Grzybica płuc ( mycosis pulmonum)
- Spotykana gł. u ptaków
-Wywołana przez pleśnie : kropidlaka ( Aspergillus fumigatus i Aspergillus niger), rzadziej przez pleśniaka (Mucor). -Szerzenie gł. drogą aerogenną
Grzyby z rodzaju Aspergillus – grzybica kropidlakowa, wydzielają toksyny (restriktocyna, mitogillina) hamujące syntezę białek komórkowych. Mitogillina może indukować IgE -> uczestniczyć w reakcji alergicznej (typ III i IV) -> alveolitis allergica
- Grzybiak kropidlakowy (aspergilloma) – płuca. -> Centralnie ułożone, kuliste grzybnie z licznymi strzępkami, rozgałęziające się pod kątem ostrym. Otoczone naciekiem z limfocytów i plazmocytów i tkanką włóknistą.
- Grzyby są patogenami o słabych właściwościach antygenowych
U ptaków: pojedyncze lub liczne guzki i guzy, mętne, szare, ostro odgraniczone od miąższu, stale połączone z piszczałkami płucnymi. Guzy na przekroju sitowato podziurawione, z tendencją do centralnego rozpadu.
W świetle oskrzela głównego – nalot zielonej pleśni i kruszywo komórkowe (detritus). Ściana oskrzeli zgrubiała.
W rozszerzonych workach powietrznych – nalot pleśni i nitki włóknika.
Po obumarciu grzyba proces surowiczo-włóknikowy -> ziarninowanie z udziałem kom. olbrzymich
U ssaków w formie ostrej zmiany w drobnych odgałęzieniach oskrzeli i w pęcherzykach płucnych. Postać licznych, rozsianych guzów prosówkowych o budowie warstwowej. Centrum – żółta masa, otoczona mętną szarożółtą otoczką i czerwonym pasem nacieku zapalnego.
W środku guza – grzybicza rozeta otoczona pasem ropno- martwiczym i obrzękłą tkanką.
Guzki -> forma ropno-martwicowego zapalenia płuc lub zapaleniem oskrzelików i około oskrzelowym zapaleniem płuc ( pneumonia peribronchialis).
Zapalenie przewlekłe -> duże oskrzela -> powstają ogniska wielkości orzecha laskowego z jamą na przekroju wypełnioną zieloną masą, torebka ściany z nieznacznie zmienionego oskrzela – tzw. jama rozstrzeniowa oskrzeli (bronchiectasis).
Czasem powstają lite guzy, w świetle żółtozielone masy otoczone słoninowatą otoczką, penetrującą w głąb.
Inne: - blastomykoza -> Blastomyces dermatitidis
- histoplazmoza-> Histoplasma capsulatum
- kokcydioidomykozę -> Coccidioides immitis
- kryptokokozę-> Cryptococcus neoformans ( toluroza)
- sporotrichoza -> Sporotrichum scheneckii
-Zmiany w płucach postać nieswoistych ziarniniaków.
Histoplazmoza: – ziarniniaki z martwicą skrzepową, ulegające zwapnieniu i włóknieniu
- przypominają gruźlicę
Candida mają: * na powierzchni lektyny, białka zwiększające przyczepność do podłoża
* receptor homologiczny do receptora CR3 ( integryna- cząst. adhezyjna leukocytów)
* prod. czynnik ułatwiający wnikanie do tkanek (proteinaza aspartylowa trawiąca ECM)
* hamują degranulację leukocytów i tworzenie aktywnych zw. tlenu
W płucach: -liczne mikroropnie z centralną martwicą, w niej postacie drożdżakowate i pseudogrzybnie otoczone granulocytami obojętnochłonnymi + krwisty wysięk
Nowotwory płuc
Nowotwory pierwotne:
włókniak, chrzęstniak, naczyniak, mięśniak gładko komórkowy, gruczolak oraz ich formy złośliwe, białaczkę limfatyczną i białaczkę szpikową.
U człowieka rak oskrzeli : -rak płaskonabłonkowy
- rak drobnokomórkowy
- rak gruczołowy
-rak niezróżnicowany
Rak płaskonabłonkowy ( carcinoma planoepiteliale) {rak palaczy} -wpukla się guzowato do światła oskrzela -późno daje przerzuty do węzłów chłonnych około oskrzelowych i naczyń krwionośnych
-ma różne stopnie złośliwości przypomina :
->raka płaskonabłonkowego rogowaciejącego wywodzącego się ze skóry
-> raka paraepidermatoidalnego błon śluzowych
-> formy słabo zróżnicowane, nierogowaciejące
*Powodowany metaplazją nabłonka cylindrycznego lub migawkowego, względnie nabł. wielowarstwowego płaskiego z odprysku embrionalnego ( choristoma)
Rak drobnokomórkowy:
- wywodzi się z kom. neuroendokrynnych (APUD) leżących w nabłonku oskrzela
- może wydzielać: antydiuretynę, ACTH ( zespół Cushinga), parathormon (hiperkalcemia), kalcytoninę(hipokalcemia), gonadotropiny (ginekomastia) i serotoninę
-często powoduje miopatie i neuropatie
Rak gruczołowy, gruczolakorak (adenocarcinoma)
wywodzący się z gruczołów ściany oskrzelowej
-ma niski stopień złośliwości, nie daje przerzutów
-nowotwór miejscowo złośliwy
raki gruczołowe w oskrzelach dalszych
- przerzuty drogą krwi
rak oskrzelikowy (carcinoma bronchiolare) z oskrzelików
- kom. produkują śluz (carcinoma muciparum s. gelatinosum), są radiooporne
rak pęcherzykowy ( carcinoma alveolare pulmonum) z nabłonka wyścielającego pęcherzyki
* oba typy nowotworów mają ubogie podścielisko
* komórki „tapetują „ pęcherzyki płucne
*rozwijają się pierwotnie wieloogniskowo
*przerzuty do węzłów chłonnych i krwi
Raki niezróżnicowane (carcinoma indifferentiatum), anaplastyczne ( c. anaplasticum):
- cała energia komórek -> rozplem ( nie starcza na różnicowanie)
-przerzuty miejscowe i odległe
Rakowiak ( carcinoid bronchialis):
-wywodzi się z oskrzeli
-zbudow. z małych, litych, kulistych komórek lub kom. tworzących układ beleczkowaty
Nowotwory mieszane:
zbudow. z tk. nabłonkowej i tk. nienabłonkowych ( przetrwałe zawiązki narządów z wczesnych okresów życia płodowego -> guzy zawiązkowe)
Hamartoma płuc – nowotwór złożony z chaotycznie ułożonych tkanek, budujących oskrzele
mięsakorak (carcinosarcoma) – utkanie raka i mięsaka jednocześnie
U owiec:
-enzootyczna gruczolaczyca płuc ( adenomatosis enzootica s. multiplex ovis, pulmonary carcinomatosis)
#pochodzenie wirusowe, łatwo przenosi się w stadzie
# w płucach guzy różnej wielkości, twarde, szarobiałe,
#cylindryczny nabłonek oskrzeli wrasta do pęcherzyków
#metaplazja i rozrost nabłonka pęcherzykowego
-czasem obraz gruczolaka brodawczakowego ( adenoma papilliferum): w podścielisku histiocyty i kom. limfoidalne
-wokół nowotworu może wys. śródmiąższowe zapal. płuc lub zapal. złuszczające
-w płucach też brodawczaki i gruczolaki – z nabł. oskrzeli
Przerzuty do płuc często dają: raki tarczycy, sukta, wątroby, nerek i gruczołu krokowego. Oraz czerniak złośliwy.
-obraz guzów przerzutowych:
*pojedyncze twory imitujące nowotwór pierwotny
* lub liczne guzki, czasem przypominające wysiew prosówkowy -> prosówka rakowa ( miliaris carcinomatosa)
-szerzenie drogami chłonnymi : podopłucnowa sieć o dużych okach = naczynia limfatyczne wypełnione rozrastającymi się kom. nowotworowymi -> lymphangiosis carcinomatosa
- tk. nowotworowa szybko przechodzi przez ścianę naczyń -> wokół oskrzeli powstaje mufka rozgałęzień tętnicy płucnej i wypełnienie przegród łącznotkankowych -> rozlana proliferacja nowotworowa
- w przypadku szerzenia naczyniami krwionośnymi -> ostro odgraniczone ogniska
Schorzenia pasożytnicze
Pasożyty płuc:
-właściwe
-wędrujące przez płuca do narządu docelowego lub przypadkowe ( larva migrans)
Pasożyty właściwe:
Pasożyty naczyń krwionośnych- *Dirofilaria immitis ( mięsożerne)
-nicień, 30 cm
-żyje w prawym sercu i t. płucnej i jej rozgałęzieniach
-powoduje zwężenie światła, stwardnienie i przerost warstwy środkowej naczyń, zawały, zwłóknienie, drobne ziarniniaki w miąższu płucnym
-hemoliza krwi-> rdzawa pigmentacja naczyń płucnych
* Filara sanquinis (koń) – guzki płucne
*Angiostrongylus vasorum ( psy myśliwskie, lisy)
- żyje w prawym sercu i t. płucnej
-zamyka światło małych naczyń -> zakrzepica
-uszkodzenie bł. wew naczyń oraz powst. ziarniniaków wielkości główki szpilki
-larwy z naczyń -> pęcherzyki płucne i oskrzela
Pasożyty drzewa oskrzelowego: *Robaczyca płuc ( bronchopneumonia verminosa) u owiec wywołana przez Dictylocaulus filaria, Protostrongylus rufescens i Cystocaulus nigrescens
-larwy -> płuca, tu z naczynia włosowatego wędrują do oskrzela lub otarbiają się -> gyzki
-samice składają jaja w oskrzelach zawierające larwy I stadium.
-larwy czynnie lub w osłonkach jaja -> do gardła -> częściowo wyksztuszane, częściej połykane i wydalane z kałem.
W zal. od stadium wyr. w płucach:
Guzki robacze:
-1-a postać: mała krwawa kropla, bez lub z promienistymi wypustkami. Wewnątrz larwa pasożyta
-2-ga : kulisty guzek, szarobiały, w centrum przeświecający potem mętny, serowaciejący, wapniejący. Wewnątrz zwinięty robak
Oba zlokal. w płatach kaudalnych i wysklepione półkoliście nad powierzchnię.
-3- i : czarny lub ciemnobrązowy. Wewnątrz cienkościennej torebki prawie dojrzały pasożyt.
Czasem robak wynicowuje się z guzka -> faliście pod opłucną.
Guzki lęgowe
-ogniska zrazikowego zapalenia płuc, pomiędzy nimi lśniące, słoninowate twory
-często zlewają się-> zbite, zielone zraziki
-są tu: jaja, larwy, dojrzałe pasożyty
-wokół rozedma płuc
c. Rozlane nieżytowe, odoskrzelowe zapalenie płuc o charakterze zrazikowym lub płatowym
-zapalenie robacze ( pneumonia verminosa)
-może nie być jaj, larw i starych
W guzkach czerwonych: zapalenie płuc, eozynofile i przekrwienie oboczne. W środku ogniska – larwa
Guzki szare – w środku robak obumarły, otoczony kruszywem komórkowym, eozynofilami i ziarniną zapalną ( ku środkowi układ palisadowy) zbudowana z kom nabłonkowatych i olbrzymich.
Z czasem-> ropne zapalenie oskrzeli, silna rozedma zrazikowa , w pęcherzykach skupiska jaj i larw w surowiczym wysięku zawierającym makrofagi. Przegrody międzypęcherzykowe grubieją ( infiltracja komórkowa)
Bydło:
Dictylocaulus viviparus : zmiany jak u owiec ale bez guzków robaczych. Dodatkowo – rozedma śrudmiąższowa płuc Koza: Muellerius capillaris
Świnie: Metastrongylus elongatus
- zapalenie oskrzeli z przerostem mięśni oraz rozedmą zrazikową
-rzadko guzki lęgowe i robacze
Cielęta (też dzieci): pneumocystozowe zapalenie płuc
-wywołuje Pneumocystis carinii : wnika do makrofagów płucnych na drodze immunofagocytozy przez receptory mannozy
-płuca szaroczerwone, ciężkie, spoiste
- w przegrodach międzypęcherzykowych: kom. plazmatyczne ( zapalenie plazmatycznokomórkowe płuc – pneumonia plasmocellulare). Przegrody zgrubiałe, światło pęcherzyków zmniejszone
-pierwotniaki namnarzają się w przegrodach, świetle i oskrzelikach -> wygląd pianki, w jej okach ziarnistości z kwasami nukleinowymi
- u ludzi zmiany w płucach -> reakcja immunologiczna
U mięsożernych :
*przywra Paragonimus westermani -> torbielowata rozstrzeń oskrzeli otoczonych tk. łączną
*nicienie: - Filaroides sp. -> guzy wielkości grochu pod bł. śluzową tchawicy i oskrzeli
-Crenosoma vulpis -> nieżytowe zapalenie płuc
- Aelurostrongylus abstrusus -> przerost guzkowaty ściany naczyń
Pasożyty wędrujące obligatoryjnie przez płuca
- Strongyloides papillosus – bydło i małe przeżuwacze -> ogniskowe, miąższowe krwawienia w płucach
-Bunostomum trigonocephalum i Bunostomim phlebotum -> ogniskowe, pęcherzykowe zapalenie płuc
Konie: pojedyńcze lub mnogie prosówkowe guzki robacze – Parascaris equorum – 3 typy:
Szare, przeświecające guzki – wysiękowo-wytwórcze ognisko zapalne, dużo eozynofilów. W centrum guzków mogą być larwy.
Guzki włókniste z obumarłą larwą otoczoną zhomogenizowanymi masami rozpadowymi o szklistym wyglądzie i eozynofilami. Obwód -> cechy fibroplazji
Guzki zwapniałe otoczone wygładzona torebką łącznotkankową. Z niej wyłuskuje się zwapniałe jądro – reszta po pasożycie
Świnie: Ascaris suum, Strongyloides ransomi ->ziarniniakowe zapalenie płuc ulegające włóknieniu.
Mięsożerne: Toxocara canis i Toxocara cati -> ogniska ziarniniakowe
Ancylostoma caninum i Strongyloides canis-> drobne wylewy krwi
Pasożyty dla których płuca nie są wyłącznym ani stałym miejscem bytowania.
Bąblowiec : Echinococcus granulosus
-w płucach bydła i małych przeżuwaczy i świń
Echinococcus sterilis lub E. fertilis - jałowe i płodne larwy
-wypełnione płynem cysty, wielkość orzecha laskowego i większe
-torebka z tk. ziarninowej
-skłonność do serowacenia i wapnienia
-w sąsiedztwie niedodma z ucisku
-pęknięcie bąblowca -> ostra anafilaksja
2. Motylica wątrobowa ( Fasciola hepatica)
-u bydła -> pojedynczy guz, wielkość jabłka, szara, twarda, chropowata ściana
- wypełniony brązowym płynem, w nim pasożyt
- w ścianie torebki często ogniska zwapnienia i metaplastyczne blaszki kostne z jamkami szpikowymi
3. Toxoplasma gondii -> rozsiane ogniska martwicze w płucach
- proces może przejść do jamy opłucnowej -> w węzłach chłonnych włóknikowo-martwicze rozmiękanie.