DUE wszytskie wsyztskie

DOBROWOLNE UBEZPIECZENIA EMERYTALNE – wykład nr 1. – 11.10.2012r. – dr P. Kania

INFORMACJE ORGANIZACYJNE

  1. Zaliczenie

- dwa zestawy testów

- test jednokrotnego wyboru (a-c) 15 pytań

- pula dodatkowa – ankieta na temat naszego poglądu na przedmiot – kategorie decyzyjne, mentalne

- podstawa zaliczenia – wykład

- zaliczenie na 7 (ostatnim) wykładzie

  1. Cel przedmiotu: Przyczyny niewydolności polskiego systemu emerytalnego; jak można inaczej inwestować, aby zapewnić sobie dobrą przyszłość emerytalną; mechanizm sprawowania emerytury; jak funkcjonują programy emerytalne;

WYKŁAD

Efektywność rynków kapitałowych

Ubezpieczanie emerytalne

Świadczenia okresowe renta życiowa (znaczenie dualistyczne)

Dobrowolne świadczenia emerytalne

Ryzyko prowadzenia produktu w działalności emerytalnej

Cykl życia człowieka – wykres

Linia dochodów nadwyżka dochodów (oszczędności)

Linia wydatków

czas

U X1 okres aktywności X2 okres S

zawodowej emerytalny

X1 – początek aktywności zawodowej

X2 – koniec aktywności zawodowej

U – urodzenie

S – smierć

Wiek emerytalny

Otto von Bismarck

Państwo

Cykl emerytalny, który obejmuje proces kapitału emerytalnego i proces jego zużycia – wykres

czas

X1 okres akumulacji X2 okres S

kapitału emerytalnego amortyzacji

kapitału emerytalnego

Opis wykresu:

Okresy nie są równe

Okres amortyzacji

Okres akumulacji

Linie uwzględniają procent składany

Mnożnik/czynnik czasu

X1 X2 FAZA AKUMULACJI PDTZ-M PDTZ-K MNOŻNIK-M MNOŻNIK-K
20 60 40 18,5 23,8 2,2 1,7
25 60 35 18,5 23,8 1,9 1,5
20 65 45 15,3 19,7 2,9 2,3
25 65 40 15,3 19,7 2,6 2,0
20 67 47 14,1 18,1 3,3 2,6
25 67 42 14,1 18,1 3,0 2,3

gdzie:

Wiek przejścia na emeryturę ma duże znaczenie, jeśli chodzi o wysokość wypłacanego świadczenia.

W Polsce – przewrócony cykl oszczędzania

Kapitał emerytalny

Świadczenie emerytalne = (kapitał formalny + kapitał realny) : PDTZ

Trzy filary – trzy (bez)nadzieje?

I filar II filar III filar
  • publiczny

  • obowiązkowy

  • ubezpieczeniowy

  • repartycyjny

  • publiczny lub prywatny

  • obowiązkowy

  • ubezpieczeniowy

  • repartycyjny lub kapitałowy

  • prywatny

  • dobrowolny

  • ubezpieczeniowy

  • kapitałowy

I filar II filar III filar
  • konto emerytalne

9,76% + 2,46%

  • subkonto emerytalne

4,38%

  • OFE

Od lutego 2014 –

2,92% (lub w przypadku

Niewybrania OFE

Całość jest

Zewidencjonowana

Na subkoncie

emerytalnym

  • PPE – max 7%

4,5x PPWMwG

  • IKE – 3x PPWMwG

  • IKZE – 1,2xPPWMwG

Kapitał formalny a kapitał realny

KAPITAŁ FORMALNY KAPITAŁ REALNY
- składka zewidencjonowana i zwaloryzowana na koncie lub subkoncie emerytalnym w ZUS - składa zakumulowana na koncie w kapitałowym programie emerytalnym (np. OFE, IKE, IKZE inne oszczędności)

Co go kształtuje?

- nasza produktywność (należy ją powiązać z poziomem dochodów – od dochodu obliczamy wysokość składki + wiemy, co możemy odłożyć w ramach oszczędności)

-efektywność gospodarki (wzrost PKB, inflacja)

- obietnice polityków

Co go kształtuje?

- nasza produktywność

- efektywność (rentowność) rynków finansowych (w kwestii dochodowości)

- efektywność gospodarki

- skłonność do oszczędzania (nie ma znaczenia przy kapitale formalnym, bo tam powstaje poprzez obowiązek ubezpieczenia, a tutaj mogą być dobrowolne decyzje – oszczędzanie jest pewnym wyrzeczeniem - musimy zrezygnować z bieżącej konsumpcji na rzecz konsumpcji przyszłej – kwestia naszej mentalności)

DOBROWOLNE UBEZPIECZENIA EMERYTALNE – wykład nr 2 –25.10.2012 - dr. P. Kania

W obecnym systemie emerytalnym – każdy sam pracuje na swoją emeryturę; indywidualne odkładanie składek;

RMUA – dokument potwierdzający odkładanie naszych składek, jako pracowników

OFE – informacja o składkach w kapitale realnym (wskaźnik kapitalizacji może być mniejszy od 100)

ZUS – informacja o składkach w kapitale formalnym (wskaźnik waloryzacji nie może być mniejszy o 100)

Konto emerytalne

Subkonto emerytalne

Kapitał formalny a kapitał realny

CECHA KAPITAŁ FORMALNY KAPITAŁ REALNY
Źródło akumulacji Celowa składka emerytalna (obowiązkowa) Celowa składka emerytalna (obowiązkowa lub dobrowolna) oraz dobrowolne oszczędzanie
Sposób wykorzystania wpłacanych środków Na bieżące, czyli CZYJEŚ świadczenie emerytalne Na przyszłe, czyli WŁASNE świadczenie emerytalne
Wykorzystanie (amortyzacja) Wyliczenie świadczenia emerytalnego Wyliczenie i wypłata świadczenia emerytalnego
Finansowanie świadczeń Repartycyjne Kapitałowe

Dochody budżetowe nie są wiązane z konkretnymi wydatkami – brak związku rodzajowego.

Kapitał formalny

Kapitał realny

Finansowanie repartycyjne a finansowanie kapitałowe (SYSTEM BAZOWY)

POZIOM FINANSOWANIA FINANSOWANIE REPARTYCYJNE FINANSOWANIE KAPITAŁOWE
PIERWSZY POZIOM Celowa składka emerytalna Celowa składka emerytalna + zyski z inwestycji
DRUGI POZIOM Fundusz Rezerwy Demograficznej Fundusz Gwarancyjny
TRZECI POZIOM Budżet Państwa Budżet Państwa

Skoro państwo wymusiło na nas konieczność utworzenia takiego systemu emerytalnego to na państwie ciąży ostateczna gwarancja wypłacalności i pomocy.

Czy emerytury z kapitału formalnego i realnego są:

  1. pewne (gwarantowane prawnie i ekonomicznie)

  2. efekto(y)wne (dają poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego)

  3. realne (zachowują siłę nabywczą w czasie)

To wszystko zależy ostatecznie od:

Liczy się tu nie tylko stan obecny, ale i przyszłość!

Pojęcie ryzyka systemu emerytalnego?

Możliwość utraty równowag finansowej systemu powodującej konieczność interwencji finansowej (dotacja z budżetu Państwa) lub pozafinansowej ze strony władz regulacyjnych.

Równowaga finansowa

Ryzyko systemu emerytalnego wiąże się z procesem przechodzenia od „(…) satysfakcjonującej interesariuszy równowagi do niesatysfakcjonującej przyjmujących [to] ryzyko (…) w systemie finansowym i gospodarce”.

(D. Hendricks, J. Kambru, P. Mosser, systemic risk and the financial risk.)

Nierównowaga systemu emerytalnego

Główne typy ryzyka systemu emerytalnego

Fundusze emerytalne

System emerytalny sam powinien dostosowywać się do zmian

Ryzyko demograficzne

Współczynnik zastąpienia

Składka emerytalna wynosi: 19,52 %

Ryzyko polityczne

System emerytalny

Ryzyko społeczne

zyczna

DOBROWOLNE UBEZPIECZENIA EMERYTALNE – wykład nr 3 – 08.11.2012 – dr P. Kania

Ryzyko socjalne

Ryzyko operacyjne

Ryzyko gospodarcze

PKB zawsze dzieli się tu i teraz – mamy do czynienia z redystrybucją – aktywni zawodowo przekazują swoje środki emerytom; PKB nie da się przenieść w czasie – podział dochodu w momencie, w którym wykorzystujemy środki!!!

Wskaźniki waloryzacyjne a parametry rynkowe

Opłata redystrybucyjna od składki jest pobierana tylko raz

Przy instrumentach finansowych zawsze jest prowizja

Subkonto emerytalne powstało dopiero w 2011 r.

Waloryzacja

Ryzyko gospodarcze a fundusze emerytalne

Rodzaje ryzyka (niebezpieczeństwa) Fundusze emerytalne Fundusze kapitałowe
Ryzyko inflacji Duże Małe
Ryzyko wzrostu gospodarczego Duże Duże
Ryzyko finansowe Małe Duże
Ryzyko fiskalne (nierównowagi budżetowej) Duże Małe

Ryzyko inflacji

Ryzyko wzrostu gospodarczego

Ryzyko finansowe

Waluta polska

Ryzyko fiskalne

Państwo emituje obligacje skarbowe, żeby zmniejszyć i sfinansować nimi swój dług.

Ryzyko fiskalne a fundusze emerytalne

Dofinansowanie FUS przez budżet państwa w 2010 roku wynosiło 60 870,2 mln zł (stanowiło to ok. 8% długu publicznego)

7% środków można wydawać z budżetu na równowagę, ale 20% jest już przesada (a właśnie tyle mniej więcej wyniosły wydatki z 2010 roku)

Obecne fundusze emerytalne

DOBROWOLNE UBEZPIECZENIA EMERYTALNE – wykład nr 4. -22.11.2012 – dr P. Kania

OFE

Ryzyko fiskalne a fundusze emerytalne

Ryzyko finansowe

W Polsce mamy dwa typy funduszu

Ryzyko finansowe – główne typy

Ryzyko inwestycyjne – fundusze kapitałowe

Ryzyko inwestycyjne – przykład OFE (dochodowość OFE)

Nie ma funduszu, który by w sposób dominujący najlepiej zarządzał

Co szkodzi naszym emerytom – czyli ryzyko w systemie emerytalnym

Jak minimalizować skutki ryzyka w przypadku naszych emerytur?

Podstawowe motto przyszłego emeryta (nie tylko w Polsce - „UMIESZ LICZYĆ? LICZ NA SIEBIE!”

PLANOWANIE KAPITAŁU EMERYTALNEGO ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM EMERYTALNYM
  1. Ile wyniesie emerytura z systemu publicznego?

  2. Czy emerytura ta będzie wystarczająca ?

  3. Jeśli nie, to ile powinniśmy zaoszczędzić dodatkowo ?

  4. Czy uwzględniać zmiany w przyjętym planie oszczędzania? Po co ? Jakie ?

  1. Wybór instrumentów gromadzenia oszczędności emerytalnych

  2. Monitorowanie dochodowości

  3. Wybór formy wypłaty dodatkowej emerytury, czyli:

  • renta dożywotnia

  • renta okresowa

  • renta gwarantowana?

Doradca finansowy

Trzy złote reguły oszczędzania

Planowanie musi być dynamiczne a nie statyczne

Instrumenty gromadzenia oszczędności – od zwykłych lokat bankowych po rozbudowane struktury finansowe.

Dochodowość monitorujemy, co jakiś czas.

Nasza dochodowość jest najbardziej widoczna w końcowej fazie zarządzania kapitałem.

Planowanie kapitału emerytalnego, nie jest sprawą prostą.

DOBROWOLNE PROGRAMY EMERYTALNE – UJĘCIE MODELOWE

Programy emerytalne można analizować, co najmniej z kliku punktów widzenia:

Zdefiniowana składka a zdefiniowane świadczenie

ZDEFINIOWANA SKŁADKA ZDEFINIOWANE ŚWIADCZENIE
Program oparty jest na składce i jej akumulacji (realnej lub formalnej), z której jest budowany kapitał emerytalny, stanowiący podstawę wyliczenia świadczenia w momencie przejścia na emeryturę przez beneficjenta. Wysokość świadczenia nie ma więc bezpośredniego związku z uzyskiwanym dochodem (wynagrodzeniem) w okresie aktywności zawodowej

Program emerytalny jest budowany przy założeniu, że beneficjent zna wartość swojej przyszłej emerytury, gdyż jest ona określona jako:

  • stała kwota (zryczałtowana)

  • określony procent zarobków z ostatniego okresu zatrudnienia

  • wyliczony na podstawie z góry określonej formuły opartej na kryteriach stażu w programie i osiąganego dochodu

Cechy zdefiniowanej składki i zdefiniowanego świadczenia

CECHY ZDEFINIOWANA SKŁADKA ZDEFINIOWANE ŚWIADCZENIE
Wartość świadczenia Nieznana, ale możliwa do zdefiniowania Określona
Ryzyko finansowania programu dla jego organizatora Niskie Wysokie
Ryzyko nieadekwatności świadczenia dla beneficjenta Wysokie Niskie

Zdefiniowane świadczenie – to organizator określa, jakie będziesz miał świadczenie, ale on gromadzi, zbiera ten kapitał, jak jest za mało kapitału to ten organizator za to dopłaca (różnica jest dopłacona z środków skarbu państwa – podatki społeczeństwa)

Zdefiniowana składka – tutaj nie ma takiego problemu organizator, ponieważ kapitał zbiera ubezpieczony (ile sobie uzbierasz, tyle masz)

DOBROWOLNE UBEZPIECZNIA EMERYTALNE – wykład nr 5. – 20.12.2012r. - dr P. Kania

ZALICZENIE:

Funkcjonalność programów emerytalnych z punktu widzenia cyklu emerytalnego

Cykle emerytalny składają się z dwóch faz

  1. Faza akumulacji

  2. Faza amortyzacji

Funkcjonowanie programów emerytalnych a cykl emerytalny

Faza akumulacji Faza amortyzacji

Akumulacyjne Amortyzacyjne

Akumulacyjno-amortyzacyjne

Funkcjonalność programów emerytalnych w aspekcie celów zarządzania finansami osobistymi

PRGRAMY JEDNOFUKNCYJNE PROGRAMY DWUFUNKCYJNE PROGRAMY MULTIFUNKCYJNE
Programy oszczędnościowe Programy oszczędnościowo-inwestycyjne
Programy inwestycyjne Programy oszczędnościowo-ochronne
Programy ochronne Programy inwestycyjno-ochronne

Wyróżniamy:

Jak funkcję oszczędnościową realizuje fundusz emerytalny?

Faza amortyzacji

Faza akumulacji

Program inwestycyjny

Programy ochronne

Renta życiowa

Program ochronno-oszczędnościowy

Program oszczędnościowo-inwestycyjny

Realizacja celu przez program emerytalny

CECHA PROGRAM OSZCZĘDNOŚCIOWY PROGRAM INWESTYCYJNY PROGRAM OCHRONNY
Gwarancja dochodu Nie Nie Tak
Gwarancja kapitału Tak Nie Tak
Dodatkowe funkcje Nie Nie Tak

Rysunek

Renta odroczona

Renta życiowa

Renta terminowa

Renta gwarantowana

Co to jest kwalifikowany program emerytalny?

+ celem takiego programu jest zachęcenie do długoterminowego oszczędzania
+ kwalifikowane, gdyż są one oferowane przez podmioty uprawnione do świadczenia usług finansowych, mają zaostrzone
wymogi kapitałowe.

Rodzaje kwalifikowanych programów emerytalnych

W jakich formach występują kwalifikowane programy emerytalne?

FORMA PROGRAMU PPE IKE IKZE
Dostępność ograniczona swobodna
Ilość kont Dowolna, ale jedno u danego pracodawcy Jedno (z ulgą)
Składka Pracodawca : podstawowa – jednakowe zasady (7% wynagrodzenia)
Pracownik : dodatkowa – deklarowana, ograniczona
Dobrowolna – ograniczona
+każda nadwyżka wpłacona jest zwracana w ten sposób, jaki określa regulamin
Formy - ubezpieczenie na życie z UFK
- fundusz inwestycyjny
- pracowniczy fundusz emerytalny
- ubezpieczenie na życie z UFK
- fundusz inwestycyjny
- rachunek oszczędnościowy
- rachunek inwestycyjny
- dobrowolny fundusz emerytalny (od 2012r.)

Ile możemy oszczędzać

  1. PPE

    1. Składka podstawowa – do 7% wynagrodzenia

    2. Składka dodatkowa – corocznie do 4,5-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce narodowej

  2. IKE - Corocznie maksymalnie do 3-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce narodowej

  3. IKZE – od 2014 r. limit wpłat na IKSE będzie jednakowy dla wszystkich oszczędzających. Wpłaty dokonywane na IKZE w roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w gospodarcze narodowej

Limity wpłat na IKE :
2008r. – 4 055zł
2011r. – 10 077zł.
2014r. – 11 238zł

Dlaczego nie chcemy odkładać na emeryturę z państwem?

Pracowniczy program emerytalny

Kwalifikowane programy emerytalne – wnioski z analizy rozwiązań instytucjonalnych

Nie są to pełne programy emerytalne, gdyż nie obejmują one faz wypłaty, czyli amortyzacji kapitału emerytalnego. Pozwalają na to przyjęte rozwiązania w zakresie zasad określania wartości świadczenia, czyli przyjęcia jko podstawowy metody zdefiniowanie składki która umożliwia:

Pracowniczy fundusz emerytalny

Pracowniczy fundusz emerytalny a inne formy PPE

Grupowe ubezpieczenia na życie UFK jako PPE

Grupowe ubezpieczenia na życie z UFK a inne formy PPE

Grupowe ubezpieczenie na życie z UFK, jako PPE – SZCZEGÓLNE WYMOGI

Ze względu na dodatkowe koszty programy, jakie generuje ochrona ubezpieczeniowa, nałożone zostały dodatkowe ograniczenia związane z taka umową, która musi przewidywać:

Indywidualne kwalifikowane programy emerytalne

Mają dwie formy: IKE i IKZE

IKE (IKZE) jest to wyodrębniony:

Mogą być prowadzone na podstawie umowy zawartej z:

IKE i IKZE są programikami indywidualnymi, gdyż na danym programie oszczędności może gromadzić wyłącznie jedna osoba.

Przed zawarciem umowy o IKE czy IKZE osoba fizyczna składa oświadczenie, że:

IKE oraz IKSE w funduszach inwestycyjnych

Oszczędzający może zawierać umowy o prowadzeniu IKE i IKZE z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjny

Łączna suma wpłat do funduszy w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć kwoty limitu określonego w przepisach prawa

Oszczędzający może przenosić środki między funduszami zarządzanych przez to samo towarzystwo.

IKE oraz IKZE w formie umowy ubezpieczeni na życie z UFK

IKE oraz IKZE w formie umowy rachunku bankowego

Musi to być rachunek oszczędnościowy

IKE oraz IKZE w podmiocie prowadzącym działalność maklerską

Musi dotyczyć świadczenia usług polegających na:

Wykorzystanie zgromadzonych oszczędności
1) Wypłata
– jednorazowe lub ratalne wycofanie środków dokonane przez oszczędzającego lub osobę uprawnioną (osoby
uprawnione) w przypadku śmierci oszczędzającego
2) Wypłata transferowa – przeniesienie środków, tj.
- przez oszczędzającego z jednego IKE do innego IKE
- przez oszczędzającego z jednego IKZE do innego IKZE
- przez pracownika z jednego PPE do innego PPE
- przez oszczędzającego z (do) IKE do (z) pracowniczego programu emerytalnego
- przez uprawnionego do IKE lub pracowniczego programu emerytalnego z IKE zmarłego
- przez uprawnionego z do IKZE z IKZE zmarłego
- konwersja jednostek uczestnictwa między funduszami inwestycyjnymi zarządzającymi przez to samo towarzystwo
funduszy inwestycyjnych rejestrowanych w ramach tego samego IKE (IKZE)
3) Zwrot – wycofanie całości środków, jeżeli nie zachodzą przesłanki wypłaty lub wypłaty transferowej

Wypłata oszczędności z PPE

Wyplata oszczędności z IKE

Wypłata może być dokonana:

Wypłata oszczędności z IKZE

Wypłata może być dokonana:

Wypłata z IKE/IKZE – uwagi dodatkowe

+w IKE ulga podatkowa jest jedna, od Belki.

Wypłata transferowa

Zwrot środków

Składki w PPE

Składka w IKE

Składki w IKZE od 2013 roku


Wyszukiwarka