higiena III semestr

SEMESTR III

POBIERANIA PRÓBEK: 23.09.2012

  1. Próbki z mięsa :

tusza wieprzowa – noga tylna, szynka, boczek z żebrami, schab;

tusza wołowa – mostek, rozbratel, szponder, łata, goleń tylna;

tusza barania – comber, górka i mostek, udziec.

W zakresie pobierania próbek z tusz zwierząt rzeźnych rozporządzenie komisji UE 2073/2005 dozwala:

– metody niszczące – 4 próbki o powierzchni 5 cm2 każda;

– metody nieniszczące – 4 próbki o powierzchni 100 cm2 każda (po 50 cm2 u małych przeżuwaczy)

  1. Próbki z wędlin i wyrobów wędliniarskich – pobieramy losowo całe batony, gdy batony duże to pobieramy próbki metodą niszczącą (z rożnych miejsc poprzez cięcie małych kawałków) nie mniej niż 100g.

  2. Konserwy mięsne – próbki pobierane losowo, pobierana jest taka ilość konserw jaką przewidują normy:

  1. Wyroby garmażeryjne próbka pierwotna nie mniejsza jak 200g

  2. Przetwory jajeczne – w zależności od wielkości partii pobiera się 10 próbek jednostkowych z których 5 przeznacza się do badania w kierunku salmonelli a pozostałe 5 na resztę badań bakterioskopowych

  3. Przetwory rybne – pobiera się albo całe ryby albo określoną ilość opakowań, próbka nie mniejsza niż 100g

  4. Produkty płynne – pobiera się bezpośrednio materiał i robi badania bakterio skopowe bezpośrednie lub pośrednie

Izolacja salmonelli, izolacja gronkowców, izolacja bakterii z grupy Escherichia coli:

Escherichia coli to bakterie fermentujące laktozę z wytworzeniem gazu, wytwarzają indol z tryptofanu, należą do bakterii wskaźnikowych świadczących o stanie sanitarnym higieny produkcji.

Do bakterii wskaźnikowych świadczących o stanie sanitarnym higieny produkcji należą:

Izolacja bakterii z rodzaju Enterococcus:

Izolacja bakterii proteolitycznych (bakt. proteolityczne rozkładają białko):

Oznacza się na podłożu Frazera z żelatyną, wykonuje się posiew z rozcieńczeń => inkubacja 20oC / 72h => na tym podłożu mogą rozmnożyć się także inne bakterie (to znaczy to podłoże to nie jest selektywne dla bakterii proteolitycznych) => bakterie proteolityczne upłynniają podłoże! Zalewa się to podłoże następnie odczynnikiem Frazera => płytka robi się szara i matowa, a tam gdzie rosną bakterie proteolityczne nie zachodzi reakcja.

Oznaczenie bakterii psychrofilnych (zimnolubnych):

Posiew z rozcieńczeń na agar odżywczy => inkubacja 0-4oC / 14 dni => następnie liczymy kolonie.

Oznaczenie pleśni i drożdży:

Podłoże z antybiotykiem (oksytetracyklina i gentamycyna) i ekstraktem drożdżowym => inkubacja 20oC / 3-5 dni => jeśli występuje wzrost możemy zrobić preparat bakterio skopowy.

Izolacja bakterii beztlenowych (przetrwalnikujących):

  1. Namnażanie selektywne => posiew określonej ilości próbki i/lub jej rozcieńczeń do pożywki Wrzoska => inkubacja 37oC / 48 – 72h => wzrost beztlenowców = zmętnienie podłoża i gaz => następnie wykonuje się preparat bakterio skopowy z hodowli barwiony metoda Gramma w modyfikacji Huckera => jeśli stwierdzamy obecność laseczek Gram + lub Gram – z przetrwalnikami konieczna jest dalsza identyfikacja.

  2. Posiew na pożywki różnicujące:

  1. pożywka Willson – Blaira => wynik odczytujemy po 24 => 48 => 72h => czarne kolonie lub zaczernienie powierzchni podłoża świadczy o obecności beztlenowych bakterii przetrwalnikujących redukujących siarczany

  2. pożywka Willis – Hobbcs => wstępna identyfikacja polega na określeniu właściwości proteolitycznych, fermentacji laktozy, wytworzenia lipazy i lecytynazy

  3. posiew z podłoża Wrzoska na pożywkę agarowa wg Zeisslera wykonywany wyjątkowo jeżeli są trudności z potwierdzeniem obecności bakterii beztlenowych na dwóch poprzednich podłożach

  1. Identyfikacja polega na tym, że wyselekcjonowane kolonie należy posiać ponownie na podłoże Wrzoska

  2. Testy biologiczno-chemiczne:

  1. Wykrywanie na myszkach toksyny Clostridium botulinum (jad kiełbasiany)

Oznaczenie bakterii Listeria monocytogenes:

Posiew na pożywkę bulionowa pół-Frazera => Ink. 24h / 30oC => 1/10 ml zawiesiny wyjściowej przenosimy na płytki z agarem PALCAM i hodujemy w warunkach mikro-aerofilnych (z ograniczoną ilością tlenu) przez 24h / 37oC => charakterystyczne kolonie są małe szaro zielone lub oliwkowe z czarno zabarwionym środkiem i czarną otoczką, kolonie liczymy i podstawiamy do wzoru (bad. ilościowe)

Testy potwierdzające poszczególne gatunki Listeria:

  1. test na wytwarzanie katalazy

  2. test na wykrywanie zdolności ruchu

  3. test na hemolizę

  4. test na zdolność rozkładu węglowodanów

TECHNOLOGIA CHŁODNICTWA ŻYWNOŚCI:

Temperatura wzrostu drobnoustrojów (w oC):

minimum optimum maximum
MEZOFILE – drobnoustroje chorobotwórcze zatruć i rozkładu gnilnego 10 (5) 25 – 40 45
PSYCHROFILNE – drobnoustroje rozkładu i zatruć - 10 20 30
TERMOFILE – drobnoustroje rozkładu 35 45 – 60 70

Drobnoustroje psychrofilne (bakterie, drożdże, pleśnie) są to drobnoustroje, których wzrost następuje w temperaturze 6.5oC / 10 dni w warunkach tlenowych.

Do bakterii psychrofilnych zaliczamy:

Pleśnie psychrofilne to:

Do drożdży psychrofilnych:

Produkcja enzymów rozkładu żywności drobnoustrojów psychrofilnych występuje w temperaturze poniżej optimum a blisko minimum temperatury wzrostu. Aktywność tych enzymów występuje w temperaturach wzrostu wyższych i optymalnych.

Enzymy te są oporne na działanie niskich temperatur i są słabo – aktywne w temperaturach minimalnych swojego wzrostu.

Aktywność wody (AW) – w żywności jest definiowana jako stosunek ciśnienia pary wodnej nad żywnością do ciśnienia pary wodnej nad czystą wodą w tej samej temperaturze.

Wartość tą przyjęto w celu dokładniejszego określenia zapotrzebowania drobnoustrojów na wodę.

Czysta chemicznie woda ma wartość AW = 1, ze wzrostem stężenia związków rozpuszczalnych aktywność wody spada poniżej wartości 1. Większość drobnoustrojów może rosnąc w środowisku, w którym aktywność wody wynosi poniżej 0.95, jakkolwiek wzrost niektórych z nich można stwierdzić w środowiskach AW = 0.6. drobnoustroje zdolne do wzrostu przy niskiej wilgotności środowiska zaliczane są do kserofilnych.

Natomiast drobnoustroje wykazujące wzrost w środowisku o dużym stężeniu cukru to drobnoustroje osmofilne, z kolei w dużych stężeniach soli - halofilne

Wymagania aktywności wody dla wzrostu drobnoustrojów:

optymalna minimalna
Bakterie 0.95 – 1 0.9 (0.75)
Drożdże 0.91 – 0.94 0.88 (0.6)
Pleśnie 0.85 – 0.9 0.8 (0.65)

Cel trzymania żywności w chłodni:

Zanim mięso znajdzie się w chłodni znajduje się na hali ubojowej, gdzie temperatura nie powinna być wyższa niż 12 oC, natomiast temperatura mięsa nie wyższa niż 7 oC, a ubocznych surowców rzeźnych nie wyższa niż 3 oC.

Inspekcja weterynaryjna w chłodni sprawuje nadzór nad:

Substytuty stosowane w żywności:

Substytuty to produkty białkowe o charakterze zamienników mięśniowych pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, ale nie mięśniowego, mające zastępować lub uzupełniać białko w produktach mięsnych.

Warunki jakie musi spełniać substytut:

  1. musi odpowiadać wymaganiom sanitarno – higienicznym zwłaszcza odnośnie toksyczności

  2. jego dodatek do produktów musi podnosić lub co najmniej utrzymywać na tym samym poziomie wartość odżywczą przetworów mięsnych

  3. dodatek substytutów musi utrzymywać standard sensoryczny gotowego produktu, aby zapewnić odpowiedni wygląd, strukturę, soczystość, konsystencję i smakowitość produktu

  4. nie powinien ograniczać trwałości gotowego produktu

  5. produkt w którym zastosowano substytut powinien zawierać odpowiednia informacje dla konsumenta

Soja – duża zawartość białka – nawet 33%. Białko sojowe ma bardzo korzystny skład aminokwasowy. Soja posiada doskonałą funkcjonalność białek, dużą zdolność agregacji białek i łatwiejszą izolację.

Białko rzepaku – posiada wyższą zawartość aminokwasów siarkowych niż białko sojowe, ale posiada tioglikozydy, które są toksyczne.

Gluten pszenny – zawiera od 70-85% białka, a tłuszczów do 10%, polepsza jakość mąki i pieczywa, dodawany do produktów garmażeryjnych i innych produktów mięsnych.

Białka pochodzenia zwierzęcego niemięśniowego:

Badanie sanitarno – weterynaryjne wędlin:

  1. Wędliny są to wyroby mięsne, mięsno – tłuszczowe lub mięsno – tłuszczowo – roślinne w osłonce lub bez osłonki z ewentualnym dodatkiem przypraw, poddane określonym zabiegom technologicznym mającym na celu zwiększenie trwałości i nadanie odpowiednich właściwości organoleptycznych

  2. Podział wędlin na grupy technologiczne i rodzaje:

Rodzaje badań wędlin:

  1. organoleptyczne

  2. bakteriologiczne

  3. chemiczne

  4. w kierunku włośni

  5. histologiczne – przy podejrzeniu zafałszowań innymi rodzajami tkanek

  6. serologiczne – przy podejrzeniu zafałszowań innymi rodzajami mięsa.

Celem badania jest określenie jakości zdrowotnej żywności t.j. przydatności do spożycia i przechowywania.

Pobieranie próbek – wędliny lub wyroby wędliniarskie jednego rodzaju w jednakowych osłonkach o możliwie wyrównanych zewnętrznych cechach jakościowych, wyprodukowane w jednym zakładzie, objęte jednym raportem produkcyjnym lub dowodem dostawy, przewożone i przechowywane w tych samych warunkach:

Badanie organoleptyczne wędlin:

  1. wygląd zewnętrzny – oceniamy:

  1. zdjęcie osłonki – oceniamy:

  1. badanie na przekroju – oceniamy:

  1. określenie smaku

Badanie fizyczne:

  1. zagrożenia fizyczne naturalne – kości, chrząstki, sierść

  2. zagrożenia fizyczne zewnętrzne – wynikające z niedoskonałości sprzętu lub niedbałości personelu – paznokcie, włosy, fragmenty odzieży, biżuteria, gwoździe; zagrożenia te dostrzegamy gołym okiem lub obserwując przekroje pod lupą, bądź gdy wykonujemy ilościowe określenie.

Badanie mikrobiologiczne – 3 podstawowe kierunki badań:

  1. obecność drobnoustrojów chorobotwórczych – mikroflora chorób zakaźnych i zatruć pokarmowych, czyli E.coli, Salmonella, gronkowce koagulazo dodatnie, Clostridium botulinum, Listeria,

  2. określenie ogólnego zanieczyszczenia mikroflora – czyli ogólnej liczby drobnoustrojów – są to głownie drobnoustroje saprofityczne decydujące o trwałości wędlin

  3. w celu określenia warunków sanitarnych produkcji, obrotu, przechowywania danej wędliny – drobnoustroje wskaźnikowe - E.coli, Enterococi – Enterococcus faecium, Enterococcus fecalis.

Badanie chemiczne – 3 kierunki badań:

  1. określenie składu podstawowego danej wędliny – białko, węglowodany, tłuszcze, H2O (białko w polędwicy nie mniej niż 18%, w baleronie nie mnie niż 12%)

  2. określenie substancji obcych w żywności:

  1. substancje dodatkowe dozwolone:

  1. pozostałości – substancje dodatkowe niedozwolone:

  1. określenie chemicznych składników rozkładu – nadtlenki, aldehydy, związki ketonowe, kwasowość

Badanie sanitarno – weterynaryjne konserw:

Konserwy to produkty spożywcze zamknięte w hermetycznych opakowaniach, poddane obróbce cieplnej powodującej zniszczenie lub redukcję mikroflory do poziomu zapewniającego ich bezpieczeństwo zdrowotne i trwałość.

Budowa konserwy = treść konserwy + opakowanie (słój szklany, puszka metalowa lub folia wielowarstwowa).

Elementy składowe puszki => wieczko, denko, płaszcz.

Kształty puszek => okrągły, prostokątny, doniczkowy, mandolinowy.

Materiały do produkcji puszek:

Pokrywy ochronne są stosowane w celu zapobiegania chemicznym reakcjom pomiędzy materiałem z którego jest zrobiona puszka a treścią konserwy. Najczęściej stosowane do tego celu są werniksy.

Cechy dobrego werniksu to:

Podział konserw:

  1. ze względu na rodzaj użytego surowca i formę związania składników:

  1. ze względu na sposób obróbki termicznej:

  1. ze względu na rodzaj opakowania jednostkowego:

Przechowywanie konserw:

  1. konserwy pasteryzowane powinny być przechowywane w warunkach chłodniczych w temperaturze 0-6 oC – okres przechowywania konserw w opakowaniach z tworzyw sztucznych wynosi 6 miesięcy a w opakowaniach metalowych 9 miesięcy

  2. konserwy sterylizowane i konserwy trwałe – przechowywanie w temperaturze otoczenia nie wyższej niż 18 oC, okres przechowywania wynosi 18 miesięcy, !!! z wyjątkiem konserw wyprodukowanych z dodatkiem surowców uzupełniających dla których okres przechowywania wynosi 12 miesięcy.

Psucie się konserw jest wynikiem zmian rozkładowych zachodzących w treści konserw w skutek czego nie nadają się one do spożycia. Objawy psucia się konserw to tzw. bombaż, czyli deformacja konserwy w następstwie procesów rozkładowych lub zmian technologicznych.

Rodzaje bombażu:

Badanie konserw:

  1. badanie szczelności – konserwa szczelna to produkt z którego w ramach określonych metod badania nie wydobywa się zawartość lub pęcherzyki gazu oraz taki, w którym na podstawie oględzin określonych normą nie stwierdzono nieszczelności

Metody badania szczelności:

  1. badanie organoleptyczne i fizyczne:

  1. oględziny opakowania:

  1. badanie treści konserwy – w temperaturze pokojowej ok. 18 oC lub w temperaturze w jakiej konserwa jest przeznaczona do spożycia – oceniamy

  1. badanie fizyczne:

  1. badanie trwałości konserw:

  1. próba termostatowa – polega na sprawdzeniu konserw pod względem wymagań dotyczących wyglądu, wypełnienia i szczelności => umieszcza się konserwę w termostacie przy odpowiednim stosunku temperatury (37 oC lub 55 oC) do czasu (3-10 dób) => kontrola konserw odbywa się codziennie, a w przypadku konserw zwierających materiał płynny należy nimi wstrząsać lub odwracać je co 2 dni; po zakończeniu próby schładza się konserwy to temperatury w jakiej przeprowadza się badania organoleptyczne => interpretacja wyników:

Postępowanie w wypadku wyniku dodatniego:

=> konserwy sterylizowane – powtórne badanie termostatowe dla zwiększonej, najczęściej podwójnej liczby konserw;

=> konserwy pasteryzowane – badanie mikrobiologiczne

=> w okresie gwarancyjnym dla konserw sterylizowanych 6 miesięcy; dla konserw pasteryzowanych 3 miesiące

=> po upływie okresu gwarancyjnego 3 miesiące dla wszystkich rodzajów konserw

=> przechowywanie aż do momentu wydania orzeczenia o partii

=> zwolnienie próbek po potwierdzeniu podpisem przez upoważnioną osobę w książce badań termostatowych.


Wyszukiwarka