Biznes plan
Standardy i praktyka
Marlena Ciechan – Kujawa
Literatura:
„Biznes plan. Standardy i praktyka” – Marlena Ciechan – Kujawa
„Założyć firmę i nie zbankrutować. Aspekty zarządcze” S.Sojak
1.Ocena dostateczna (1 firma)/ dobry (2 firmy – porównanie):
Prospektywna wartość informacji w raportach przedsiębiorstw (i innych źródłach) a oczekiwania interesariuszy
Zakres i forma publikacji informacji dotyczących planów organizacji (JZP) dla interesariuszy zewnętrznych (klientów, dostawców, inwestorów, kredytodawców, itp.) – firmy nie mogą się powtarzać!
2.Ocena bardzo dobry
Biznes plan w dobie zrównoważonego rozwoju – propozycja luki informacyjne i propozycje modyfikacji
Zadanie: proszę prześledzić informacje publikowane przez jednostki zaufania publicznego (strony firmy, GPW, inne) i na tej podstawie:
-wskazać rodzaje publikowanych raportów, ich formę i zakres informacyjny (finansowe, niefinansowe, miesięczne, kwartalne, bieżące itp.)
-prześledzić informacje na temat planowanych działań i porównać ze strukturą biznes planu (szczególnymi informacjami, która w poszczególnych częściach powinny być zawarte)
-ocenić wartość informacyjną publikowanych danych dla interesariuszy
p.237 piętro II; środa 11:30-12:30, (56)6114409;
BIZNES PLAN – długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia gospodarczego:
-sporządzony w oparciu o wszechstronną ocenę sytuacji strategicznej firmy (uwzględniającą wszystkie istniejące uwarunkowania natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej)
-w udokumentowanej formie prezentujący:
-cele przedsięwzięcia
-sposoby osiągnięcia tych celów
-zasoby przeznaczone do ich realizacji.
FUNKCJE BIZNES PLANU:
wewnętrzna:
-plan wykorzystywany jest jako wewnętrzny dokument niezbędny do zarządzania przedsiębiorstwem, aby w spójny i logiczny sposób rozwijać biznes w ciągu kilku najbliższych lat;
-dostarcza narzędzi do bieżącego monitorowania, dokonywania przeglądów i korekt zarówno w okresie budowy, jaki i w okresie eksploatacji.
Zewnętrzna:
-plan ma podstawowe znaczenie dla uatrakcyjnienia przedsiębiorstwa w oczach potencjalnych inwestorów i przyciągania z zewnątrz środków potrzebnych na finansowanie jej przedsięwzięć
-stanowi podstawę do rozmów z wszelkiego rodzaju kontrahentami i decydentami, takimi jak: wiodący akcjonariusze, banki, potencjalni inwestorzy, agencje finansowe państwowe i prywatne, fundusze inwestycyjne.
Kto korzysta z biznes planu?
Wewnętrzni interesariusze
-kadra kierownicza
-menadżerowie projektów
-pracownicy
Zewnętrzni interesariusze
-instytucje finansowe – banki, fundusze inwestycyjne
-obecni potencjalni inwestorzy – firmy zainteresowane udziałem w przedsięwzięciu lub zakładaniu, rozwijaniu czy restrukturyzacji przedsiębiorstwa
-partnerzy gospodarczy
-dostawcy i klienci
-organizacje publiczne i rządowe wspierające biznes w zakresie pomocy finansowej i doradczej – agencje rozwoju regionalnego, agencje wspierania przedsiębiorczości
-organy statutowe przedsiębiorstwa.
Najczęstsze okoliczności sporządzania biznes planu:
-uruchamianie nowej działalności gospodarczej
-przeprowadzanie fuzji przedsiębiorstw
-pozyskiwanie zewnętrznych środków na finansowanie działalności
-krytyczny okres działalności (np. zmiana form własności lub profilu działalności, ukierunkowanie na nowe rynki, duże inwestycje, modernizacja).
-inne: wycena i sprzedaż firmy, restrukturyzacja, likwidacja przedsiębiorstwa.
Założenia wstępne:
-zakres przedmiotowy biznes planu (czy dla całej firmy czy dla konkretnego przedsięwzięcia inwestycyjnego jak nowy oddział czy nowy produkt)
-horyzont czasowy biznes planu
punkt startowy
okres analizy danych 2 lata
okres projekcji finansowych 3 lata
pierwszy rok musi być zaplanowany bardzo szczegółowo miesięcznie lub kwartalnie, 2 kolejne lata rocznie
-podmioty zaangażowane w jego realizację – warunkujące powodzenie planu
-ranga celów – cele główne, dodatkowe, uboczne, szczegółowe
-odbiorcy biznes planu
-metodologia budowy biznes planu – metody oceny przeszłości i przyszłości
-czynniki wpływające na jego realizację – okoliczności sprzyjające, obojętne, utrudniające
Wątpliwości przy konstrukcji biznes planu:
Kto powinien opracować biznes plan i jaki zespół powołać do jego konstruowania?
Zaleca się, aby biznes plan był opracowany przez kierownictwo firmy.
Udział i pomoc doradców (konsultantów) sprowadza się do:
-omówienia struktury biznesplanu i nadzorowania procesu jego tworzenia – zapoznania kadry menadżerskiej ze stosowanymi technikami i procedurami planistycznymi
-przygotowania strony formalnej biznesplanu (np. planów finansowych i marketingowych)
-sporządzania opinii przed wysłaniem planu do inwestora.
Jak obszerny powinien być biznes plan?
Nie ma w tym przypadku jednolitych reguł postępowania. Należy jednak zadbać o to, aby plan był:
-na tyle obszerny, aby wyczerpał zawarte w nim tematy
-na tyle krótki, aby podtrzymać zainteresowanie czytających (długie dokumenty są mało komunikatywne).
Zaleca się, aby biznesplan sporządzony dla małego przedsięwzięcia stanowił dokument o objętości 15-20 stron.
Dla dużego przedsiębiorstwa próg ten jest odpowiednio wyższy. Rekomendowana objętość planu minimum 80 stron.
Na ile dokładny powinien być biznes plan?
Praktyka – unikanie szczegółowych opisów, aby w przyszłej działalności zostawić sobie większą elastyczność. Przyczyna: wybór jednego rozwiązania z wielu prawdopodobnych, którego rezultatów nie sposób przewidzieć na etapie opracowania planu. Rozwiązanie: Szczegóły dotyczące alternatyw, ich przyczyn oraz wnioski na temat skutków powinny znaleźć się w planie.
Zalecenia – wszystkie plany jako minimum powinny zawierać informacje na temat:
-wielkości oczekiwanych środków finansowych wraz z określeniem terminów, w których będą one niezbędnie potrzebne
-szczegółowych projektów przeznaczenia środków finansowych
-sposobów osiągnięcia założonych celów
-oczekiwanych wpływów finansowych z proponowanych przedsięwzięć.
Zalecane jest przy tym, przygotowywanie biznesplanów przynajmniej w trzech wariantach:
-umiarkowanym – prawdopodobnym, tzn.: zakładającym przeciętne warunki gospodarowania
-ostrożnościowy – pesymistycznym, w którym bierze się pod uwagę możliwość zaistnienia czynników wymienionych na liście zagrożeń i słabych stron firmy
-ambitny – optymistycznym, biorącym za podstawę możliwość wystąpienia czynników umieszczonych na liście szans otwierających się przed firmą.
Jak przedstawić ryzyko związane z realizacją przedsięwzięcia?
Czy w biznes planie powinno się zamieszczać informacje poufne?
Jak zainteresować potencjalnych inwestorów, kredytodawców,…?
Wykład 2, 30.10.2013
Zagadnienie ryzyka przedsięwzięć opisanych w biznesplanie
-Inwestorzy interesują się przede wszystkim ryzykiem przedsięwzięcia oraz zdolnością kadry menedżerskie do jego realizacji – interesuje ich wysoki zysk.
-Banki są zobowiązane do prowadzenia klasyfikacji swoich dłużników opartej na ocenie ryzyka związanego z realizacją danego przedsięwzięcia, a w konsekwencji do tworzenia znacznych rezerw – interesuje zabezpieczenie zwrotu pożyczonego kapitału.
Niezbędne jest opisanie w biznes planie temat ryzyka – ustalenie wszystkich możliwych zagrożeń oraz kroków podejmowanych przez kierownictwo firmy, aby uchronić się przed nimi albo zniwelować ich wpływ.
Czy zamieszczać informacje poufne?
Większość przedsiębiorców wykazuje niechęć do ujawniania w planach, nawet potencjalnym inwestorom, informacji, które uważają za swoje tajemnice.
Rozwiązanie:
-oznaczenie biznesplanu jako „handlowo – poufny”
-przed przedłożeniem planu inwestorom upewnienie się czy nie mają oni sprzecznych interesów (np. duże wspólne inwestycje z konkurencyjną firmą),
-pominięcie w planie danych uważanych za poufne i przesłanie inwestorom planu w formie wyciągu.
Jak zainteresować inwestorów, kredytodawców,…?
-innowacyjna koncepcja
-wykorzystanie doradców z doświadczeniem w dziedzinie mobilizowania środków finansowych o ustalonej wiarygodności
-spełnienie wymogów formalnych i merytorycznych przez dokument /patrz: cechy dobrego biznes planu/
CECHY DOBREGO BIZNESPLANU!
| Rodzaje cech | Wyszczególnienie |
|---|---|
| MERYTORYCZNE | Kompleksowość |
| Długofalowość | |
| Wykonywalność | |
| Zgodność wewnętrzna | |
| Operatywność | |
| Wariantowość | |
| Elastyczność | |
| FORMALNE | Adekwatność |
| Zgodność ze standardami | |
| Czytelność | |
| Zwięzłość | |
| Wiarygodność danych | |
| Poprawność rachunkowa |
Elementy procedury planowania biznesowego
-Analiza działalności przedsiębiorstwa – opis i ocena; oszacowanie możliwości wprowadzenia zmian, ogólna opinia o przyszłej działalności.
-Opracowanie zasadniczego planu – szczegółowa analiza oraz plan przekształceń i rozwoju wraz ze wszystkimi implikacjami.
-Plan wprowadzenia w życie – plan wdrożenia; powołanie zespołów lub osób odpowiedzialnych za realizację oraz wyznaczenie jej nieprzekraczalnych terminów.
ZAKRES zagadnień poruszanych w biznes planie
Zakres merytoryczny planu obejmuje wszystkie zagadnienia wewnętrzne przedsiębiorstwa, oraz oddziaływania zewnętrzne
1.Prezentacja organizacji 5%
2.Analiza otoczenia 15%
3.Analiza organizacyjna firmy 15%
4.Rozwiązania strategiczne 30%
5.Plan działania 30%
6.Wnioski 5%
Struktura biznes planu
1.Wprowadzenie do biznesplanu – podsumowanie strategiczne oraz charakterystyka działalności firmy
2.Plan strategiczny – wyniki analizy strategicznej oraz cele (misja, wizja, cele strategiczne i operacyjne)
3.Plany fragmentaryczne (dziedzinowe, szczegółowe) – plan marketingowy, plan operacyjny (plan techniczny), plan organizacji i zarządzania, plan finansowy
4.Wnioski, podsumowania, załączniki
Posumowanie wykonawcze powinno wykazywać:
-cele sporządzenia bilansu planu,
-krótki opis i uzasadnienie przedsięwzięć będących przedmiotem biznes planu:
>przewidywaną wielkość nakładów finansowych potrzebnych do osiągnięcia celów,
>sposoby finansowania zamierzeń,
-główne wnioski końcowe, w tym syntetyczną ocenę przewidywanych wyników finansowych i opis spodziewanych korzyści: MPV, okres zwrotu z inwestycji, stopa zwrotu z inwestycji, jako elementy świadczące o efektywności projektu, oraz wpływ danego projektu na płynność i rentowność działalności firmy.
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PRZESIĘBIORSTWA na następne ćwiczenia
-podstawowe dane o przedsiębiorstwie:
Nazwa przedsiębiorstwa
Forma prawna prowadzonej działalności
Przedmiot i obszar działalności
Przedmiot i obszar działalności
Numer NIP i REGON
Dane tele-adresowe
Oddziały firmy (jedno miejsce)
Właściciele, udziałowcy i struktura kapitału (w tabeli) – umowa spółki, statut
Władze zarządzające
-krótka historia przedsiębiorstwa i jej obecne miejsce na rynku (tego nie robimy):
Data założenia firmy i rozpoczęcie działalności,
Najistotniejsze osiągnięcia firmy
Ogólna charakterystyka dotychczasowej działalności
Syntetyczna ocena aktualnych i przeszłych wyników finansowych przedsiębiorstwa – dwa ostatnie lata.
Plan strategiczny
-wyniki analizy strategicznej
-cele
Formułowanie strategii wymaga określenia takich elementów jak:
-ofertowane produkty i usługi (co zamierzamy robić?)
-obsługiwane oraz nas rynki i klientów (dla kogo będziemy produkować i komu świadczyć usługi?)
-przewagę strategiczną (dlatego klienci będą od nas kupować?)
-priorytety w działaniu: produkty i rynki (na co będziemy kładli największy nacisk ?)
-systemy i struktury (w jaki sposób chcemy wprowadzić w życie strategie, czyli co, kto, dlaczego i gdzie?)
ANALIZA SWOT
S-(stengths) – siły
W-(weaknesses) – słabości
O-(oportunities) – szanse
T-(threats) – zagrożenia
SW dotyczą słabych i mocnych stron organizacji – w momencie tworzenia biznesplanu. + w ciągu najbliższych 3 lat (w przyszłości)
OT szansy i zagrożenia płynące z otoczenia w chwili tworzenia biznesplanu + w ciągu najbliższych 3 lat (w przyszłości)
*oczekiwania stron zainteresowanych (interesariuszy, np.: żądania podwyżki, obniżenia cen czesnego itp.)
| Siły | Ranga | Słabości | Ranga |
|---|---|---|---|
| Pozycja lidera | 0,2 | Niewystarczająco wykwalifikowana kadra | 0,1 |
| doświadczenie | 0,2 | Rozproszona struktura dostawców | 0,3 |
| Wysoka jakość produktów | 0,2 | Wysokie nakłady na marketing | |
| Ceniona marka | 0,4 | Brak certyfikatów jakości | |
| 100% | |||
| Szanse | Ranga | Zagrożenia | Ranga |
| Wejście na nowe rynki | 0,4 | Ryzyko zmiany koniunktury/ sezonowość sprzedaży | 0,25 |
| Możliwość poszerzenia asortymentu | Ryzyko dot. Uruchomienia nowej działalności za granicą | ||
| Rozwój eksportu | |||
| Dobre warunki do realizacji celów inwestycyjnych | |||
| Możliwość pojawienia się nowych konkurentów | |||
| Zmiana potrzeb i gustów nabywców |
Analiza TOWS/SWOT
„wzmacniaj silne strony wykorzystuj szanse, i jednocześnie eliminuj słabe strony, omijając zagrożenia”
Technika wykonywania:
1.Zdefiniuj listy szans, zagrożeń, silnych i słabych stron organizacji
2.Przypisz poszczególnym szansom, zagrożeniom, silnym i słabym stronom wagi określające ich istotność z punktu widzenia ich wpływu na możliwości rozwoju organizacji
3.Równoległe, tzn. „z zewnątrz do wewnątrz” i „od wewnątrz na zewnątrz”, zbadaj relacje zachodzące między silnymi i słabymi stronami a szansami i zagrożeniami, przy czym:
A)w analizie TOWS („Z zewnątrz do wewnątrz”) posługujemy się następującym zbiorem pytań:
-czy dane zagrożenia osłabią kolejne siły?
| Zagrożenia | |
|---|---|
| Siły | |
| Pozycja lidera na polskim rynku | |
| doświadczenie | |
| Wysoka jakość produktów | |
| Ceniona marka | |
| Waga | |
| Liczba interakcji | |
| Iloczyn wag i interakcji | |
| Ranga | |
| Suma interakcji | |
| Suma iloczynów |
-czy dane szanse spotęgują zidentyfikowane siły?
-czy dane zagrożenia spotęgują występujące słabości?
-czy dane szanse pozwolą przezwycięży c istniejące słabości?
B)w analizie SWOT („Od wewnątrz na zewnątrz”) posługujemy się następującym zbiorem pytań:
-czy zidentyfikowane siły pozwolą wykorzystać szanse, które mogą wystąpić?
-czy zidentyfikowane słabości nie pozwolą na wykorzystanie mogących się pojawić szans?
-czy zidentyfikowane siły pozwolą na przezwyciężenie mogących wystąpić zagrożeń?
-czy zidentyfikowane słabości wzmocnią siłę oddziaływania mogących wstąpić zagrożeń?
| Szanse | zagrożenia | |
|---|---|---|
| Siły | TOWS Liczba interakcji Ważona liczba interakcji TOWS/SWOT liczba interakcji TOWS/SWOT ważonych liczb interakcji SWOT Liczba interakcji Ważona liczba interakcji |
|
| Słabości | TOWS Liczba interakcji Ważona liczba interakcji TOWS/SWOT liczba interakcji TOWS/SWOT ważonych liczb interakcji SWOT Liczba interakcji Ważona liczba interakcji |
|
Typy strategii podstawowych
| Wyniki analizy SWOT | Typ strategii | Charakterystyka |
|---|---|---|
| Dominują interakcje pomiędzy siłami i szansami | Agresywna (maxi-maxi) | |
| Przeważają interakcje pomiędzy słabościami i szansami | Konkurencyjna (mini – maxi) | |
| Przeważają interakcje pomiędzy siłami i zagrożeniami | Konserwatywna (maxi – mini) | |
| Dominują interakcje pomiędzy słabościami i zagrożeniami | Defensywna (mini-mini) |
Prawidłowe sformułowanie celów, wymaga zastosowania zasady SMART
Specyficzne dla danej organizacji – konkretne, jednoznacznie określone, uwzględniające specyfikę działalności przedsiębiorstwa i warunku jego funkcjonowania.
Mierzalne (wymierne) – określone w sposób umożliwiający ustalenie za pomocą zdefiniowanych parametrów stopnia ich realizacji.
Akceptowane przez strony zainteresowane i ambitne, ponieważ tylko takie stanowią wystarczającą motywację do zmian.
Realne – możliwe do osiągnięcia, oparte o wnikliwą analizę strategiczną.
Ograniczone w czasie – wskazujące graniczny termin ich osiągnięcia.
Cele powinny uwzględniać: (nasze cele powinny dotyczyć tych czterech perspektyw)
Perspektywę finansową (np. oczekiwany poziom rentowności, poziom kosztów, poziom płynności, zakładana struktura przychodów)
Perspektywę klienta (np. zakładowy udział w rynku, poziom satysfakcji klientów, liczbę nowych klientów, stopień lojalności/rezygnacji klientów, rentowność klientów)
Perspektywę procesów (np. zakładowy poziom produktywności, poziom dostępności produktów, oczekiwane wskaźniki jakości, poziom zapasów)
Perspektywę rozwoju (np. dostępność strategicznych kompetencji, efektywność szkoleń, liczbę wdrożeń nowych produktów, poziom zaangażowania pracowników)
Przykłady
Zwiększenie obrotu ze sprzedaży ratalnej sprzętu AGD o 5% rocznie
Osiągnięcie w przyszłym roku obrotu na rynku lokalnym na poziomie 3 000 000zł i zysków na poziomie 120 000 oraz zwiększanie tych wartości w kolejnych latach o 10%
Utrzymanie w ciągu 3 kolejnych lat na dotychczasowych poziomie przychodów z oferowanych usług w zakresie serwisu samochodów osobowych
Plan marketingowy
Podstawowe założenia strategii marketingowej opartej o wynik analizy rynki i przewidywane trendy rozwoju sytuacji rynkowej (przepisy prawne, dane makroekonomiczne)
Asortyment oferowanych produktów i usług
Polityka cenowa (co najmniej elastyczność cenowa popytu, kwestia formuł cenowych: co będzie się składało na cenę, polityka rabatowo –marżowa, jakie czesne)
Działanie w zakresie dystrybucji wyrobów i usług
Reklama i promocja sprzedaży (kwoty i na co w poszczególnych latach, ile tych działań w konkretnym roku, …)
Obecni i potencjalni klienci (profil ucznia, rodzice, do kogo chcemy trafić z ofertą, spełnianie ich potrzeb, oczekiwań)
Bezpośredni i pośredni konkurencji (należałoby te wybrane jednostki opisać, musimy się odnieść, jakie czesne płacą, oferta usługowa konkurentów, działanie marketingowe – jaką stosują politykę promocji i reklamy, dystrybucja). Najlepiej zrobić to punktowo, ocena np. od 1 do 10.
Planowana sprzedaż (już konkretne ilości uczniów, które chcemy, aby dawały nam przychody)
Plan działalności operacyjnej (plan techniczny)
Proces i technologia wytworzenia wyrobów realizacji usług (ilość lekcji, godzin w jakich będą się odbywały lekcje, narzędzia, metody, sposoby, wymagania wstępne zwracając uwagę na cele nasze, kogo chcemy wypuścić z tej szkoły – wiedza, wartości)
Infrastruktura techniczna (narzędzia, wyposażenie: budynek, ławki, wyposażenia łazienki itp.) identyfikacja niezbędnych środków trwałych, ich wartość i status własności (leasing, zakup, aport) lokal (np. kupno, dzierżawa)
Zakupy materiałów i usług (wyposażenie, usługi, artykuły czystości itp., polityka wynikająca ze współpracy z dostawcami, czy mamy magazyn czy Just-in-time)
Zdolności produkcyjne i usługowe oraz plan ilościowy produkcji i usług (ile nauczyciele mogą pracować, ile jesteśmy w stanie „obrobić” uczniów)
Specyfikacja kosztów produkcji i usług ( koszty zmienne i stałe prowadzonej działalności, kategorie kosztów, które są niezbędne, nie wszystkie koszty tylko TKW)
Niezbędne inwestycje (szczególnie przy budowie od podstaw budynku)
- charakterystyka planowanego przedsięwzięcia
- uzasadnienie projektu
- cele inwestycji
- wpływ inwestycji na sytuację gospodarczą przedsięwzięcia
- spodziewane efekty
- nakłady i źródła finansowania projektu inwestycyjnego
- harmonogram realizacji inwestycji
Po jednym akapicie na każdy element.
Plan organizacji i zarządzania
Organizacje przedsiębiorstwa (aktualna sytuacja i planowane zmiany – zob, schemat organizacyjny – u nas struktura pionowa wystarczy), ewentualne zmiany też powinny się tu pojawić
Tu też będą: zadania, uprawnienia i odpowiedzialność kluczowych osób (zadania dyrektora, osoby zarządzające finansami jednostki, kto odpowiada za proces edukacji, osoba odpowiedzialna za marketing i sprzedaż -> może to być ta sama osoba)
Posiadane zasoby ludzkie i koszty ich zatrudnienia (sytuacja aktualna i planowane zmiany), czy na cały etat, czy umowa – zlecenie, umowa o dzieła, ile osób, wynagrodzenie, koszty ponoszone przez pracodawcę (ZUS, podatki). Czy wynagrodzenie będzie cały czas na tym samym poziomie w przeciągu 3 lat?
Zasady, metody i systemu zarządzania wdrożone w przedsiębiorstwie (sytuacja aktualna i planowane zmiany)
Harmonogram głównych zamierzeń, który powinien precyzować:
- logiczną kolejność działań
- zakładowy czas ich realizacji (miesiąc lub kwartał, w zależności od planu finansowego)
- oczekiwany efekt końcowy (podpisana umowa, odpowiednia ilość osób)
- inne informacje – np. jeśli jest to możliwe na tym etapie – osoby, komórki organizacyjne odpowiedzialne za wdrożenie planów.
20.11.2013
Klasyfikacja kosztów
dla celów:
1)sprawozdawczych
2)decyzyjnych
3)kontrolnych
Klasyfikacja kosztów dla celów sprawozdawczych:
Koszty produktu i koszty okresu
Koszty produktów – to te koszty, które rozliczane są na produkty i brane są pod uwagę przy wycenie zapasów wyrobów gotowych lub produktów w toku, dopóki wyroby te nie zostaną sprzedane (np. koszy poniesione na produkcję wyrobów przeznaczonych do sprzedaży, lecz niesprzedanych i pozostających w zapasach). Koszty te będą więc aktywowane w zapasach i uwzględnione w bilansie jednostki.
Koszty okresu – to takie koszy, które nie są brane pod uwagę przy wycenie zapasów i traktowane są jako koszty dane okresu sprawozdawczego. Koszty te nie są aktywowane i zaprezentowane będą w rachunku wyników.
Koszty bezpośrednie i pośrednie:
Koszty bezpośrednie – to koszty, których omiar i odniesienie na produkty llub działalności w oparciu o dowody źródłowe jest możliwy, istotny i opłacalny. Do najczęściej spotykanych kosztów bezpośrednich zalicza się:
-koszty zużycia materiałów
-wynagrodzeń wraz z narzutami
-inne koszty bezpośrednie (tj. zużycie narzędzi, koszty obróbki obcej).
Koszty pośrednie – to koszty, które nie wykazują ścisłego związku z efektami pracy lub podporządkowanie tych kosztów na podstawie dowodów źródłowych do produktów jest nieopłacalne lub nieistotne
Można podzielić je na:
-wydziałowe związane z kosztami wytworzenia powstającymi w wydziałach produkcyjnych, a nie zaliczone do kosztów bezpośrednich
-ogólnozakładowe czyli koszty utrzymania zarządu jednostki oraz komórek ogólnej obsługi ich rozliczanie na produkty odbywa się w sposób umowny za pomocą tzw. kluczy rozliczeniowych.
Koszty wg rodzaju
Amortyzacja, zużycie materiałów, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników, pozostałe koszty rodzajowe -> tak zrobić w naszych biznesplanach
Klasyfikacja kosztów do celów decyzyjnych
Koszty stałe i zmienne
Koszty zmienne – to koszty których wysokość zmienia się wraz ze zmianą rozmiarów produkcji. Stopień tej zmienności może być różny:
a)proporcjonalne
b)progresywne
c)degresywne
Koszty stałe – to koszty, które nie reagują na zmiany rozmiarów produkcji. W krótkim okresie wyróżnia się koszty stałe o charakterze
a)bezwzględnym
b)względnym
Koszty zmienne i stałe
Kc=zjx+S
Koszty stałe
-Są stałe w przedziale istotności
-Rosną skokowo
Rodzaje kosztów stałych:
(ich poziom zależą od stopnia wykorzystania mocy)
-Koszty stałe użyteczne
-Koszty stałe nieużyteczne (puste)
Próg rentowności (punkt równowagi, punkt krytyczny)
-to taka ilość lub wartość sprzedanych wyrobów, przy której uzyskane przez przedsiębiorstwo przychody ze sprzedaży dokładnie pokrywają poniesione koszty całkowite
-każde zwiększenie sprzedaży ponad próg rentowności, przy danym poziomie kosztów stałych, gwarantuje osiągnięcie zysku, jednocześnie spadek…
„RÓŻNICE – jak obliczyć ? rysunek z tego co poniżej”
Przychody:
Próg rentowności -> zysk operacyjny
Nadwyżka ceny nad ksztami
Koszty stałe zarządu i sprzedaży
Koszty stałe świadczonych usług
Koszty zmienne zarządu i sprzedaży
Koszty zmienne świadczonych usług
Koszty stałe:
Nadwyżka ceny nad kosztami
Koszty stałe zarządu i sprzedaży
Koszty zmienne:
Koszty zmienne zarządu i sprzedaży
Koszty zmienne świadczonych usług
Marża brutto:
Próg rentowności
Nadwyżka ceny nad kosztami
Koszty stałe zarządu i sprzedaży
Koszty stałe świadczonych usług
Próg rentowności:
X= S/(c-z)
Jest to stosunek kosztów stałych do jednostkowej marży brutto.
Próg rentowości oznacza więc taką liczbę sprzedanych produktów przy której:
-marzą brutto zrównuje się z kosztami stałymi oraz
-przychody ze sprzedaży zrównują się z poniesionymi kosztami na ich wytworzenie.
Wartościowy próg rentowności
-ilościowy próg rentowności x cena
-koszty stałe/stopa marży brutto
-stopa marży brutto
%mb=(marża brutto/cena)*100%
Ocena dostateczna (1 firma)/ dobry (2 firmy- porównanie i wnioski):
Prospektywna wartość informacji w raportach przedsiębiorstw ( i innych źródłach) a oczekiwania interesariuszy
http://www.lista500.polityka.pl/rankings/show/sort:name/direction:asc
Ocena bardzo dobry
Temat: Biznes plan w dobie zrównoważonego rozwoju- identyfikacja luk informacyjnych i propozycje modyfikacji
Zadanie: proszę prześledzić informacje publikowane przez jednostki zaufania publicznego (strony firmy, GPW i inne) i na tej podstawie:
Wskazać rodzaje publikowanych raportów ich formę i zakres inf. (finansowe, niefinansowe, miesięczne, kwartalne, bieżące itp.)
Prześledzić inf na temat planowanych działań i porównać ze strukturą biznes planu (szczegółowymi informacjami, które w poszczególnych częściach powinny być zawarte)
Ocenić wartość informacyjna publikowanych danych dla interesariuszy i wskazać luki oraz propozycje zmian
DO KOŃCA SEMESTRU
PLAN FINANSOWY
Założenia przyjętych prognoz finansowych
Podstawowe sprawozdania finansowe, w szczególności:
Bilans
Rachunek zysków i strat
Rachunek przepływów pieniężnych
Ocena ekonomiczno-finansowa, opartą o:
Analiza finansowa
Analiza efektywności inwestycji
Analiza progu rentowności
Analiza wrażliwości zysku
Analiza ryzyka
(to co na czerwono obowiązuje nas przy projekcie)
Założęnia planu finansowego:
Dane makroekonomiczne: stopa inflacji, stopy podatkowe, kursy wymiany walut, obciążenia podatkowe
Dane przychodowo-kosztowe: dotyczące poziomu i trendów kształtowania się- cen, wielkości sprzedaży, kosztów projektowania wyrobów i ich produkcji, dystrybucji, serwisu, promocji, płac i innych kosztów/ albo procentowo albo tylko czy wzrastają czy nie nie podawać wartości
Założenia stosowanych standardów wewnętrznych: zasady tworzenia i wykorzystywania rezerw, metody amortyzacji środków trwałych, zasady wyceny zapasów, cykle płatności zobowiązań, inkasa należności, rotacji zapasów podziału zysku/ na co będziemy wykorzystywać rezerwy , LIFO FIFO- wycena zapasów, przyjmujemy czy 14 dni płatności czy 21, rotacja- środki czystości czy biurowe, podział zysku potrzebne aby zrobić bilans;
Dane na temat form i warunków finansowania działalności: przeznaczenia środków finansowych, wysokości i terminów pozyskania kredytów, pożyczek i dotacji i innych środków oraz zasad ich spłaty- jeśli bierzemy kredyty to muszą być podane informacje jaki procent jaka prowizja jakie przeznaczenie
Zastosowana metoda kalkulacji i analiz oraz uzasadnienie ewentualnych uproszczeń- analizy nas nie dotyczą- jak była kalkulowana cena koszt plus, koszty zmienne
Przyjęte sposoby prowadzenia obliczeń. Biznes plan sporządzony jest w oparciu o ceny bieżące uwzględniające inflację.
Biznes plan sporządzany jest w oparciu o wartości bieżące uwzględniające inflację”
Zakres analizy:
Płynności: Wskaźnik bieżącej płynności
Zadłużenia: Wskaźnik ogólnego zadłużenia
Rentowności: Wskaźnik rentowności sprzedaży ROS, Wskaźnik rentowności aktywów ROA, Wskaźnik rentowności kapitałów ROE + interpretacja krótka
Podsumowanie
Wykład, 08.01.2014
Analiza progu rentowności powinna być! Jednak gdy są tak dobre wyniki to nie trzeba. Wystarczy napisać że ze względu na tak dobre wyniki nie ma zachwiania różnicy między przychodami i kosztami i nie ma potrzeby liczenia progu rentowności.
Tabele, zidentyfikować jakie informacje są dostępne dla klientów, inwestorów, interesariuszy;
28.01. – oddanie biznesplanu, zaliczenie ćwiczeń
Do końca semestru – opracowania na zaliczenie wykładu z biznesplanu semestru do starościny
9:40 IX 20.01 – kolokwium z analizy
10:00 VII 10.02 - egzamin z analizy
13.01 tydzień analiza dyskryminacyjna na ćwiczeniach
22.01 ostateczne konsultacje dotyczące biznesplanu na wykładzie
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Metody statyczne:
-Okres zwrotu z inwestycji
-Analiza efektywności inwestycji
Metody dynamiczne:
-MPV – wartość bieżąca netto
-wewnętrzna stopa zwrotu
Ocena efektywności inwestycji
| Rodzaje metod | Charakterystyka | Zastosowanie |
|---|---|---|
| statyczne | -mają charakter orientacyjny -nie uwzględniają zmian wartości pieniądza w czasie -efekty jak i nakłady ujmowane są według wartości nominalnej, tzn. w takiej wysokości, w jakiej pojawiają się w takcie funkcjonowanie przedsięwzięcia -prostota i komunikatywności |
-do wstępnej selekcji projektów inwestycyjnych -do rozpatrywania projektów typowych dla inwestora -do oceny mniejszych inwestycji o stosunkowo krótkim czasie realizacji i eksploatacji |
| dynamiczne | -bardziej precyzyjne -uwzględniają rozłożenie w czasie przewidywanych wpływów i wydatków związanych z daną inwestycją -wykorzystują technikę dyskonta, umożliwiającą sprowadzenie do porównywalności nakładów i efektów realizowanych w różnych okresach czasu -obejmują analizą cały okres funkcjonowania przedsięwzięcia, a więc zarówno okres jego realizacji jak i eksploatacji |
-do oceny skomplikowanych inwestycji o długim czasie realizacji i eksploatacji |
Trzeba policzyć okres zwrotu z inwestycji i MPV!
Do oceny efektywności inwestycji istotne są dwie kwestie:
1)Sposób ustalania wpływów z inwestycji
-zysk księgowy (Zn)
-nadwyżka finansowa (Nf=Zn+A)
-Przepływy pieniężne netto (PPNt)
2)Rodzaj, struktura i koszt kapitału wykorzystanego do finansowania inwestycji
-koszt kapitału własnego
-koszt kapitału obcego
-WACC średnioważony koszt kapitału
Przepływy pieniężne
Rachunek przepływów pieniężnych (Cash Flow) przedstawia przepływy pieniężne, które występowały w przedsiębiorstwie w rozpatrywanym okresie.
PPNt = S – K – PP + A + L
Gdzie:
S – przychody ze sprzedaży
K – koszty
P – podatek
A – amortyzacja
L – wartość likwidacyjna
OKRES ZWROTU NAKŁADÓW i nformuje w ciągu ilu lat inwestor pokryje poniesione wydatki wygenerowanymi wpływami z inwestycji
O=Io/Nf O=12*Io/Nf w miesiącach
O – okres zwrotu z inwestycji
Io – nakłady inwestycyjne początkowe
Nf – średnioroczna nadwyżka finansowa
Przykład
Hotel planuje zmodernizować wyposażenie do sprzątania pokoi. Ustal okres zwrotu tej inwestycji jeśli wiadomo, żę
-koszt zakupu wyposażenia wynosi 85 000 zł
-jego zastosowanie spowoduje oszczędności środków czyszczących, czasu i energii, w wyniku których zysk netto wzrośnie o 29 000 zł rocznie
-stawka amortyzacyjna dla tej grupy urządzeń wynosi 10%
I rok nakłady inwestycyjne (85 tys) – wpływy pieniężne netto z inwestycji = Zn+A (29 tys + 10%* 29 tys) =47 500
II rok 47500 – 37500 (nadwyżka finansowa + amortyzacja z 2 roku u nas będzie inna niż w pierwszym) = 10000
III rok 10 000 / 37500 = 0,27 => Oz = 2,27 lat 0,27*12 m = 3,2 m Oz= 2 lata i 4 miesiące
Efektywność inwestycji oznacza stosunek wyników finansowych uzyskanych z inwestycji w okresie jej życia do nakładów finansowych poniesionych na inwestycję.
$E_{z} = \frac{\sum_{t = 1}^{z}\text{Zn}_{t}}{I_{o}}$ Ez>=1
Gdzie:
Et – wskaźnik efektywności inwestycji o okresie życia inwestycji z
n- okres planowania
Znt – zsumowane wyniki finansowe z inwestycji w okresie planu
Wpn wartość pozostała po ostatnim
Io – suma nakładów inwestycyjnych początkowych
$E_{z} = \frac{\sum_{t = 1}^{z}{\text{Zn}_{t} + WPn}}{I_{o}}$ przy długim …
Stopa zwrotu z inwestycji
$$RI = \ \frac{\sum_{t = 1}^{z}\text{PPNt}}{\text{Io}}$$
Gdzie:
RI – stopa zwrotu z inwestycji
Z – okres życia inwestycji
PPNt – przepływy pieniężne netto
Io – suma nakładów inwestycyjnych początkowych
Złożone metody oceny przedsięwzięć – wszystkie wielkości ekonomiczne wystpujące w rachunku przelicza się na jeden określony moment czasu (moment bazowy) – dyskontowanie
Technika dyskontowania
Współczynnik dyskontujący w przypadku gdy chcemy odnieść przyszłe wartości do chwili obecnej – pokazuje, jaka jest dzisiejsza wartość złotówki, która zostanie uzyskana w roku t.
$$dt = \frac{1}{{(! + r)}^{t}}$$
Policzyć na 3 lata. I obniżyć nim …
r – realna stopa zwrotu lub koszt pozyskania kapitału, stopa procentowa, stopa dyskontowa
r = rk +i +g
r- stopa procentowa
rk – realna stopa procentowa inwestycji nieryzykowanych (obligacje skarbu państwa albo WiBOR)
i – stopa inflacji
g- premia za ryzyko działalności gospodarczej (specyficzna dla danej branży klika procent 5%)
Realny koszt kapitału
-dla kapitałów własnych
$$r = \frac{n - i}{1 + i}$$
-dla kapitałów obcych
$$r = \frac{n*(1 - p) - i}{1 + i}$$
r- realny koszt kapitału
n- nominalny koszt kapitału
i-inflacja
p- stopa podatku dochodowego
Średni ważony koszt kapitału – WACC
Koszt kapitału przedsiębiorstwa jest średnią ważoną kosztu poszczególnych składników kapitału.
Wagami są udziały tych składników w kapitale służącym do finansowania działalności.
$$WACC = \ \sum_{i = 1}^{n}{ui*ri}$$
Gdzie
ui – udział i-tego źródła (składnika )kapitału w wartości kapitału ogółem
ri – koszt i –tego źródła (składnika) kapitału
n - liczba źródeł (składników) kapitału
Wartość bieżąca netto NPV także wartość zaktualizowana netto, jest metodą oceny efektywności ekonomicznej inwestycji.
Jako metoda – NPVnależy do kategorii metod dynamicznych jest oparta o analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych prze zadanej topie dyskonta.
Jako wskaźnik – NPV stanowi różnicę pomiędzy zdyskontowanymi przepływami…
$$NPV = \ \sum_{t = 0}^{n}{\frac{\text{Wp}n_{t}}{{(1 + r)}^{t}} - I}$$
Gdzie:
NPV – wartość bieżąca netto
Wpnt – nadwyżka finansowa lub przepływy gotówkowe netto (PPNt) w okresie t
r – stopa dyskontowa
t – kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji
tabela lata 0 1 2 3 suma
Io
PPNt
Współczynnk dyskonta at
Saldo gotówkowe po aktualizacji AT PPNT
Efekt finansowy po 3 latach powinien być >0