MODELE ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

DZIAŁ VIII : WIELOFUNKCYJNE POCHODNE WĘGLOWODORÓW

Nr zadania	Modele odpowiedzi i punktacja cząstkowa	Liczba punktów
1.	Poprawna odpowiedź: b) skrobia c) sacharoza	2
2.	CHO COOH I I H - C – OH H – C – OH I I HO – C – H HO - C – H I + Ag20 I + 2Ag H – C – OH H- C- OH I I CH2OH CH2OH M (glukozy)= 180$\frac{g}{\text{mol}}$ MAg = 108 $\frac{g}{\text{mol}}$ 180g glukozy − 2 × 108g Ag 8, 75g glukozy − x  = >x = 10, 5g Ag	2
3.	Kwas 2-amino – 3 –metylobutanowy	1
4.	Przykład poprawnej odpowiedzi: O O O II II II H2N – CH- C – NH-CH – C –NH-CH-C-OH I I I CH2 CH2 CH3 I I CH-CH3 OH I CH3	1
5.	1. I, II, III,IV 2. I,II,III,IV	2
6.	1. I2 2. skrobia lub amyloza 3. niebieskie lub granatowe lub fioletowe zabarwienie	3
7.	enzym C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 Analizując równanie reakcji, można określić stosunek molowy: 1mol C6H12O6 – 2 mole CO2 Mglukozy= $6 \times 12 + 12 \times 1 + 6 \times 16 = 180\lbrack\frac{g}{\text{mol}}\rbrack$ 180g C6H12O6 - 2 × 6, 02 × 10^23czasteczek CO2 60g - x cząsteczek CO2 X = 4, 02 × 10^23cząsteczek CO2	2
8.	- cukier prosty, - cukier złożony, - cukier redukujący, - cukier nieredukujący, - miód, jabłka, winogrona, - buraki cukrowe, trzcina cukrowa Równanie procesu hydrolizy: Ogrzewanie, H^+ C12H22O11 + H2O C6H12O6 + C6H12O6 glukoza fruktoza	2
9.	Opisują mnie wzorem: C12H22O11 i często nazywają cukrem gronowym lub buraczanym. Podobnie jak glukoza i fruktoza należę do cukrów prostych. Jestem białą, krystaliczną substancją o słodkim smaku. Słabo rozpuszczam się w wodzie. Wykazuję właściwości redukujące. Ogrzewana w obecności kwasu solnego, reaguje z woda, tworząc glukozę i fruktozę.	2
10.	Proponowana reakcja to próba Trommera, której wynik pozytywny daje zarówno glukoza, jak i fruktoza → w tych warunkach nie jest możliwe odróżnienie glukozy od fruktozy.	1
11.	Substancja Pozytywny wynik reakcji z amoniakalnym roztworem tlenku srebra(I) Pozytywny wynik reakcji z Cu(OH)2 w temperaturze pokojowej glicerol NIE TAK propanal TAK NIE propanon NIE NIE glukoza TAK TAK fruktoza TAK TAK sacharoza NIE TAK	2
12.	a) Sacharoza zbudowana jest z: - dwóch ketoheksoz , które nie wykazują właściwości redukcyjnych, - dwóch aldoheksoz , które połączyły się wiązaniem glikozydowym z udziałem obu grup –OH przy asymetrycznym atomie węgla C-1, - ketoheksozy i aldoheksoz , które połączyły się wiązaniem glikozydowym utworzonym pomiędzy grupą –OH przy C-1 aldozy i grupą –OH przy C-2 ketozy, - pentozy i heksozy, a te nie wykazują właściwości redukcyjnych. b) R(30^oC): 220 g sacharozy - 100 g wody mr-ru = 220 g + 100 g = 320 g 220g sacharozy – 320 g roztworu xg sacharozy - 100g roztworu x = 68,75g → Cp= 68,75%	4
13.	Reakcją odróżniającą aldozy od ketoz jest utlenianie aldoz wodą bromową w obecności wodorowęglanu sodu. W tych warunkach ketozy nie ulegają utlenianiu.	1
14.	R ( 293 K) : 240 g sacharozy - 100 g wody czyli : 240 g sacharozy - 340 g roztworu x g sacharozy - 500 g roztworu x = 353 g sacharozy W 500 g roztworu nasyconego znajduje się 353 g sacharozy.	1
15.	C6H12O6 → 2C2H5OH + CO2	4

16.	hydroksylowe i karboksylowe hydroksylowe, karbonylowa lub aldehydowa hydroksylowa, karbonylowe lub aldehydowa hydroksylowe, karbonylowa, aldehydowa i karboksylowa	1
17.	Dane: Szukane : mH2O = 150 g Cp=? ms = 10 g mr=? Obliczamy masę roztworu: mr = mH2O + ms = 150 + 10 = 160 g Teraz obliczamy stężenie procentowe: Cp =$\frac{ms\ \times 100\%}{\text{mr}}$ Cp = $\frac{10g \times 100\%}{160g}$ Cp =$\ \frac{1000}{160\ }$ % Cp = 6,25 %	3
18.	a) D-glukoza, b) -D-glukopiranoza	2
19.	a) Glicerol jest alkoholem trihydroksylowym (propano-1,2,3-triol), natomiast glukoza jest jednym z diastereoizomerów 2,3,4,5,6-pentahydroksyheksanalu, wynika z tego, że łączy je duża liczba grup hydroksylowych, różni je zaś obecność grupy karbonylowej. b) Łączy je np. duża rozpuszczalność w wodzie (skutek obecności dużej liczby grup hydroksylowych), różni je np. uleganie reakcjom polimeryzacji (glicerol nie ulega tym reakcjom).	4
20.	Glukoza ze względu na obecność grupy aldehydowej ma właściwości redukujące, której nie ma skrobia ze względu na obecność wiązań glikozydowych (grupy aldehydowe są "zablokowane"). Można je odróżnić np. za pomocą próby Tollensa. Do obu próbówek dodajesz roztwór Cu(OH)2. Próbówka, w której wytrąci się ceglasty osad, zawiera glukozę.	1
21	a) obie b) obie c) reszty glukozowe w łańcuchach amylozy zawierają 3 grupy hydroksylowe, reszty glukozowe w łańcuchach amylopektyny zawierają 2 grupy hydroksylowe.	1
22.	M(Gly−Cys) = 178 g  × mol^−1 178g − 100% 32 g − x  = >x = 17, 98% M(Gly−Met) = 206 g  × mol^−1 206g-100% 32g-x=>x=15,53% Próbówka I : glicylometionina Próbówka II : glicylocysteina	2
23.	a) F b)F c) P	3
24.	360 g - to masa molowa sacharozy. sacharoza + H2O ===> glukoza + fruktoza 360 g sacharozy zawiera 180 g glukozy, zatem 360 g sacharozy - 180 g glukozy x g sacharozy - 18 g glukozy x = (360*18)/180 = 36 g sacharozy	4
25	Skrobia stanowi mieszaninę dwóch polisacharydów amylozy i amylopektyny. W amylozie pierścienie są połączone w długi łańcuch wiązaniem α-1,4-O-glikozydowym, natomiast w miejscach rozgałęzień łańcucha amylopektyny występują wiązania α-1,6-O-glikozydowe.	4
26	Odczynnik: płyn Lugola (roztwór jodu w jodku potasu) lub jodyna (roztwór jodu w etanolu). Czynności np.: wkraplamy kilka kropel odczynnika na próbkę produktu spożywczego. Obserwacje np.: na niektórych produktach odczynnik nie zmienia (brunatnej) barwy, na innych zabarwia się na granatowo. Wniosek: produkty na których odczynnik zmienił barwę na granatową zawierają skrobię (a dokładniej amylozę).	4
27	W celu wykrycia wiązania peptydowego w cząsteczce związku chemicznego należy przeprowadzić reakcję z świeżo strąconym wodorotlenkiem miedzi(II) , która jest określana jako reakcja biuretowa. O pozytywnym wyniku tej reakcji świadczy zabarwienie roztworu na kolor fioletowy.	3
28	CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH I I I I C=O C=O C=O C=O I I I I HO-C-H H-C-OH HO-C-H H-C-OH I I I I H-C-OH H-C-OH HO-C-H HO-C-H I I I I H-C-OH H-C-OH H-C-OH H-C-OH I I I I CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH D-fruktoza Steroizomery D-fruktozy	3
29	C) His-Tyr-Trp	1
30	Kwas-2-amino-3-metylobutanowy	1
31	100% ---- 22,4 dm3 75% ------ x dm3 x = 16,8 dm3	3
32	WZÓR NAZWA RZĘDOWOŚĆ a) III 2^0 b) I 2^0 c) II 1^0 d) IV 3^0 Dla aminokwasu pierwszorzędowego napisz równanie reakcji jej otrzymywania: CH3CH2 – Cl + 2NH3 CH3CH2NH2 + NH4Cl Na przykładnie aminy pierwszorzędowej omów jej charakter chemiczny, pisząc odpowiednie równania reakcji, podaj nazwę otrzymanego produktu (typu soli). CH3CH2NH2 + H2O CH3CH2NH3^+ + OH^- CH3CH2NH2 + HCl CH3CH2NH3Cl	3
33	- mają przyjemny zapach owoców i kwiatów - mają przykry, ostry zapach zepsutych ryb - mają charakterystyczny zapach zgniłych jaj - mają charakterystyczny zapach gorzkich migdałów - obecne są w produktach rozpadu substancji białkowych	2
34	-są gazami -odczyn ich roztworów wodnych jest zasadowy -reagują z metalami aktywnymi -reagują z kwasami -uniwersalny papierek wskaźnikowy zanurzony do ich roztworu wodnych przyjmuje barwę czerwoną -bardzo słabo rozpuszczający się w wodzie	1
35	a)nazwa systematyczna - kwas aminoetanowy b)trójliterowy kod - Gly	3
36	Czy winogrona zawierają cukier? Czy do śmietany dodano mąki(skrobi)? Czy kefir zawiera białko? Proponowana reakcja Próba Trommera: świeżo strącony Cu(OH)2 Próba z płynem Lugola płyn Lugola Reakcja ksantroprote-inowa stężony HNO3 Obserwacje Po podgrzaniu ceglastoczerwony osad Granatowe zabarwienie Żółta barwa wnioski Obecny cukier prosty Obecna skrobia Obecne białko	1
37	Do wykrycia azotu i siarki w białku niezbędne są następujące substancje chemiczne: NaOH, Pb(NO3)2 lub (CH3COO)2Pb. Aby nie nastąpiła denaturacja białka, w doświadczeniu można użyć tych substancji, które powodują wysalanie(proces odnawialny), np. (NH4)2SO4, NH4Cl	1
38	Numer próbki Odczynnik Obserwacje Wnioski 1 H2SO4 Wytrąca się biały osad Zachodzi denaturacja 2 NaOH Wytrąca się biały osad Zachodzi denaturacja 3 (NH4)2SO4 Wytrąca się biały osad Zachodzi proces wysalania 4 (CH3COO)2Pb Wytrąca się biały osad Zachodzi denaturacja	2
39	Reakcja ta służy do potwierdzenia obecności azotu w substancji białkowej. W trakcie ogrzewania pod wpływem mocnej zasady wydzielę się amoniak, który jako substancja o charakterze zasadowym powoduje, że zwilżony uniwersalnych papierek wskaźnikowy zabarwił się na niebiesko.	1
40	Tak, gdyż zgodnie z tą teorią jest protonobiorcą (akceptor), czyli przyłącza H^+	1
41	W roztworze o pH<6,2 glicyna występuje w postaci kationów, które w polu elektrycznym wędrują w stronę katody. H3N^+ - CH2 – COOH W roztworze o pH>6,2 glicyna występuje w postaci kationów, które w polu elektrycznym wędrują w stronę anody. H2N – CH2 – COO^-	3
42	Tak.	1
43	Tak. Na łyżeczce osadza się czarny osad siarczanu srebra (I). Osad ten powstaje, ponieważ w białku są jony S^2-, które mogą zareagować z jonami Ag^+.	1
44	Adenozyno-5-monofosforan(V) AMP może do swej reszty fosforanowe przyłączyć jedną lub dwie cząsteczki kwasu fosforowego(V), tworząc odpowiednio adenozyno-5-difosforan(V) (ADP) lub adenozyno-5-trifosforan(V) (ATP). Związki te należą do związków bogatych w energię- tzw. makroergicznych.	3