, tzn. bez używania słów. Ma to być również "stop - klatka", a więc nieruchomiejecie, a wasze gesty i mimika mają być łatwe do rozpoznania i nazywania uczuć, które wyrażają. Musicie to zadanie tak wykonać, by Wasi koledzy i koleżanki odgadli, jakie wydarzenie przedstawiacie, kim jesteście i co czujecie.

INSTRUKCJA DO PRACY DLA GRUPY III
Scenką, którą ma przedstawić Wasza grupa, będzie ta, w której zbójcy napadają na ojca i jego dzieci.
Pamiętajcie, że ma być to scenka pantomimiczna, tzn. bez używania słów. Ma to być również "stop - klatka", a więc nieruchomiejecie, a wasze gesty i mimika mają być łatwe do rozpoznania i nazywania uczuć, które wyrażają. Musicie to zadanie tak wykonać, by Wasi koledzy i koleżanki odgadli, jakie wydarzenie przedstawiacie, kim jesteście i co czujecie.

INSTRUKCJA DO PRACY DLA GRUPY IV
Scenką, którą ma przedstawić Wasza grupa, będzie ta, w której przywódca zbójców przysłuchuje się modlącym się dzieciom.
Pamiętajcie, że ma być to scenka pantomimiczna, tzn. bez używania słów. Ma to być również "stop - klatka", a więc nieruchomiejecie, a wasze gesty i mimika mają być łatwe do rozpoznania i nazywania uczuć, które wyrażają. Musicie to zadanie tak wykonać, by Wasi koledzy i koleżanki odgadli, jakie wydarzenie przedstawiacie, kim jesteście i co czujecie.

 

Bohaterowie	Uczucia	Zachowanie
Matka