XVIIIw.

Traktat w Karłowicach(Chorwacja) – początek wycofania się Turcji z Europy, jej słabości. Kwestia tego jak podzielić Turcję, nie jak ją obronić.

Ekspansja W. Brytanii, kolonializm, wypieranie wpływów Francji z Egiptu.

Z terenów Arabii Centralnej wychodzi wizja powrotu do korzeni islamu. 1703 – 1787(1789) Mohamad Abd al – Wahhab Przywódca tego kierunku. Uważał że muzułmanie za daleko odeszli od sedna religii. Miał na początku uczniów, później przekonał do tego więcej ludzi. Dążył do całkowitego powrotu do Koranu . Jego doktryna stanęła w opozycji do szyitów i miała wyraz antyturecki. Zwolennicy Wahhaba weszli w konflikt w władzami tureckimi. Ważna też kwestia antagonizmów etnicznych arabsko – tureckich. Zwalczanie i niszczenie kultu świętych. Doktryna wahabitów oparta na radykalnej, skrajnej doktrynie prawa. Jej twórcą był Mohammad Ibn Habnal żyjący na przełomie 8 i 9w. W tej doktrynie ważne jest tylko to co powiedział prorok i co zawarte jest w Koranie. Ta sekciarska wykłądnia Koranu spotkałą się z oporem wszystkich sąsiadów. Na początku XIXw Egipt staje się potęgą.

1818r. wahhabici pokonani przez (?) Ale nie zostali dobici.

I WŚ silny wzrost nacjonalizmu arabskiego. Chcą mieć własne państwa. Brytyjczycy zastanawiają się jak dać ziemię arabom, ale żeby przy tym zachować wpływy, mięć dojście do ropy.

Pielgrzymi którzy szli do mekki przenieśli swoją myśl na Kaukaz. Wahabici nadal są np. w Czeczeni itp.

Wpływy wahabitów dotarły na obszary Afryki zachodniej.

Osoby związane z modernizmem islamskim dążącym do powrotu do korzeni religii:

Gamal ad – Din Afghani 1838 – 1897r Pochodził z terenów dzisiejszego Afganistanu. Podróżował Po Persji, Turcji, po zachodzie, nawet po Rosji. Znany intelektualista, filozof i mówca. Podróżując zrozumiał jak świat islamu jest zapóźniony w porównaniu do zachodu. 1839 – 1878 Epoka Tazimatu w Turcji. Czas gdzie próbuje się dokonać reformy państwa. Reformy mają charakter cząstkowy i powierzchowny. Nie spełniły swojego zadania. Afghani uważał, że świat islamski powinien powoli przyjmować nowinki techniczne itp. Z zachodu, ale nie powinno się zmieniać obyczajowości, prawa itp. Za poglądy zostaje wygnany z Egiptu. Przebywając w Egipcie wskazywał na źródła zapóźnienia kraju. Dokonywał tego za pomocą prasy „Wydarzenia egipskie”. Nawoływał do reformy administracji kraju. Chciał zniesienia poligamii i chciał wzmocnić pozycję kobiet.

Mohammed Abduh – uczeń Afghaniego. 1849 – 1905r. Jako wykładowca Kairskiego uniwersytetu miał duży autorytet. Przebywał dużo w Libanie i we Francji. Chciał wprowadzenia historii i gegorafi na uniwersytecie aby poszerzać horyzonty muzułmanów. Był parlamentarzystą egipskim. Uzyskał tytuł kadiego Egiptu – głównego sędziego. Nowoczesność tak – islam jeszcze bardziej.

Abu al. Ala al - Maududi 1903 – 1979r– żył i pracował w Indiach brytyjskich. Działał wówczas w indyjskim mieście Lahore, teraz jest to Pakistan. Stworzył koncepcję nowej Dżahilijji. (Dżahilija – czasy przed Mahometem, po arabsku oznacza niewiedzę lub ciemnotę. Cywilizacja zaczyna sięz Mahometem.) Nie da się w żaden sposób połączyć nowoczesności z Islamem. Zachód – zepsucie moralne i materializm. Muzułmanin nie ma co w nim szukać. Został emirem partii Jamiyat Islami. Jego celem jest zaprowadzenie islamu wszędzie gdzie się da, na całym świecie. Środkiem do tego jest muzułmańska rewolucja. Każdy muzułmanin jest żołnierzem Allaha.

Rashid Rida – Syryjczyk 1865 – 1935r. Jest uważany z krzewce panislamizmu. (Panislamizm - islam ma być czynnikiem który zlikwiduje przeciwności między wyznawcami tej religii np. Turkami i Arabami) W latach 20 i 30 zabiegał o powrót Kalifatu. (który wcześniej zniósł Ataturk) Nie powiodło się to jednak.

Said Kudb -