Pytania do opracowania z anatomii

Pytania do opracowania z anatomii

  1. Budowa komórki

  2. Budowa i rodzaje tkanek

  3. Okolice ciała

  4. Różnice w konstytucjonalnej budowie ciała

  5. Podstawowe terminy: anatomia, fizjologia, morfologia, histologia, cytologia, biologia.

  6. Podział anatomii

  7. Proporcje ciała ludzkiego i zmiany w ciągu życia

  8. Układ narządu ruchu

  1. Budowa przewodu pokarmowego

10.Rola układu oddechowego

11.Rola układu moczowego

12. Układ płciowy

13. Układ krążenia

14. Krew

15.Układ nerwowy

16. Układ narządów zmysłów

BUDOWA KOMÓRKI

Komórka jest podstawową jednostką strukturalną i funkcjonalną organizmu. Komórką nazywamy grudkę żywej substancji białkowej, zwanej protoplazmą, która jest materialnym podłożem życia. W ciele człowieka jest około 30 bilionów komórek. Komórki różnią się między sobą wielkością i kształtem. W każdej komórce wyróżniamy dwie zasadnicze części, ciało i jądro komórkowe.

Ciało komórkowe składa się z półpłynnej, lepkiej, galaretowatej, bezbarwnej substancji żywej zwanej protoplazmą.

Jądro komórkowe umieszczone jest zwykle w pobliżu środka komórki i przeważnie ma postać kulistą, może być jednak owalne lub podłużne. Jądro zarządza procesami przemiany materii i rozmnażaniem komórki przez podział pośredni. Jest bardzo ważne, komórka bez jądra może przez jakiś czas pełnić niektóre czynności np. poruszać się nie jest w stanie jednak się rozmnażać i szybko ginie.

BUDOWA I RODZAJE TKANEK

Tkanka jest to skupienie komórek o podobnych kształtach i podobnych zadaniach, o wspólnym pochodzeniu. Są przystosowane do wykonywania określonej czynności na rzecz całego organizmu. Tkanki są elementami składowymi narządów i ich układów.

Rozróżniamy następujące tkanki:

  1. Nabłonkowa

  2. Łączna i jej pochodne

  3. Mięśniowa

  4. Nerwowa

  5. Za piątą tkankę można uznać krew, różni się ona jednak od pozostałych bo jest płynem i nie ma własnego kształtu, ale uważa się ją za jedną z odmian tkanki łącznej.

OKOLICE CIAŁA

Głowa dzieli się na część twarzową i część mózgową.

Szyja dzieli się na okolicę przednią, czyli szyję właściwą i okolicę tylną czyli karkową. Granicę stanowi mięsień MOS.

Tułów dzieli się na pole przednie, czyli klatka piersiowa, okolice brzucha i pole tylne grzbietowe czyli kręgosłup, a także okolicę kręgową i okolicę grzbietową. Granicą między przednią a tylną częścią jest tutaj linia pachowa środkowa po obydwu stronach.

K/G są to okolice stawu ramiennego i mięśnia naramiennego, okolica ramienia – strona przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna, okolica stawu łokciowego, okolice przedramienia – przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna, okolice stawu nadgarstkowego, okolice ręki – grzbietowa i dłoniowa, okolice palców – strona grzbietowa, dłoniowa, przyśrodkowa i boczna.

K/D to okolica pośladkowa, okolica krętażowa, okolica uda – przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna, okolice stawu kolanowego, okolica podudzia – przednia piszczelowa i tylna łydkowa, okolica kostki przyśrodkowej i bocznej, okolica stopy – grzbietowa i podeszwowa.

RÓZNICE W KONSTYTUCJONALNEJ BUDOWIE CIAŁA

Nie ma na świecie dwóch identycznych osób, przy czym różnice osobnicze nie ograniczają się wyłącznie do budowy fizycznej. Różnice zachodzą także w budowie psychicznej człowieka, w jego charakterze i temperamencie, w sposobie reakcji na różne bodźce. Pod wpływem tych samych szkodliwych czynników niektóre osoby chorują, inne pozostają zdrowe.

Najbardziej znany podział na typy konstytucyjne jest podział niemieckiego psychiatry Kretschmera, który wyróżnił trzy typy:

Leptosomiczny – asteniczny, pikniczny – eurosymiczny, atletyczny.

Typ leptosomiczny to wysmukła, wąska budowa ciała o słabym umięśnieniu. Kończyny są wydłużone, szyja długa cienka, czaszka długa.

Typ pikniczny to wybitnie zaznaczony rozwój tułowia i skłonność do okładania się tłuszczu zwłaszcza na brzuchu. Kończyny są krótkie i grube, głowa wielka, szeroka szyja krótka i gruba i szeroka twarz.

Typ atletyczny to wybitny rozwój kośćca i mięśni.

PODSTAWOWE TERMINY: ANATOMIA, FIZJOLOGIA, MORFOLOGIA, HISTOLOGIA, CYTOLOGIA, BIOLOGIA.

Anatomia – dział biologii, nauka zajmująca się badaniem makroskopowej budowy i kształtu ciała żywych organizmów

Fizjologia – nauka o czynności ustroju i jego narządów

Morfologia - podstawowe badanie diagnostyczne, polegające na ilościowej i jakościowej ocenie elementów morfotycznych krwi.

Histologia - nauka o rozwoju, budowie i funkcjach tkanek, w przeciwieństwie do anatomii, zajmuje się badaniem mikroskopowej budowy ciała. Nauka o mikroskopowych wykładnikach chorób nosi nazwę histopatologii.

Cytologia - nauka o budowie wewnętrznej i funkcji podstawowej jednostki budulcowej organizmów żywych jaką jest komórka. Badanie cytologiczne pozwala na wczesne rozpoznanie stanu przedrakowego szyjki macicy. Polega ono na mikroskopowej ocenie rozmazu pobranego z tarczy i kanału szyjki macicy. Badanie nie jest bolesne. Jak każde badanie ginekologiczne tak i to wymaga od kobiety ogólnego rozluźnienia się. Cytologia nie powinna być wykonywana wcześniej niż w 4 dniu po miesiączce i nie później niż w 4 dniu przed następną miesiączką. Najlepszym czasem na wykonanie badania cytologicznego jest okres między 10 a 18 dniem cyklu miesiączkowego.

Biologia - nauka ta skupia się na charakterystyce, klasyfikacji oraz zachowaniu organizmów żywych, jak również sposobie powstawania nowych gatunków oraz zależnościami między nimi a środowiskiem naturalnym.

PODZIAŁ ANATOMII

Rozróżniamy w anatomii kilka kierunków.

Anatomia opisowa, anatomia topograficzna, anatomia plastyczna, anatomia czynnościowa, anatomia praktyczna, anatomia mikroskopowa, anatomia makroskopowa, anatomia porównawcza, anatomia patologiczna

PROPORCJE CIAŁA LUDZKIEGO I ZMIANY W CIĄGU ŻYCIA

UKŁAD NARZĄDU RUCHU

BUDOWA KOŚCI

Kość składa się ze ścisłej itwardej masy zwanej istotą zbitą i z części zwanej istotą gąbczastą o budowie beleczkowatej. Istota zbita znajduje się na powierzchni wszystkich kości, istota gąbczasta jest wewnątrz większości kości. Kość ma trzon, który zbudowany jest z istoty zbitej i z dwóch końców, które są pokryte tylko cienką warstwą istoty zbitej, wewnątrz jest istota gąbczasta. Każda kość jest także pokryta cienką i mocną błoną łącznotkankową zwaną okostną w której są dwie warstwy: zewnętrzna, zbudowana z tkanki łącznej i wewnętrzną zwaną kościotwórczą w której są naczynia krwionośne, naczynia chłonne i nerwy.

RODZAJE KOŚCI

Rozróżniamy: kości długie, kości krótkie, kości płaskie, kości różnokształtne, kości pneumatyczne.

Do kości długich zaliczamy: kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa, kość udowa, kość piszczelowa i kość strzałkowa, kości śródręcza i śródstopia oraz kości paliczków palców rąk i stóp. Kości długie występują więc przede wszystkim w kończynach.

Do kości krótkich zaliczamy: np. kości nadgarstka lub stępu, trzeszczki.

Do kości płaskich zaliczamy: łopatka, kości sklepienia czaszki, mostek, kość biodrowa.

Do kości różnokształtnych zaliczamy: kości części twarzowej czaszki, rzepka czy np. kręgi.

Do kości pneumatycznych zaliczamy: kość klinowa, sitowa, czołowa, skroniowa. Są to kości, które zawierają jamy wypełnione powietrzem.

RODZAJE SZPIKU I GDZIE ON SIĘ ZNAJDUJE

Szpik znajduje się we wnętrzu jam szpikowych kości długich i w licznych drobnych jamkach istoty gąbczastej. Jest to miękka, silnie ukrwiona masa. Występuje on w dwóch postaciach: szpiku żółtego i szpiku czerwonego. Szpik czerwony występuje w kościach płodu i noworodka. W miarę wzrostu szpik ten zmienia się na szpik żółty. U dorosłych jest szpik czerwony, ale tylko w niektórych kościach tzn. w kręgach, mostku, żebrach, łopatce.

ROLA OKOSTNEJ

Okostna odgrywa bardzo ważną rolę w procesie regeneracji kości, w złamaniach czy w przypadkach gojenia się kości. Okostna posiada komórki kościotwórcze, które są czynne wtedy kiedy ma się wytworzyć nowa istota kostna łącząca odłamki kostne. Między złamaniami powstaje wtedy blizna kostna.

CZYNNOŚĆ KOŚCI

Kość jest zbiornikiem soli mineralnych. Kości mają zdolność regeneracji, złamana kość jeśli jest odpowiednio unieruchomiona zrasta się. Kości mają zdolność dostosowania swego kształtu do działających na nie sił. Właściwość ta jest szczególnie wyraźna u dzieci.

KOŚCI CZASZKI – TWARZOCZASZKA I MÓZGOCZASZKA

Część górna i tylna czaszki nazywa się czaszką mózgową – mózgoczaszka a część przednią dolną nazywa się czaszką trzewną – trzewioczaszką.

Mózgoczaszka jest mocną puszką kostną, która osłania mózgowie.

Czaszka mózgowa składa się z:

  1. Kości potylicznej

  2. Kości czołowej

  3. Kości klinowej

  4. Kości sitowej

  5. Kości ciemieniowej

  6. Kości skroniowej

Czaszka trzewna składa się z:

  1. Kości szczękowe

  2. Kości jarzmowe

  3. Kości podniebienne

  4. Kości nosowe

  5. Kości małżowiny

  6. Kości łzowe

  7. Żuchwa

  8. Lemiesz

  9. Kość gnykowa

PODZIAŁ ŻEBER

Żebra mają postać wygiętych półksiężycowatych blaszek kostnych, każda z nich ma koniec przedni mostkowy i tylny – kręgosłupowy. Ze względu na sposób połączenia z mostkiem żebra dzielą się na: prawdziwe – od 1- go do 7 – go – dochodzą one bezpośrednio do mostka i łączą się z nim chrząstką żebrową, żebro 1 jest najkrótsze i najsilniej wygięte o powierzchniach skierowanych ku górze i ku tyłowi, o brzegach zwróconych na zewnątrz i do wewnątrz. żebra rzekome od 8 – go do 10 – go łączą się z mostkiem poprzez chrząstkę żebra położonego wyżej, żebra 11 – ste i 12 – ste nie łączą się z sobą ani też z innymi żebrami i kończą się swobodnie w ścianie brzucha i dlatego noszą nazwę żeber wolnych.

ODCINKI KRĘGOSŁUPA

Kręgosłup składa się z 33 – 34 kręgów i z 5 odcinków.

  1. Odcinek szyjny lub karkowy – 7 kręgów

  2. Odcinek piersiowy – 12 kręgów

  3. Lędźwiowy – 5 kręgów

  4. Krzyżowy – 5 kręgów

  5. Guziczny – 4 – 5 kręgów

BUDOWA KRĘGU

W każdym kręgu wyróżniamy trzon kręgu zwrócony jest ku przodowi, łuk, który zwrócony jest ku tyłowi i odchodzące od łuku siedem wyrostków: wyrostek kolczysty, 1 para wyrostków poprzecznych i dwie pary wyrostków stawowych.

KOŚCI OBRĘCZY K/G I GÓRNEJ WOLNEJ

Do obręczy k/g należą obojczyk i łopatka. W skład kończyny wolnej wchodzą:

Kość ramienna, kości przedramienia – kość promieniowa, kość łokciowa, 8 kości nadgarstka, 5 kości śródręcza i 14 kości palców.

KOŚCI OBRĘCZY K/D I DOLNEJ WOLNEJ

Obręcz k/d składa się z kości dość ściśle ze sobą połączonych. Są to kości miedniczne – lewa i prawa. Z przodu łączą się one z sobą a z tyłu z kością krzyżową. To wszystko to jest miednica.

W skład kośćca k/d wolnej wchodzą:

Kość udowa, rzepka, kości goleni – kość piszczelowa, kość strzałkowa

BUDOWA MIEDNICY

Kość miedniczna– kość wchodząca w skład obręczy kończyny tylnej (dolnej) jest kością parzystą. Kości miedniczne łączą się ze sobą w części przedniej za pomocą spojenia łonowego, w części tylnej łączą się z kością krzyżową kręgosłupa. Dwie kości miednicze i kość krzyżowa tworzą miednice

BUDOWA ŁOPATKI

Jest kością płaską o kształcie trójkąta. Posiada dwie powierzchnie, trzy brzegi i trzy kąty. Powierzchnia grzbietowa zwrócona jest ku tyłowi. Wyróżniamy na niej grzebień łopatki, który biegnąc ku bokowi, górze i przodowi przechodzi w z lekka wygięty wyrostek barkowy. Grzebień łopatki dzieli powierzchnię grzbietową na dwa zagłębienia: dół nadgrzebieniowy i dół podgrzebieniowy. Łopatka posiada dwie powierzchnie: przednia powierzchnia żebrowa jest wklęsła zwrócona jest ku żebrom a powierzchnia grzbietowa łopatki przedziela wystający grzebień łopatki.

WIĘZADŁA I STAWY – RODZAJE WIĘZADEŁ, STAWÓW – PRZYKŁADY, ZAKRES RUCHU W STAWACH

RODZAJE ZATOK

Zatoki szczękowe

Największe są zatoki szczękowe. Ściana górna zatoki tworzy dno oczodołu. Ma to olbrzymie znaczenie dla szerzenia się procesu zapalnego i dla oceny stopnia zaawansowania procesu chorobowego. Dno zatoki szczękowej znajduje się w bezpośredniej bliskości korzeni zębów (2. przedtrzonowca i 1. trzonowca). Miejsca te są punktem wyjścia zębopochodnego zapalenia zatok. Zębopochodne zapalenie zatoki szczękowej jest jednym z niewielu przypadków, gdy stan zapalny obejmuje tylko jedną zatokę.

Zatoka czołowa

Zatoka czołowa przyjmuje różnorodne kształty. Może występować całkowity brak zatoki czołowej po jednej stronie. Czasem zatoki mogą być bardzo rozległe i wielokomorowe, co sprzyja powikłaniom zapalnym. Tylna ściana sąsiaduje z przednim dołem czaszki i dlatego jest drogą szerzenia się powikłań wewnątrzczaszkowych.

Zatoki sitowe

Zatoki sitowe są zbudowane z 6-10 komórek powietrznych. Stan zapalny toczący się w obrębie zatok sitowych może być powikłany zapaleniem nerwu wzrokowego i zapaleniem tkanek oczodołu.

Zatoka klinowa

Procesy zapalne dotyczące zatoki klinowej są niezwykle groźne i mogą szerzyć się na opony mózgu i tkankę mózgową.

KIFOZA, LORDOZA

Kifoza - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę grzbietową, w postaci patologicznej potocznie nazywane garbem.

Lordoza - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną. U człowieka fizjologiczna lordoza występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa

FUNKCJE KRĘGOSŁUPA

Kręgosłup jako całość spełnia 3 podstawowe funkcje.

Jest osią ciała i jego główną podporą

Jest narządem ruchu

Osłania rdzeń kręgowy

GARB STARCZY

Jest to pogłębienie kifozy, czyli wygięcia kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym kręgosłupa.

UKŁAD MIĘŚNIOWY

RODZAJE WŁÓKIEN MIĘSNIOWYCH

Włókna mięśniowe dzielą się na trzy zasadnicze typy:

- Włókna mięśniowe wolno kurczące się ( typ I)

- włókna mięśniowe szybko kurczące się odporne na zmęczenie (typ II A)

-włókna mięśniowe szybko kurczące się podatne na zmęczenie (typ II X)

Włókna mięśniowe wolno kurczliwe

Tradycyjnie zwane są włóknami czerwonymi lub tlenowymi, jednak obecnie w literaturze fachowej oznacza się je jako włókna mięśniowe typu I albo SO. Dzięki wysokiej ilości znajdujących się w nich mitochondriów oraz mioglobiny są predysponowane do wykonywania długotrwałego wysiłku fizycznego. Ich nazwa potoczna – czerwone włókna mięśniowe, bierze się stąd, iż wysoka zawartość mioglobiny barwi je właśnie na czerwono. W tym rodzaju włókien mięśniowych energia jest czerpana głównie z procesów metabolicznych tlenowych. Cechą szczególną tego rodzaju włókien mięśniowych jest bardzo długi czas skurczu, stąd też bierze się ich nazwa – wolno kurczliwe. Ze względu na swoją przystosowanie do wykonywania długotrwałego wysiłku fizycznego, w ciele człowieka występują one głównie w mięśniach, które w czasie doby funkcjonują przez długi okres czasu, na przykład w mięśniu płaszczkowatym.

Włókna mięśniowe szybko kurczliwe

Ze względu na niską zawartość mioglobiny zwane również białymi. Charakteryzują się bardzo krótkim czasem skurczu, co znalazło odzwierciedlenie w ich nazwie – włókna mięśniowe szybko kurczliwe. Warto również zaznaczyć, iż siła ich skurczu jest średnia lub duża. Cechują się one także wyższą niż w przypadku włókien mięśniowych wolno kurczliwych podatnością na zmęczenie. W ludzkim organizmie wyróżniamy dwa rodzaje włókien mięśniowych szybko kurczliwych:

odporne na zmęczenie (tlenowo – glikolityczne; typu IIA lub FOG)

podatne na zmęczenie (glikolityczne; typu IIX lub FG)

BUDOWA MIĘŚNIA

Mięsień poprzecznie prążkowany składa się z włókien mięśniowych tzw. miocytów. Jest to długa, bardzo cienka komórka o kształcie wydłużonego cylindra z zaostrzonym końcem. Ciało miocytu zawiera włókienka kurczliwe – miofibryle, które stanowią kurczliwy składnik miocytu. Na końcach miofibryle przechodzą we włókienka ścięgnowe. Włókienko ścięgnowe tworzą ścięgno. Zewnętrznie mięsień okryty jest osłoną zwaną namięsną. Całość narządu otacza zwykle błona łącznotkankowa – tzw. powięź.

RODZAJE MIĘSNI - ZGINACZE I PROSTOWNIKI

Działanie rozpiętego nad stawem mięśnia zależy od jego położenia w stosunku do osi stawu. Jeżeli mięsień jest położony do przodu od osi stawu takiego np. jak staw łokciowy czy biodrowy, to działa on jako zginacz, jeżeli leży od tyłu od tej osi, to działa jako prostownik. Mięśnie położone pobocznie – działają jako działają na ogół jako odwodziciele a leżące przyśrodkowo jako przywodziciele.

WSZYSTKIE MIĘŚNIE Z TABELI SYLWANOWICZA – RODZAJ, PP, PK, FUNKCJA TEGO MIĘŚNIA


Wyszukiwarka