Zakażenie szpitalne

Skocz do: nawigacji, szukaj

Zakażenie szpitalne – zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba w czasie udzielania świadczeń nie była w okresie wylęgania (np. zakażenia bakteryjne) lub gdy choroba wystąpiła po udzieleniu tych świadczeń w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres wylęgania tej choroby (np. WZW typu B, WZW typu C)^[1]. Najczęściej uznaje się zakażenie za szpitalne, jeśli wystąpiło w okresie 48 - 72 godzin od udzielenia świadczenia zdrowotnego. Dla zakażenia o długim okresie wylęgania (WZW typu B, WZW typu C, HIV, gruźlica) przyjmuje się okres od dwóch tygodni do wielu lat. Zakażenie szpitalne może dotyczyć zarówno pacjenta, jak i personelu. Może wystąpić zarówno w szpitalu, jak i w innej placówce opieki zdrowotnej.

W niektórych przypadkach definicja zakażenia szpitalnego jest nieco inna:

• u noworodków za zakażenie szpitalne przyjmuje się zakażenie, które wystąpiło po upływie 48 godzin od porodu, a przed porodem u matki nie istniało zakażenie,

• w przypadku zakażenia miejsca operowanego (dawniej zakażenie rany operacyjnej) u pacjenta niezakażonego przed zabiegiem za zakażenie szpitalne uznaje się zakażenie, które wystąpiło w ciągu miesiąca od zabiegu, a jeśli pacjent ma wszczepione ciała obce (np. implanty ortopedyczne), w ciągu roku od zabiegu.

Wyróżnia się zakażenia szpitalne:

• egzogenne - spowodowane przez drobnoustroje dominujące w środowisku szpitalnym;

• endogenne - spowodowane przez własną, naturalną florę pacjenta, np z powodu obniżonej odporności.

Przykłady zakażeń szpitalnych:

• odrespiratorowe zapalenie płuc (VAP)^[2].

• odcewnikowe zakażenie krwi^[2]

Wrota zakażeń:

• układ pokarmowy,

• układ oddechowy,

• układ moczowo-płciowy,

• uszkodzona skóra.

Ryzyko zakażeń szpitalnych wzrasta wraz ze wzrostem specjalizacji zabiegów diagnostycznych i leczniczych. W warunkach szpitalnych istnieje zjawisko "otwarcia nowych wrót zakażeń", np poprzez:

• zabiegi endoskopowe,

• zabiegi chirurgiczne,

• zabiegi chirurgiczne w stomatologii,

• wszelkiego rodzaju implanty,

• dializoterapia,

• wkłucia dożylne i dotętnicze.

Ratują one zdrowie i życie chorym ale stwarzają ogromne ryzyko zakażeń szpitalnych.

W USA notuje się prawie 2 mln przypadków zakażeń rocznie z czego 100 tys. ze skutkiem śmiertelnym. W związku z tym od 1 stycznia 2011 Centers for Medicare & Medicaid Services (CMS) zobowiązało szpitale do prowadzenia i publikowania statystyk liczby zakażeń krwi^[2].

Liczbę zakażeń można ograniczyć poprzez:

• częstsze mycie rąk przez personel medyczny^[2]

• uniesienie leżącego pacjenta o 30% (ogranicza odrespieratorowe zapalenie płuc)^[2]

• mycie zębów i płukanie jamy ustnej pacjentów^[2]

Zakażenia szpitalne

• Ostatnio aktualizowano 16-12-2009

• w kategorii Inne

Definicja według WHO. Jest to zakażenie pozostające w ścisłym związku przyczynowym z pobytem chorego w szpitalu lub zakażeniem, które rozwija się u personelu szpitalnego w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych.

Zakażenie szpitalne to takie zakażenie, które nie występowało ani nie znajdowało się w okresie wylęgania, gdy chory był przyjmowany do szpitala, a nastąpiło podczas pobytu w szpitalu. Może więc  ujawnić się zarówno w czasie hospitalizacji, jak i po wypisaniu chorego do domu lub po przeniesieniu do innego zakładu leczniczego.

Umownie przyjęto, że zakażenie występujące po 48 godzinach od momentu przyjęcia do szpitala są zakażeniami szpitalnymi  (poza drobnoustrojami o dłuższym okresie wylęgania np. HBV, HCV, HIV, Legionella, itd.)

Zespół chorób o bardzo różnorodnej lokalizacji i złożonym obrazie klinicznym a drobnoustroje je wywołujące mogą pochodzić zarówno ze środowiska szpitalnego – zakażenie egzogenne, jak i własnej flory człowieka (skóra, błony śluzowe) – zakażenia endogenne

Rezerwuar drobnoustroju – jest to naturalne biologiczne środowisko danego mikroorganizmu umożliwiające mu metabolizm i replikację. Może to być:

• człowiek     (personel medyczny, pacjent – nosiciel  )

• zwierzęta   (koty, kleszcze, muchy itd.)

• rośliny         (kwiaty )

• materia martwa  (kolanka, kratki ściekowe itd.)

Źródło zakażenia – jest to miejsce z którego zarazek  zostaje przeniesiony na wrażliwą osobę.

Personel szpitala i jego pacjenci mogą być jednocześnie rezerwuarem , jak i źródłem infekcji (np. gronkowiec złocisty, prątek gruźlicy, HBV, HCV, HIV).

Kolonizacja - to zasiedlenie organizmu, czyli wewnętrzna  lub zewnętrzna obecność drobnoustrojów, bez  jakichkolwiek objawów klinicznych. Brak trwałych połączeń pomiędzy komórką bakteryjną a receptorem komórki docelowej gospodarza. Bakterie swobodnie poruszają się w warstwie śluzu i wraz z nim mogą być usuwane z ustroju. Zawsze wyprzedza rozwój zakażenia szpitalnego.

Flora fizjologiczna :

• Skóra: Staphylococus epidemidis (>85%), Streptococcus viridans, Corynebacterium sp. (55%), Propionibacterium acnes, Candida, Clostridium perfringens, Acinetobacter, Moraxella sp., Staphylococcus aureus (20%)

• Górne drogi oddechowe: Streptococcus viridans, milleri, Neisseria, Corynebacterium, (Str.pyogenes, Str. pneumoniae, Haemophillus influenzae)  jama ustna dodatkowo beztlenowce: Peptococcus , Peptostreptococcus, Veillonella, Spirillum, Prevotella, Spirochetae, Actinomyces.

• Drogi rodne:  Lactobacillus, Str. Viridans, Corynebacterium, Candida, Gardanella, E.coli,  Str. agalactiae,

• Dolny odcinek przewodu pokarmowego: głównie beztlenowce - ponad 1000x więcej niż tlenowych. Str.feacalis, Bacteroides, Clostridium,  tlenowe: E.coli, Klebsiella, Proteus, Enterococcus

Czynniki zjadliwości – mechanizm patogennego działania bakterii:

• Ułatwiające kolonizację: fimbrie i inne adhezyny (białko F – Str.pyog.), biofilm i inwazję: białka powierzchniowe - inwazyny – łączące się z białkami gospodarza – integrynami, rzęski (przenikanie przez biofilm), proteazy anty-IgA, syderofory,    Innego rodzaju mechanizmy - otaczanie się białkiem gospodarza (fibronektyną-białko A- Staph.aur., białko G- Str.pyog.,   laktoferyna itd.)

• Uszkadzające komórkę gospodarza – toksyny:

  • egzotoksyny: cytotoksyny, kardiotoksyny, neurotoksyny itp.

  • Endotoksyny   (LPS): składnik ściany komórkowej pałeczek G (-). Lipid A aktywuje kom. odpornościowe do syntezy cytokin, aktywuje dopełniacz i kaskadę układu krzepnięcia => wstrząs toksyczny. Wśród bakterii G(+) podobne właściwości mają: kw. teichowe i fragmenty peptydoglikanu.

Główne czynniki etiologiczne

• WIRUSY:  RSV, grypy, paragrypy, ECHO, Coxackie, VZV, rotawirusy, odry, świnki, różyczki, HSV

  • krwiopochodne HBV, HCV, HGV, CMV, HIV

• BAKTERIE:  gronkowce metycylinooporne:

  • MRSA = methicillin resistant Staphylococcus ureus

  • MRSE = methicillin resistant Staphylococcus epidemidis

  • MRCNS= methicillin resistant Coagulase Negative

• Staphylococci

paciorkowce kałowe czyli enterokoki (E. faecalis, E. faecium)

VRE= vancomycin resistant enterococci

• pałeczki G {-}: E.coli, Proteus sp., Klebsiella sp., Enterobacter sp., Seratia marcescens, Pseudomonas aeruginosa, Bacteroides, Clostidium difficile, Acinetobacter, Salmonella

• GRZYBY:  Candida albicans inne drożdżaki.

Źródła  zakażenia:

• RĘCE PERSONELU

• Źle wyjałowiony sprzęt medyczny

• zakażona krew i preparaty krwiopochodne

• aparatura medyczna (respiratory, nebulizatory, ssaki, rurki od tlenu itd.)

• przeterminowane płyny dezynfekcyjne, mydło w kostkach

• pościel, materiały  opatrunkowe

• zlewy, ręczniki, baseny, nawilżacze, żywność, woda, wanny

• nieodpowiednio przygotowywane i źle przechowywane leki

• urządzenia wentylacyjne, kanalizacja

Drogi szerzenia się zakażeń :

• Droga powietrzno - pyłkowa

• Droga kontaktowa (pośrednia i bezpośrednia)

• Droga pokarmowa

• Droga przerwania ciągłości tkanek

CZYNNIKI RYZYKA Zakażeń Szpitalnych

• zależne od stanu chorego:

• Niedobory immunologiczne

• WIEK (noworodki, osoby starsze)

• CHOROBY PODSTAWOWE  (cukrzyca, zesp. limfoproliferacyjne, urazy wielonarządowe,  wrodzone i nabyte zespoły niedoborów odporności)

• CHOROBY TOWARZYSZĄCE  (odleżyny, przewlekła niewydolność nerek, marskość wątroby, alkoholizm, neutropenia, przeszczepy narządów)

• NIEDOŻYWIENIE

CZYNNIKI RYZYKA Zakażeń Szpitalnych

• zależne od metod diagnostyczno – terapeutycznych

• CZAS HOSPITALIZACJI

• DIAGNOSTYKA INWAZYJNA (cewnikowanie naczyń i pęcherza  moczowego)

• LECZENIE  (rany chirurgiczne, intubacja, hemodializa, oddech wspomagany, leki cytostatyczne, immunosupresyjne, rtg- terapia)

Częstość występowania Z.S. na oddziałach szpitalnych

• Ogólna Intensywna Opieka Medyczna  (ok. 20%)

• Neurochirurgia (11%)

• Hepatogastroenterologia  (ok.11%)

• Geriatria (8.5%)

• Chirurgia gastroenterologiczna  (7%)

• Oddział Chorób Wewnętrznych  (5.3%)

• Ortopedia  (  4.5%  )

Kliniczne postacie Z.S.

Oddziały:  (niezabiegowe- zabiegowe)

• Układ moczowy (42.5 – 30.9 %)

• Układ oddechowy (24.2 – 18 %)

• Posocznice (14.6 – 10.2 %)

• Zakażenia miejscowe (10.6 – 19.5 %)

• Zakażenia ran operacyjnych (0 – 11.3%)

Zakażenia układu moczowego

Objawy: dysuria, ból i napięcie w okolicy lędźwiowej lub nadłonowej, gorączka, ropomocz.

Badania: bakteriuria znamienna (10 000kom/ml)

Patogeny: E.coli, Pseudomonas aerug., Enteroccocus sp., Klebsiella sp., Candida sp.

Zakażenia dróg oddechowych

GÓRNE D.O. - kliniczne objawy ostrego nieżytu g.d.o. Lub zmiany zapalne jamy ustnej i gardła – nie alergiczne, Zapalenia zatok, gardła, ucha środkowego, nagłośni.

DOLNE D.O. – pojawienie się nowej lub w zwiększonej ilości wydzieliny ropnej i/lub gorączka > 38C ze zmianami osłuchowymi w klatce piersiowej i/lub nowe lub postępujące zmiany w obrazie radiologicznym nie związane z zatorem lub niewydolnością krążenia

Zapalenia płuc, ropień płuc i ropniak opłucnej, zapalenie tchawicy i oskrzeli

Patogeny: P. aerug., S. aureus, Klebsiella sp., Enterobacter sp., Serratia sp., Proteus sp., Candida sp.,   WIRUSY  RS.

Posocznice (pierwotne i wtórne)

Objawy: gorączka > 38 C, wzmożone napięcie (rigors), hipotensja

Badania: dodatni wynik posiewu z krwi

Patogeny: Klebsiella sp., E.coli, koagulazo ujemne gronkowce, P. aeruginosa, S. Aureus, Candida sp.

Zakażenia ran operacyjnych

Objawy: pojawienie się ropnej wydzieliny wydostającej się z rany, bolesne zaczerwienienie wskazujące na zapalenie tkanki łącznej.  Gorączka > 38 C. Napięcie, obrzęk lub rozprzestrzeniający się rumień

Rozpoznanie: NIE MUSI SIĘ OPIERAĆ NA WYNIKU BADANIA BAKTERIOLOGICZNEGO  (zanieczyszczenia, wtórna kolonizacja, fałszywie dodatnie wyniki)

Patogeny: Staphylococcus aureus. Enterococcus faecalis, E.coli ,

Zakażenia wirusami hepatotropowymi :

• HBV

• HCV

• CMV

• EBV

• HSV

Zakażenia przewodu pokarmowego

Objawy: biegunka, wymioty

Badanie kału na obecność patogenów

Patogeny: Rotavirusy, Salmonella, Shigella, Clostridium difficile

Dekontaminacja sprzętu i środowiska - proces prowadzący do usunięcia lub zabicia drobnoustrojów – obejmuje on:

OCZYSZCZENIE: (ręczne lub środowiska szpitalnego) metody prowadzące do usunięcia obcych materiałów z oczyszczanego obiektu

DEZYNFEKCJA: proces zmniejszający liczbę patogenów, lecz nie zawsze przetrwalników bakteryjnych, znajdujących się na skórze lub przedmiotach – do poziomu który nie zagraża zdrowiu ludzi

Termiczna – gotowanie w temp. 100 C przez minimum 5 min

Chemiczna – sprzętu – poprzez zanurzenie w roztworze dezynfekcyjnym na określony czas, lub też  dezynfekcja chemiczna powierzchni

STERYLIZACJA:  całkowite zabicie w obrabianych artykułach wszystkich mikroorganizmów łącznie ze sporami. Jest to proces nieodwracalny i kończy się zniszczeniem komórki.  Czynnik sterylizujący  działa na komórki bakteryjne w określonym czasie wywołując w nich zmiany polegające głównie na koagulacji, denaturacji i utlenianiu składników białkowych

Sterylizacja  z  użyciem pary  wodnej (121 C - 20 min, ciś 1.056 atm powyzej ciś atmosferycznego, lub 134 C - 3-4 min w 2,066 atm)

Suche powietrze – 170 C / 2 godz; 180 C /1 godz.

Gazowa -  tlenek etylenu, formaldehyd

Plazmowa – promieniowanie  jonizujące

Zespoły Kontroli Zakażeń Szpitalnych - ZKZSz

ZADANIA:

• Ustalenie celów szpitalnego programu kontroli  zakażeń – ustalając najsłabsze punkty funkcjonowania szpitala

• Opracowanie standardów i zasad postępowania dla odpowiednich czynności wykonywanych w szpitalu

• Organizowanie szkoleń personelu

• Nadzorowanie stanu zdrowia personelu

• Nadzorowanie nad stosowaniem antybiotyków

• Nadzór nad stosowaniem środków dezynfekcyjnych

• Zapewnienie personelowi szpitala wszelkich niezbędnych środków umożliwiających  utrzymanie dobrej praktyki kontroli zakażeń

Monitorowanie zakażeń w praktyce

Stała kontrola bakteriologiczna chorych – monitorowanie bakteriologiczne miejsc możliwej kontaminacji oraz możliwych wrót zakażenia.

Kliniczna i laboratoryjna kontrola ogólnego stanu chorego  ze szczególnym uwzględnieniem ukł. moczowego i oddechowego. Codzienna kontrola i pielęgnacja miejsc wkłuć, wyjścia drenów, ran chirurgicznych i urazowych. Kontrola stanu immunologicznego ilość limfocytów we krwi obwodowej. Wykonanie testu skórnego opóźnionej nadwrażliwości oznaczenie immunoglobulin w surowicy  krwi.

Odwiedzający stronę wpisywali takie problemy:

• zakażenia szpitalne

• zakażenie szpitalne

• czynniki ryzyka zakażeń szpitalnych

• zakażenia szpitalne definicja

• zakażenia wewnątrzszpitalne

• zakażenie szpitalne definicja

• clostridium difficile drogi zakażenia

• bakterie szpitalne

• definicja zakażenia szpitalnego

• serratia marcescens leczenie

Podobne choroby:

Zakażenia szczepami E. coli. Escherichia coli to gram-ujemne tlenowe pałeczki wchodzące w skład flory fizjologicznej przewodu pokarmowego, jednak niektóre szczepy.

Choroby zakaźne Epidemiologia to nauka o rozmieszczeniu chorób w populacji i determinujących je czynnikach. Kryteria: Czas (dzień,...

Bakterie Najpopularniejsze rodzaje bakteriiAnty – Enterobacteriaceae E. coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis: Cefalosporyny II, III i IV...

Leczenie zakażeń Leczenie zakażeń – a zajmują się tym lekarze wszystkich specjalności – napotyka coraz większe problemy. Oporność drobnoustrojów...

Szczepionka przeciw HIV Szczepionka przeciwko HIV – gdzie jesteśmy?21 lat pracy ze szczepionką 1981  – pierwszy przypadek AIDS 1983 ...