Wykład 6: POMIAR W BADANIACH SPOŁECZNYCH

1.Definicja pomiaru

Pomiar jest to przyporządkowanie liczb (symboli) obiektom zgodnie z określonymi regułami w taki sposób, aby liczby odzwierciedlały relacje zachodzące między tymi obiektami.

Reguły przyporządkowania określają zawartość informacyjną danych, która jest pochodną przyjętego typu skali pomiarowej

Wyrazem zawartości informacyjnej jest poziom pomiaru wynikający z zastosowania określonej skali

2.Elementy występujące w pomiarze

Obiekty badane i ich wymiary

Cyfry, kody(niekoniecznie mające sens ilościowy)

Przyporządkowanie(przydzielenie) przydzielamy je obiektom lub zdarzeniom

Reguły(procedura, jaką posłużono się, aby przypisać cyfry lub liczby obiektom lub zdarzeniom. Reguły określają jakość pomiaru!!!)

Zasada izomorfizmu

3.Pomiar to uzyskiwanie danych

Czym są dane? Formalna struktura danych

Dane empiryczne dotyczą jednostek badawczych

Dane odnoszą się do niektórych spośród wielu wymiarów, w jakich te jednostki dają się scharakteryzować. Wymiary te występują w postaci zmiennych. Zmienne są symbolicznym odpowiednikiem cech mierzonych

W toku postępowania badawczego ustala się wartość zmiennych.

4.Zmienne i dane

Zmienna:cecha (własność empiryczna), która może przyjmować przynajmniej dwie wartości.

Dane to ustalone w wyniku postępowania badawczego wartości cech jednostek badawczych, lub po prostu każdorazowo określone wartości pewnej zmiennej.

Płeć: kobieta, mężczyzna

Wykształcenie: podstawowe, zawodowe, średnie, wyższe

Wiek: 18-24, 25-34, 35-44, 45-54, 55-64, 65+

Zadowolenie ze studiowania: wysokie, średnie, niskie

5.Rodzaje zmiennych

Zmienne zależne i niezależne (wykształcenie i zaangażowanie społeczne)

Zmienne ciągłe i dyskretne (wiek w latach i przedziały wiekowe)

6.Jakie informacje czerpiemy z danych?

Jaka jest wartość danej cechy w danym momencie?

Jakiej zmianie uległa wartość danej cechy

Jakiej zmianie uległa wartość danej cechy w niezmienionych warunkach?

Jakiej zmianie uległa wartość danej cechy w warunkach, które zmieniły się w sposób znany

7.Warunki dokonywania pomiaru

• Jednoznaczne określenie zbioru obiektów badawczych (opiekunowie osób starszych)

• Znajomość warunków badawczych

• Ustalenie metody pomiaru i zbierania danych

• Cechę, której mają dotyczyć badania należy zdefiniować, aby można było jednoznacznie podać, jakiego rodzaju obserwacje mają być przeprowadzone za pomocą danego narzędzia.

8.Poziomy pomiary (wg Stevensa)

Skale pomiarowe:

a)Nominalna -klasyfikacja

b)Porządkowa -rangowanie

c)Interwałowa –sumowanie

d)Ilorazowa –zero bezwzględne, dzielenie

Specjalny typ: skale dychotomiczne

A)Nominalne

posiadanie danej cechy lub jej brak, jednakowość lub różność

dzielące się na dychotomiczne:

Płeć, odpowiedź na pytanie rozstrzygnięcia (tak/nie)

posiadające więcej podklas (województwa, kolory włosów, kierunek studiów, uczelnie, poglądy)

Pytanie a skala NOMINALNA:

Zwierzęta domowe, jakie posiada respondent

1 = pies

2 = kot

3 = królik

4 = świnka morska, itd.

B)Porządkowe

pozwala na porządkowanie obiektów badanych;

Stwierdzamy wyższość, niższość, większość, mniejszość,

skala rankingowa: numery są przypisane do obiektów w celu wskazania relatywnego natężenia posiadania cechy przez obiekt;

można mówić, że dany obiekt posiada daną cechę w mniejszym bądź większym stopniu, ale nie można powiedzieć, w o ile większym bądź mniejszym;

wskazuje relatywną pozycję obiektu, ale nie pozwala mówić o wielkości różnic pomiędzy obiektami

ranking jakości, miejsce w konkursie, klasy społeczne, status społeczny, pozycja zawodowa

Pytanie a skala PORZĄDKOWA

Proszę uporządkować poniższe miasta w ten sposób, że numerem 1 oznaczy Pan(i) miasto, w którym chciał(a)by Pan(i) najbardziej mieszkać, numerem 2 drugie w kolejności...

___ Poznań

___ Wrocław

___ Katowice

___ Kraków

___ Warszawa

___ Szczecin, itd.

C)Interwałowe

Równe liczbowo odległości na skali reprezentują równe odległości wartości mierzonych zmiennych.

Skala ta zachowuje wszystkie właściwości skali porządkowej i dodatkowo pozwala na porównywanie różnic pomiędzy obiektami.

Mamy tu stałą lub równą odległość pomiędzy wartościami skali. Różnica pomiędzy 1 i 2 jest taka sama jak różnica pomiędzy 2 i 3.

(Skale do mierzenia postaw, są traktowane jako interwałowe, temperatura mierzona w stopniach Celsjusza, rok urodzenia).

Nie ma tu stałego punktu zerowego. Zarówno zero, jak i jednostki mierzenia są arbitralne.

Pytania a skala INTERWAŁOWA

W którym roku Pan(i) się urodził(a)?ZAPISZ_____________

D)Ilorazowa

Wszystkie własności skal niższego stopnia +

Naturalny punkt zerowy (fizyka)

Pytania a skala ILORAZOWA

Ile ma Pan(i) lat?ZAPISZ_____________

9.Typy pytań

(4) Skala

•Respondent wskazuje, gdzie na continuum leży jego odpowiedź.

Unikaj eksponowania odpowiedzi „nie wiem” w pytaniach typu skala, jeśli pytasz o sprawy powszechnie znane

Przykład:

Pytania a skala:

Rzetelność i trafność pomiaru

1.Rzetelności i trafność pomiaru

Trafność: czy udało nam się zmierzyć to, co zamierzaliśmy zmierzyć? Czy instrument mierzy to, co wydaje się mierzyć?

(Nachmias&Nachmias)

Rzetelność: dotyczy wielkości błędu związanego z danym narzędziem pomiarowym, tj. błędu, który powstaje w sposób losowy w kolejnych pomiarach dokonywanych za pomocą tego samego narzędzia pomiarowego

(Nachmias&Nachmias)

Narzędzie jest rzetelne wówczas, gdy powtórne posłużenie się nim –także przez innego badacza –w takich samych warunkach da takie same wyniki

2.Rodzaje trafności

fasadowa,zgodność z naszymi uzgodnieniami, wyobrażeniami, ustalonymi konwencjami znaczenia pojęć

treściowa:zakres, w jakim miernik obejmuje skalę znaczeń zawartych w pojęciu (uprzedzenia, umiejętności matematyczne, rodzaje inteligencji, sprawność psycho-fizyczna, test wiedzy z metod)

kryterialna albo predykcyjna (oparta na jakimś kryterium zewnętrznym) trafność egzaminów maturalnych jako predyktorosiągnięć na studiach

teoretyczna: opiera się na logicznych powiązaniach między zmiennymi (jest b. religijny, popiera równouprawnienie kobiet, popiera skrajną prawicę, troszczy się o środowisko naturalne)

3.Rzetelność

Co może wpływać na rzetelność pomiaru:

osoba przeprowadzająca badanie,

nastawienie i nastrój samego badanego,

stosunek badanego do ankietera.

(Problem rzetelności w kodowaniu danych jakościowych w klasyfikacji danych jakościowych)

Respondenci mają problemy z udzieleniem rzetelnych odpowiedzi na zadawane im pytania. (Im mniej jasne pytanie, tym odpowiedzi są mniej rzetelne). Pytania dotyczące spraw, co do których respondent nie zajął żadnego stanowiska, konstruuje je ad hoc.

Zalecenia co do rzetelności:

Zadawać pytania, na które respondenci znają odpowiedź

Pytać o rzeczy, które ich dotyczą, jasno precyzując odpowiedź

Rzetelność

Pomiar: Komponent prawdziwy lub Komponent błędu

3.Jak sprawdzać trafność?

Metoda powtórnego testowania: przebadanie tej samej grupy tym samym narzędziem i porównanie wyników

Metoda form równoległych

Metoda połówkowa

Stosowanie ustalonych mierników (Babbie)

Rzetelność osób zatrudnionych przy badaniach (Babbie)

4.Relacje pomiędzy trafnością i rzetelnością

Rzetelność nie gwarantuje trafności

Jeśli narzędzie nie jest rzetelne, należy wątpić w jego trafność

Warunkiem trafności jest rzetelność