Kościół Ewangelicko Reformowany

TPW Nr albumu 299999

Administracja, studia stacjonarne, II rok II stopnia

Referat z przedmiotu: Państwowe prawo wyznaniowe

Kościół Ewangelicko – Reformowany w Polsce

  1. Geneza

Kościół Ewangelicko-Reformowany w Polsce wywodzi się z Reformacji szwajcarskiej XVI wieku (Zwingliego i Kalwina). Jego główną zasadą jest, że jedynym źródłem wiary i normą życia jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Pismo Święte zawiera wszystko to, co jest potrzebne człowiekowi do zbawienia. Kościół Ewangelicko - Reformowany w Polsce wyprowadza ogólne zasady wiary i działania z II Konfesji Helweckiej, zaakceptowanej w Polsce od 1570 r., zwanej również jako Konfesja Sandomierska lub Konfesja Polska. Oprócz tego religia ta opiera się na Katechizmie Heidelberskim z 1573 roku. Formy nabożeństwa określa Agenda Gdańska z 1637 roku1.

Kościół Ewangelicko – Reformowany w Polsce wywodzi się z 3 nurtów: rodzimego – polskiego, Braci Czeskich i emigrantów z Europy Zachodniej (Szwajcarów, Francuzów, Szkotów, Holendrów i Niemców, którzy szybko zintegrowali się z narodem polskim). Największy wpływ na kościół protestancki w Polsce odegrał nurt czeskobraterski. W naszym kraju znaleźli ochronę przed prześladowaniami religijnymi występującymi w Czechach. A ich potomkowie wzmocnili kościół w Polsce i założyli szereg zborów. Bracia Czescy wnieśli do polskiego ewangelicyzmu charakterystyczną dla nich karność kościelną, pracowitość, czy rozwinięte formy wzajemnej pomocy2. To właśnie dzięki m.in. tym cechom zawdzięczamy, że ten kościół przetrwał do dziś.

  1. Zarys historyczny

  1. Powstanie Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP

Początki Kościoła Ewangelicko-Reformowanego datowane są na okres od roku 15403. Do Polski zaczęły wówczas przenikać nauki reformatorów szwajcarskich: Ulryka Zwingliego i Jana Kalwina. Pierwsze nabożeństwo reformowane odprawił Jakub Sylwiusz w 1550 r. w Pińczowie. W owym czasie zaczęły także powstawać pierwsze zbory reformowane, w Małopolsce, Wielkopolsce i na Litwie, głównie w dobrach magnackich i szlacheckich. Do rozwoju tego Kościoła w znacznej mierze przyczyniły się poczynania i ofiarność Jana Łaskiego (1499-1560) dzięki któremu, m.in. wprowadzono zasady działania Kościoła w postaci ustroju synodalno–prezbiterialnego, wzmacniając wewnętrznie młody Kościół.. Nie udało się jednak wówczas utworzyć jednego, narodowego Kościoła Ewangelickiego. Ewangelicy reformowani dążyli do połączenia 3 głównych wyznań reformacyjnych – kalwinizmu, luteranizmu i braci czeskich. Udało im się tylko utworzyć Konfesję Sandomierską jako płaszczyznę porozumienia między wyznaniami. Dzięki temu wydano akt Ugody Sandomierskiej, w której strony (kościoły) zobowiązały się do współpracy, wzajemnego poszanowani i obrony swoich praw4. O popularności religii protestanckiej w tamtych czasach, może świadczyć fakt, że w senacie szlacheckim w 1569 roku było 70 katolików i 58 ewangelików. Doniosłym i ważnym wydarzeniem dla historii Kościoła ewangelickiego w Polsce był akt „Konfederacji warszawskiej”, zawiązanej na sejmie konwokacyjnym w Warszawie, w styczniu 1573 r., w celu zagwarantowania pokoju wyznaniowego i tolerancji. Konfederacja zapewniała wolność religijną wszystkim obywatelom.

  1. Przejawy słabnięcia religii po roku 1565

Czasy spokojnego rozwoju reformacji nie trwały jednak długo. Kontrreformacja, zwłaszcza po sprowadzeniu przez biskupa Hozjusza jezuitów do Polski w 1565 roku, nasilała się. Rozpoczęły się rozruchy w miastach. Podburzane przez jezuitów tłumy burzyły kościoły ewangelickie. Jako pierwszy padł ofiarą zbór krakowski, potem kolejno Poznań i Wilno, gdzie w 1611 r. spłonęła cenna biblioteka, zawierająca dokumenty z początków Reformacji w Polsce5.

Nie ustawały też tarcia wewnętrzne w łonie protestantyzmu. W praktyce ugoda sandomierska przetrwała tylko 25 lat – na synodzie w Toruniu luteranie wystąpili z unii, ulegając wpływom luteranów niemieckich, walczących w Niemczech zaciekle z reformowanymi. Odtąd następowało coraz gwałtowniejsze kurczenie się wpływów Reformacji w Rzeczypospolitej. Wydaje się jednak, że jedną z głównych przyczyn upadku był wspomniany już brak organizacji kościelnej ze scentralizowaną władzą. Ważnym czynnikiem stało się i to, że okres rozwoju Kościoła trwał około 20 lat i zanim jakakolwiek organizacja kościelna zdążyłaby okrzepnąć, Kościół już znalazł się w defensywie6.

Za Zygmunta III Wazy zasady konfederacji warszawskiej nie były przestrzegane. Król tolerował burzenie kościołów i prześladowanie duchownych. W 1632 r. zabroniono budowy kościołów w miastach królewskich, publicznego odprawiania pogrzebów. Charakterystyczne są dzieje reformowanego zboru krakowskiego, który po trzech tumultach przeniósł się do Aleksandrowic, a nękany i tutaj – do odległej Wielkanocy. Pewne wytchnienie przyniosło panowanie Władysława IV, który dotrzymywał warunków pokoju religijnego i występował energicznie przeciw tumultom. Pozwolił osiąść w Polsce protestantom wygnanym ze Śląska. W Małopolsce powstały nowe zbory: Sielec (przed 1633 r.), Piaski Lubelski, Wielki Tursk. Tutaj też, w Sandomierskiem, zaczęło koncentrować się życie Jednoty Małopolskiej7.

Początkowe lata panowania Jana Kazimierza przyniosły reformowanym w centralnej Polsce względny spokój. Natomiast w wyniku wojen kozackich, chaosu i bezprawia na południowo-wschodnich terenach, w II połowie XVII w. nie istniał tam już żaden zbór reformowany. W czasach potopu szwedzkiego Kościół reformowany poniósł największe straty. Znaczna cześć szlachty ewangelickiej, a nawet całe okręgi, poddały się Karolowi Gustawowi. Janusz i Bogusław Radziwiłłowie, opiekunowie Jednoty Litewskiej, poddali Litwę królowi szwedzkiemu, również bracia czescy szukali u niego ratunku w ciężkiej sytuacji. Oni też ponieśli największe straty – 27 kwietnia 1656 r. spalone zostało Leszno. Pod pretekstem ukarania Wielkopolan za bunt przeciw prawowitemu królowi, mimo starań Czarnieckiego o zachowanie spokoju, dochodziło do gwałtów na protestantach8. Przykładowo w Skokach wymordowano 65 ewangelików, w tym kilku duchownych; zniszczono wiele kościołów. Przez dwa następne lata nie odprawiono w Wielkopolsce ani jednego nabożeństwa ewangelickiego. Tysiące ewangelików z tej części kraju opuściło Polskę. Podobnie działo się w Jednocie Litewskiej: w wielu zborach zawieszono nabożeństwa, nie odbywały się synody, zlikwidowano wiele szkół, prześladowano duchownych. Ostoją dla reformowanych litewskich stał się Królewiec, w którym rezydował Bogusław Radziwiłł jako brandenburski gubernator Prus Wschodnich.

Jeszcze w 1661 r. zatamowano ewangelikom dostęp do senatu. Z panowaniem Sasów przyszły kolejne ograniczenia. W 1717 r. na sejmie „niemym" zatwierdzono zakaz odbywania nabożeństw w kościołach wzniesionych po 1632 r., zezwolono jedynie na nabożeństwa prywatne. W 1734 r. niekatolików wykluczono z sejmu, trybunałów i urzędów z wyjątkiem starostw, tak że praktycznie zostali pozbawieni wszelkich praw obywatelskich. W tej sytuacji nie dziwi fakt, że z liczby około 570 polskich zborów ewangelickich (nie licząc ariańskich) w 1591 r., pozostało w 1768 r. zaledwie 1609.

  1. Ożywienie pracy Kościoła w II połowie XVIII wieku

Ponowne ożywienie pracy Kościoła Reformowanego nastąpiło po roku 1768, kiedy to przywrócono prawa dysydentom. Przywrócono swobodę kultu publicznego, przywrócono też ewangelikom prawa obywatelskie. Przed Kościołem reformowanym otwierał się nowy okres – ponowne ożywienie życia kościelnego. Zaczęły powstawać nowe zbory, np. we Warszawie, rozwinęło się szkolnictwo i praca charytatywna. Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej nie zahamowały rozwoju Kościoła reformowanego. Na przełomie XVIII i XIX w. ruchy migracyjne powodowały napływ na tereny polskie kalwinistów-cudzoziemców z zachodniej Europy, którzy szybko zintegrowali się z polskimi protestantami. W tym samym czasie w centralnej Polsce pojawili się potomkowie braci czeskich, uciekający z ojczyzny przed prześladowaniami. Osiedlili się początkowo na Śląsku, a zachowując własną tradycję i język, przyjęli najbliższe swojemu wyznanie i zasilili w ten sposób szeregi polskiego Kościoła reformowanego.

Współpraca ewangelików reformowanych i luteranów w większym zakresie spełniła się dopiero w 1828 r. Wówczas wspólna organizacja Kościołów reformowanego i augsburskiego stała się faktem: powstał Konsystorz Generalny obu wyznań, z dwoma prezesami – ks. Karolem Diehlem i Samuelem Bogumiłem Lindem. Kościół Ewangelicki skupiał wówczas Jednotę Małopolską i Wielkopolską (Jednota Litewska po rozbiorze Polski stała się oddzielną organizacją kościelną w ramach cesarstwa rosyjskiego). Niestety, tak długo wypracowywane dzieło braterskiego współżycia i współdziałania dwóch bliskich sobie wyznań, wkrótce po śmierci twórcy Karola Diehla w 1831 roku, zaczęła chylić się ku upadkowi. Z jednej strony, rosyjski zaborca widział w Konsystorzu Generalnym siłę mogącą zagrażać spokojowi państwa, z drugiej zaś wiele złego zdziałał ortodoksyjny luterański ośrodek uniwersytecki w Dorpacie. Od lutego 1849 r. oba Kościoły egzystowały już oddzielnie10.

Jednoty kontaktowały się ze sobą sporadycznie, zwykle tylko w czasie synodów generalnych, a powoływani na nich zwierzchnicy: duchowni i seniorzy świeccy w praktyce nie posiadali żadnej władzy. Dopiero w 1849 roku, podczas synodu w Warszawie powołano Konsystorza, który miał sprawować władzę wykonawczą w całym Kościele11. Synod wybrał ks. J. Spleszyńskiego na urząd superintendenta Kościoła (Jednoty Warszawskiej jako spadkobierczyni Jednoty w Małopolsce i w Wielkopolsce). Miał on zająć się uporządkowaniem życia kościelnego. Ks. Spleszyński żywo troszczył się o wszystkie istniejące zbory, utrzymywał kontakt z reformowanymi żyjącymi w diasporze. Dzięki jego staraniom reaktywowany został ponownie zbór w Serejach na Suwalszczyźnie, a zlikwidowano zbory w Wielkanocy, Tursku Wielkim i Grzymale.

Druga połowa XIX w. to okres nie tylko emanacji Jednoty Warszawskiej na zewnątrz, ale też umacniania życia wewnętrznego. Synody kładły duży nacisk na sprawy wychowania dzieci, akcje charytatywne i opracowanie niezbędnych dla Kościoła wydawnictw. Rozwijało się szkolnictwo kościelne, w 1886 r. ukazał się drukiem śpiewnik (efekt długoletniej pracy ks. Spleszyńskiego), w Warszawie otwarty został dom opieki dla sierot, a następnie dla starców i kalek12.

  1. Status prawny po 1918 roku

Powstanie niepodległego państwa polskiego, które stworzyło nowe możliwości życia kościelnego, postawiło Kościół reformowany przed kolejnymi zadaniami. Należało odbudować organizację kościelną, zapewnić byt materialny zborom, które ucierpiały podczas działań wojennych. Wojna poczyniła w Kościele spustoszenia nie tylko materialne – np. w zborze zelowskim wyzwoliła nieznany dotąd nacjonalizm, a co za tym idzie – waśnie narodowościowe i wyznaniowe. Wielu potomków braci czeskich opuściło Polskę, powracając do Czech.

W okresie międzywojennym istniały 2 Kościoły Reformowane13:

Jednota Warszawska działała na podstawie przepisów zaborczych – ukazu carskiego z dnia 8 II 1849 roku14, zawierającego przepisy o zarządzie spraw Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w Królestwie Polskim. Dzięki tym przepisom zarówno cały Kościół jak i poszczególne parafie nabyły osobowość prawną. Jednota posiadała ustrój synodalno-prezbiterialny, miała 6 parafii oraz 7 filiałów (stacji kaznodziejskich), obsługiwanych przez proboszczów parafii. Wspólnota Warszawska zrzeszała łącznie ponad 20 000 członków. Największymi zborami były: parafia w Warszawie, Zelowie, Łodzi i Kucowie. Od 1932 powiększyła się o 1500 członków z tzw. Związku Ukraińskich Zborów Ewangelicko – Reformowanych.

Jednota Wileńska opierała swoje działanie na ustawie wyznań obcych, która ustanawiała „Wileński Synod Ewangelicko – Reformowany”. Ten Synod stał się władzą naczelną Kościoła, upoważnioną do wydawania przepisów kościelnych i podejmowania uchwał w sprawach nie tylko całego Kościoła ale i poszczególnych zborów. Wykonawcą uchwał i postanowień Synodu było kolegium synodalne, wybierane spośród członków Synodu. W tej Jednocie był ustrój synodalny, parafie podlegały władzy Synodu, a ich samodzielność była ograniczona. Osobowość prawną posiadała tylko Jednota jako całość. Jednota Wileńska posiadała zbory w Wilnie, Izabelinie, Niepokojczycach oraz niewielkie skupiska na Wołyniu. Łącznie liczba członków obejmowała około 10 000 osób15.

Okres II wojny światowej doprowadził znowu do osłabienia Kościoła Reformowanego w Polsce. Zniszczono zbory, zamordowano wielu duchownych i świeckich działaczy kościelnych, a duża część wiernych emigrowała do innych państw. Dalszy los kościoła stał pod dużym znakiem zapytania. Dzięki ofiarności wiernych udało się jednak doprowadzić do normalnego funkcjonowania zborów.

Po II wojnie światowej nastąpiła zmiana granic państwa i przestała istnieć polska Jednota Wileńska. Jej wyznawcy po przesiedleniu weszli w skład Jednoty Warszawskiej. Na jej czele stanął wówczas ksiądz Kazimierz Ostachiewicz – duchowny byłej Jednoty Wileńskiej. Sytuacja prawna Kościoła została uregulowana Dekretem o uregulowaniu położenia prawnego Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w RP, Kościoła Mariawickiego oraz Kościoła Starokatolickiego16. Dekret uchylał ustawodawstwo zaborcze w tym zakresie oraz zatwierdzał jego Prawa Wewnętrzne. W Kościele zostały zachowane zasady przedwojenne, ustroju synodalno-prezbiterialnego. Uszczegółowienie struktury i kompetencji władz kościelnych zawarto w Prawie Wewnętrznym Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w PRL. Zostało przyjęte przez Synod i uznane decyzją dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań z dnia 10 października 1958 roku. Nowe Prawo Wewnętrzne Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w RP zostało przyjęte przez Synod w 1991 roku.

  1. Działalność Kościoła Ewangelicko - Reformowalnego

Ewangelicy reformowani wnieśli duży wkład w kulturę polską, w rozwój piśmiennictwa i kształtowanie języka narodowego, a także w muzykę. W środowisku reformowanym powstał pierwszy przekład Pisma Świętego na język polski, zwaną Biblią Radziwiłłowską, albo Biblią Brzeską (1563). Następny przekład, zwany Biblią Gdańską (1632), był dziełem reformowanego duchownego księdza Daniela Mikołajewskiego. Dzięki szkolnictwu Kościoła nastąpił również rozwój oświaty narodowej. Zasłynęły wysokim poziomem zwłaszcza szkoły reformowane w Pińczowie, Krakowie, Lesznie, Secyminie, Wilnie, Kiejdanach, Słucku – ta ostatnia została zamknięta w 1864 r. W końcu XVI w. w Polsce i na Litwie protestanci mieli 24 drukarnie (katolicy – 21)17, dzięki którym „czyste i szczere Słowo Boże” mogło się rozszerzać.

Kościół Ewangelicko – Reformowany w Polsce jest członkiem światowego Aliansu Kościołów Reformowanych z siedzibą w Genewie, zrzeszających ponad 70 mln współwyznawców z ponad 200 krajów. Duchowni kształcą się w ekumenicznej uczelni Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, na których można zdobyć wyższe wykształcenie ze studiów teologicznych. Kościół prowadzi działalność ekumeniczną, przyjmując otwartą postawę wobec innych wyznań, zarówno na świecie jak i w naszym kraju.

W ostatnich latach Kościół Ewangelicko – Reformowany bierze większy udział w działalności społecznej. Np. zorganizował w latach 90-tych aptekę leków pochodzących z darów, która działała przy parafii warszawskiej. Z kolei w Zelowie dzięki pomocy organizacji i Kościołów z Zachodu w domu zborowym otwarto przedszkole edukacyjne dla dzieci, ośrodek spotkań miejscowych artystów. Odbywają się tam wystawy, konferencje metodyczne dla nauczycieli przedszkoli, czy obozy językowe dla młodzieży. Ponadto w 2003 roku w Zelowie otwarto Muzeum – Ośrodek Dokumentacji Dziejów Braci Czeskich i Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce18. W Bełchatowie natomiast powstał Ośrodek Profilaktyki i Rozwoju Osobowości, który służy specyficznym potrzebom społeczeństwa w tym mieście i okolicy. Centrum zapewnia poradnictwo psychologiczne, terapeutyczne i ogólną pomoc medyczną. Poszczególni członkowie Kościoła angażują się również w inne formy działalności: takie jak Polska YWCA19, czy Polska Rada Chrześcijan i Żydów.

Kościół Ewangelicko – Reformowany jest także aktywny w działalności ekumenicznej. Przykładowo biskup z tego Kościoła – Jan Niewieczerzał był przez 15 lat Prezesem Polskiej Rady Ekumenicznej, a biskup Z. Tranda był przewodniczącym Komisji ds. ewangelizacji. Co roku, w styczniu Kościół aktywnie uczestniczy w Tygodniu Modlitw o Jedność Chrześcijańską, jego pastorzy są wtedy również kaznodziejami w Kościołach rzymskokatolickich. Aktualnie pracują nad nowym przekładem Biblii, przygotowywanymi pod auspicjami Towarzystwa Biblijnego w Polsce. Kościół Ewangelicko – Reformowany posiada partnerskie związki z Kościołami Reformowanym w Niemczech, Holandii, Francji, Czechach, Rumunii i na Ukrainie. Kościół jest także członkiem WARC20 i Konferencji Kościołów Europejskich21.

Kościół wydaje od 1926 roku miesięcznik „Jednota”. W okresie międzywojennym wydawano także pismo o charakterze misyjnym pod nazwą „Żagiew Chrystusowa”, zaś w Wilnie ukazywał się periodyk „Szlakiem Reformacji”. Kilka lat temu „Jednota” otrzymała Medal Tolerancji w uznaniu jej zasług w dziedzinie ekumenizmu i działalności społecznej. Opracowanie, które niedawno wydał Kościół to „Porównanie wyznań” rzymskokatolickiego, ewangelicko-reformowanego, ewangelicko-augsburskiego i prawosławnego. Inne pozycje to „Naszym dzieciom o Biblii”, Katechizm Heidelberski, „Forma i całkowity porządek kościelnego posługiwania”.

  1. Ustrój Kościoła we współczesnej Polsce

Kościół Ewangelicko - Reformowany w Polsce za podstawę swojej działalności uznaje Prawo Wewnętrzne, co wyraża art. 9 tego aktu. Kościół posiada ustrój synodalno - prezbiterialny. Oznacza to, że wszystkie sprawy ogólnokościelne leżą w gestii Synodu. Zaś Synod to zgromadzenie świeckich i duchownych przedstawicieli wszystkich zborów oraz diaspory, zbierający się raz do roku. Synod jest naczelnym organem ustawodawczym i rozstrzygającym w Kościele. Organem wykonawczym i administracyjnym jest pięcioosobowy Konsystorz (rada prezbiterów, czyli starszych), wybieranych przez Synod na 3-letnią kadencję. Na szczeblu parafialnym funkcje te sprawują22: a) Ogólne Zgromadzenie Członków Zboru oraz b)Kolegium Kościelne.

Dzięki takiemu ustrojowi, umożliwia on udział ogółu wiernych we wszystkich organach Kościoła, które powoływane są drogą powszechnych wyborów oraz pozwala na szeroką autonomię w poszczególnych zborach. Niektóre stanowiska w Kościele Reformowanym zastrzeżone są dla osób świeckich: prezes Synodu, prezes Konsystorza, przewodniczący Ogólnego Zgromadzenia członków zboru, prezes Kolegium Kościelnego. W dodatku duchowni mają takie same prawa i obowiązki jak świeccy. Są oni sobie równi, a jeden z nich, wybierany przez Synod na 10-letnią kadencję pełni funkcję biskupa (dawniej superintendenta). Ustrój taki podkreśla współodpowiedzialność wszystkich wiernych za Kościół, za jego świadectwo i służbę23.

Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP ma osobowość prawną24. Działania prawne w imieniu Kościoła mogą być dokonywane przez prezesa konsystorza lub biskupa. Pozostali członkowie konsystorza mogą podejmować działania prawne na podstawie pisemnego upoważnienia, opatrzonego pieczęcią i podpisem prezesa lub biskupa.

Parafia jest podstawową jednostką organizacyjną Kościoła, określoną terytorialnie, przyjętą do Jednoty na podstawie decyzji Synodu, posiadającą siedzibę i właściwą strukturę. Ogół osób należących do parafii tworzy zbór. Parafia ma osobowość prawną. Działania prawne w imieniu parafii mogą być dokonywane przez: prezesa lub wiceprezesa i proboszcza, każdego członka kolegium na podstawie pisemnego upoważnienia opatrzonego pieczęcią parafialną, podpisanego przez prezesa lub wiceprezesa i proboszcza25.

Czynne prawo wyborcze i prawo głosu w sprawach parafii mają pełnoletni, konfirmowani członkowie zboru, którzy opłacają składkę parafialną, chyba że zostali z tego obowiązku zwolnieni przez kolegium kościelne. Bierne prawo wyborcze przysługuje członkom zboru, którzy mają czynne prawo wyborcze i ukończyli 21 lat.

Każdy członek Kościoła obowiązany jest moralnie do26:

Agendy i stanowiska w Kościele Ewangelicko – Reformowalnym w Polsce prezentują się następująco27:

  1. Prezydium Synodu, składające się z: prezesa – Ewy Jóźwiak, wiceprezesa – ks. bp Marka Izdebskiego, notariusza – ks. Romana Lipińskiego, zastępcy notariusza – ks. Tadeusza Jelinka, sekretarza – Jolanty Pospiszyło, zastępcy sekretarza – Hanny Trandy.

  2. Na urząd konsystorza składają się: prezes - Witold Brodziński jako osoba świecka, ks. Marek Izdebski, biskup Kościoła – wiceprezes z urzędu, ks. Krzysztof Góral – radca duchowny, Katarzyna Karpińska i Henryk Kimmer – radcy świeccy, ks. Michał Jabłoński – zastępca radcy duchownego, Henryk Nowacki – zastępca radcy świeckiego.

  3. Ksiądz Marek Izdebski jako biskup Kościoła, wiceprezes Synodu i proboszcz parafii w Bełchatowie,

  4. pozostali księża to: ks. Zdzisław Tranda – emerytowany biskup, ks. Michał Jabłoński (proboszcz parafii Warszawa), ks. Semko Koroza (proboszcz parafii Łódź), ks. Krzysztof Góral (administrator parafii Kleszczów i Strzelin), ks. Roman Lipiński (administrator parafii Zelów), ks. Tadeusz Jelinek (proboszcz parafii Żychlin) i ks. Tomasz Pieczko.

Obecnie liczba wiernych wynosi około 4000 osób skupionych w 10 parafiach i 8 placówkach diasporalnych oraz w niewielkich skupiskach rozproszonych w kraju. Kościół stara się żyć i działać tak, aby pomnażać potencjał dobra w narodzie, dążąc do umocnienia więzi i krzewienia miłości pośród wszystkich wyznawców Jezusa Chrystusa.

Parafie Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w Polsce są w: Bełchatowie, Katowicach, Kleszczowie, Łodzi, Pstrążnej, Strzelinie, Warszawie, Zelowie, Żychlinie i Żyrardowie28. Z kolei Diaspory są: w Bytowie, Gdańsku, Sopocie, Gorzowie, Katowicach, Krakowie i w Poznaniu. Siedzibą władz Kościoła Ewangelicko – Reformowanego jest Warszawa. Adres Konsystorza i Biskupa Kościoła to 00-145 Warszawa, al. Solidarności 76a.

Bibliografia:

Dekret z dnia 5 września 1947 roku, (Dz. U. nr 59, poz. 316).

Prawo wewnętrznego Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w Polsce

J. Stahl, Zarys historii Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce, „Jednota: organ Polskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego”, wyd. Kolegium Kościelne Warszawskiej Parafii Ewangelicko-Reformowanej, Nr 7-8/1973.

Ukaz carski z 8 (20) lutego 1849 r. o zarządzie spraw Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w Królestwie Polskim (Zb. Pr. i rozp. b. ces. Ros., nr 129, t. 42

Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 73, poz. 324 z późn. zm.).

Z. J. Winncki, T. Dębowski (red), Nierzymskokatolickie kościoły Chrześcijańskie we współczesnej Polsce, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2007

W. Wysoczański, M. Pietrzak, Prawo kościołów i związków wyznaniowych nierzymskokatolickich w Polsce, Warszawa 1997

Załącznik do ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 73, poz. 324 z późn. zm.)

Zbiór praw i rozporządzeń b. cesarstwa rosyjskiego wyd. 1896 r. t. XI.

Strony internetowe:

http://www.reformowani.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=12

http://www.reformowani.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=7&Itemid=4&limit=1&limitstart=1

  1. Wstęp do Prawa wewnętrznego Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w Polsce↩

  2. W. Wysoczański, M. Pietrzak, Prawo kościołów i związków wyznaniowych nierzymskokatolickich w Polsce, wyd. Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa 1997, s. 107.↩

  3. Z. J. Winncki, T. Dębowski (red), Nierzymskokatolickie kościoły Chrześcijańskie we współczesnej Polsce, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2007, s. 18.↩

  4. W. Wysoczański, M. Pietrzak, Prawo kościołów i związków wyznaniowych nierzymskokatolickich w Polsce, wyd. Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa 1997, s. 108.↩

  5. J. Stahl, Zarys historii Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce, „Jednota: organ Polskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego”, wyd. Kolegium Kościelne Warszawskiej Parafii Ewangelicko-Reformowanej, Nr 7-8/1973.↩

  6. Idem.↩

  7. Dostęp ze strony internetowej, stan na 7 grudnia 2014, http://www.reformowani.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=7&Itemid=4&limit=1&limitstart=1↩

  8. Idem.↩

  9. J. Stahl, Zarys historii Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce, „Jednota: organ Polskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego”, wyd. Kolegium Kościelne Warszawskiej Parafii Ewangelicko-Reformowanej, Nr 7-8/1973.↩

  10. J. Stahl, Zarys historii Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce, „Jednota: organ Polskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego”, wyd. Kolegium Kościelne Warszawskiej Parafii Ewangelicko-Reformowanej, Nr 7-8/1973.↩

  11. Z. J. Winncki, T. Dębowski (red), Nierzymskokatolickie kościoły Chrześcijańskie we współczesnej Polsce, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2007, s. 19.↩

  12. Dostęp ze strony internetowej, stan na 7 grudnia 2014, http://www.reformowani.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=7&Itemid=4&limit=1&limitstart=1↩

  13. W. Wysoczański, M. Pietrzak, Prawo kościołów i związków wyznaniowych nierzymskokatolickich w Polsce, wyd. Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa 1997, s. 109.↩

  14. Ukaz carski z 8 (20) lutego 1849 r. o zarządzie spraw Kościoła Ewangelicko – Reformowanego w Królestwie Polskim (Zb. Pr. i rozp. b. ces. Ros., nr 129, t. 42, s. 5-9.↩

  15. Zbiór praw i rozporządzeń b. cesarstwa rosyjskiego wyd. 1896 r. t. XI, cz. I, ks. 2, § 984-986.↩

  16. Dekret z dnia 5 września 1947 roku, (Dz. U. nr 59, poz. 316).↩

  17. Z. J. Winncki, T. Dębowski (red), Nierzymskokatolickie kościoły Chrześcijańskie we współczesnej Polsce, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2007, s. 55.↩

  18. Z. J. Winncki, T. Dębowski (red), Nierzymskokatolickie kościoły Chrześcijańskie we współczesnej Polsce, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2007 s. 56.↩

  19. Young Women’s Christian Association czyli Związek Dziewcząt i Kobiet Chrześcijańskich↩

  20. World Association of Reformed Churches czyli Światowy Alians Kościołów Reformowanych↩

  21. Z. J. Winncki, T. Dębowski (red), Nierzymskokatolickie op. cit., s. 56.↩

  22. Art. 3 Prawa wewnętrznego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP.↩

  23. W. Wysoczański, M. Pietrzak, Prawo kościołów i związków wyznaniowych nierzymskokatolickich w Polsce, Warszawa 1997, s. 108.↩

  24. Art. 3 Ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 73, poz. 324 z późn. zm.).↩

  25. Art. 11 i 12 Prawa wewnętrznego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP.↩

  26. Art. 6 Prawa wewnętrznego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP.↩

  27. Dostęp ze strony internetowej, stan na 7 grudnia 2014. http://www.reformowani.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=12↩

  28. Załącznik do ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 73, poz. 324 z późn. zm.).↩


Wyszukiwarka