Wykł. 3

Temat : zespół słabości i jego wpływ na rokowanie chorego

Zespół słabości – definicja

• Charakteryzuje się spadkiem odporności na ostry stres

• Wynika z pogorszenia ogólnego funkcjonowania i zmniejszenia fizjologicznych rezerw organizmu

• Oznacza związek między sarkopenia a aktywnością fizyczną, przyjmowaniem pożywienia a wydatkiem energetycznym.

• Sarkopenia powoduje osłabienie siły mięśniowej, ogranicza sprawność ruchową aktywność fizyczną

• Obniżenie wydatku energetycznego powoduje zmniejszenie potrzeb żywieniowych a następnie utratę masy ciała co nasila sarkopenię.

• Charakteryzuje się zmniejszoną zdolnością do utrzymania oraz odbudowy homeostazy organizmu w obliczu zaburzeń i jest to inna jednostka niż choroby współistniejące czy niepełnosprawność.

• Jest opisywany jako stan związany z niewydolnością rezerw fizjologicznych wielu narządów (FS, frailty syndrome)

• Występowanie zespołu słabości u osób w podeszłym wieku wywiera silny negatywny wpływ na ich funkcjonowanie oraz na jakość życia

Pojęcie:

• Wiek kalendarzowy tylko w niewielkim stopniu koreluje z wiekiem biologicznym

• Na wzrost umieralności związanej z wiekiem w dużym stopniu wpływ mają inne czynniki niż wiek kalendarzowy

• Brak fizjologicznych rezerw narządów powoduje narażenie na wystąpienie negatywnych następstw – niepełnosprawności i zgonu

• Do prawidłowego funkcjonowania narządów wystarcza ich 1/3 wydolności.

Kryteria zespołu słabości Ferruci i WSP.

• Sprawność fizyczna

• Siła mięśniowa

• Zmysł równowagi

• Szybkość przetwarzania bodźców ruchowych

• Sprawność intelektualna

• Stan odżywienia

• Wytrzymałość

• Aktywność fizyczna

Po 50 r. życia siła mięśni słabnie o 10 – 15% na dekadę, czemu towarzyszy spadek liczby szybkokurczliwych włókien mięśniowych

Kryteria zespołu słabości wg. Frieda i WSP.

• Szybkość chodu

• Utrata masy ciała

• Aktywność ruchowa

• Męczliwość

• Siła uścisku dłoni

Kryteria zespołu słabości wg. Puts’a i wsp.

• Masa ciała

• Sprawność umysłowa

• Kłopoty ze wzrokiem i słuchem

• Nietrzymanie moczu lub kału

• Poczucie kontroli nad własnym życiem

• Objawy depresyjne

• Aktywność fizyczna

Canadian Study of Health and Aging Clinical Frailty

Skala:

• Bardzo sprawny – silny, krzepki, zdrowy, ćwiczący b. regularnie

• Sprawny – bez czynnej choroby, mniej zdrowy

• Sprawna z leczoną chorobą współistniejącą – dobrze kontrolowane objawy chorobowe

• Widocznie wrażliwy – objawy chorobowe, niecałkowicie zależna od innych

• Łagodnie osłabiony – z zależnością od innych osób z ograniczoną od złożonych czynności

• Umiarkowanie osłabiony – konieczna pomoc w podstawowych czynnościach życiowych – jedzenie, toaleta

• Ciężko osłabiony – całkowicie zależny od innych lub chory terminalne – roczna umieralność 80 %

Zespół słabości – fazy rozwoju

• Wczesne - okres rozpoznania zespołu

• Średnio – zaawansowana – zaczyna się ograniczenie sprawności i niezależności

• Późna - postępuje ograniczenie sprawności, pojawienie się choroby zagrażającej życiu, pacjent jest bliski śmierci

Zespół słabości a zaburzenia neurohormonalne

• Dochodzi do obniżenia insulinopodobnego czynnika wzrostu co wpływa na osłabienie miesni prostowników kolana, spowolnienie ruchowe i trudności w poruszaniu się

• Badanie Women’s Health an Aging Study z 2001r.

• Spadek wolnego testosteronu

• Suplementacja hormonalna jest nieskuteczna

• Badanie przeprowadzone śród 144 mężczyzn przez Nair i wsp. W 2006

Zespół słabości a markery prozapalne

• Dochodzi do wzrostu białka C – reaktywnego i interleukiny 6

• Związek z występowaniem epizodów sercowo – naczyniowych

• Związek z utrata masy szkieletowej i dysregulacją neurohormonalną

• Wzrost czynników zaburzeń krążenia

Rokowanie

• Jest czynnikiem prognostycznym zgonu (dwukrotnie wyższe ryzyko zgonu)

• Zapowiada wystąpienie u chorego niepełnosprawności

• Zwiększa ryzyko upadków, gorszego funkcjonowania w codziennym życiu i hospitalizacji

Zespół słabości w kardiologii

• U chorych z chorobami układu krążenia notuje się wyższy wskaźnik umieralności, niepełnosprawności i hospitalizacji.

Leczenie

„Przestańmy tych chorych leczyć” – zacznijmy ich karmić” słowa, które padły na zjeździe International Society of Gerontology w 2008r.

Prewencja

• Właściwe żywienie

• Rehabilitacja

• Wsparcie psychospołeczne

• Likwidacja barier architektonicznych

• Prewencja upadków

• Leczenie chorób współistniejących

Zalecenia

• Mając kontakt ze starym człowiekiem zastanów się, czy nie ma zespołu słabości

• Dokonaj oceny geriatrycznej: ocena sprawności, funkcji poznawczych, stanu psychicznego, sytuacji socjalnej

• Ostrożnie stosuj procedury diagnostyczno – terapeutyczne (działanie jatrogenne, polipragmazja)

• Hospitalizacja tych chorych zawsze prowadzi do niepełnosprawności, wiąże się z powikłaniami samej choroby i gorszym rokowaniem

• Rehabilitacja, żywienie, stworzenie bezpiecznych warunków środowiska życia to podstawowy zakres działań prewencyjnych